Pag-atiman sa Tigulang nga mga Ginikanan

“AKO puliki sa adlaw, ug kinahanglan nga mobangon pa sa gabii, apan ako gihapong gibati nga kini usa ka pribilehiyo.” Kana ang pagbatbat sa usa ka minyong babaye sa pag-atiman sa iyang tigulang nga inahan. Alang niining bayhana, ug sa daghan pang uban, ang pag-atiman sa nagakatigulang nga mga ginikanan maoy positibong kasinatian.

Kini usab nagakahimong mas kasagarang kasinatian. Ang labing kusog nagdaghan nga grupo sa edad sa Tinipong Bansa gikaingon nga mao ang kapin ug 75 anyos nga kategoriya. Niadtong 1900, halos usa ka milyong Amerikano ang 75 anyos o mas tigulang. Pagka 1980 duolan sa napulo ka milyon ang kapin sa 75 anyos. Nagakataas ang kinabuhi sa mga tawong tigulang, ug duolan ug un-tersiya niadtong 85 anyos o gulang pa ang nagkinahanglag regular nga ayuda.

Bisan pag ang pag-atiman sa usa ka maluyahon mahimong magantihong kasinatian, kini may kalisdanan. Kon ang usa o duha nimo ka ginikanan tigulang na ug nagkinahanglan sa imong pag-atiman, basin malisdan ka sa pila ka bahin. Ang pagsud-ong lamang kanila nga nagkaluya tino nga makapaguol kanimo. Ug kon ginadawat nimo ang diyutay rang tabang o wala kaha gikan sa ubang sakop sa pamilya, nan ikaw ang mag-abaga sa kinadak-ang pag-atiman.

Basin madiskobrehan usab nimo nga bisag unsa ka na ka gulang, dili ka gayod mobating hamtong kon anaa ang imong mga ginikanan. Makiling sila sa pagtratar kanimo nga samag bata, ug makiling ka sa pagsanong nga samag bata. Ang kakulang sa emosyonal nga pagpaluyo gikan sa mga higala makadugang sa kalisod sa imong pag-atiman.

Bisan pa niana, ang mga hagit sa pag-atiman dili kinahanglang mobalda sa imong paghupot ug suod nga relasyon uban sa imong mga ginikanan. Ang Kasulatan sa tin-aw nagsugo sa mga hamtong “nga managgawi sa diyosnong pagkamahinalaron diha sa ilang kaugalingong panimalay ug magpadayon pagbayad sa angay nga balos ngadto sa ilang mga ginikanan ug mga apohan, kay kini dalawaton sa panan-aw sa Diyos.” Sa laing bahin, siya nga “nagapadlas sa usa ka inahan maoy usa ka anak nga nagalihok nga makauulaw ug matamayon.”​—1 Timoteo 5:4; Proverbio 19:26.

Ang diyosnong pagkamahinalaron nga ipahayag pinaagi sa pag-atiman sa maluyahon mamahimong tugob nga kasinatian. Apan una, kinahanglang masayran nimo kon unsang tabang ang tinuod nga gikinahanglan sa imong mga ginikanan. Ang sunod nga mga artikulo mahimong makaabag kanimo sa pag-ila ug pagtagana nianang mga panginahanglana. Ug bisan pag kining mga artikuloha nagatumong sa pagtagad mahitungod sa kon unsay mahimo diha sa panimalay, hisabtan nga sa pila ka kaso, tungod sa pagkaluya sa panglawas o sa pagkatigulang na kaayo, ang usa ka ginikanan basin magkinahanglan ug propesyonal nga tabang, sama sa makaplagan diha sa usa ka balay sa mga tigulang.

Pagtimbangtimbang sa mga Panginahanglan sa Imong mga Ginikanan

ARON tinuod nga makatabang sa tigulang nimong mga ginikanan, kinahanglang mahibalo ka sa ilang mga panginahanglan ug mga gusto. Kay kon dili ka mahibalo basin makahatag ka​—uban ang maayong tuyo​—sa mga probisyon ug mga serbisyo nga wala kinahanglana ug dili gusto sa imong mga ginikanan, bisan pag sila tingali managana sa pagsulti kanimo niana. Unya ang inyong relasyon, nga pinasukad sa mga dili-pagsinabtanay, sa walay hinungdan mahimong lisod dili lamang alang kanimo kondili alang usab sa imong mga ginikanan.

