Kapitulo 117

Kasakitan Didto sa Tanaman

DIHANG nakatapos si Jesus sa pag-ampo, siya ug ang iyang 11 ka matinumanong apostoles nag-awit ug mga awit sa pagdayeg kang Jehova. Unya sila nanganaog gikan sa itaas nga lawak, nanggawas ngadto sa bugnaw nga kangitngit sa gabii, ug namalik sa pagtabok sa Walog sa Kidron paingon sa Betania. Apan sa dalan, mihapit sila sa usa ka paboritong dapit, ang tanaman sa Getsemane. Kini nahimutang o anaa sa duol sa Bukid sa mga Olibo. Si Jesus kasagaran nga nakigtagbo sa iyang mga apostoles dinhi taliwala sa kakahoyang olibo.

Sa gibiyaan niya ang walo sa mga apostoles—tingali duol sa ganghaan sa tanaman—iyang gitugon sila: “Panglingkod kamo dinhi samtang adto ako sa unahan ug mag-ampo.” Unya iyang gidala ang lain nga tulo—si Pedro, Santiago, ug Juan—ug mipadayon sa layolayo pa ngadto sa tanaman. Si Jesus naguol ug nasubo pag-ayo. “Ang akong kalag naguol sa labihan nga ikamatay,” giingnan niya sila. “Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw kamo uban kanako.”

Sa pagpadayon ug unahan diyutay, si Jesus milubog sa yuta ug nga mihapa misugod sa pag-ampo nga mainiton: “Amahan ko, kon mahimo, isaylo lang kanako kining kopa. Bisan pa niana, dili sumala sa akong pagbuot, kondili sa imo.” Unsay iyang gipasabot? Nganong siya “naguol sa labihan, nga ikamatay”? Nagasibog ba siya sa iyang hukom nga magpakamatay ug itagana ang lukat?

Dili gayod! Si Jesus wala maghangyo nga ipahigawas siya sa kamatayon. Bisan ang paghunahuna nga makalikay sa haladnong kamatayon, nga kas-a gipasabot ni Pedro, mangil-ad alang kaniya. Hinunoa, siya naguol kay siya nahadlok nga ang paagi nga siya mamatay sa dili na madugay—ingong talamayon nga kriminal—maghatag pakaulaw sa ngalan sa iyang Amahan. Karon iyang nasabtan nga sa pila ka oras siya igalansang diha sa usa ka kahoy ingong labing daotang matang sa tawo—ingong tigpasipala sa Diyos! Kini mao ang nakapaguol pag-ayo kaniya.

Tapos sa pag-ampo nga dugay, si Jesus mibalik ug nakakita nga ang tulo ka apostoles nangatulog. Sa pagsulti kang Pedro, siya miingon: “Dili ba diay kamo makatukaw sa usa ka takna uban kanako? Pagtukaw kamo ug pag-ampo kamo kanunay, aron dili kamo mahasulod sa panulay.” Ugaling, sa pag-ila sa kalisdanan nga nasinati nila ug sa pagkaulahi sa takna, siya miingon: “Hinuon, ang espiritu maikagon, apan ang unod mahuyang.”

Unya si Jesus milakaw sa ikaduhang panahon ug mihangyo nga kuhaon sa Diyos gikan kaniya “kining kopa,” nga mao, ang natudlo nga bahin, o kabubut-on ni Jehova alang kaniya. Sa iyang pagbalik, siya nakakita na usab sa tulo nga nangatulog sa dihang angay unta silang mag-ampo nga dili mahasulod sa panulay. Sa pagpakigsulti ni Jesus kanila, sila wala masayod kon unsay itubag.

Sa kataposan, sa ikatulong panahon, si Jesus miadto sa dili layo, ug nga nagluhod, uban ang kusog nga paghilak ug mga luha, siya miampo: “Amahan, kon buot mo, kuhaa kining kopa gikan kanako.” Dulot gibati si Jesus ug grabeng kasakit tungod sa pakaulaw nga igahatag sa iyang kamatayon ingong kriminal diha sa ngalan sa iyang Amahan. Aw, nga isumbong ingong tigpasipala—usa nga nagatunglo sa Diyos—halos sobra na nga antoson!

