Aramas Mi Kaimulo Pwe Repwe Chon Mwareiti Kot Mi Chengel Won Unusen Fonufan
“Oupwe mwareiti Jiowa! Ami chon angangen Jiowa, oupwe mwareiti, oupwe mwareiti iten Jiowa.”—KÖLFEL 113:1.
1, 2. (a) Me ren Kol Fel 113:1-3, a pwung ach sipwe tiniken le mwareiti io? (b) A fich ach sipwe eani menni kapas eis?
JIOWA KOT, i ewe Chon For mi Lapalap mi forata lang me fonufan, me ewe Epinkepiisom tori feilfeilo chok. A mmen fichiti i ach sipwe tiniken le mwareiti i. Ina ewe popun a mak ei alluk lon Kol Fel 113:1-3: “Oupwe mwareiti Jiowa! Ami chon angangen Jiowa, oupwe mwareiti, oupwe mwareiti iten Jiowa. Mwareiti iten Jiowa seni iei feilo, o pwal feilfeilo chok. Seni an ewe akkar tota tori a tuputiu, oupwe mwareiti iten Jiowa.”
2 Pokiten kich noun Kot Chon Pwarata, sia chengel le fori ena. A mmen ammeseik pwe Jiowa Kot epwele auralo unusen fonufan ren ei kolun mwareiti i sia akeani ikenai! (Kol Fel 22:27) Leuwom a osommong lon ei mwichen sou kol mi nom won unusen fonufan? Ika ina, ese mwaal a mmen watte om pwapwa pokiten om imulo seni ei fonufan esor pwapwa ren me a kinikinfesen!
3. (a) Met a asokkolo noun Jiowa kewe aramas seni chon fonufan? (b) Ifa ussun sia kan kaimulo seni fonufan?
3 Ach mwareiti Jiowa fan tipeeu a kan asokkolo kich seni lusun chon fonufan. Sia fos me asukul fan tipeeu me a wewe chok ekkewe lapalap sia aea le esileifeili ‘an Jiowa kirokiroch mi lapalap.’ (Kol Fel 145:7) Ewer, pokiten manauach a pinilo fan iten Jiowa, sia kaimulo ren angangen ach Kot, Jiowa. Kot a ereni Israel, noun kewe aramas lom mi pinilo fan itan, pwe repwe imulo seni ekkewe muu unukkur me resap limengauolo ren fofforur. (Ekistos 34:12-16) A ngenir alluk mi alisir le fori ena. Pwal ussun chok ikenai, Jiowa a fen ngenikich an Kapas mi Fel, ewe Paipel. A aitikich ifa ussun sipwe tongeni imulo seni ei fonufan. (2 Korint 6:17; 2 Timoti 3:16, 17) Sap minne sia kaimulo ren ach nonnom lon imwenipin ussun ekkewe ermano me nienkatek lon Papilon mi Lapalap. Ren ach appiru Jises Kraist, sia kan mwareiti Jiowa ekis meinisin.
Appiru ewe Nampa Eu Chon Mwareiti Jiowa
4. Ifa ussun Jises a isetiu ewe leenien appiru fan iten ewe angangen mwareiti Jiowa?
4 Esap fan eu an Jises rikilo seni an angangen mwareiti Jiowa. Iwe, ena mettoch a aimulo i seni fonufan. Lon ekkewe sinakok me ewe imwen fel lon Jerusalem, a mwareiti iten Kot mi fel. Lupwen a nom won chuuk are oroset, ikewe aramas ra chufengen ie, Jises a afalafala ekkewe poraus mi enlet ussun Jiowa. Iei alon: “Ua mwareituk, Semei, samolun lang me fonufan.” (Mattu 11:25) Lupwen a kapwung mwen mesen Pailat, Jises a pwarata pwe “Iei popun ua uputiu, pwal iei popun ua feitiu fonufan, pwe upwe pwarata ussun ewe enlet.” (Jon 18:37) Jises a mirititi lamoten an angang. Lon leeni meinisin, Jises a afalafal ussun Jiowa me a mwareiti i.
