Oupwe Pippi Pwe Epwe Sopwosopwolo Ami Tongen Pwipwi!
“Oupwe pippi pwe epwe sopwosopwolo ami tongen pwipwi.”—IPRU 13:1.
1. Met kopwe ffori ren an esap kunulo och ekkei lon eu pwinin mi ffoou, me ifa ewe wis mi ussun chok ena mi nom rech?
AMMEN ffoou lukun, nge iei ewe esin ffoou aramas mi tongeni malo ren, me a lapalo paten ewe asapwal. Lon imwom, och ekkei a arara ir mi nonnom lon. Chon le imwom kkana repwe malo ika kese sossooni ena ekkei. Kopwe chok mommot me akkatola ena ekkei tori an epwe kunulo? Aapwi. Ka chok sossoonata amuch won pwe esap kunulo. Lon kapas awewe, wisen emon me emon leich an epwe pi pwe esap kunulo och sokkun ita “ekkei” mi lamot seni ena mi mak asan. Iei ewe ekkei epwe ita ngetenget lon letipach, weween, tong.
2. (a) Pwata sipwe tongeni apasa pwe tong a fen patapatelo lon ekkeei ranin le sopwoloon? (b) Ifa ukuukun lamoten tong ngeni chon Kraist mi enlet?
2 Sia manau lon eu fansoun lupwen tong a kan patapatelo lein chokkewe mi era pwe ir chon Kraist won unusen fonufan, nge a ina ussun an Jises oesini me lom lom. (Mattu 24:12) Jises a kapas ussun ewe sokkun tong mi lamot seni meinisin, nge iei ewe tong fan iten Jiowa Kot me an we Kapas, ewe Paipel. A pwal kukkunulo ekkewe pwal fitu sokkun tong. Paipel a oesini pwe lon “ekkewe ranin le sopwoloon,” chommong resap “pwarata tong.” (2 Timoti 3:1-5) A enlet ena! Epwe ita pukun wor tong lon famili, nge fan chommong, a wor ffoffor mi mwanesol me ffoffor mi fokkun aniuokkus lon. Iwe nge, lon ei fonufan mi pwarata nafangauen tong, mi alluk ngeni chon Kraist pwe repwe pwarata tong lefiler, me repwe pwal eani ewe sokkun tong mi amwokutur pwe repwe pennuku pwisin manauer, weween, repwe akkomwa manauen chiener kkewe. Epwe wesewesen ffat ach pwarata ena tong pwe meinisin repwe tongeni kuna, iwe, epwe ina esissinnen ewe mwichefelin Kraist mi enlet.—Jon 13:34, 35.
3. Ifa weween tongen pwipwi, me ifa weween ach sipwe pippi pwe epwe sopwosopwolo?
3 Iei ewe alluk ewe aposel Paul a makkei fan an lang emmwen: “Oupwe pippi pwe epwe sopwosopwolo ami tongen pwipwi.” (Ipru 13:1) Me ren eu puk, ewe kapasen Kriik mi affou ngeni “tongen pwipwi” (phi·la·del·phiʹa) “a wewe ngeni tong lefilen chiechi, an aramas pwarata kirokiroch, ar weweiti meefien aramas, me kaworen alillis.” Iwe, ifa weween an Paul makkei nge sipwe pippi pwe ena sokkun tong epwe sopwosopwolo? Ewe chok puk a apasa pwe “Sipwe pippi pwe esap patapatelo.” Iwe, esap naf ach sipwe chok meefi tong ngeni pwiich kkewe, nge epwe pwal pwapwaalo. Pwal eu, sipwe alikiitu ena tong, nge sisap mut ngeni an epwe patelo. Mi weires ena? Ewer, nge an Jiowa ngun mi fel epwe tongeni alisikich pwe sipwe amaaraata me alikiitu tongen pwipwi. Sipwe pi ifa ussun sipwe tongeni sossooni ekkeien ena tong lon letipach ren ach ffori ulungat mettoch.
