EKICWEKA C’OKWEGA 6
Bibuli negamba Omuhandiki wayo
‘Handika omu kitabo ebigambo byona ebi ndi kukugambira.’—YER 30:2.
ECESHONGORO CA 96 Ekitabo kya Ruhanga eky’Omuhendo
EMPINYEa
1. Ni enki eki ori kwesimira ahari Bibuli?
MAZIMA nitwesima munonga ahakuba Yehova Ruhanga yatuhire Bibuli! Omuri Bibuli yona, nitubonamu obuhabuzi bw’obwenge oburi kutukwasa kwehanganira ebizibu ebi turi kubugana omuri obu bwire. Nambwenu akatuteramu amasiko g’omu biro eby’omu misho. Ekiri kukira byona, Yehova akakoresa Bibuli yatugambira emitwarize yeye myingi. Ku turi kutecereza ahari eyo micwe mirungi ya Ruhanga, nikitukora aha mutima kandi kituma twakizaho kumuhika hihi tugira obunywani burungi na we.—Zab 25:14.
2. Ni buha buryo obutari bumwe obu Yehova yakoresize ari kwegambira abantu?
2 Yehova nayenda ngu abantu bamumanye. Omu bwire bwa kare, akaba nayeyoreka akoresize ebiroto, okorekwa, nangwa na ba marayika. (Kub 12:6; Byak 10:3, 4) Konka shi ni bata oku ebyo biroto, okorekwa, n’obutumwa bwa ba marayika byabire birayegesibwe bitahandikirwe? Eco ni co ecatumire Yehova yakoresa abantu omu ‘kuhandika omu kitabo’ ebintu ebi yabire ari kwenda ngu tumanye. (Yer 30:2) Ahakuba ‘omuhanda gwa Ruhanga guhikirire,’ nitubasa kwesiga ku obwo buryo obu yakoresize omu kugamba n’itwe buhikire kandi ku buri kutugasira.—Zab 18:30.
3. Ni enki eki Yehova yakozire kugira ngu Ekigambo ceye kirindwe? (Isaya 40:8)
3 Shoma omuri Isaya 40:8. Hahwa emyaka myingi Ekigambo ca Ruhanga kiri kuha obwenge abashija n’abakazi b’abesigwa. Ni bata oku eco cabasikire? N’obundi, Ebyahandikirwe bikahandikwa aha bintu ebiri kujunda, obwe rero tihine ekihandiko c’omu kubanza ekicariho erizoba. Konka Yehova akakora cona ekiri kubasika kugira ngu eco kihandiko ekiri kwera kikopororwe emirundi myingi. N’obu abakoporozi babire bari abantu abatahikirire, konka bakabikora betonzire. Ecokureberaho: Omunyabwenge omwe omu bya Bibuli akagamba aha Byahandikirwe by’Oruheburayo ari kugira ati: “Nitubasa kugamba tutari kubanganisa ku hatariho kindi kihandiko ecakoporwirwe ge kusinga Bibuli.” Obwe rero n’obu hahwire obwire buringwa Bibuli ehandikirwe, ehandikire aha bintu ebiri kujunda, kandi abagihandikire batahikirire, nitubasa kwesiga tutari kubanganisa ku ebigambo ebi turi kushoma omuri Bibuli erizoba ari byo Omuhandiki wayo ari we Yehova, yatiremu.
4. Ni enki eki twaza kushwijuma omuri eki kicweka?
4 Yehova ni we ori kutuha “engabirano yona endungi n’ekiconco cona ekihikire.” (Yak 1:17) Bibuli ni kimwe omu biconco birungi ebi Yehova yatuhire. Omuntu yatuha ekiconco nikiba nicereka ku ari kutumanya kandi ku ari kumanya ebi turi kwetenga. Ni co kimwe n’owatuhire Bibuli. Ku turi kushwijuma ebiri omuri eco kiconco, nitwega byingi ahari Yehova. Nitwega ku ari kutukunda kandi ku ari kumanya ebi turi kwetenga. Omuri eki kicweka, twaza kushwijuma ku Bibuli eri kwereka emicwe ishatu ya Yehova, ari yo obwenge, oburinganiza, na rukundo. Reka tubanze tushwijume oburyo obu Bibuli eri kwerekamu obwenge bwa Ruhanga.