5. Kol Fel 22:22 a weneiti io, me ifa ewe ekiek sipwe ita eani?
5 Iei eu oesini lon Kol Fel 22:22 ussun ewe Nampa Eu Chon Mwareiti Jiowa: “Upwe aporausa itom ngeni pwii kena; lon ewe mwich upwe mwareituk.” Iwe, lon Ipru 2:11, 12, ewe aposel Paul a nounou ekkeei wokisin fan iten ewe Samol Jises me pwal ir kewe Jiowa Kot a epiniirelo pwe repwe lingelo lon lang. Ussun chok i, rese saueiti ar repwe mwareiti iten Jiowa lukalapen ewe mwichefel. Sia pwal eani ena ekiek lupwen sia fiffiti ach kewe mwich? Ach pwarata tiniken lon mwich ren ekiekich me leuwach a kan mwareiti Jiowa. Nge epwe ita ina ukukun ach mwareiti i fan chengel?
6. Met Jises a awisa ngeni noun kewe chon kaeo, me ifa ussun chon tongei saram ra kan alinga Kot?
6 Me ren Mattu 5:14-16, ewe Samol Jises a pwal awisa ngeni noun chon kaeo pwe repwe attina ar saram pwe aramas repwe mwareiti Jiowa. Iei alon: “Ami saramen fonufan. . . . Ami saram epwe pwapwalo ngeni aramas, pwe repwe kuna ami foffor murinno o mwareiti Sememi we mi nonnom lang.” Chon tongei saram ra kan alinga Kot. Ra ita foffori ena ren chok ar akapasa me foffori mettoch mi murinno? Aapw, nge ra fori ena ren ar alinga Jiowa fan tipeeu. Ewer, chon tongei saram ra kan fangolo manauer ngeni Kot me ra wiliiti chon mwareiti i mi chengel. Ka fen fori ena mettoch?
Chengel Seni Ach Mwareiti Jiowa
7. Pwata chon mwareiti Jiowa ra kan chengel, me pwata ra chengel lon ewe ranin Pentecos 33 C.E.?
7 Pwata chon mwareiti Jiowa ra chengel? Pun chengel eu uwaan an Kot ngun mi fel. Lon Kalesia 5:22, a mak mwirin tong. Noun Jises kewe chon kaeo lon ewe aewin senturi ra pwarata ena uwaan an Jiowa ngun mi fel. Lon ewe ranin Pentecost 33 C.E., lupwen Kot a tinatiu an ngun mi fel won orun 120 noun Jises chon kaeo, ir meinisin ra poputa le mwareiti Jiowa lon fos mi sokkopat. Chon Jus mi ammafel mi feito Jerusalem seni chommong muu ra ‘weitfengen, o ra pwal ingelo.’ Ra apasa pwe “Sia rongorong ar kakkapas lon pwisin ach kapas, o ra popporaus ussun ekkewe manamanen Kot”! (Fofor 2:1-11) Met a fis seni ekkena kapasen mwareiti Jiowa lon fos mi sokkopat? Ina epwe 3,000 chon Jus me chon pelien Jus ra etiwa ewe poraus allimen ewe Muu ussun ewe Messaia. Ra papataiselo, ra angei ewe ngun mi fel, me fan tiniken ra wiliiti chon mwareiti Jiowa mi chengel. (Fofor 2:37-42) A ifa watten ena feioch!
8. Mwirin Pentecos, met chon Kraist ra fori ren ar repwe alapalo ar chengel?
8 Ewe repot a pwal apasa pwe “Iteiten ran ra chufengen lon ewe imwen fel, o ra kinikisietiu pilaua lon imwer; ra ani aner mongo ren letiper mi pwapwa o kisaseu. Ra mwareiti Kot, o ra kuna chen me ren aramas meinisin. Iwe, Jiowa a apacha ngenir, ran me ran, ekkewe mi tolong lon manau.” (Fofor 2:46, 47) Ra ita chengel pokiten chok ar chiechifengen me mongofengen? Aapw, ra chengel akkaewin pokiten ar mwareiti Jiowa ran me ran. Iwe, a lapalo ar chengel lupwen ra kuna fite ngerou mi etiwa ewe porausen amanau ra uwei. A pwal ina ussuch ikenai.
Chon Mwareiti Kot mi Chengel lon Muu Meinisin
9. (a) Inet me ifa ussun Kot a poputa le suuki ngeni chon ekkewe muu meinisin ewe alen ar repwe rong an poraus allim? (b) Pwata ngun mi fel a feitiu won Kornilios me chienan kewe mwen ar papatais?