Bisan pa niana, si Jesus mipadayon sa pag-ampo: “Dili ang buot ko, kondili ang buot mo.” Si Jesus masinugtanong nagpasakop sa iyang kabubut-on sa iya sa Diyos. Niadto, usa ka manulonda gikan sa langit mipakita ug nagpalig-on kaniya pinaagi sa pila ka makapalig-ong mga pulong. Lagmit, ang manulonda nagsulti kang Jesus nga iyang nabatonan ang pahiyom sa pag-uyon sa iyang Amahan.

Bisan pa, pagkabug-at kaayo ang gipas-an ni Jesus! Ang iyang kaugalingong kinabuhing dayon ug ang iya sa tibuok tawhanong banay diha sa timbangan. Dako kaayo ang emosyonal nga kalisod. Busa si Jesus mipadayon sa pag-ampo nga labi pang mainiton, ug ang iyang singot nahisamag mga tinulo sa dugo samtang natagak kana sa yuta. “Bisan pag kini katingalahan kaayong butang,” miingon ang The Journal of the American Medical Association, “ang dugoong singot . . . mahimong mahitabo sa emosyonal kaayong mga kahimtang.”

Human niadto, si Jesus mibalik sa ikatulong panahon ngadto sa iyang mga apostoles, ug sa makausa pa nakakita nga sila nangatulog. Sila gikapoy gumikan sa dakong kasubo. “Sa panahon nga sama niini kamo nangatulog ug nagapahulay!” siya mipatugbaw. “Igo na! Ang takna miabot na! Tan-awa! Ang Anak sa tawo gibudhian ngadto sa mga kamot sa mga makasasala. Bangon kamo, manglakaw na kita. Tan-awa! Ang magbudhi kanako nagsingabot na.”

Samtang nagsulti pa siya, si Judas Iskariote nagsingabot, nga giubanan sa usa ka dakong panon nga nagdalag mga sulo ug mga suga ug mga hinagiban. Mateo 26:30, 36-47; 16:21-23; Marcos 14:26, 32-43; Lucas 22:39-47; Juan 18:1-3; Hebreohanon 5:7.

▪ Sa pagbiya sa itaas nga lawak, diin dad-a ni Jesus ang mga apostoles, ug unsay iyang gibuhat didto?

▪ Samtang si Jesus nag-ampo, unsay gibuhat sa mga apostoles?

▪ Nganong si Jesus gibatig kasakit, ug unsang hangyo ang iyang gihimo sa Diyos?

▪ Unsay gipaila sa pagkahimong samag mga tinulo sa dugo ang singot ni Jesus?

Kapitulo 118

Pagbudhi ug Pagdakop

LAPAS na sa tungang-gabii sa dihang nanguna si Judas sa dakong panon sa mga sundalo, sa pangulong mga saserdote, sa mga Pariseo, ug sa uban ngadto sa tanaman sa Getsemane. Ang mga saserdote misugot sa pagbayad kang Judas ug 30 ka buok salapi aron sa pagbudhi kang Jesus.

Sayo pa niana, sa dihang gipapahawa si Judas gikan sa panihapon sa Paskuwa, dayag nga siya miadto diretso sa mga pangulong saserdote. Gitigom dayon nila ang ilang mga polis, ug ang panon sa mga sundalo. Tingali sila gidalag una ni Judas sa dapit nga gisaulogan ni Jesus ug sa iyang mga apostoles sa Paskuwa. Nakakaplag nga sila nakalakaw na, ang dakong panon sa katawhan nga nagdalag mga armas ug mga lampara ug mga sulo misunod kang Judas gawas sa Jerusalem ug mitabok sa Walog sa Kidron.

Samtang nanguna si Judas sa prosesyon paingon sa Bukid sa mga Olibo, nakaseguro siya kon asa makita si Jesus. Sa milabay nga semana, samtang nagbiyahe ngadto-nganhi si Jesus ug ang mga apostoles sa Betania ug sa Jerusalem, tighunongan sila sa tanaman sa Getsemane aron sa pagpahulay ug sa pag-estoryahay. Apan, karon, si Jesus tingali natago diha sa kangitngit ilalom sa mga kahoyng olibo, sa unsang paagi mailhan siya sa mga sundalo? Tingali sila wala pa gayod makakita kaniya sukad. Busa si Judas mihatag ug ilhanan, nga nag-ingon: “Ang akong halokan, mao kana siyang tawhana; dakpa ninyo siya ug dad-a ug bantayi pag-ayo.”

