“Ese Tongeni Pwúng!”

EMÉN mwán seni Merika a apwóróusa: “Nei we Jonatan a ló kukkunou ren chienan kewe, towauen leenier ina epwe fitu mwail.

Pwúlúwei we Valentina ese efich an ló ikena. Iteitan a niwokkus ren ewe traffic. Nge néúm na a fókkun sani ekkewe electronic, me a wor án chienan kana shop me a tongeni káé pwe epwe álilliséch ngeni lón manawan. Ua nóm lón imwem we, New York. Nge pwúlúwei we a ló chuuri an we famili lón Puerto Rico. Ua ekieki pwe ekiseló chék Jonatan epwele liwin. Iwe a ring ewe bell wóón ewe asam. ‘Ai lúkú ina i.’ Nge i menni emén polis me ekkewe chón pioing mi akkomw le tori ewe ákseten. Ewe polis a eis, ‘En mi esilla ei driver license?’ ‘Ewer, ina néún nei we Jonatan.’ ‘Iwe aua etto pwe aupwe erenuk ei pwóróus mi alólilen. A fis eú ákseten, me . . . noum we, . . . noum we a máló.’ Iei meefiei akkomw, ‘Ese tongeni pwúng!’ Ena pwóróus mi ámáirú a ekinasa letipem, tori iei ese mó, inaamwo ika a fen mwirin fite ier.”

Emén sam lón Spein a makkeei: “Lupwen aua nónnóm Spein lefilen 1960 me 1970 aua pwapwa lón ám famili, pwúlúwei we Maria, me néúm kewe úlúmén, David ierin 13, Paquito 11, me Isabel 9.

“Eú rán lón March 1963, Paquito a war me sukul me a erá pwe a fókkun metek mékúran. Aua osukosuk ika met a efisi, nge mwittir chék aua silei ewe popun. Úlúngát awa chék mwirin a máló, pún a kus chcha me lón mékúran.

“A fen 30 ier mwirin án Paquito máló. Inaamwo nge ewe letipeta ren málóón néúm na a chúen nóm tori ikenái. Ese fókkun tufich án ekkewe sam me in resap meefi pwe a péút seniir och mettóchuur atun a péút seniir néúr inaamwo ika a fen luló fite fite ier are ra pwal néúnatiw fitemén.”

Ekkeei ruu pwóróus usun án néún ekkewe sam me in má seniir, a áweweei usun alóllóólun me mómmangen ewe kinás atun emén nau a máló. A ifa me pwúngún alon emén tokter, a makkeei: “Lape ngeni málóón emén nau a kon luló eletipechoun lap seni málóón ekkewe watte pún nau ewe sia kan ekieki pwe epwe sáingo le máló. . . . Málóón ekkewe nau a ataieló ápilúkúlúk fán iten mwachkkan, pwóróusen nónnómun manawer me an epwe wor ekkewe sókkópaten riri, áwewe chék riri lefilen ekkewe sam me in ngeni ekkewe nau me pwúlúwer kewe me néúr kewe.” Ei sókkun memmeefin letipeta a pwal tongeni weneiti ekkewe fefin mi tturu seniir néúr.

Emén fin pwúpwúlú mi letipeta a apasa: “Pwúlúwei we Russell, i emén chón álillis ngeni chón angangen pioing lón ewe Pacific atun a fis ewe Oruuen Maunen Fénúfan. A fen nóm me manaw atun ekkóch maun mi eniweniw. A liwiniti Merika me pwal manaw kinamwe. Nge mwirin a wiliti emén Chón Pwáraatá Jiowa. Atun a kerán wone me fite ierin a poputá le wor esissillen pwe a úri semwenin ngasangas. A achocho le eáni manaw mi péchékkúl. Iwe nge lón eú rán lón July 1988, a cheri metek me máló. A mmen érúké an máló. Use mwo nge kapong ngeni. Esap chék i pwúlúwei, nge i chiechiei. Aua nómfengen 40 ier. Iwe iei, usun itá nge ua nónnóm lón eú sókkun pwos mi kkóló.”