9 Jiowa ese mochen pwe noun kewe chon angang repwe uwei saram ngeni eu chok muu. Ina minne, poputa lon 36 C.E., a akkota pwe chon ekkewe muu meinisin repwe tongeni rong an poraus allim. Fan an Kot emmwen, Piter a feilo ren imwen emon sounfiu lon Seseria, nge i chon Jentail. Me ikewe ie a kuna Kornilios mi chufengen me chiechian kewe me an famili. Lupwen ra auselingochu alon Piter, ra luku Jises lon letiper. Pwata sia silei ena? Pun an Kot ngun mi fel a feitiu won ekkena Jentail mi luku. Ururun pwe liffangen an Kot ngun mi fel epwe tori aramas mwirin ar papatais, nge lon ena fansoun Jiowa a pwarata an chen ngeni ekkena Jentail mwen ar papatais. Ika Jiowa ese fori ena mettoch, Piter esap silei pwe Kot a etiwa chon Jentail pwe repwe noun chon angang me ir mi tufichin papatais.—Fofor 10:34, 35, 47, 48.
10. Seni lom lom, ifa ussun a mak lon oesini pwe chon ekkewe muu meinisin repwe mwareiti Jiowa?
10 Seni lom lom, Jiowa a oesini pwe chon ekkewe muu meinisin repwe mwareiti i. Epwe wor chon mwareiti i lon fonu meinisin. Ren an epwe anneta ena, ewe aposel Paul a nounou oesini seni ewe Tesin Ipru. Iei alon ngeni ewe mwichefelin chon Kraist lon Rom: “Oupwe etiwa lefilemi emon me emon ussun chok Kraist a fen etiwakemi ngeni lingen Kot. Pun upwe apasa ngenikemi, pwe Kraist a fen wiliiti chon angang ngeni ekkewe mi sirkumsais, pwe epwe pwarata ewe enletin Kot, o epwe apwonueta ekkewe pwon a ngeni semem kewe, o ekkewe Jentail repwe alingalo Kot pokiten an we umoumoch. Ussun a makketiu [lon Kol Fel 18:49]: ‘Iei minne, upwe mwareituk lein ekkewe Jentail, o upwe kol fan asengesin itom.’ O pwal eu, a apasa [lon Tuteronomi 32:43): ‘Ami kana Jentail, oupwe pwapwa, eti noun aramas.’ O pwal eu [lon Kol Fel 117:1): ‘Ami kana Jentail meinisin, oupwe mwareiti Jiowa, o ami chon fonufan meinisin, oupwe mwareiti i.’”—Rom 15:7-11.
11. Ifa ussun Kot a fen alisi chon ekkewe muu meinisin pwe repwe kaeo an kewe poraus mi enlet, me met a fen fis seni?
11 Aramas resap tongeni mwareiti Jiowa fan tipeeu ika rese eani apilukuluk won Jises Kraist, nge ina i ewe emon Kot a fen seikata pwe epwe nemeni chon ekkewe muu meinisin. Ren an epwe alisir le aucheani an kewe poraus enlet mi emmwen ngeni manau esemuch, Kot a fen forata eu kokkotun asukula aramas won unusen fonufan. A akawora emmwen ren an nounou an we mwichen chon angang mi tuppwol. (Mattu 24:45-47) Met a fen fis seni? Leuwen lap seni limu million aramas mi chengel ra kan mwareiti Jiowa lon lap seni 230 fonu. Iwe, pwal fite million ra pwarata ar mochen fori ussun chok. Nengeni mwo fitemon ra fiti Achechemenien Maloon Jises lon 1996: 12,921,933. A fet amwararan!
Eu Mwich mi Lapalap, Mwichen Chon Mwareiti Kot mi Chengel a Mak lon Oesini
12. Ifa ewe langepwi mi amwarar ewe aposel Jon a kuna, me ifa ussun a letelo ikenai?
12 Lon eu langepwi, ewe aposel Jon a kuna “eu mwich mi lapalap” seni ekkewe muu meinisin. (Pwarata 7:9) Ifa itelapen ekkewe kapasen mwareiti Kot ena mwich mi lapalap ra kolu fitifengen me lusun noun Kot kewe chon kepit? Iei alon Jon: “Ewe angangen amanau a nom ren ach Kot, ewe a motiu won ewe leenien motun king, o pwal ren ewe Lam.” (Pwarata 7:10) Ina eu poraus mi esilefeil fan tiniken won unusen fonufan. Lon kapas awewe, sia kamwoch palen palm me sia atekiata Kot pwe i ewe Epinkepiisom me sia pwarata mwen lang me fonufan pwe ach amanau a popu seni i me Noun we, ewe Lam, Jises Kraist. A fet pwapwaan ewe aposel Jon ren an kuna ena langepwi mi amwarar ussun ewe mwich mi lapalap! Iwe, a fet pwapwaach pokiten ach kuna me ach kapachelong lon enletin ewe mettoch Jon a kuna!
