“Iei Usun An Kot Tongeikich”
“Are iei usun an Kot tongeikich, iwe, sipwe fokkun tongfengen lefilach.”—1 JON 4:11.
1. Fan March 23 mwirin tuputiuen ewe akkar, pwata fitu million aramas repwe mwichefengen lon ekkewe Kingdom Hall me pwal ekkoch leenien mwich won unusen fonufan?
ESE mwaal, lon Raninfel, March 23, 1997, mwirin tuputiuen ewe akkar, lap seni 13,000,000 aramas won unusen fonufan repwe mwichfengen lon ekkewe Kingdom Hall me pwal ekkoch leenien mwich Chon Pwarata Jiowa repwe aea. Pwata? Pun an Kot fofforun tong mi lapalap fan asengesin aramas a achungu letiper. Jises Kraist a menlapei ena minen pwarata an Kot tong mi lap, lupwen a apasa. “A chok iei usun an Kot tongei fonufan, pwe a fangelo Noun we Alaemon pwe iteiten aramas meinisin mi luku i esap poutmwaalilo, nge epwe kuna manau esemuch.”—Jon 3:16.
2. Ikkefa ekkoch kapas eis kich meinisin sipwe eisinikich usun ach polueni an Kot tong?
2 Atun sipwe ekieki usun ewe tong Kot a pwarata, epwe och ach sipwe eisini pwisin kich, ‘Ngang ua wesewesen aucheani minne Kot a fori? Lapalapen manauei a kan pwarata ai kilisou?’
“Kot mi Tong”
3. (a) Pwata sisap mairu ren an Kot pwarata an tong? (b) Ifa ussun manaman me tipatchem ra pwapwalo lon forian kewe?
3 An Kot pwarata tong esap och mettoch mi amairu ngenikich pun “Kot mi tong.” (1 Jon 4:8) Tong, ina eu nikinikin Kot mi lapalap seni meinisin. Lupwen a ammolnata ewe fonufan fan asengesin aramas, an forata ekkewe chuuk me isoni konik lon ekkewe chanpupu me matau a pwarata an manaman. (Keneses 1:9, 10) Kot a pwarata tipatchem mi lap lupwen a poputa ewe water cycle me ewe oxygen cycle (ekkewe ira ra angei carbon dioxide me awora oxygen nge aramas ra angei oxygen me awora carbon dioxide), lupwen a forata ekkewe chommong monumanau me ekkewe sokkopaten fetil me ira pwe repwe tongeni siwili ekkewe minen pwul ngeni minne aramas repwe tongeni akkaea pwe repwe mammanau, me lupwen a foratiu lon inisich och kulok lon kapas monomon pwe epwe angangfengen me ukukun ttamen ekkewe ran me maram. (Kol Fel 104:24; Jeremiah 10:12) Nge akkaewin, an Kot we tong a fokkun pwapwalo lon forien Kot kewe meinisin.
4. Lon forian kewe, ikkefa ekkoch pisekin annetatan an Kot tong kich meinisin sipwe ita kuna me kilisou ren?
4 Chiorach a aiti ngenikich usun an Kot tong lupwen sipwe neni efou foun ira mi nup, nge a foruta sap chok fan iten ach sipwe manau ren, nge pwal fan iten an epwe apwapwai letipach. Mesach a kuna an Kot tong lon tuputiuen ewe akkar mi lingoch, lon ekkewe lang mi ur ren fu lepwin, lon ekkewe chommong sokkopaten aluwanun pon ira, lon ekkewe appanen man mi urumotfengen, me lon emelimelin chienach kewe. Pwotuch a esilei ngenikich usun an Kot tong atun sipwe tini pwokkusun ekkewe pon ira. Selingach a mefi ena tong lupwen sipwe auseling ngeni eu chanpupu, ttikin ekkewe matchang, me leuwen attongach kewe. Sipwe mefi ena tong lupwen emon attongach epwe foropacheikich. Mei tufich ngeni ekkoch man ar repwe kuna, rong, are tini mettoch aramas rese tongeni. Nge aramas mi for lon lapalapen Kot kewe ra tongeni mefi an Kot tong lon eu lapalap ese tufich ngeni ekkewe man.—Keneses 1:27.