Gidala ni Judas ang panon sa mga tawo ngadto sa tanaman, nakakita kang Jesus uban sa iyang mga apostoles, ug midiretso sa pagduol kaniya. “Maayong adlaw, Magtutudlo!” matud pa niya ug maluluton niyang gihalokan siya.

“Higala, nganong ania ka?” mitubag si Jesus. Unya, gitubag ang iyang kaugalingong pangutana, siya miingon: “Judas, budhian ba diay nimo ang Anak sa tawo pinaagi sa usa ka halok?” Apan igo na bahin sa iyang magbubudhi! Miabante si Jesus ngadto sa kahayag sa nagsigang mga sulo ug mga lampara ug nangutana: “Kinsay inyong gipangita?”

“Si Jesus nga taga Nazaret,” mao ang tubag.

“Mao ako,” mibalos si Jesus, samtang nagbarog siya nga maisogon atubangan kanilang tanan. Nakurat sa iyang kaisog ug wala mahibalo kon unsay buhaton, misibog ang mga tawo ug nangatumba.

“Giingnan ko na kamo nga mao ako,” si Jesus kalmadong mipadayon. “Kon, ako man ang inyong gipangita, palakta kining mga tawhana.” Sayo pa niana diha sa itaas nga lawak, mipadayag si Jesus sa iyang Amahan diha sa pag-ampo nga iyang gibantayan ang iyang matinumanong mga apostoles ug walay usa kanila ang nalaglag “gawas sa anak sa kalaglagan.” Busa, aron matuman ang iyang pulong, siya mihangyo nga buhian ang iyang mga sumusunod.

Sa naulian sa panimbang ang mga sundalo, mitindog, ug misugod sa paggapos kang Jesus, ang mga apostoles nakaamgo kon unsay mahitabo. “Ginoo, ipanigbas na ba namo ang among mga espada?” sila nangutana. Sa wala pa makatubag si Jesus, si Pedro, nga nagkupot sa usa sa duha ka espada nga gidala sa mga apostoles, mitigbas kang Malco, ang ulipon sa labaw nga saserdote. Misipyat si Pedro sa pag-igo sa ulo sa ulipon apan napalungan kini sa iyang tuo nga dalunggan.

“Husto na,” miingon si Jesus dihang siya nangilabot. Gihikap ang dalunggan ni Malco, iyang giayo ang samad. Unya siya nagtudlo ug usa ka hinungdanong leksiyon, nagsugo kang Pedro: “Iuli sa sakob kanang imong espada, kay ang tanang magagamit ug espada mamatay sa espada. O naghunahuna ka ba nga dili ako makapangayo sa akong Amahan sa pagpadala kanako niining gutloa ug kapin sa napulog-duha ka lehiyon sa mga manulonda?”

Si Jesus andam nga magpadakop, kay siya misaysay: “Unsaon man sa pagkatuman sa Kasulatan nga ingon niining paagiha nga mahitabo kini?” Ug siya midugang: “Ang sulod sa kopa nga gihatag kanako sa Amahan, dili ko ba diay kini imnon?” Siya bug-os nga nagauyon sa kabubut-on sa Diyos alang kaniya!

Unya gisultihan ni Jesus ang panon sa mga tawo. “Nanganhi ba kamo sa pagdakop kanako ingon sa pagdakop ug tulisan nga pagadad-an ug mga espada ug mga pospos?” siya nangutana. “Adlaw-adlaw adto ako maglingkoran sa templo sa pagpanudlo, ug wala hinoon ninyo ako dakpa didto. Apan nagakahitabo kining tanan aron matuman ang mga gisulat sa mga propeta diha sa kasulatan.”

Niana gidakop sa mga sundalo ug sa komander sa militar ug sa mga polis sa mga Hudiyo si Jesus ug gigapos siya. Sa pagkakita niini, mibulag kaniya ang tanang mga tinun-an ug mikalagiw. Apan, usa ka batan-ong lalaki—tingali ang tinun-ang si Marcos—nagpabilin diha sa panon sa mga tawo. Siya tingali didto sa balay sa panahong gisaulog ni Jesus ang Paskuwa ug human niana misunod sa panon sa mga tawo didto. Karon, hinunoa, siya nailhan, ug dakpon unta siya. Apan nabiyaan ang iyang sapot nga lino ug nakadagan nga hapit hubo. Mateo 26:47-56; Marcos 14:43-52; Lucas 22:47-53; Juan 17:12; 18:3-12.