BIBULI NEYEREKA OBWENGE BWA RUHANGA
5. Ni buha buryo bumwe obu Bibuli eri kwerekamu obwenge bwa Ruhanga?
5 Yehova namanya ku tucenire obuhabuzi bweye oburimu obwenge. Kandi omu kiconco eki yatuhire ari co Bibuli, hijwiremu obwenge bweye. Obuhabuzi bwa Bibuli nibugasira abantu. Mazima Bibuli nehindura amagara g’abantu. Omu bitabo by’okubanza bya Bibuli, Musa akagambira abahereza ba Ruhanga ari bo Abisirayeli, ari kugira ati: “Okubyorobera ti co kufa busha, kureka ni go magara ganyu.” (Bir 32:47) Ababire barayorobere ebyo Byahandikirwe bakaba baratunge okushemererwa omu kubaho kwabo kandi bagira eki bahikaho. (Zab 1:2, 3) N’obu Ekigambo ca Ruhanga camara emyaka myingi kihandikirwe, obuhabuzi oburimu bwine amani g’okuhindura amagara g’abantu. Ecokureberaho: Aha rubuga rwa jw.org, hariho enkuru za burijo eziri ahari kugira ngu “Bibuli nehindura amagara g’abantu,” kandi nobasa kushangaho ebyokureberaho byingi ebiri kwereka ku Bibuli eyine amani ‘agari kukorera omu Bakristo b’omuri obu bwire.—1 Tes 2:13.
6. Ahabw’enki turi kubasa kugamba ku Bibuli etari kushushana n’ekindi kitabo cona?
6 Tihariho ekindi kitabo ekiri nk’Ekigambo ca Ruhanga. Ahabw’enki? Ni ahabw’okuba Omuhandiki w’eco kitabo ari we Yehova Ruhanga, ari Owobushoborozi bwona, ari kuturaho ebiro byona, kandi ayine obwenge obutari kugeranisibwa. Omu bindi bitabo byingi noshanga hahandikiremu amazina g’ababihandikire, konka obuhabuzi bwabyo tiburi kumara kabiri. Obuhabuzi bw’omuri Bibuli oburimu obwenge bwo nibuturaho, kandi bukagenda buri kugasira abantu abatwireho omu bwire obutari kushushana. Ku turi kushoma eco kitabo ekiri kwera kandi tukatecereza aha bi twashomamu, Omuhandiki waco nakoresa amani agari kukira agandi gona, ni okugamba omwika gweye oguri kwera, gutukwasa kuta omu bikorwa obuhabuzi bw’omuri Bibuli omu kubaho kwitu. (Zab 119:27; Mal 3:16; Heb 4:12) Mazima, Omuhandiki wa Bibuli ayetegwire kukukwasa. Eco ku kishemerire kutuma twashoma Bibuli burizoba!
Ni bata oku Bibuli yatumire abahereza ba Yehova, b’omu bwire bwa kare n’ab’omuri obu bwire, bagira obumwe? (Reba paragurafu ya 7-8)
7. Ni bata oku Bibuli yatumire abahereza ba Ruhanga b’omu bwire bwa kare bagira obumwe?
7 Obundi buryo obu Bibuli eri kwerekamu ku erimu obwenge bwa Ruhanga, ni oku eri kutuma abahereza ba Ruhanga bagira obumwe. Abisirayeli ku bamazire kuhika omu ihanga eryaraganisibwe, bakatura omu mwanya muhango. Abamwe bakaba abarobi, abandi baba abarisa, kandi abandi baba abahingi. Omwisirayeli owabire ari kutura omu kacweka kamwe, akaba nabasa kwebwa Omwisirayeli mugenzi weye otwire omu kandi kacweka omu buryo bworobi. Konka Yehova akataho entebekanisa kugira ngu Abisirayeli bagume bateranire hamwe ngu bahurire Ekigambo ca Ruhanga kiri kushomwa kandi kiri kushobororwa. (Bir 31:10-13; Neh 8:2, 8, 18) Tecereza oku Omwisirayeli yabire ari kwehurira ku yabire nahika omuri Yerusalemu akareba Abisirayeli bagenzi beye bingi b’omu tundi tucweka tw’ihanga! Omuri obwo buryo Yehova akatuma abahereza beye baguma bine obumwe. Bwanyima y’obwire, ekibina c’Abakristo ku camazire kutebwaho, kikaba kirimu abashija n’abakazi ababire bari kugamba endimi nyingi kandi bakurire omu mbera ezitari kushushana. Konka ahakuba babire nibakunda Ebyahandikirwe, bakaba nibateranira hamwe kugira ngu baramye Ruhanga ow’amazima. Ababire nibega amazima bakaba nibetenga Omukristo mugenzi wabo ow’okubakwasa kushoborocerwa Ekigambo ca Ruhanga kandi bateranira hamwe na bo.—Byak 2:42; 8:30, 31.