5. Ifa ussun Jiowa a pwarata tong chapur ngeni Atam me If?
5 Lupwen Jiowa Kot a forata ekkewe popun aramas, Atam me If, a anomur lon eu leeni mi ur ren ekkewe mettoch mi pwarata an tong. A forata eu malamal, eu paratais, iwe, a amarata chommong sokkopaten ira lon. A awora eu chanpupu pwe epwe achochonu, a pwal auralo ren chommong matchang me man mi lingemwaramwar. A liffang ngeni Atam me If ekkena mettoch meinisin pwe epwe leenier. (Keneses 2:8-10, 19) Lapalapen an Jiowa kewe foffor fan asengesir a usun ita nge ir noun kewe, chon an we famili lon lang pwal won fonufan. (Luk 3:38) Semer we lon lang a awora ngenir ewe malamalen Ichen pwe epwe eu minen kauk, iwe, a awisa ngenir ewe wis mi apwapwa ar repwe achoufetalei ewe Paratis pwe epwe auralo fonufan. Mwirimwirir kewe repwe fonueni unusen fonufan.—Keneses 1:28.
6. (a) Met mefiom ussun an Atam me If u ngeni Kot? (b) Met epwe pwarata pwe sia kaeo eu lesen seni minne a fis lon Ichen me kuna feioch seni ach sile?
6 Iwe nge, ekiselo chok nge Atam me If ra kuna sossotun ar alleasochis me tuppwol. Akkom emon, me mwirin puluan we, ese pwarata kilisou ren an Kot tong. Minne ra fori a fokkun anioput. Esor och popun ar repwe fori ena! Mwiriloon, a pout senir ar chiechi ngeni Kot, ra katowu seni an we famili me pwal seni ewe malamalen Ichen. Ikenai, kich mi chuen mefi liwiningauen tipisir. (Keneses 2:16, 17; 3:1-6, 16-19, 24; Rom 5:12) Nge kich mi kaeo eu lesen seni minne a fis? Ifa ussun kich mi polueni an Kot tong? Minne sipwe filata ran me ran a pwarata ika kich mi aucheani an we tong?—1 Jon 5:3.
7. Ese lifilifil minne Atam me If ra fori, nge ifa ussun Jiowa a pwarata tong fan asengesin mwirimwirir kewe?
7 Inaamwo ika popuch kewe rese kilisou ren mettoch meinisin minne Kot a fori fan asengesir, nge ese atai an Kot we tong. Pokiten a tongei aramas resaamwo uputiu—pachelong kich mi manau ikenai—iwe, Kot a mut ngeni Atam me If ar repwe nounou me mwen ar repwe malo. (Keneses 5:1-5; Mattu 5:44, 45) Ika ese fori ena, esor emon leich epwe uputiu. Ren an pwarata letipan ekis me ekis, Jiowa a pwal awora longolongun eu apilukuluk allim fan iten mwirimwirin Atam kewe meinisin mi anganga ar luku. (Keneses 3:15; 22:18; Aisea 9:6, 7) Lon an we kokkot, a pwal kapachelong pwe aramas seni muu meinisin repwe tongeni angei minne a pout seni Atam, weween, manau mi unusoch usun chon an Kot we famili lon lang me pwal won fonufan. A fori ena ren an awora eu moon kepich.
Pwata Eu Moon Kepich?
8. Pwata esap pwung ika Kot a chok alluku pwe inaamwo ika Atam me If repwe fokkun malo, nge mwirimwirir kewe mi alleasochis resap malo?
8 A wesewesen lamot pwe ewe moon kepich epwe wewe ngeni manauen emon aramas? Kot esap tongeni alluku pwe inaamwo ika Atam me If repwe chok malo pokiten ar u ngeni, nge mwirimwirir kewe mi alleasochisi Kot repwe tongeni manaufochofoch? Eni me ren ekiekin aramas, epwe pwung ena. Iwe nge, Jiowa a “tongei minne mi pwung o enlet.” (Kol Fel 33:5) Atam me If ra nounou mwirin ar we ra tipis; ina minne, nour kewe mi uputiu rese unusoch. (Kol Fel 51:5) Ir meinisin ra alemwiri tipis, iwe, liwinin tipis, malo. Ika Jiowa a chok tunalo ei mettoch, met sokkun leenien appiru epwe isetiu fan iten chon an we famili lon lang pwal won fonufan? Esap tongeni tunalo an kewe alluk mi pwung. A sufoluti minne mi pwung. Esor emon epwe tongeni apwungu minne Kot a fori pwe epwe apwungalo ekkewe popun alongolongun kapwung.—Rom 3:21-23.