▪ Nganong nakaseguro si Judas nga iyang makaplagan si Jesus sa tanaman sa Getsemane?

▪ Sa unsang paagi nagpakita si Jesus ug kabalaka sa iyang mga apostoles?

▪ Unsay gihimo ni Pedro sa pagpanalipod kang Jesus, apan unsay gisulti ni Jesus kang Pedro bahin niadto?

▪ Sa unsang paagi gipadayag ni Jesus nga siya bug-os nahiuyon sa kabubut-on sa Diyos alang kaniya?

▪ Sa dihang ang mga apostoles mibulag kang Jesus, kinsa ang nagpabilin, ug unsay nahitabo kaniya?

Kapitulo 119

Gidala Ngadto Kang Anas, Unya Ngadto Kang Caipas

SI Jesus, nga ginapos ingong kasagarang kriminal, gidala ngadto kang Anas, ang dakog-impluwensiya nga hataas nga saserdote. Si Anas mao ang hataas nga saserdote sa dihang si Jesus isip 12-anyos nga bayong nakapatingala sa rabinikong mga magtutudlo sa templo. Ubay-ubay sa mga anak nga lalaki ni Anas sa ulahi nag-alagad nga hataas nga saserdote, ug niadtong panahona ang iyang umagad nga lalaki nga si Caipas maoy naghupot sa maong katungdanan.

Lagmit si Jesus unang gidala ngadto sa balay ni Anas tungod sa dugay nga pagkainila sa maong pangulong saserdote diha sa Hudiyonhong relihiyosong kinabuhi. Ang maong paghapit aron makigkita kang Anas naghatag ug panahon nga ang Hataas nga Saserdote si Caipas makapatigom sa Sanhedrin, ang 71-membro Hudiyonhong hataas nga hukmanan, ingon man makatigom sa bakakong mga saksi.

Ang pangulong saserdote si Anas niadtong panahona nangutana kang Jesus mahitungod sa iyang mga tinun-an ug sa iyang pagpanudlo. Bisan pa niana, si Jesus mitubag: “Nagsulti ako sa dayag ngadto sa kalibotan. Sa kanunay nagtudlo ako diha sa sinagoga ug sa templo, diin adto magkatigom ang tanang Hudiyo; ug wala akoy gisulti sa tago. Nganong mangutana pa man ikaw kanako? Pangutan-a lang ang nakadungog kon unsay akong gisulti kanila. Tan-awa! Sila nahibalo kon unsay akong gisulti.”

Niadto, usa sa mga polis nga nagtindog sa duol ni Jesus misagpa kaniya sa nawong, nga miingon: “Mao ba kanay tinubagan mo sa pangulong saserdote?”

“Kon ako nagsulti sa sayop nga paagi,” mitubag si Jesus, “pamatud-i ang sayop; apan kon husto nganong gisagpa mo ako?” Tapos sa maong pagtinubagay, gipadala ni Anas si Jesus nga ginapos ngadto kang Caipas.

Sa maong panahon ang tanang pangulong mga saserdote ug mga tawong tigulang ug mga eskriba, oo, ang tibuok Sanhedrin, nagsugod sa pagtigom. Ang ilang dapit nga gitigoman lagmit mao ang balay ni Caipas. Ang paghimo sa maong husay sa gabii sa Paskuwa tin-aw nga supak sa Hudiyonhong kasugoan. Apan kini wala magpugong sa relihiyosong mga pangulo gikan sa ilang daotang katuyoan.

Mga semana una pa, si Jesus nagbanhaw kang Lasaro, gihukom na sa Sanhedrin nga siya kinahanglang mamatay. Ug duha ka adlaw nga unauna, sa Miyerkoles, ang relihiyosong mga awtoridad nagsabutsabot sa pagdakop kang Jesus pinaagi sa malimbongong paagi aron sa pagpatay kaniya. Hunahunaa ra, siya gihukman na sa wala pa siya mahusay!

Sa maong panahon gihimo ang paningkamot sa pagpangitag mga saksi nga mohatag ug bakak nga ebidensiya aron ikasumbong si Jesus. Ugaling, walay mga saksi ang hikaplagan nga nagkauyon sa ilang pamatuod. Sa kadugayan, duha ang mipresentar ug mipatuo: “Amo siyang nadungog nga miingon, ‘Akong gubaon kining templo nga binuhat sa mga kamot ug sa tulo ka adlaw patindogon ko ang lain nga dili binuhat sa mga kamot.’”