8. Ni bata oku Bibuli eri kutuma abahereza ba Yehova bagira obumwe omuri obu bwire?
8 Ruhanga oyine obwenge nagumizamu kwemanyisa abahereza beye n’okubakwasa kugira obumwe akoresize Bibuli. Bibuli ni yo erimu ebyokurya by’omwika ebiri kutushemeza munonga. Burijo nitubuganira hamwe omu nterane, omu biterane n’omu biterane bihango, kugira ngu tuhurikize Ebyahandikirwe biri kushomwa kandi biri kushobororwa. Obwe rero, Bibuli nekora omurimo muhango g’okuhikiriza ekigendererwa ca Yehova c’okubuganisa abahereza beye kugira ngu ‘bamuhereze bakwatanisize.’—Zef 3:9.
9. Ni guha mucwe g’omugasho oguri kutukwasa kushoborocerwa obutumwa bw’omuri Bibuli? (Luka 10:21)
9 Reka turebe ekindi kihamya ekiri kwereka ku Yehova ayine obwenge. Hine Ebyahandikirwe byingi ebi yahandikisize omu buryo oburi kutuma abantu b’abacurezi bonka ari bo ababishoborocerwa. (Shoma omuri Luka 10:21.) Abantu bona omu nsi nibashoma Bibuli. Nk’oku omunyabwenge omu bya Bibuli yakigambire, “Bibuli terahikire omu bantu bingi omu nsi kusha, ahobwe ni co kitabo eki abantu bingi bashomire betondire.” Konka abantu b’abacurezi bonka ni bo abari kugishoborocerwa kandi bakata omu bikorwa ebi eri kugamba.—2 Kor 3:15, 16.
10. Ni buha bundi buryo obu Bibuli eri kwerekamu ku Yehova ayine obwenge?
10 Hine obundi buryo obu turi kubasa kukoresamu Bibuli tukamanya ku Yehova ayine obwenge. Yehova nakoresa Ebyahandikirwe kugira ngu atwegese twena turi hamwe, konka nambwenu nabikoresa kugira ngu ahabure kandi ahumurize buri omwe omuri itwe. Twena ku turi kushoma Ekigambo ca Ruhanga nitwerebera ku Yehova ari kufa ahari buri omwe omuri itwe. (Isa 30:21) Mbehi warabugine ekizibu, okarondera obuyambi omu Byahandikirwe rero okashoma orunyiriri okashwa ngu ni iwe owu rwahandikirwe? N’obu cakuba carakubireho, Bibuli nekwasa abantu bona. Mbwenu shi ahabw’enki burijo eri kuba erimu obuhabuzi oburi kubugana n’ebi ori kwetenga? Eco nikibasika ahakuba Bibuli ni ekitabo ecahandikirwe n’omunyabwenge.—2 Tim 3:16, 17.