Ikkeei chék fitu me lein ekkewe fite ngeréú riáfféú a fis ngeni famili wóón unusen fénúfan iteiten rán. Lape ngeni met chókkewe mi letipechou repwe erenuk atun máló a angei manawen noum, pwúlúwom, semom are inom me chienom, a wesewesen pwúngú ngeni alon aposel Paulus we lupwen a eita ngeni máló, ‘ewe amüchülan chon oput.’ Eli sise mochen lúkú atun a wor pwóróus ámáirú ren ach erá: “Kesap mwaken! Pwata, e fet?” Lape ngeni ina ewe áeúin memmeef, nge ekkóch memmeef repwap tapwoto mwirin, usun met sipwele kúna.—1 Korint 15:25, 26.

Iwe nge sipwe pélúweni ekkóch kapas eis mi lamot, me mwen ach sipwe pwóróus usun ekkewe memmeefin letipeta. Máló itá ina muchulóón ach kúna aramas? Mi wor eú ápilúkúlúk pwe sipwe tongeni kúnasefáli attongeach kewe?

A Wor Eú Ápilúkúlúk mi Enlet

Ewe aposel Paulus a awora ápilúkúlúkún ngaseló seni ewe ‘amüchülan chon oput’ ina i máló. A makkeei: “Iwe, ewe amüchülan chon oputan epwe mola, iei mäla.” (1 Korint 15:26) Pwata Paulus a núkúnúkú ena? Pún a fen káit me ren Jesus Kraist ewe emén mi fen manaw seni máló. (Föför 9:3-19) Pwal ina ewe popun Paulus a tongeni makkeei: “Usun chök mäla a pop seni eman aramas [Atam], pwal ina chök usun ewe manausefäl seni mäla a pop seni eman aramas [Jesus Kraist]. Pun usun aramas meinisin ra mäla lon Atam, iei usun aramas meinisin repwe manausefäl lon Kraist.”—1 Korint 15:21, 22.

Jesus a fókkun letipeta atun a chuuri emén fin Nain mi má seni pwúlúwan nge a kúna pwe néún we alúwél a máló. Ewe Paipel a apwóróusa: “Lon ewe chök otun, lupwen a [Jesus] tori asamen tittin ewe telinimw [Nain], aramas ra ekiewu eman somä, ina i chök nöün eman fefin mi fen mä pwülüan. Iwe, eu mwichen aramas mi chomong ra eti. Lupwen ewe Samol a küna ewe fefin, a fokun tongei. Iwe, a üreni, ‘Kosap kechü.’ Iwe, Jesus a feiliti ewe pwor ewe somä a nom lon o atapa, nge ekewe aramas mi eki ewe pwor ra köüla. Iwe, Jesus a apasa, ‘Nei alüal, üa ürenuk, kopwe pwätä.’ Iwe, ewe mi mäla a pwätä o popuetä le kapas. Mürin Jesus a ngenisefäli inan. Iwe, aramas meinisin ra uren niuokus, ra mwareiti Kot o apasa, ‘Eman soufos mi lap a pwä lefilach. Kot a feito pwe epwe amanaua nöün aramas.’” Ekieki mwo ifa usun Jesus a mwékút fán tong, ina popun a amanawatá néún ewe fefin mi má seni pwúlúwan! Anchangei mwo weween ena pwóróus fán iten mwachkkan!—Lukas 7:12-16.

Me ikena ie, Jesus a féri eú manawsefál mi amwarar aramas ra neféúféú ngeni. Ina eú minen alúkúlúk fán iten ewe manawsefál ewe a fen oesini me mwen an amanawatá ena alúwél, atun epwe eliwini manaw wóón fénúfan fán “eu läng mi fö.” Lón ena fansoun Jesus a apasa: “Ousap weitifengenikemi ren ekei kapas. Pun epwe war ewe fansoun lupwen ekewe sotup meinisin repwe rong mwelian o towu seni peiaser.”—Pwärätä 21:1, 3, 4; Johannes 5:28, 29; 2 Petrus 3:13.