“Wala ka bay ikatubag?” nangutana si Caipas. “Unsa ba kining gipamatuod nila batok kanimo?” Apan si Jesus nagpabiling wala magtingog. Bisan sa maong bakak nga sumbong, sa kaulawan sa Sanhedrin, ang mga saksi wala magkauyon sa ilang mga giasoy. Busa gisulayan sa hataas nga saserdote ang lain nga taktika.

Nasayod si Caipas unsa ka sensitibo ang mga Hudiyo bahin kang bisan kinsa nga magaangkon nga mao ang Anak sa Diyos mismo. Sa duha ka unaunang okasyon, dalidali nilang ginganlan si Jesus nga usa ka tigpasipala nga takos sa kamatayon, nga kas-a sayop naghunahuna nga siya mipahayag nga siya sama sa Diyos. Si Caipas sa maong panahon malinglahong namugos: “Ubos sa panumpa tungod sa buhing Diyos ako nagasugo kanimo sa pagtug-an kanamo kon ikaw mao ba ang Kristo ang Anak sa Diyos!”

Bisan unsa pay hunahunaon sa mga Hudiyo, si Jesus mao gayod ang Anak sa Diyos. Ug ang pagpabiling dili magtingog masabot nga paglimod sa iyang pagkamao ang Kristo. Busa si Jesus maisogong mitubag: “Ako mao; ug kamo makakita unya sa Anak sa tawo nga magalingkod sa tuong kamot sa gahom ug magaanhi uban sa mga panganod sa langit.”

Niadto, si Caipas, sa makapaukyab nga pasundayag, migisi sa iyang mga biste ug mipatugbaw: “Siya nakapasipala! Nganong magkinahanglan pa kitag mga saksi? Tan-awa! Karon kamo nakadungog na sa pasipala. Unsa man ang inyong hunahuna?”

“Siya angayng silotan sa kamatayon,” mipatugbaw ang Sanhedrin. Dayon sila nagbiaybiay kaniya, ug misultig daghang butang sa pagpasipala kaniya. Ilang gisagpa ang iyang nawong ug gilud-an kana. Ang uban nagtabon sa iyang tibuok nawong ug nagsumbag kaniya pinaagi sa ilang mga kumo ug miingon nga matamayon: “Tagnai kami, ikaw nga Kristo. Kinsay nagsumbag kanimo?” Kining mapasipalahon, supak-kasugoan nga gawi nahitabo sa paghusay sa gabii. Mateo 26:57-68; 26:3, 4; Marcos 14:53-65; Lucas 22:54, 63-65; Juan 18:13-24; 11:45-53; 10:31-39; Ju 5:16-18.

▪ Diin man unang gidala si Jesus, ug unsay nahitabo kaniya didto?

▪ Diin sunod gidala si Jesus, ug alang sa unsang katuyoan?

▪ Unsay gihimo ni Caipas aron ang Sanhedrin magpahayag nga si Jesus angayan sa kamatayon?

▪ Unsang mapasipalahon, supak-kasugoan nga gawi ang nahitabo panahon sa husay?

Kapitulo 120

Mga Paglimod Diha sa Sawang

HUMAN nga gibiyaan si Jesus diha sa tanaman sa Getsemane ug mikalagiw sa kahadlok uban sa nahibiling mga apostoles, si Pedro ug Juan mihunong sa pagdagan. Tingali nakaapas sila kang Jesus sa dihang gidala siya sa balay ni Anas. Sa dihang gipadala siya ni Anas ngadto sa Hataas nga Saserdote nga si Caipas, si Pedro ug Juan minunot sa igoigong gilay-on, tingali natunga sa kahadlok alang sa ilang kaugalingong mga kinabuhi ug sa ilang lalom nga kabalaka sa mahitabo unya sa ilang Agalon.

Sa pag-abot sa dakong balay ni Caipas, nakasulod si Juan sa ganghaan sa sawang, kay nakaila man kaniya ang hataas nga saserdote. Si Pedro, hinunoa, nagtindog didto sa gawas sa ganghaan. Apan mibalik si Juan ug nakigsulti sa nagbantay sa ganghaan, usa ka babayeng sulogoon, ug gipasulod si Pedro.