9. Me ren an Kot allukun pwung, met sokkun moon kepich epwe kawor?
9 Iwe, epwe ifa ussun an epwe kawor longolongun ngaseloon mwirimwirin Atam kewe, ir kewe repwe pwarata ar alleasochisi Jiowa ren tong? Ika emon aramas mi unusoch epwe asoresini manauan, pwungoch epwe mutata pwe auchean ena manau mi unusoch epwe pwoluelo tipisin ir kewe mi luku me nguuri ewe moon kepich. Pokiten tipisin emon aramas, Atam, aramas meinisin ra wiliti chon tipis, iwe, chchaan emon aramas mi pwal unusoch mi lollo ngeni Atam epwe tongeni alollopoku pwungun ewe alluk. (1 Timoti 2:5, 6) Nge ia sipwe kuna me ia ena sokkun aramas?
Ifa Ukukun Watten ewe Liwinin?
10. Pwata mwirimwirin Atam kewe resap tongeni awora ewe moon kepich?
10 Esor emon lein noun Atam kewe epwe tongeni awora minne epwe monisefalli ewe tufichin manauafochofoch Atam a poutalo. “Esor emon mi tongeni isetiu penmanauen pwisin i, are ngeni Kot liwinin manauan; (pun liwinin an we manau mi fokkun lapalap, o esor emon mi tufich ngeni pwe epwe nonnom lon manau feilfeilo chok, o esap mo kuna ewe Pwang.” (Kol Fel 49:7-9) Fan an umoumoch, Jiowa a pwisin awora ewe moon kepich nge ese chok likitalo aramas lon ar apilukulukingau.
11. Ifa ussun Jiowa a awora manauen emon aramas mi unusoch pwe epwe wiliti ewe moon kepich?
11 Jiowa ese tinato emon chonlang ngeni fonufan pwe epwe tipin malo ren an fangelo inisin fituk nge i wesewesen chuen emon ngun. Iwe nge, ren eu manaman Kot chok epwe tongeni forata, a siwilietiu lapalapen noun we lon lang me manamanen manauan, iwe, a walong lon ewe leenien monukol lon luken Meri, noun Heli, seni ewe einangen Juta. An Kot we ngun mi fel a tumunu mammaritaan ewe monukol lon an inan we leenien monukol, iwe, a uputiu emon mi unusoch. (Luk 1:35; 1 Piter 2:22) Iwe, atewe a tongeni awora liwinin ewe moon kepich pwe epwe fiti pwungun allukun Kot.—Ipru 10:5.
12. (a) Ifa ussun Jises a wewe ngeni noun Kot “Alaemon”? (b) Ifa ussun an Kot tinato atewe pwe epwe awora ewe moon kepich a itelapei an tongeikich?
12 Jiowa a awisa ngeni menni lein noun kewe fite ngerou chonlang ei wis? Ngeni atewe ewe Paipel a eiten ngeni “Noun we Alaemon.” (1 Jon 4:9) Itelapan na a weneiti lupwen a nonnom lon lang me mwen an a uputiu won fonufan. I ffat a forutiu ren Jiowa, nge esor alillis seni pwal emon. I Mwanichien forien Kot kewe meinisin. Kot a nounou pwe epwe forata ekkewe ekkoch mettoch meinisin. Ekkewe chonlang, ir noun Kot kewe, usun chok Atam emon noun Kot. Nge Paipel a apasa pwe “an we ling [a] usun chok lingen ewe Alaemon me ren ewe Sam.” A era pwe Jises a nom “fan mwaramwarin ewe Sam.” (Jon 1:14, 18) A fokkun pacheoch me chiechioch ngeni Seman we, iwe, ra fokkun tongfengen lefiler. A eani an Seman we tongei aramas. Proverbs 8:30, 31 a pwarata mefien ewe Sam usun Noun we pwal mefien ewe Nau usun aramas: “Ua nom ren Kot usun emon sousile angang, ngang popun an pwapwa iteiten ran. Ua meseik me fan mesan fansoun meinisin, ua meseikeiti unusen an we fonufan, ua pwapwa ren ekkewe aramasen fonufan.” Kot a tinato ngeni fonufan Noun we mi fokkun achengicheng pwe epwe awora ewe moon kepich. Ina popun a fokkun watte weween alon Jises, a era: “A chok iei usun an Kot tongei fonufan pwe a fangelo Noun we Alaemon”!—Jon 3:16.