13. Met a asokkolo noun Jiowa kewe aramas seni fonufan?
13 Pokiten kich chon angang ngeni Jiowa, sia pwapwa le esilefeili itan. (Aisea 43:10, 12) Pokiten kich Chon Pwarata Jiowa, a asokkolo kich seni chon fonufan. A ifa watten ach chengel pokiten ach esilefeili iten Kot me ach foffori an angang mi fel lon manauach! Mi auchea manauach pokiten an Jiowa kokkot mi lapalap, kokkotun an epwe epinalo itan mi fel me pwarata pwungun an nemenem ren an aea ewe Muu. Iwe, a fen alisikich pwe epwe wor wisach lon an kokkot mi fel fan asengesin itan we me an Muu. A fen fori ena ren an aea ulungat mettoch.
A Alukuluku ngenikich ewe Enlet
14, 15. (a) Ifa eu mettoch Kot a alisikich ren pwe epwe wor wisach lon an kokkot mi fel ussun itan we me an Muu? (b) Ifa ussun ewe Muu mi uta lon 1914 C.E. a sokko seni ewe mi kkuf lon 607 B.C.E.?
14 Aewin, Jiowa a fen alukuluku ngeni noun kewe aramas ewe enlet. A kon amwarar seni meinisin an pwari ngenikich pwe an Muu a poputa le nemenem lon 1914. (Pwarata 12:10) Ena muu lon lang a sokko seni ewe muu lon Jerusalem, ikewe ekkewe king lon tettelin Tafit ra nemenem ie. Ena muu a kkuf, iwe, poputa lon 607 B.C.E., Jerusalem a unusen nonnom fan nemenien ekkewe muun Jentail. Ewe minefon Muu Jiowa a aueta lon 1914 eu muu lon lang Jiowa chok epwe nemeni, nge esap morolo. (Taniel 2:44) A pwal sokkolo ena nemenem. Ifa ussun? Pwarata 11:15 a apasa pwe “A wor mongungu mi lap lon lang. O ra apasa, ‘Nemenemen fonufan a fen wiliiti nemenemen ach Samol o noun we Kraist, iwe, epwe nemeni feilfeilo feilfeilo chok.’”
15 “Nemenemen ach Samol o noun we Kraist” epwe nemeni aramas meinisin. Ei minefon lapalap nemenemen Jiowa a pwalo lon, nge a kapachelong Noun we, ewe Messaia me pwiin Jises kewe, ekkewe 144,000, esap eu mettoch mi nom lon ekiekin aramas. Ena Muu lon lang wesewesen eu nemenem. Iwe, ach apilukulukun kuna manau esemuch ren ach eani manau mi unusoch fan an nemenem a awora eu popun sipwe chengel. Ach wisen amwochu ekkena poraus mi enlet seni an Jiowa Kapas a kan amokutukich ach sipwe kapasoch ussun fansoun meinisin. (Kol Fel 56:10) En mi foffori ena mettoch ren om esilei ngeni meinisin pwe an Kot Muun Messaia a nennemenem iei lon lang?
Alillis seni Ngun mi Fel me eu Mwicheichen Pwipwi won Unusen Fonufan
16, 17. Ikkefa ewe oruuen me aulungatin mettoch Kot a alisikich ren pwe epwe wor wisach lon an kokkot mi fel?