BIBULI NEYEREKA OBURINGANIZA BWA RUHANGA
11. Ni bata oku Ruhanga yayerekire ku atari kushorora omu bwire obu Bibuli yabire eri kuhandikwa?
11 Oburinganiza ni ogundi mucwe gwa Yehova. (Bir 32:4) Omucwe g’oburinganiza gwine obuzare n’omucwe g’okutashorora, kandi Yehova ni Ruhanga otari kushorora. (Byak 10:34, 35; Rom 2:11) Oburinganiza bweye niburebecera aha ku yahandikisize Bibuli omu ndimi ezitari zimwe. Ebitabo bya Bibuli 39 by’okubanza ebyingi omuri byo bikahandikwa omu Ruheburayo, oru abahereza ba Ruhanga babire bari kuhurira omu buryo bworobi omuri obwo bwire. Konka, ahakuba omu kinyigana c’okubanza bwanyima ya Yesu. Orugurika ari rwo orwabire ruri kugambwa n’abantu bingi, ebindi bitabo 27 byo bikahandikwa omuri orwo rurimi kusha. Yehova tarenzire ngu Ekigambo ceye kihandikwe omu rurimi rumwe. Omuri obu bwire abantu abari kuhika omuri miliyoni munana omu nsi yona nibagamba endimi nyingi. Mbwenu shi ni bata oku abo bantu bona bari kubasa kwega ebiri kukwata ahari Yehova?
12. Ni bata oku ebiri omuri Daniyeli 12:4 byahikirire omuri obu bwire bw’aha mperu?
12 Yehova akoresize omuhanuzi Daniyeli, akaraganisa ku omu bwire bw’aha muheru, okumanya k’omuri Bibuli kwabire kurije “kweyongera.” Abantu bingi bakaba barije kugishoborocerwa. (Shoma omuri Daniyeli 12:4.) Oburyo bumwe oburi kwereka ku obwo bwenge buri kweyongera ni omurimo g’okuhindura Bibuli n’ebitabo ebiri kuyegesa, okubicapa, n’okubihisa aha bantu. Bibuli ni co kitabo ecahindwirwe munonga kandi kikahika aha bantu bingi omu nsi yona. Za Bibuli ezi abashubuzi bari kuhindura noshanga ziri kuzimba. Abahereza ba Yehova bo bamazire kuhindura Ekigambo ca Ruhanga kijwire ninga shi ekicweka caco, omu ndimi eziri kurenga 240, kandi buri omwe nabasa kugihebwa ahabwa busha. Eco kikatuma abantu b’omu mahanga gona bayakira “obutumwa burungi bw’Obukama” emperu etakahikire. (Mat 24:14) Ruhanga witu w’oburinganiza nayenda ngu abantu bingi abari kubasika bamumanye birabire omu kushoma Ekigambo ceye. Eco nakikora ahakuba twena ari kutukunda munonga.
BIBULI NEYEREKA RUKUNDO YA RUHANGA
13. Ahabw’enki turi kubasa kugamba ku Bibuli eri kwereka rukundo ya Yehova? (Yohana 21:25)
13 Bibuli netuha ekihamya ekiri kwereka ku omucwe g’Omuhandiki wayo oguri kukira endijo yona, ari rukundo. (1 Yoh 4:8) Reka turebe ebi Yehova yashaziremu kuta omuri Bibuli n’ebi ataratiremu. Akatamu byona ebi tucenire kugira ngu tugire obunywani burungi na we, tugire amagara agarimu okushemererwa hati, kandi twije kutunga amagara agatahwaho. Konka, ahakuba Yehova ari kutukunda, taratire omuri Bibuli ebintu byingi ebi tutari kubasa kushoborocerwa.—Shoma omuri Yohana 21:25.
14. Ni buha bundi buryo obu Bibuli eri kutwerekamu ku Ruhanga ayine rukundo?
14 Nambwenu Yehova akatwereka rukundo ari kugamba n’itwe omu muringo gw’ekitinisa. Taratire omuri Bibuli ebiragiro ebitine bugarukiro, ninga shi ngu arebuze buri kantu kona akari kutukwataho. Ahobwe akafa aha bushoborozi bwitu bw’okutecereza, ari kututera omuri Bibuli enkuru z’ebyabireho, obuhanuzi oburi kushemeza, n’obuhabuzi bw’omugasho. Omuri obwo buryo, ebyo bintu byona ebi yatire omu Kigambo ceye nibituma twamukunda kandi twamworobera tubyihire aha mutima.