Unsa ba Gayod ang Gusto Nila?

Kay naghunahuna nga sa usa ka adlaw kinahanglan nga ang iyang mga ginikanan moipon kaniya sa pagpuyo, ang usa ka babaye mihikay dayon sa maong pagbalhin. Sa ulahi iyang nadiskobrehan nga ang iyang mga ginikanan makasarang pa sa pagpuyo diha sa kaugalingon nilang balay​—ug mahimong mas malipayon pa niana!

Kay gipaipon niya sa pagpuyo ang iyang mga ginikanan, usa ka anak lalaki ang miingon: “Dili kinahanglan nga mobayad kamo sa pagpuyo sa akong balay! Dili gayod tapos sa tanan ninyong gihimo alang kanako!” Ugaling, kadto mipabati sa iyang mga ginikanan nga sila sobrang nagdepende kaniya. Sa ngadtongadto ilang gisultihan siya nga palabihon nila ang kadungganan nga makaamot sa usa ka paagi.

Ang usa ka pamilya nagtagana sa matag ginagmay nga serbisyo alang sa ilang tigulang nga mga ginikanan aron masegurado nga sila hayahay ug dili mahago sa lawas. Sa ulahi ilang nadiskobrehan nga gusto sa ilang mga ginikanan nga makabuhat ug labaw pa alang sa ilang kaugalingon.

Sa matag usa sa mga pananglitan sa ibabaw, ang mga serbisyo nga gihimo wala kinahanglana ug wala kagustohi sa mga ginikanan. Kini daling mahitabo kon ang usa ka maayog-tuyong anak lalaki o anak babaye gitukmod sa hingaping salabotan sa katungdanan o kon adunay kakulang sa pagsabot kon bahin sa tinuod nga mga panginahanglan sa mga ginikanan. Hunahunaa ra ang wala-kinahanglanang kalisdanan nga gipatungha niini alang sa tanang natungdan. Siyempre, ang solusyon mao ang pagtimbangtimbang sa tinuod nga mga panginahanglan ug kagustohan sa imong mga ginikanan.

Gikinahanglan ba gayong moipon pagpuyo ang imong mga ginikanan sa inyong balay niining panahona? Kana ba ang gusto gayod nila? Basin matingala ka sa pagkahibalo nga ang pila ka tigulang gusto nga magkinaugalingon sila sa pagpuyo kutob sa mahimo. Kay mahadlok nga paminawon nga walay apresasyon, basin sila magpanuko sa pagpahayag ngadto sa ilang mga anak nga gusto nila nga mopuyo nga kinaugalingon diha sa kaugalingon nilang balay, bisan pa sa pila ka kalisdanan. Tingali sila nahigugma sa ilang mga anak ug buot mogugol ug panahon kauban nila. Apan magsalig sa ilang mga anak? Dili, tingali ilang palabihon pa ang pagbuhat sa mga butang sa ilang kaugalingon.

Tingali may adlaw nga kinahanglang moipon pagpuyo ang imong mga ginikanan sa inyong balay. Ugaling, kon kanang panahona wala pa moabot, ug kon sa tinuoray gusto nilang magkinaugalingon sa pagpuyo, nganong hikawan man sila sa maong katuigan sa pagkaindependente? Ang pila ba ka pagpasibo sa balay o eskedyul sa regular nga pagtelepono o pagduaw makapaarang nila nga magpadayon pagpuyo sa kaugalingon nilang balay? Basin sila mas magmalipayon diha sa ilang kaugalingong balay, nga maghimo sa ilang kaugalingong mga desisyon matag adlaw.

Usa ka tig-atiman sa maluyahon misaysay sa iyang pagdalidali mismo sa pagpaipon sa iyang inahan: “Sa pagkamatay sa akong papa, gipaipon namo ang akong inahan, kay naluoy ako kaniya. Sumala sa misangpot, siya nabuhi pag 22 ka tuig. Inay sa pagbaligya sa iyang balay, siya nakapadayon unta pagpuyo niana. Ayaw gayod pagdalidali sa paghukom kon unsang mga lakang ang pagahimoon. Ang desisyon nga sama niana, sa dihang mahimo na, lisod nang mabali.”​—Itandi ang Mateo 6:34.