16 Ewe oruuen mettoch Kot a alisikich ren pwe epwe wor wisach lon an kokkot mi fel, iei an ngenikich an ngun mi fel, iwe, a atufichikich pwe sipwe uwaani uwaan mi lingoch lon manauach me kuna an chen. (Kalesia 5:22, 23) Pwal och, iei makkeien Paul ngeni chon Kraist mi kepit: “Sia fen angei. . . ewe ngun seni Kot, pwe sipwe silei ekkeei mettoch, minne Kot a fen fangoto rech.” (1 Korint 2:12) Ren ach anomukich fan an Kot ngun mi fel, iei sipwe tongeni silei me weweiti ekkewe mettoch mi murinno a fen ngenikich fan kirokiroch, weween, an kewe pwon, alluk, minen emmwen, me met kewe.—Alollo ngeni Mattu 13:11.
17 Ewe aulungatin mettoch Kot a alisikich ren, iei ach mwicheichen pwipwi won unusen fonufan me an Jiowa kokkot fan iten an aramas fel ngeni i. Ewe aposel Piter a kapas ussun ena lupwen a peseikich pwe sipwe “tongei unusen ewe mwicheichen pwipwi.” (1 Piter 2:17) Ach mwicheich won unusen fonufan mi ussun eu famili mi tongfengen a kan alisikich pwe sipwe angang ngeni Jiowa ren chengel mi lapalap, ussun Kol Fel 100:2 a allukatiu: “Oupwe angang ngeni Jiowa ren pwapwa. Oupwe tolong mwen mesan ren puchorun chengel.” Wokisin 4 a pwal apasa: “Oupwe tolong lon an kewe asam ren kilisou, o lon an kewe weip ren mwareiti. Oupwe apasa ami kilisou ngeni i, oupwe mwareiti itan.” Iwe, lupwen sia afalafal are fiti ach mwich, sipwe tongeni meefi chengel. A ifa watten ewe kinamwe me lukulukoch sia fen kuna lon kiannin an Jiowa imwen fel lon pekin ngun!
Mwareiti Jiowa fan Chengel!
18. Pwata sipwe tongeni kuna chengel lon ach mwareiti Jiowa ikaamwo aramas repwe eriaffoukich are epwe torikich pwal ekkoch fitikoko?
18 Ese lifilifil met sokkun sossot, riaffou, are fitikoko epwe torikich, nge sipwe chengel pokiten ach nonnom lon imwen felin Jiowa. (Aisea 2:2, 3) Chechemeni pwe chengel a kan popu seni ewe letip. Pwiich kewe chon Kraist lom lom ra mwareiti Jiowa fan chengel ikaamwo ra kuna chommong fansoun weires me fansoun letipeta. (Ipru 10:34) Chienach kewe chon luku ikenai ra ussun chok ir.—Mattu 5:10-12.
19. (a) Ikkefa ekkewe kapasen pesepes mi ekenniwil mi amokutukich pwe sipwe mwareiti Jiowa? (b) Ach apilukulukun kuna manau esemuch a longolong won met, me letipach a ppwosolo fan iten met?
19 Meinisin mi angang ngeni Jiowa ra pwapwa le alleasochisi alon Paipel mi era pwe sipwe mwareiti i. Fan chommong lon ewe puken Pwarata ei kapas “mwareiti Jah” a kapachelong lein ekkewe kapasen mwareiti Kot. (Pwarata 19:1-6) Lon ekkewe wonu wokisin lon Kol Fel 150, fan 13 a apasa pwe sipwe mwareiti Jiowa. Ina eu kapasen pesepes ngeni mettoch meinisin mi for pwe repwe mwareiti Jiowa fan chengel. Ach apilukulukun kuna manau esemuch a longolong won ach fiti chokana mi apasa Aleluia! Ewer, ekkewe chok aramas mi mwareiti Jiowa fansoun meinisin repwe kuna manau esemuch. Ina popun, a ppwosolo letipach pwe sipwe fitipach ngeni an mwichefel won unusen fonufan mi tuppwol fansoun epwe arapoto ewe sopwolon. Iwe, sia aneanei ach sipwe kuna unusen pwonutaan ekkewe amuchuloon kapas lon Kol Fel 150: “Mettoch meinisin mi ngasangas epwe mwareiti Jiowa! Oupwe mwareiti Jiowa!”
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
◻ Ifa ussun noun Jiowa kewe aramas ra sokko seni chon fonufan?
◻ Pwata noun Jiowa kewe chon angang ra kan chengel?
◻ Met a asokkolo kich seni fonufan?
◻ Ikkefa ekkewe ulungat mettoch Kot a alisikich ren pwe epwe wor wisach lon an kokkot mi fel?