Petrus me ekkóch ekkewe engol me rúúemén mi fiti Jesus lón an sái, iir ra neféúféú ngeni pwal eú manawsefál. Ra wesewesen rongorong án ewe mi manawsefál Jesus fós me únúkkún ewe Nóómun Kalilea. Ewe Paipel a apasa: “Iwe, Jesus a üreniir, ‘Ou etto, oupwe le mongön lesosor.’ Esap wor eman me lein ekewe chon kaiö a tongeni ais, ‘En iö?’ pun ra silei pwe i ewe Samol. Mürin Jesus a kaneto, a angei ewe pilawa o ineti ngeniir, pwal ina chök usun mine a föri ngeni ekewe ik. Iei aülüngatin fansoun än Jesus pwä ngeni ekewe chon kaiö mürin an manausefäl seni mäla.”—Johannes 21:12-14.

Ina minne Petrus a tongeni makkeei ei lón an unusen núkúnúk: “Ousipwe mwareiti Kot ewe Semen ach Samol Jesus Kraist! Pun lon an tong mi lapalap a aupusefälikich ren än Jesus Kraist manausefäl seni mäla. Ei a aurakich ren eu apilükülük mi manau.”—1 Petrus 1:3.

Ewe aposel Paulus a pwári an ápilúkúlúk mi núkúchar lupwen a erá: “Ua luku mettoch meinisin mi makketiu lon ewe alluk, o pwal lon puken ekkewe soufos. Mi wor ai apilukuluk allim lon Kot, ewe chok apilukuluk atekkeei ra pwal etiwa, pwe epwe fis ewe manausefal ren ekkewe mi pung pwal ekkewe rese pung.”—Föför 24:14, 15, Testament Mi Fö.

Ina minne fite million aramas ra tongeni eáni ewe ápilúkúlúk mi núkúchar ar repwe kúna manawsefálin attongeer kewe wóón ewe fénúfan epwe fókkun siwil. Epwe ikkefa ekkena siwil? Ren pwal ekkóch pwóróus mi lóngólóng wóón Paipel ren ewe ápilúkúlúk usun attongeach kewe mi máló, lón ei puk sipwe pwóróus wóón ewe sáingoon itelap, “Eú Ápilúkúlúk mi Núkúchar fán Iten Ekkewe mi Máló.”

Nge akkomw sipwe mwo ppii ekkewe kapas eis eli ka fen eáni ika ka chúúpwún ren málóón emén attongeom: Ach pwáraatá letipeta ina pwúkún meefiach? Ifa usun upwe úppós fán ai letipechou? Met ekkóch ra tongeni féri pwe repwe álisiei le úppós? Ifa usun upwe tongeni álisi ekkewe ekkóch mi chúúpwún? Nge lap seni meinisin, met ewe Paipel a apasa ren eú ápilúkúlúk mi núkúchar fán iten ekkewe mi máló? Upwe chúen kúnasefáli attongeei kewe? Nge me ia?

Sipwe Ekieki Ekkeei Kapas Eis

Ifa pwúkún meefiach atun attongeach a máló?

Met Jesus a fér ngeni ewe fin Nain mi má seni pwúlúwan?

Ifa án Jesus we pwon usun máló?

Pwata Petrus me Paulus ra núkúnúk pwe epwe wor manawsefál?

Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot an epwe wor pélúwer?

[Pwóraus esilesil usun puk are taropwe lón pekin taropwe 8]

‘Aua etto pwe aupwe erenuk ei pwóróus mi alólilen. A fis eú ákseten, me . . . noum we, . . . noum we a máló.’