Ang Hunahuna sa Bibliya

Magkauyon ba ang Pagtuo ug Lohika?

“ANG pagtuo supak sa lohika,” misulat ang Britanikong pilosopo nga si A. C. Grayling. Mao usab kanay hunahuna sa daghang magsusulat ug mga pilosopo kinsa latas sa kasiglohan nangangkon nga dili magkauyon ang pagtuo ug lohika.

Tinuod nga ang pipila ka relihiyosong pagtulon-an wala ipasukad sa lohika. Apan tagda kini: Daghang siyentipikanhong ideya nga hugot nga gituohan sa mga tawo ang napamatud-ang sayop. Nagpasabot ba kana nga ang tanang siyentipikanhong ideya sayop o wala ipasukad sa lohika? Sama usab niana ang relihiyosong mga pagtulon-an. Sa pagkatinuod, ang pagtuo nga gihubit sa Bibliya dili molungtad kon walay kahibalo, hinunoa kini lig-ong gipasukad sa kahibalo ug lohika. Samtang imong tagdon ang mga ebidensiya, matikdi kon sa unsang paagi magkauyon ang pagtuo ug lohika.

Pagtuo nga Lig-ong Gipasukad sa Lohika

Pananglitan, ang Bibliya nag-ingon nga aron ang imong pagsimba mahimong “dalawaton sa Diyos,” kinahanglan nga kini maoy ‘usa ka sagradong pag-alagad uban sa imong gahom sa pagpangatarongan.’ Sa ato pa, kinahanglan nimong simbahon ang Diyos “sa paagi nga takos sa naghunahunang mga linalang.” (Roma 12:1, The Jerusalem Bible) Busa ang pagtuo nga gihubit sa Bibliya dili binuta nga pagtuo. Wala usab kini magpasabot ug pagkadaling-motuo. Hinunoa, usa kini ka butang nga imong gihunahuna pag-ayo—nga moresulta sa pagsalig sa Diyos ug sa iyang Pulong, nga lig-ong gipasukad sa lohika.

Siyempre, aron makapangatarongan ka sa hustong paagi, gikinahanglan nimo ang tukmang impormasyon. Bisan ang maayo kaayong mga programa sa kompiyuter nga gipasukad sa mga prinsipyo sa lohika mohatag ug sayop nga konklusyon kon sudlan kinig dili hustong impormasyon. Sa susama, ang kalidad sa imong pagtuo nagdepende sa kon unsay imong madunggan o kon unsa ka kasaligan ang impormasyon nga gipasulod nimo sa imong hunahuna. Busa, haom kaayo ang giingon sa Bibliya nga “ang pagtuo mosunod sa butang nga nadungog.”—Roma 10:17.

Ang usa ka hinungdanong kinahanglanon sa pagtuo mao ang “tukmang kahibalo sa kamatuoran.” (1 Timoteo 2:4) Ang “kamatuoran” lamang, matod sa Bibliya, ang ‘magpagawas kanimo’ gikan sa makapahisalaag nga mga pagtulon-an, siyentipikanhon man o relihiyoso. (Juan 8:32) Ang Bibliya nagpasidaan nga dili ka angayng motuo sa tanang “pulong” nga imong madungog. (Proverbio 14:15) Kini nag-ingon usab nga kinahanglan nimong ‘tinoon ang tanang butang’—o susihon ang mga butang nga imong nadunggan sa dili ka pa motuo niana. (1 Tesalonica 5:21) Nganong angay kang manukiduki ug magsusi sa imong mga gituohan? Tungod kay ang pagtuo nga gipasukad sa kabakakan maoy sayop nga pagtuo. Ang pipila ka hamilig-hunahuna nga mga tawo sa karaang siyudad sa Berea naghatag ug maayong panig-ingnan sa pagbatog husto nga pagtuo. Bisag gusto gayod nilang motuo sa gitudlo kanila sa Kristohanong mga misyonaryo, ‘maampingon nilang gisusi ang Kasulatan sa adlaw-adlaw kon tinuod ba kining mga butanga.’—Buhat 17:11.

Pag-ugmad ug Pagtuo sa Bibliya

Apan, komosta kon nagduhaduha ka sa pagkakasaligan sa Bibliya? Sa unsang paagi nimo maugmad ang imong pagsalig niana ingong tuboran sa tukmang kahibalo? Aw, sa unsang paagi nimo maugmad ang imong pagsalig sa ubang tawo? Siyempre, kinahanglang mailhan nimo sila—pinaagi sa pag-obserbar sa ilang panggawi ug sa pagpaniid sa resulta niana. Nganong dili nimo kana himoon maylabot sa Bibliya?a

Ang Bibliya naghubit sa tinuod nga pagtuo ingong “masaligan nga pagpaabot sa mga butang nga gilaoman, ang dayag nga pagpasundayag sa mga katinuoran bisan tuod wala makita.” (Hebreohanon 11:1) Tin-aw nga ang usa ka tawong dunay tinuod nga pagtuo nagpasukad niana sa mga impormasyon nga iya nang nasusi pag-ayo. Pinaagi sa pagpangatarongan pinasukad sa maong impormasyon, ikaw hugot nga motuo bisan sa mga butang nga dili makita sa literal nga mata.

Apan unsa na man kon ang imong nakat-onan daw mosumpaki sa pipila ka butang nga hugot nimong gituohan? Ibalewala ra ba nimo kana? Siyempre dili. Duna tingali mga panahon nga angay nimong susihon ang lig-ong ebidensiya nga morag mosumpaki sa imong gituohan. Sa Bibliya, ang Diyos nagsaad nga iyang gantihan ang mga tawo nga sinserong nangita sa kamatuoran pinaagi sa paghatag kanilag kahibalo, katakos sa pag-ila, ug katakos sa panghunahuna.—Proverbio 2:1-12.

Ang matang sa pagtuo nga naugmad pinasukad sa gitudlo sa Bibliya nahiuyon sa lohika. Unsang matanga sa pagtuo ang imong nabatonan? Daghang tawo ang “nakapanunod” sa ilang relihiyosong pagtulon-an gikan sa ilang ginikanan o sa uban ug wala gayod magsusi kon duna bay lig-ong pasukaranan nga motuo niana. Apan, dili kawalay-pagtahod ang pagsusi sa imong gituohan aron ‘ikapamatuod nimo sa imong kaugalingon’ nga ang imong panghunahuna kaharmonya sa Pulong sa Diyos. (Roma 12:2) Ang Bibliya nagtambag kanato nga ‘sulayan ang inspiradong mga pahayag aron masuta kon kini nagagikan ba gayod sa Diyos.’ (1 Juan 4:1) Kon buhaton nimo kana, makahimo ka sa ‘pagdepensa atubangan sa tanan nga mangayo kanimog katarongan sa paglaom nga anaa kanimo.’—1 Pedro 3:15.

[Footnote]

NAKAPAMALANDONG KA BA?

● Supak ba ang Bibliya sa paggamit ug lohika?—Roma 12:1, 2.

● Unsang matanga sa kahibalo ang hinungdanon aron maugmad nimo ang tinuod nga pagtuo?—1 Timoteo 2:4.

● Unsay atong makat-onan gikan sa kahubitan sa Bibliya sa pagtuo?—Hebreohanon 11:1.

[Blurb sa panid 29]

Gantihan sa Diyos kadtong sinserong nangita sa kamatuoran