Weweiti Meefien Aramas
4. Ifa weween ach miritiiti meefien aramas?
4 Ika ka mochen alapalo om tong ngeni pwiimi kkewe chon Kraist, eli epwe lamot om kopwe akkom weweiti meefier me miritiiti ekkewe osukosuk me fansoun weires mi tottoriir. A ussun ita ina weween makkeien Piter ei: “Ami meinisin oupwe mokurochu, me pwarata ami aureki nonnomumi meinisin, me eani tongen pwipwi, me umoumoch, me tipetekison.” (1 Piter 3:8) Ewe kapasen Kriik Paipel a nounou fan iten “aureki nonnomumi” a wewe ngeni “eti ar riaffou.” Iei alon emon sou silelap ussun fosun Kriik lon Paipel ussun ena kapas: “A wewe ngeni ewe sokkun ekiek sipwe eani lupwen sipwe meefieni meefien aramas, iwe, epwe ussun ita nge ina pwisin meefiach.” Ina minne, a lamot ach sipwe weweiti meefien aramas. Emon noun Jiowa chon angang mi tuppwol me chinnap a apasa pwe “Ach weweiti meefien aramas a ussun ita ach meefi metekir lon letipach.”
5. Ifa ussun sia silei pwe Jiowa a kan miritiiti meefien aramas?
5 Jiowa a kan weweiti meefien aramas? Ewer, fokkun ina. Awewe chok, iei meefian ussun riaffoun noun kkewe aramasen Israel: “Atun ar kkewe riaffou meinisin a meefi riaffou ren.” (Aisea 63:9) Sap minne Jiowa a chok kuna ar riaffou, nge a pwal aureki riaffour. Alon Jiowa ngeni noun kkewe aramas lon Sekaraia 2:8 a affata meefian: “Ewe mi attapakemi a attapa foun mesei.”a Iei alon emon chon aporaus ussun ena wokisin: “Ewe foun mas eu lein kifetin inisin aramas mi sokkolo amwararan me lapalapan. Ewe choweren mas a kon meefikai metek me a kon lamot lein kifetin meinisin, pwe ina ewe pwang saramen lang a tolong lon pwe aramas repwe tufichin kuna. Esor pwal och mettoch epwe tongeni aweweiochu ukuukun alollolun an Jiowa ekiekin tuttumunu ir mi nonnom fan an tong.”
6. Ifa ussun Jises Kraist a pwarata pwe a miritiiti meefien aramas?
6 Fansoun meinisin Jises a pwal pwarata an weweiti meefien aramas. Fan chommong a “riaffou letipan” ren osupwangen aramas mi kuna samau are fitikoko. (Mark 1:41; 6:34) A pwarata pwe lupwen emon ese kirokiroch ngeni noun kkewe chon kaeo mi kepit, a meefi pwe pwisin i a kuna minne ra kuna. (Mattu 25:41-46) Iwe ikenai, pokiten i ach “samol fel lapalap” lon lang, a tongeni “weweiti ach kkewe apwangapwang.”—Ipru 4:15.
7. Ifa ussun ach miritiiti meefien aramas epwe tongeni alisikich lupwen emon brother are sister epwe achou letipach?
7 Ei poraus, “weweiti ach kkewe apwangapwang,” ese kan aururukich? Ika ina, iwe, ese mwaal sia mochen sipwe pwal ina ussun lefilach. Pwungun pwe a fen kon mecheres ach sipwe kutta apwangapwangen aramas. (Mattu 7:3-5) Nge ika emon brother are sister epwe asongok, pwata kese ffori ei mettoch? Kopwe anchangei pwe ka eani nonnomun emonnewe me lapalapan kkewe me an kkewe apwangapwang mi aweiresuk. Iwe, kopwe tongeni apasa pwe kosap mwaallilo ussun emonnewe, are kosap ffori mettoch mi ngau mi lap seni minne a ffori? Sisap ekieki pwe aramas repwe unusoch, nge sipwe pwarata pwe sia weweiti lapalaper, iwe, epwe alisikich pwe sipwe mirit ussun Jiowa, pwe a ‘chechchemeni pwe kich susuun ppwul.’ (Kol Fel 103:14; Jemes 3:17) A silei met esap pwak rech. Esap kutta senikich met sisap tufichin ffori. (Alollo ngeni 1 King 19:5-7.) Oukich meinisin sipwe pwarata pwe sia kan meefieni meefien aramas.