Ahabw’enki tushemerire kutecereza aha ku Yehova yagenzire ari kutwariza abahereza beye b’omu bwire bwa kare? (Reba paragurafu ya 15)
15. (a) Ni bata oku Yehova yayerekire ku nafa aha bashomi b’Ekigambo ceye? (b) Nk’oku wakireba aha kishushani, ni baha abari kugambwa omuri Bibuli abu omuhara ocari muto, mwenetata ocari muto na munyanyazi okuzire, bari kutecerezaho? (Kut 39:1, 10-12; 2 Bag 5:1-3; Luk 2:25-38)
15 Bibuli neyereka ku Yehova ari kutufaho munonga. Bata shi? Ekigambo ceye kirimu enkuru nyingi eziri kwereka enyehurira z’abantu. Nitubasa kushoborocerwa enyehurira z’abo bantu abari kugambwa omuri Bibuli ahakuba bakaba bari ‘abantu nk’itwe.’ (Yak 5:17) Kandi ekiri kukiraho, ku turi kureba oku yagenzire ari kutwariza abantu abari nk’itwe, nitushoborocerwa ku “Yehova ayine embabazi nyingi n’okusaasira.”—Yak 5:11.
16. Ni enki eki turi kumanya ahari Yehova ku turi kushoma enkuru z’omuri Bibuli ez’abantu abamucumwireho? (Isaya 55:7)
16 Nambwenu Bibuli neyereka rukundo ya Yehova omu bundi buryo. Ebyahandikirwe nibituhamiza ku Ruhanga witu atarije kutusigaho n’obu twakumucumuraho. Abisirayeli bakashobeza Yehova emirundi myingi, konka ku babire nibehana babyihire aha mutima, akaba nabasaasira. (Shoma omuri Isaya 55:7.) Abakristo b’omu kinyigana c’okubanza na bo bakaba nibamanya ku Ruhanga ayine rukundo. Entumwa Pawulo akahumecerwa, yahiga Abakristo bagenzi beye ngu “basaasire kandi bahumurize” omushija owabire yakozire ekibi c’amani konka awabire yayehanire. (2 Kor 2:6, 7; 1 Kor 5:1-5) Nikishemeza munonga kuba Yehova atarasigireho abahereza beye ngu ni ahabw’okuba bamucumwireho! Omu mwanya gw’eco, akabarondesa ahabwa rukundo, yabagorora, kandi yabagarura omu mikono yeye. Omuri obu bwire, naraganisa ku ari byo arije kukorera abasiisi bona abari kwehana.—Yak 4:8-10.
GUMA OREBE EKIGAMBO CA RUHANGA NK’EC’OMUHENDO
17. Ahabw’enki Bibuli eri ekiconco c’omuhendo?
17 Yehova akatuha ekiconco kirungi munonga. Ahabw’enki Ekigambo ceye kiri ec’omutano? Nk’oku twamara kubyega, Bibuli neyereka obwenge bwa Ruhanga, oburinganiza bweye, na rukundo yeye. Eco kitabo nicereka ku Yehova ari kwenda ngu tumumanye. Nayenda ngu tube banywani beye.
18. Ni bata oku turi kubasa kwereka ku nitusima Yehova ahabw’‘ekiconco kirungi’ ca Bibuli eki yatuhire?
18 Tituri kwenda kuzanisa ‘ekiconco ca Ruhanga,’ ni okugamba Ekigambo ceye. (Yak 1:17) Obwe rero, nimureke tugumizemu kwereka ku nitumisima ahabw’eco kiconco. Eco nitubasa kukikora turi kushaba kandi tukashoma ebyo bigambo ebiri kwera kandi tukabitecerezaho. Ku turakikore, nitwija kwesiga tutari kubanganisa ku Omuhandiki mukuru wa Bibuli arije kutuha emigisha kandi ku ‘turije kumanya Ruhanga.’—Emi 2:5.
ECESHONGORO CA 98 Ebyahandiikirwe—Bikahandiikisibwa Ruhanga
a Bibuli netukwasa kuhika hihi ya Yehova. Ni enki eki turi kwegera omuri eco kitabo ekiri kwera aha bikwatirine n’obwenge bwa Ruhanga, oburinganiza bweye, na rukundo yeye? Ebi turayege nibyija kutukwasa kukizaho kwesiga Ekigambo ca Ruhanga n’okureba Bibuli nk’ekiconco ec’omuhendo eki Tata witu w’omu iguru yatuhire.