‘Apan,’ tingali motutol ka, ‘unsa man kon may mahitabo sa usa sa akong mga ginikanan samtang nagpuyo sa kaugalingon nilang balay? Kon si Mama o Papa natumba ug nasamdan, basolon ko gayod ang akong kaugalingon!’ Kini angay nga kabalaka, ilabina kon ang imong mga ginikanan luya na o masakiton sa punto nga adunay tinuod nga kapeligrohan sa usa ka aksidente. Apan, kon dili kana ang kahimtang, suknaa ang imong kaugalingon kon kaha ang imong kabalaka maoy alang sa imong mga ginikanan o alang sa imong kaugalingon, nga mao, aron panalipdan ang imong kaugalingon batok sa dili-angay nga pagbati sa sala.

Tagda usab ang posibilidad nga ang imong mga ginikanan mas maayog kahimtang diha sa ilang kaugalingong balay. Sa librong You and Your Aging Parents, si Edith M. Stern ug Dr. Mabel Ross nag-ingon: “Gipadayag sa mga pagtuon nga ang mga tigulang magpabiling mas batan-on ug mas lagsik diha sa ilang kaugalingong mga balay kay sa laing dapit. Sa mubo, daghang sayop-pagkagiyang mga paningkamot sa pagpahayahay sa kataposang katuigan sa ilang kinabuhi dihang sila luya na ug hinay molampos lamang hinuon sa pagpadali pa sa ilang kaluya ug kahinay.” Busa, tabangi ang imong mga ginikanan sa pagkinabuhi nga independente kutob sa mahimo, samtang magtagana sa pag-atiman ug mga serbisyo nga tinuod nilang gikinahanglan. Angay usab nga himoon nimo ang panapanahong pagtimbangtimbang pag-usab ug pagpasibo pag-usab samtang modako o mous-os pa ang mga panginahanglan sa imong mga ginikanan.

Mahimong Sensitibo

Sa pagtagad sa panglawas ug mga kahimtang sa imong mga ginikanan, basin ang pagpaipon nila pagpuyo diha sa inyong balay mao ang labing maayong kapaingnan. Kon mao, mahimong sensitibo bahin sa posibilidad nga gusto nilang mobuhat ug labing daghan kutob sa ilang mahimo sa ilang kaugalingon. Sama sa mga tawo sa bisan unsang panuigon, lagmit gusto nila nga makabaton sa ilang kaugalingong ilhanan, ilang kaugalingong eskedyul sa mga kalihokan, ug ilang kaugalingong hugpong sa mga higala. Kini makapahimsog. Bisan tuod makalingaw ang pagbuhat sa pila ka butang nga magkauban ingong daghag-sakop nga pamilya, basin maayo nga imong ireserba ang pila ka kalihokan alang sa imong kaugalingong pamilya ug itugot usab sa imong mga ginikanan ang ilang kaugalingong kalihokan. Usa ka tig-atiman ug tigulang maalamong mipunting: “Paneguroa nga ang imong mga ginikanan adunay sinating mga kasangkapan ug mga letratong gidispley nga espesyal alang kanila.”

Sa pagpaningkamot sa pag-ila sa tinuod nga mga panginahanglan sa imong mga ginikanan, makigsulti kanila. Pamati sa ilang mga kabalaka ug mahimong sensitibo sa kon unsa tingali ang gusto nilang isulti kanimo. Isaysay kanila kon unsay mahimo ug dili nimo mahimo alang kanila aron sila dili mahiubos tungod sa sayop nga mga panahom. “Magbaton ug tin-awng pagsabot kon unsay gidahom gikan sa tanan diha sa pamilya,” misugyot ang usa ka tig-atimang lalaki. “Kanunay nga makigsulti aron malikayan ang kasuko ug kalagot ug giluom nga mga kayugot.” Kon mosaad kag layog-abot nga mga panaad (“Duawon ti ka matag Lunes sa hapon”; “Isuroy ti ka matag hinapos sa semana”), basin buot nimong ipatin-aw nga gusto nimong sulayan kana sulod sa usa ka hugna sa panahon ug tan-awon kon molampos ba. Nianang paagiha, kon makitang dili praktikal, ang higayon abli na alang sa pagtimbangtimbang pag-usab.