13, 14. Pwata porausen an Eperiam sotun asoresini Aisek lon Paipel epwe alisikich le mefi kilisou ren minne Jiowa a fori? (1 Jon 4:10)
13 Ren an epwe ekis alisikich le weweochiti ena poraus, lom lom me mwen an Jises feitiu fonufan, Kot a aiti ngeni Eperiam 3,890 som ier lom: “Kopwe angei Aisek noum alaemon, ka echeni, o feila won ewe fanu Moria. Ikenan kopwe eani asoren kek ngeniei won eu chuk upwe aiti ngonuk.” (Keneses 22:1, 2) Ren luku, Eperiam a alleasochis. Kopwe sotun eani mefien Eperiam. Met mefiom ika ina i noum we at, noum we alaemon ka fokkun acheni? Met mefiom atun kopwe asatta mwuch fan iten ewe asoren kek, sai fitu ran ngeni ewe fonuen Moria, me akona noum we at won mwuchun ewe rongen asor?
14 Pwata emon sam are in mi tong epwe tongeni eani ena sokkun memmeef? Keneses 1:27 a apasa pwe Kot a forata aramas lon lapalapan kewe. An aramas tong me umoumoch ra ekisi chok pwarata an Jiowa tong me umoumoch. Lon porausen Eperiam we, Kot a angolong pwe esap wesewesen asoresini Aisek. (Keneses 22:12, 13; Ipru 11:17-19) Iwe nge, Jiowa ese pwisin ukutiu seni an awora ewe moon kepich, nge meit ika a fokkun watte liwinin ngeni pwisin i pwal Noun we. A fori ena, sap pokiten chok ina wisan, pwe a pwarata an tong chapur me kirokiroch. Kich mi unusen aucheani?—Ipru 2:9.
Met Ewe Moon Kepich Epwe Atufichi
15. Ifa ussun ewe moon kepich a kku manauen pwal mwo nge aramas mi manau lon ei ototen mettoch?
15 Minne Kot a awora ren tong a fokkun kku manauen ir kewe mi nguuri ren luku. Me lom ra touau seni Kot pokiten tipisir. Usun an we Kapas a apasa, ‘ir chon oput i pokiten ra chok ekkekieki ekkewe fofforingau.’ (Kolose 1:21-23) Nge ra “chasefal ngeni Kot ren maloon Noun we.” (Rom 5:8-10) Pokiten ra siwili lapalapen manauer me nguuri musuloon tipisir Kot a atufichi fan iten ir kewe mi anganga ar luku an Kraist we asor, miritin letiper a limelimoch.—Ipru 9:14; 1 Piter 3:21.