Sa pagkakaron tugnaw na kaayo, ug ang mga ulipon ug ang mga polis nanaghaling ug kalayo sa uling. Si Pedro miduyog kanila nga nagpadangdang sa kalayo samtang naghulat sa sangpotanan sa husay ni Jesus. Didto, nahayagan sa kalayo, ang nagbantay sa ganghaan nga nagpasulod kang Pedro mitutok kaniya. “Ikaw, usab, kauban ni Jesus nga taga Galilea!” siya miingon.

Nahadlok nga mailhan, si Pedro milimod atubangan kanilang tanan nga wala gayod makaila kang Jesus. “Wala ako makaila kaniya ni nakasabot nianang imong giingon,” matud pa niya.

Niana, si Pedro migawas duol sa agianan. Didto, laing babaye nakamatikod kaniya ug miingon usab ngadto sa nanagtindog didto: “Kining tawhana kauban ni Jesus nga Nazaretnon.” Sa makausa pa, gilimod kini ni Pedro, nanumpa nga nag-ingon: “Wala lagi ako makaila nianang tawhana!”

Si Pedro nagpabilin sa sawang, naningkamot nga dili-mailhan. Tingali niining yugtoa nakurat siya sa pagtugaok sa manok sa pagbanagbanag sa kabuntagon. Kasamtangan, nagpadayon ang husay ni Jesus, dayag gidumala diha sa bahin sa balay sa itaas sa sawang. Sa walay duhaduha si Pedro ug ang uban naghulat sa ubos sa pag-abot ug sa paggawas sa nagkalainlaing mga saksi nga gidala aron sa pagtestigo.

Usa na ka oras ang milabay sukad nga nailhan si Pedro nga kauban ni Jesus. Karon ang pipila niadtong nanagtindog miduol kaniya ug miingon: “Sa tinuoray ikaw kauban gayod nila, kay ang imong sinultihan nagapaila kanimo.” Ang usa sa maong pundok maoy paryente ni Malco, nga gipalongan ni Pedro ug dalunggan. “Dili ba ikaw kadto ang akong nakita didto sa tanaman uban kaniya?” siya miingon.

“Wala gayod ako makaila nianang tawhana!” kusganong miingon si Pedro. Gani, siya naningkamot sa pagpatuo kanila nga silang tanan nasayop.

Samtang gibungat pa ni Pedro ang iyang ikatulong paglimod, mitugaok ang manok. Sa maong gutlo, si Jesus, kinsa migula diha sa balkonahe sa itaas sa sawang, miliso ug gitan-aw siya. Dihadiha, nahinumdom si Pedro sa gisulti ni Jesus sa pila lang ka takna nga milabay diha sa itaas nga lawak: “Sa dili pa motugaok ang manok sa makaduha, igalimod mo ako sa makatulo.” Nadugmok tungod sa kabug-at sa iyang sala, migula si Pedro ug mihilak sa hilabihang kasakit.

Nganong nahitabo kini? Ngano, human nga masaligon kaayo sa iyang espirituwal nga kalig-on, nakaako sa paglimod si Pedro sa iyang Agalon tulo ka higayon nga sunodsunod? Si Pedro sa walay duhaduha wala makabantay sa mga kahimtang. Ang kamatuoran gituis, ug si Jesus gilarawan nga usa ka mabangis nga kriminal. Ang matarong gipatim-aw nga daotan, ang walay-sala gipatim-aw nga sad-an. Busa tungod sa pagpiit sa higayon, si Pedro nawad-an sa panimbang. Sa kalit ang iyang hustong pagbati sa pagkamaunongon nadaot; sa iyang kaguol siya nahaugnok tungod sa kahadlok sa tawo. Hinaot nga dili kana mahitabo kanato! Mateo 26:57, 58, 69-75; Marcos 14:30, 53, 54, 66-72; Lucas 22:54-62; Juan 18:15-18, 25-27.

▪ Sa unsang paagi si Pedro ug Juan nakasulod sa ganghaan sa sawang sa hataas nga saserdote?

▪ Samtang didto pa si Pedro ug Juan sa sawang, unsay nagakahitabo diha sa sulod sa balay?

▪ Pila ka higayon nga mitugaok ang manok, ug pila ka higayon nga gilimod ni Pedro nga nakaila kang Kristo?

▪ Unsay kahulogan nga si Pedro namalikas ug nanumpa?

▪ Unsay nagpahinabo kang Pedro sa paglimod nga siya nakaila kang Jesus?