Walay mausa nga anaa sa ibabaw ang pagaisipong mga katarongan sa paghikaw sa mga ginikanan sa usa sa kadungganan ug tabang nga angayan kanila. Tin-aw ang baroganan sa Maglalalang bahin sa ulohan. Katungdanan sa hamtong nga mga anak ang pagtahod, pag-atiman, ug pagsuportar sa ilang mga ginikanan. Gisaway ni Jesus ang nagpakamatarong-sa-kaugalingong mga Pariseo tungod sa pagtuis sa kasulatan aron makapamalibad sa pagpasagad sa mga ginikanan. Ang mahulagwayong mga pulong sa Proverbio 30:17 nagpadayag sa kasuko nga bation sa Diyos ngadto niadtong dili motahod sa ilang mga ginikanan: “Ang mata nga nagayubit sa usa ka amahan ug nagatamay sa pagsugot sa usa ka inahan​—ang mga uwak sa walog maoy magalugit niini ug ang mga anak sa agila maoy magakaon niini.”​—Tan-awa ang Marcos 7:9-13; 1 Timoteo 5:4, 8.

Samtang magahatag ka sa gikinahanglang tabang ngadto sa imong mga ginikanan, basin atubangon usab nimo ang bag-ong mga kapit-osan. Sa unsang paagi masagubang nimo kini? Ang sunod artikulo mohatag ug pila ka sugyot.

[Mga hulagway sa panid 5]

Ang usa ka ginikanan basin malingaw sa kinaugalingong mga kalihokan uban sa mga higala ug pamilya

Pag-atiman sa Maluyahon—Pagsagubang sa Adlaw-Adlaw nga mga Kalisdanan

KON ang pag-atiman sa maluyahon mopahinabog pila ka kalisdanan kanimo, ilabina mga kalisdanang wala nimo damha, basin makiling ka sa pagbati sa pagkasad-an. Basin maghunahuna ka: ‘May deperensiya kaha ang relasyon nako uban sa akong mga ginikanan? Dili ba ang mga hamtong sa daghang kultura malipayong nagapuyo ipon sa ilang mga ginikanan sa tibuok nilang kinabuhi?’

Buweno, lahi tingali ang imong kahimtang. Ang imong mga ginikanan tingali miipon pagpuyo sa inyong balay tapos sa 20, 30, 40, o labaw pang katuigan sa ilang paglain sa pagpuyo. Kini nagkahulogan nga ikaw ug ang imong mga ginikanan miugmad ug mga estilo-sa-kinabuhi ug mga batasan nga lain sa usag usa sa kinadak-ang bahin sa inyong mga kinabuhi. Sa lakaw sa ubay-ubay nga dekada, ang maong mga estilo-sa-kinabuhi ug mga batasan basin magkalain na kaayo. Apan karon, ingong tig-atiman sa maluyahon, imong giatubang ang panginahanglan sa pagpabagay sa imong kinabuhi sa iya sa mga giatiman nimo. Kini mas lisod kay sa kon nag-ipon kamo pagpuyo sa dugay nga panahon.

Gawas pa, ang pila ka ginikanan basin masakiton kaayo o sa ubang mga paagi nagkinahanglag labawng espesyal nga pag-atiman. Bisan pag, nga dalayegon, nagatagana ka tingali kon unsay gikinahanglan ug wala ka pa maghunahuna sa pagkakaron nga kinahanglang isulod nimo ang imong mga ginikanan sa balayng tig-atiman, hisabtan nga kining kahimtanga mopahinabog adlaw-adlawng mga kalisdanan kaninyong tanan. Kinaiyanhon ang pag-atiman sa inyong mga ginikanan. Dili kinaiyanhon ang pagkatigulang ug pagkasakit. Dili gayod katuyoan sa Maglalalang nga ang mga tawo mawad-an sa kusog ug kahimsog nila duyog sa pagkatigulang. Busa, ayawg hunahunaa nga ikaw may deperensiya kay ang kahimtang nagkinahanglan ug labaw pa, sa emosyonal ug lawasnong paagi, kay sa imong napanan-aw daan.​—Genesis 1:26-31; Salmo 90:10.