16. Ikkefa ekkewe feioch ra suuk ngeni ewe mwich mi kisikis pokiten ar luku ewe moon kepich?
16 Jiowa a etiwa ekkoch chok leir, eu mwich mi kisikis, ewe feiochun ar repwe fiti Noun we lon ewe Muun lang, pwe repwe apwonueta an Kot we popun kokkot fan asengesin ewe fonufan. (Luk 12:32) Ir ra popu “seni einang meinisin, o sokkun kapas meinisin, o sokkun aramas meinisin, o pwal muu meinisin . . . pwe repwe eu muu pwal samol-fel ngeni ach Kot, o repwe wisen samoluni fonufan.” (Pwarata 5:9, 10) Ewe aposel Paul a mak ngenir: “Oua angei ewe ngunun manau. Ren ewe Ngun, sia tongeni apasa, ‘Appa, Semach!’ Ewe Ngun a pwisin eti ngunuch le pwarata pwe kich noun Kot. O are kich noun, iwe, sia pwal chon alemwir, chon alemwirin Kot, chienen Kraist le alemwir.” (Rom 8:15-17) Pokiten Kot a mutir pwe repwe noun kewe, a suuk ngenir ewe chiechi mi auchea Atam a poutalo, iwe, epwe pwal mut ngenir och wis lon lang, och mettoch ese suuk ngeni Atam. Ina popun ewe aposel Jon a apasa: “Oupwe nengeni ukukun ewe tong ewe Sam a fen ngenikich, pwe sipwe iteni noun Kot”! (1 Jon 3:1) Kot ese chok pwarata ngenir ewe sokkun tong mi fiti pwungun alluk (a·gaʹpe) pwe pwal ewe sokkun chen me ririoch (phi·liʹa), mi fis lefilen chiechi mi enlet.—Jon 16:27.
17. (a) Met a suuk ngeni meinisin mi anganga ar luku ewe moon kepich? (b) Met weween ngenir lupwen “repwe eti noun Kot kewe lon ewe ngas mi ling”?
17 Jiowa a pwal suuki ngeni pwal ekkoch aramas ewe tufichin eani ewe chiechi mi auchea mi pout seni Atam, ika repwe anganga ar luku lon minne Kot a awora ren Jises Kraist fan iten manau. Ewe aposel Paul a awewei: “Masouen lang me fonufan [aramas mi popu seni Atam] ra chok witiwiti pwapwalon noun Kot kewe pun ra fokkun mochen kuner [weween, ra witiwiti ewe fansoun lupwen epwe pwapwalo pwe noun Kot kewe, ir chon eti Kraist mi alemwiri ewe muun lang repwe mwokutukut fan asengesin aramas]. Pun a likitalo masouen lang me fonufan meinisin pwe repwe lamotengauelo [ra uputiu lon tipis mi chok feffetal ngeni malo, resap tongeni pwisin angaserelo], sap ren pwisin letiper, nge ren letipen ewe emon a likitalo ir iei usun lon apilukuluk allim [ewe Kot a ngenir]. Pun masouen lang me fonufan repwe fokkun ngaseseni fan nemenien limengau, o repwe eti noun Kot kewe lon ewe ngas mi ling.” (Rom 8:19-21) Met weween ena ngaselo? Pwe ra fen ngaseseni fotek ngeni tipis me malo. Repwe unusochulo lon pekin ekiek me aion, repwe nonnom lon Paratis, me repwe kuna manau esemuch pwe repwe tufichin pwapwaesini ar unusoch me pwarata ar kilisou ngeni Jiowa, ewe emon chok Kot mi enlet. Iwe, epwe ifa usun epwe fisita? Ren an Noun Kot Alaemon we moon kepich.
18. Fan March 23 mwirin tuputiuen ewe akkar, met sipwe fori, iwe, pwata?
18 Fan Nisan 14, 33 C.E., lon eu weip lon Jerusalem, Jises a poputani ewe Achechemenien an we malo. A lamot ngeni chon Kraist meinisin ar repwe fiti achechemenien maloon Jises iteiten ier. Jises a pwisin alluku: “Oupwe fori iei usun pwe minen achechemeniei.” (Luk 22:19) Lon 1997 ewe Achechem epwe fis mwirin tuputiuen ewe akkar fan March 23 (ina atun Nisan 14 a poputa). Lon ena ran, esap wor och mettoch mi lamot lap seni ach sipwe fiti ena achechem.
Ifa Poluen me Reom?
◻ Ifa ussun Kot a pwarata tong chapur ngeni aramas?
◻ Pwata a lamot emon aramas mi unusoch epwe kawor fan iten an epwe penmanauen mwirimwirin Atam kewe?
◻ Ifa ewe liwinin watte Jiowa a isetiu pwe epwe awora ewe moon kepich?
◻ Met a atufichi ewe moon kepich?
[Ekkewe sasing lón pekin taropwe 22]
Kot a fangelo noun we Alaemon