PAGKAMASUKLANON

Ang pagkadili-masinugtanon o pagsukol ug ang pagkamasinupakon batok sa labaw nga awtoridad. Ang garbo, kahakog, gawasnong pagpit-os, dili pag-uyon sa hukom sa usa ka labaw, ug ang tinguha nga makalingkawas sa pagpasakop o pagdaogdaog, tinuod man kini o hinanduraw, maoy lakip sa pangunang mga hinungdan sa pagsukol o pagrebelde.

Unang Kasaysayan. Ang pagrebelde batok sa Diyos nagsugod sa dili-makitang dominyo. Pinaagi sa usa ka halas, ang usa ka espiritung linalang, nga sa ulahi nailhan ingong Satanas nga Yawa, naningkamot sa pagtental sa unang babaye nga si Eva sa pagrebelde batok sa iyang Maglalalang. Iyang gihimong madanihon ang pagrebelde, nga nagpresentar niini ingong usa ka dalan nga motultol ngadto sa pagkanalamdagan. Si Eva nagpadaog sa mahakogong ambisyon nga “mahisama sa Diyos,” sa diwa nga makahukom sa iyang kaugalingon kon unsay maayo ug kon unsay daotan imbes nga magpasakop sa paghukom sa Diyos labot niining butanga. (Tan-awa ang KAHOY [Mahulagwayong Paggamit].) Naghanduraw sa iyang kaugalingon nga gihikawan sa usa ka butang nga gilantaw niya niining tungora nga iyaha, gipili ni Eva ang paglapas sa sugo sa Diyos. Sa ulahi ang iyang bana nga si Adan nagpadaog sa iyang pagpit-os ug miduyog niini nga pagrebelde. Gibuhat niya kana, dili tungod kay siya nalimbongan sa paghunahuna nga ang halas nagsulti sa kamatuoran, kondili dayag nga tungod kay mahakogon niyang gipili ang pagpakig-uban sa iyang makasasalang asawa inay ang pag-uyon sa Diyos.​—Gen 3:1-6; 1Ti 2:14.

Kasiglohan human niadto mopatim-aw nga ang kadaghanan sa katawhan dili buot nga magpasakop sa ilang kaugalingon ngadto sa Diyos. Sukad sa pagkamatay ni Abel hangtod sa pagkatawo ni Noe, usa ka yugto nga kapin sa 926 ka tuig, si Enoc lamang ang espesipikong gihisgotan ingong usa ka tawo nga milakaw uban sa Diyos. (Gen 5:22) Ang pagkamasuklanon nagpadayon usab sa pagkaylap didto sa langit. Sa adlaw ni Noe, ang mga manulonda nga nagtinguha sa unodnong kalipayan, sa pagkadili-masinugtanon mibiya sa ilang langitnong mga katungdanan, nagmateryalisar ug tawhanong mga lawas, nakigminyo sa mga babaye, ug nagpatunghag mga anak.​—Gen 6:4; 1Pe 3:​19, 20; 2Pe 2:​4, 5; Jud 6.

Sa panahon ni Noe ang pagkamasuklanon o pagkarebelyoso nakatuhop na pag-ayo sa katawhan mao nga nakita ni Jehova nga Diyos nga angay nang laglagon ang tawhanong rasa pinaagi sa usa ka lunop. Si Noe lamang ug ang iyang pamilya, walo ka tawo tanan, ang nakaplagan nga takos nga ipabiling buhi.​—Gen 6:5-8; 7:​13, 23.

Sa Israel. Katuigan sa ulahi si Jehova nga Diyos nakiglabot lamang sa nasod sa Israel. Apan sa tibuok kasaysayan sa Israel dihay daghang panghitabo sa pagrebelde batok kang Jehova ug batok sa iyang mga hawas, ingong nasod, pundok man o indibiduwal. Sa pipila ka kahimtang kadtong mirebelde dili kanunay nga masuklanong mga tawo. Pananglitan, si Moises ug Aaron matinumanong nag-alagad kang Jehova nga Diyos sulod sa daghang katuigan. Bisan pa niana, sa dihang nailalom sa pagpit-os sa makig-awayong mga Israelinhon sa usa ka okasyon, sila nawad-an ug pagpugong-sa-kaugalingon ug sa pagkamasuklanon napakyas sa paghimaya sa Diyos tungod sa milagrosong tagana nga tubig. (Num 20:​12, 24; 27:​13, 14) Apan ang nasod sa katibuk-an nagpadayon gayod sa pagkamasuklanon mao nga ang Ezequiel 44:6 nagpadapat sa ngalan nga “Pagkamasuklanon” ngadto sa balay sa Israel, nga daw sa ulahi ang nasod sa Israel nagpersonipikar sa pagkamasuklanon.

