Ang Ngalan sa Diyos Nakapukaw ug Lantugi

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA NETHERLANDS

ANG mga maghuhubad sa bag-ong Bibliya nga Olandes nakapukaw ug lantugi tali sa mga eskolar sa Bibliya ug sa ordinaryong mga tawo usab. Ang hinungdan? Ilang nahukman nga hubaron ang ngalan sa Diyos sa pulong Heer, o Ginoo.

Sa Disyembre 1998, pipila lang ka semana human luwati sa mga maghuhubad ang sampol sa ilang hubad, usa ka grupo sa kababayen-an nga sakop sa Kerk en Wereld (Iglesya ug Kalibotan), usa ka Protestanteng organisasyon, milansad ug usa ka kampanya sa protesta pinaagig koreyo. Ang hinungdan? Gihunahuna nila ang pulong nga “Ginoo” nga “sobra ka linalaki.” Sa wala madugay, ang ubang mga grupo​—Katoliko ug Protestante​—miapil sa kampanya sa protesta. Sa Pebrero 1999, tulo ka eskolar ang mipaluyo sa ilang kawsa pinaagi sa pag-ingon nga sila nagpasiugda nga ang upat ka Hebreohanong letra sa ngalan sa Diyos isulat lang nga YHWH. Human dayon niana, ang mga eskolar sa Bibliya, mga maghuhubad, ug mga teologo nagtigom sa Amsterdam aron hisgotan ang maong isyu. Pagkahuman sa panaghisgot, ang tanang sumasalmot gidapit sa pagboto kon unsang hubad ang ilang gipalabi.

Ilalom sa ulohang “Tungod ug Alang sa Diyos, Dili Nato Lalisan ang Ngalan sa Diyos,” ang mantalaan nga Nieuwsblad van het Noorden nagtaho sa resulta: “Ang hubad nga GINOO nakakuha lang ug pito ka boto. Apan kadaghanan sa mga kapilian wala usab makakuha ug daghang boto: ang Ngalan (1), ang Usa (3), ang Maluluy-on (6), ang Dili-Manganlan (7), ang Buhing Usa (10), ug ang Usa nga Dumalayon (15). Ug ang mananaog mao ang . . . YHWH!” Sa Marso 15, 2001, ang Supervision Committee sa bag-ong hubad sa Bibliya nakahukom sa paggamit sa HEER (GINOO) nga anaa sa gagmay nga dagkong mga titik sa paghawas sa balaang ngalan.

Gipasiugda niining lantugia nga bisan pa sa mga dili pag-uyonay labot sa gipiling hubad sa ngalan sa Diyos sa Olandes, ang mga eskolar nagkauyon nga ang Diyos adunay personal nga ngalan. Sa Hebreohanon ang ngalan gilangkoban sa upat ka letra nga Hebreohanon, ang יהוה, o YHWH. Giunsa paghubad sa ubang mga hubad sa Bibliya nga Olandes, kaniadto ug karon, ang YHWH?

Usa ka Olandes nga ginganlag Nicolaas Goetzee nagpatik ug usa ka folio nga edisyon sa Staten nga hubad sa Bibliya sa 1762. Kini nag-ingon diha sa ulohang panid: “Tungod sa bug-at ug ilado nga mga hinungdan, wala usab namo hubara ang Halandomong Ngalan sa Diyos nga JEHOVA.” Ang ubang iladong mga eskolar nga Olandes​—sama ni Propesor Nicolaas Beets ug Petrus Augustus de Genestet​—naggamit usab sa ngalang Jehova.

Makaiikag, ang Bag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatana kanunayng naggamit sa ngalang Jehova. Ang apendise sa Bag-ong Kalibotang Hubad sa Olandes nag-ingon nga kini “padayong mogamit sa pormang ‘Jehova’ tungod kay sinati na ang katawhan niini sulod sa kasiglohan. Dugang pa, kini nagpreserbar . . . sa upat ka letra sa balaang ngalan, YHWH.” Busa ang Bag-ong Kalibotang Hubad nakatabang sa minilyon nga mahibalo sa kamatuoran bahin sa ngalan sa Diyos.

[Footnote]