Pagbisita Ngadto sa Uzbekistan

TRANSOXANIA. Ang Yuta Taliwala sa mga Suba. Tartary. Turkistan. Daghan ang gingalan niini nga rehiyon nga karon naglakip sa Uzbekistan, ang “Yuta sa mga Uzbek.” Sukad pa sa ika-15 nga siglo, ang mga siyudad sa Uzbekistan hapitanan sa mga negosyante nga mangagi sa Silk Road, dalan nga nagsanga-sanga paingon sa Tsina hangtod sa Mediteranyo. Ang panapton nga gama sa gapas mao ang pangunang produkto karon sa Uzbek. Ginabaligya usab dinhi ang nindot nga mga karpet nga gama sa gapas, delana, o seda.

Sulod sa daghang katuigan, daghang tawo ang nakaimpluwensiya sa kultura sa Uzbek. Ang iladong mga mananakop uban sa ilang gamhanang kasundalohan nakatadlas sa kabukiran ug sa kadesyertohan sa Uzbekistan. Lakip kanila si Alexander the Great, diin didto niya nakaila ang iyang minahal nga si Roxane; si Genghis Khan, gikan sa Mongolia; ug si Timur (ginganlan usab ug Tamerlane), nga nitibo sa maong dapit nga nagmando sa usa sa kinadak-ang imperyo sa kasaysayan.

Ang nindot kaayo, lainlaig kolor nga mga monumento dunay dagkong lingin nga gaakob sa atop nga hinaklapan ug asul nga tiles nga maoy sagad makita sa Uzbekistan. Daghan niini nga mga bilding gihimong eskuylahan.

Ang Silk Road. Kini nga dalan gigamit na sa kanhiayng panahon ug padayong gigamit hangtod nabuksan ang ruta agi sa dagat paingon sa India sa ulahing bahin sa ika-15 nga siglo C.E. Kining nagsangasanga nga dalan, diin ang ubang sanga niini nagtadlas sa gitawag karon ug Uzbekistan, dako kaayog papel sa natad sa negosyo sa kalibotan.

Ang Aral Sea. Tungod sa pagpasimang sa tubig para sa irigasyon, ang Aral Sea nga kaniadto mao ang ikaupat sa kinadak-ang lanaw sa kalibotan nagkagamay. Sa tabang sa ubang nasod sa Central Asia, ang Uzbekistan nangitag paagi sa pagsulbad niini nga problema.

Nag-usab-usab nga alpabeto sa Uzbekistan. Lainlain ang pinulongan dinhi, ug human sa pagpanakop sa Islam sa ikawalong siglo, Arabic ang gigamit. Dihang ang nasod nasakop sa Soviet Union, Latin nga alpabeto ang unang gigamit ug dayon gipulihan ug Cyrillic sa hinapos sa mga tuig sa 1930. Pagka-1993, ang bag-ong balaod nagsugo nga Uzbek nga alpabeto ang gamiton nga gibase sa Latin nga karakter.