8. Met sipwe ffori ika emon brother are sister epwe kuna fansoun weires?
8 Paul a makkei pwe ewe mwichefel a ussun eu inis mi sokkopat kifetin, nge repwe angangfengen fan tipeeu. A pwal makkei pwe “Ika eu kifetin epwe riaffou, ekkewe lusun kifetin meinisin ra eti riaffoun.” (1 Korint 12:12-26) Mi lamot ach sipwe eti are meefi riaffoun ir mi kuna fansoun weires. Ekkewe elter ra kan akkom le ffori ena mettoch. Paul a pwal makkei pwe “Io mi apwangapwang, nge ngang usap pwal apwangapwang? Io mi turukap, nge usap song ren? (2 Korint 11:29) Ekkewe elter me chon mas mi saifetal ra kan appiru Paul. Lon ar kkewe afalafal, lon ar angangen mammasa ekkewe siip, me pwal mwo nge lon ar apwungu chon tipis, ra achocho le weweiti meefien aramas. Paul a peser pwe repwe “Eti chon kechiu le kechiu.” (Rom 12:15) Lupwen ekkewe siip ra meefi pwe ekkewe chon mas ra enletin aureki manauer, miritiiti met esap pwak rer, me meefi choun ekkewe fansoun weires mi tottoriir, iwe, ra kan tipemecheres le etiwa fon, emmwen, me apwung. Ra kan mwasangasang le fiffiti mwich, pun ra luku pwe repwe kuna ‘asosoon ngunur’ ikewe ie.—Mattu 11:29.
Pwarata Ach Aucheani Aramas
9. Ifa ussun Jiowa a kan pwarata pwe a aucheani lapalapach kkewe mi murinno?
9 Ewe nampa ruu mettoch epwe alapalo tongen pwipwi, iei ach pwarata ach aucheani aramas. Ren ach sipwe tufichin aucheani aramas, sipwe ekieki me apunga lapalaper me ffofforur kkewe mi murinno. Ika sipwe ina ussun, sipwe fen appiru Jiowa. (Efisus 5:1) Iteiten ran a kan omusalo chommong ach kkewe tipis kukkun. A pwal mwo nge omusalo tipis watte ika aramas repwe enletin aier. Iwe, lupwen a omusalo tipisich kkewe, ese chuen ekkekiekir. (Isikiel 33:14-16) Ewe chon makkei kol fel a eis, “Ika kopwe nennengeni tipis, O Jah, O Jiowa, ita io epwe tongeni uta?” (Kol Fel 130:3) Jiowa a kan annefota ekkewe mettoch murinno sia ffoffori lon ach angang ngeni i.—Ipru 6:10.
10. (a) Pwata mi efeiengau ika eu pupulu esap chuen achenifengenniir? (b) Ika epwe kukkunulo an emon acheni puluwan we, met epwe ffori??
10 A akkaewin lamot ach sipwe ina ussun lon ach famili. Lupwen sam me in repwe achenifengenniir, repwe kan fforatiu leenien appiru mi murinno ren ewe famili. Lon ei fansoun lupwen chon pupulu ra kan muttir mufesen, a mecheres ngeni emon an esap meefi aucheaan puluwan we. Eli epwe pwal menlapei chok an kkewe apwangapwang me tunalo lapalapan kkewe mi murinno. Ena sokkun ekiek ese pwung epwe ataietiu ewe pupulu, iwe, epwe chouni aramas me resap kuna pwapwa seni. Ika a kan kukkunulo om acheni chon imwom, kopwe mwo eisinuk, ‘Ese fokkun wor och lapalap mi murinno ren chon imwei?’ Ekieki mwo ekkewe popun ka tongei me puluweni chon imwom le poputaan. A fen ita wesewesen molo ekkewe popun ka tongei ena emon mi sokkolo seni aramas meinisin? Aapw, esap ina, ina minne, kopwe achocho le aucheani ekkewe lapalap murinno a nom ren chon imwom, me pwarata om acheni i ren om kapas.—Än Salomon Fos 31:28.