Ang mga kalisdanan nga nalangkit sa pag-atiman sa maluyahon dili kanunay nga mobanaag sa dili-maayong relasyon tali kanimo ug sa imong mga ginikanan. Ilabina kon napahimuslan nimo ang maayong relasyon uban kanila sa wala pa sila magkinahanglan sa imong tabang, lagmit nga ang mga kalisdanan nga imong nasinati mao ang sangpotanan sa mga hagit nga ikapahinabo sa pag-atiman sa maluyahon. Sa unsang paagi masagubang nimong epektibo ang adlaw-adlawng mga kalisdanan?

Pagsagubang sa mga Pagbati sa Pagkasad-an

Bisan ang mga tawo nga nagabuhat sa tanan nilang maarangan ug angay nga buhaton alang sa ilang mga ginikanan usahay mobati sa pagkasad-an kay dili makabuhat ug labaw pa. Hinuon, ang dili-angay nga pagbati sa sala mahimong usa ka suliran. Imong makaplagan nga ikaw nagahimog mga desisyon nga gilaraw nga mahupayan ang imong pagbati sa pagkasad-an apan dili kanunay sa kaayohan nimo o sa imong mga ginikanan. Pananglitan, unsay mahitabo kon, aron mahupay ang iyang mga pagbati sa dili-angay nga pagkasad-an, ihatag sa usa ka babaye ang bug-os nga panahon nganha sa pag-atiman sa maluyahon nga dili na matagad ang iyang bana mismo ug mga anak? Siya, iyang bana, ug iyang mga anak ang mag-antos. Busa ayaw itugot nga ang dili-angay nga pagbati sa pagkasad-an magagahom sa imong kinabuhi.

Mobati ka ba usahay nga sad-an kay maorag dili gayod igo ang mabuhat nimo alang sa imong mga ginikanan? Nan, posibleng ang mga panginahanglan sa imong mga ginikanan mas daghan kay sa imong ikatagana. Ang kahimtang maoy ingon nga, bisag unsay imong buhaton, kanunay nga may mabuhat nga mas labaw pa. Dugang pa, kon giisip nimo ang pag-atiman sa maluyahon ingong paagi sa pagbalos sa imong mga ginikanan tungod sa tanang nahimo nila alang kanimo samtang nagtubo ka pa ubos sa ilang pag-atiman, kanunay nga mobati ka sa pagkasad-an, kay dili ka man gayod makabalos sa bug-os kanila.

Ang librong You and Your Aging Parents mipunting sa panginahanglan sa paghukom kon unsa ka dako ang himoon nimo alang sa imong mga ginikanan. Kini nag-ingon: “Mahigawas ka sa kahago sa emosyon kon ibase nimo [ang imong mga desisyon] dili ilabina sa kon unsay buot nimong buhaton o bisan sa kon unsay angay nimong buhaton, apan sa kon unsay maarangan nimong buhaton.”

Oo, sa kamatinud-anon tinoa kon unsay imong madahom sa imong kaugalingon. Basin makatabang kon ikaw magpatabang sa usa ka sinaligang higala nga nasayod sa imong mga katakos, sa imong mga limitasyon, ug sa kahimtang sa inyong pamilya. Makahimo ka ba sa pagpaipon sa imong mga ginikanan diha sa inyong balay? May igo ka bang luna? Mosugot ba sila nga moipon? Kon dili moipon kanimo ang imong mga ginikanan, unsa ka subsob nga ikaw makabisita kanila, ug kanus-a? Kon buhaton nimo ang imong mahimo, dili kinahanglang mobati kang sad-an. Kon ugaling mobati kang sad-an, ilha nga ang pagbati dili angay ug ayaw itugot nga mogahom kana sa imong mga desisyon.

Ipakigbahin ang Lulan

Ang basahong Ecclesiastes sa Bibliya nagpunting kon unsa ka dili maayo nga “magpalabi sa pagkadaotan” o “magpalabi sa pagkamatarong” ug nga ang pagpalabi sa pagkamatarong “makapahinabog kalaglagan sa imong kaugalingon.” (Ecclesiastes 7:16-18) Kini mahimong mahitabo kon ikaw nagasulay sa pagbuhat ug labaw pa kay sa buot nimong buhaton, maarangan nga buhaton, ug bisan angay nga buhaton.