Wala pasagdi ni Jehova nga Diyos nga dili masilotan ang maong pagkamasuklanon. (1Sa 12:15; 15:23; 1Ha 13:​21, 22, 26; Sal 5:10; Isa 1:20; 63:10; Jer 4:16-18; Eze 20:21; Os 13:16) Gipangayo sa iyang balaod ang silot nga kamatayon niadtong nagpadayon sa pagsuki batok sa mga ginikanan. (Deu 21:18-21) Gilaglag sa Diyos ang garboso ug ambisyosong si Kore, Datan, Abiram, ug kadtong nakig-uban kanila sa pagrebelde batok kang Moises ug Aaron, ang tinudlong mga hawas sa Diyos. Sa dihang nakiglalis ang mga Israelinhon sa pagkamatarong niini nga kalaglagan ug nagpakitag masuklanong espiritu ngadto kang Moises ug Aaron, 14,700 ang dugang pang namatay tungod sa hampak gikan kang Jehova. (Num 16:1-3, 25-50) Sagad tugotan ni Jehova ang ubang mga nasod nga magsilbing mga galamiton sa pagsilot sa mga Israelinhon sa dihang sila magpadaog sa pagpit-os nga manig-ingon sa mga nasod sa palibot ug masuklanong mosalikway sa matuod nga pagsimba.​—Huk 2:​3, 11-16; 3:​4, 5; Neh 9:​26, 27.

Ang pagrebelde ni Haring Zedekias nga nakabungkag sa iyang pakigsaad. Sa panahon nga gihimong basalyong hari ni Haring Nabucodonosor ang Judeanhon nga si Haring Zedekias, iyang gipahimog pakigsaad si Zedekias sa ngalan ni Jehova. Busa, sa dihang si Zedekias mirebelde batok kang Nabucodonosor, nga buot mahigawas gikan sa pagpasakop sa usa ka langyawng gahom, siya mirebelde usab batok kang Jehova, kansang ngalan iyang gipanumpaan nga siya mahimong usa ka maunongon nga basalyong hari. Tungod niini nga pagrebelde, gibaod ni Jehova nga si Zedekias mamatay ingong usa ka binihag sa Babilonya.​—2Ha 24:17-20; 2Cr 36:11-21; Eze 17:12-18.

Taliwala sa mga Kristohanon. Ang mga Kristohanon kinahanglang makigbisog usab batok sa masuklanong mga tawo. Gitagna ni apostol Pablo ang apostasya, o pagrebelde, taliwala sa nag-angkong mga Kristohanon (2Te 2:3), ug sa iyang panahon naglungtad na ang mga apostata. (1Ti 1:​19, 20; 2Ti 2:16-19) Ang tinun-ang si Judas misulat bahin niadtong nagsulti nga mapasipalahon labot sa “mga mahimayaon” diha sa Kristohanong kongregasyon. Sanglit tino ang kalaglagan sa maong rebelyosong mga tawo, gihisgotan ni Judas ang maong kalaglagan nga daw nahitabo na, nga nag-ingon: “[Sila] nangalaglag diha sa masuklanong pulong ni Kore!”​—Jud 8, 11; tan-awa ang APOSTASYA.

Ang pagpasakop sa awtoridad sa kagamhanan maoy husto. Imbes nga morebelde, kadtong nagtinguha nga makabaton sa pag-uyon sa Diyos ingong mga sumusunod ni Kristo giawhag nga magmasinugtanon niadtong nanguna sulod sa kongregasyon (Heb 13:17) ug ngadto sa mga awtoridad sa kagamhanan sa gawas sa kongregasyon. (Tit 3:​1, 2) Ang pagrebelde batok sa sekular nga awtoridad sa kagamhanan maoy pagrebelde batok sa Diyos, kay kini nga mga awtoridad naglungtad tungod sa pagtugot sa Diyos ug maoy iyang kabubut-on nga ang mga Kristohanon magpasakop kanila basta ang ilang gipangayo dili supak sa iyang balaod.​—Rom 13:1-7; Buh 5:29.