Kon ikaw adunay puno nga eskedyul sa dili pa mosugod sa pag-atiman sa imong mga ginikanan, kinahanglan nga imong wagtangon ang pila ka laing kalihokan o kaha mangayog tabang. Apan, daghan nga nagkinahanglag tabang manuko sa pagpangayo. Basin sila mobati nga maulawon kaayo o moingon nga ang uban dili gusto nga motabang. Apan, makadaot ka sa imong kaugalingon ug niadtong alirong kanimo kon magpalabi ka sa paghago. Sa iyang libro bahin sa pag-atiman sa maluyahon, ang awtor nga si E. Jane Mall nagtawag nianang sobrang-pagtrabaho nga “sakit sa pagpakamartir.” Siya nagtambag: “Kinahanglan nga aduna kay kalendaryo sa pagaunahon, ug tulo sa imong mga pagaunahon angay nga mao ang panahon uban sa imong [kapikas], panahon uban sa imong mga anak ug mga higala, ug panahon alang sa imong kaugalingon.”

Oo, kinahanglan tingali nga imong ipakigbahin ang lulan. Busa asa ka man makadangop alang sa tabang? Ang pamilya, mga higala, mga silingan, ug mga propesyonal nga tig-atiman makatabang. Apan kinahanglang mangayo kag tabang. Ug kinahanglan nga mangayo kang direkta. Ang pagpasabotsabot dili kanunay molampos. Basin matingala ka kon kinsa ug kon pila ang andam motabang kong sa tin-aw ipahibalo nimo ang imong mga panginahanglan, tino ang imong mga hangyo. Pananglitan, basin makahangyo ka sa usa ka tawo nga motabang kanimo sa paglimpiyo sa balay. Kon kana mohatag kanimog diyutay nga gikinahanglang kahupayan, nan dili kini panahon nga mopugos paglimpiyo sa balay sa imong kaugalingon kay ‘walay laing mobuhat niini sa tukmang paagi.’

Kon ikaw may mga igsoong lalaki o babaye, sila makaambit usab sa responsabilidad sa pag-atiman sa ilang mga ginikanan. Tingali ikaw ang naghimo sa tanan o sa kinadak-ang pag-atiman sa maluyahon hangtod nianang panahona, kay nagtuo nga ang imong mga igsoong lalaki ug mga babaye dili makaarang o dili gustong motabang. Apan, nakahangyo ka na bang direkta sa ilang tabang? Ang pila ka tawo motubag nga positibo​—kon ipatin-aw kanila nga gikinahanglan ang tabang.

Ang pipila moakop-akop sa pag-atiman sa usa ka ginikanan sa paninguha nga maangkon o mahuptan ang pag-uyon sa ginikanan. O basin makaangkon sila sa pagbati sa pagkadiyosnon pinaagi sa paghimo sa tanang trabaho sa ilang kaugalingon. Basin moreklamo sila nga ang uban dili motabang sa pag-atiman, apan basin ipadala usab nila ang senyales nga magpadayag nga mas gusto nila kanang kahimtanga. Kini mahimong usa ka dagway sa pagpalabi sa pagkamatarong. Apan nganong ipahinabo ang wala-kinahanglanang mga kalisdanan sa imong kaugalingon? Kon adunay tabang, hangyoa kana, ug gamita kana.

Usa ka pasidaan: Ayaw damha nga ang imong mga igsoong lalaki ug babaye makigbahin nga sama sa imoha sa mga responsabilidad. Bisan pag may panahong sila makahimo niana, kasagarang ang ilang mga kahimtang maghimo niana nga lisod, kon dili man imposible. Sa daghang kaso mas praktikal nga usa ka membro sa pamilya ang pangunang tig-atiman, samtang ang ubang sakop sa pamilya, ilabina mga igsoong lalaki ug babaye, motabang sa pinansiyal nga paagi ug pinaagi sa pagtelepono, pagduaw, o usahay pagdala sa ilang mga ginikanan sa balay o sa mga biyahe sa hinapos sa semana.

Paghuot sa Pagpuyo

Ang pagpuyo sa huot nga puy-anan makamugnag ginagmayng mga kapikalan. Ang mga batasan nga daling ikapasaylo sa usa ka higala basin maorag dili ikatugot sa usa ka suod nga membro sa pamilya.

Dugang pa, ang imong ginikanan basin mosulti ug sama niini, ‘Gusto unta nako nga makagugol kag mas daghang panahon uban kanako, apan nasayod ko nga puliki ka kaayo alang niana.’ Ang komento basin magtago sa pagtuo nga kulang kaayo ang pagtagad nimo sa imong ginikanan. Makatubag kang mapikalon nianang pahayaga. Inay mapikal, dili ba mas maayong sulbaron ang tinuod nagpahiping kabalaka sa imong ginikanan, nga mao ang paggugol ug mas dakong panahon uban kanimo? Bisan pag dili ka makatugot sa hangyo, ang malulutong pagpatin-aw sa kahimtang mopatungha ug mas maayong sangpotanan kay sa masakit nga tubag.​—Proverbio 12:18.

Ang dakong paningkamot sa pag-ugmad sa mga hiyas nga gidasig sa Bibliya makapaarang nimo sa pagpabilin nga maluluton apan lig-on kon gikinahanglan. Ang basahong Taga-Colosas sa Bibliya matinud-anong nag-ila nga kita usahay adunay “hinungdan sa pagreklamo batok sa lain.” Kini nagsugo kanato nga “padayon nga mag-inantosay sa usag usa ug andam nga magpinasayloay sa usag usa.” Kini nag-awhag usab kanato nga isul-ob nato “ang malumong mga pagbati sa pagbinatiay, kalulot, pagkamapaubsanon sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.” (Colosas 3:12-14) Tino nga ang maong mga hiyas makatabang pag-ayo sa pagmenos sa mga kapikalan sa huot nga pagpuyo.

Bisan pa kon ikaw usahay masayop, mawad-ag pailob, ug mosultig butang nga maayo untag wala nimo isulti, “ayaw pasalopa ang adlaw nga kamo anaa sa suko nga kahimtang.” Pangayo dayon ug pasaylo, ug kalimti kana. Ayaw itugot nga kana mahimong laing tinubdan sa mga pagbati sa pagkasad-an.​—Efeso 4:26, 27.

Paghupot sa Pribasiya

Kon ikaw ug ang imong mga ginikanan nag-ipon pagpuyo sa usa ra ka balay, malisdan ka tingali sa pagbatog pribasiya. Apan, ikaw ug ang imong mga ginikanan nagkinahanglan ug diyutayng pribasiya. Ipakighisgot kining sulirana kanila ug magsabot nga ang pila ka takna ug mga dapit maoy pribado alang kanimo o sa imong pursosong pamilya. Pananglitan, alang sa pila ka pamilya, apan dili sa tanan, ang siradong pultahan nga may karatulang ayaw-pagdisturbo basin sabton sa tanan ingong nagapaila sa usa ka pribadong dapit o takna alang sa tawo sa sulod.

Kon ang kuwarto walay pultahan, ang mabalhinbalhin nga salipod o partisyon makaalagad sa samang katuyoan. Ang mataktikanhong pahinumdom mahimong angay kon ang gikinahanglang pribasiya sa wala damha baldahon. Ang punto mao, ang panginahanglan sa usag usa alang sa pribasiya kinahanglang tahoron sa tanan diha sa pamilya.

Usa ka Pribilehiyo

Hinumdomi nga bisan pag ang pagkaluyahon na sa imong mga ginikanan makapaguol kanimo, ang atong Maglalalang, si Jehova, nagtinguha nga atong matagamtam ang usa ka sukod sa kangaya bisan pag kita nag-antos ug masulayong mga kahimtang. Kining buluhatona basin makatabang usab nga ikaw mas masuod kang Jehova samtang ikaw sa kamainampoon mosandig kaniya. Usa ka tig-atiman ug maluyahon mipahayag niana niining paagiha: “Ako suod kanunay kang Jehova, apan ang pag-atiman ug maluyahon nagtudlo kanako sa hingpit nga pagsalig kaniya. Kadto nahisama sa kalainan tali sa tawag sa telepono gikan sa layo ug pagkauban kanimo sa maong tawo. Si Jehova nag-uban mismo kanako.”

Ang pag-atiman ug maluyahon maoy usa ka pribilehiyo ug katungdanan usab. Pakigkomunikar sa inyong mga ginikanan aron masayran ang ilang mga panginahanglan. Itagana ang ilang mga panginahanglan, ug magmangayaon sa pagbuhat niana.​—Filipos 4:4-7; 1 Pedro 5:7.