11. Ren an esap wor likotuputup lon ewe tong lefilen chon pupulu, met sokkun ffoffor repwe ti seniir?
11 An chon pupulu aucheanifengenniir a pwal alisiir pwe ar tong esap fiti ffoffor mi likotuputup. (Alollo ngeni 2 Korint 6:6; 1 Piter 1:22.) Ena sokkun tong mi fisita seni an eu pupulu achenifengenniir esap eani ekkeei sokkun ffoffor: kawet, kapas mi efisata letipechou me sau, ukutiuen ar fosfengen fitu, fitu ran, me ar fiufengen. (Efisus 5:28, 29) Eu pupulu mi enletin achenifengenniir repwe pwarata sufol lefiler. Resap chok ina ussun lupwen ra nom lukun imwer nge fansoun meinisin ir mi nom mwen mesen Jiowa, weween, iteiten fansoun meinisin.—Än Salomon Fos 5:21.
12. Pwata sam me in repwe pwarata ar aucheani ekkewe lapalap murinno lon nour kkewe?
12 A pwal lamot ngeni ekkewe nau ar repwe meefi pwe ir mi auchea. Nge sap minne sam me in repwe meseniau ngeniir, pwe repwe apunga ekkewe lapalap murinno mi nom ren nour kkewe me ekkewe mettoch mi murinno repwe ffori. Chechchemeni ffofforun Jiowa lupwen a pwarata pwe a pwapwaiti Jises. (Mark 1:11) Pwal chechchemeni ffofforun Jises lon ewe kapas awewe mi apasa pwe i ewe “masta.” A apunga ruuemon ‘chon angang mi murinno me tuppwol’ inaamwo ika mi sokkofesen wiser me ewe ukuukun angang ra apwonueta. (Mattu 25:20-23; alollo ngeni Mattu 13:23.) Pwal ussun chok, sam me in mi mirit ra kan pi ifa ussun repwe tongeni pwarata ar aucheani lapalapen, tufichin me angangen emon me emon nour kkewe. Iwe nge, esap kon watte ar apunga ffofforun nour kkewe pwe resap aumwesiir ar repwe ffoffori chok angang murinno fansoun meinisin. Resap mochen pwe nour kkewe repwe maras are letipechou lupwen repwe maarita.—Efisus 6:4; Kolose 3:21.
13. Io kkewe repwe akkom le pwarata ar aucheani emon me emon chon ewe mwichefel?
13 Ekkewe elter lon ewe mwichefelin Kraist me ir mi saifetal ra kan akkom le pwarata ar aucheani meinisin noun Kot kkewe aramas. Mi weires ar angang, pun ra pwal wiseni ewe wis mi chou, wisen ar repwe eani apwung mi pwung, awenecharasefalli chon mwaallilo fan ngunun mosonoson, me awora fon mi pochokkul ngeni io kkan mi fichiitiir ena fon. Ifa ussun repwe apwonueta ekkena wis mi sokkofesen?—Kalesia 6:1; 2 Timoti 3:16.
14, 15. (a) Ifa ussun Paul ese essenuku an uwawu fon mi pochokkul? (b) Ifa ussun ekkewe elterin Kraist repwe tongeni alollopoku lamoten ar apwungu mettoch mi mwaal me lamoten ar repwe apunga ffofforun chon ewe mwichefel? Awewe mwo.
14 Ewe leenien appiru Paul a isetiu a awora watte alillis. I emon sense, elter, me chon mas mi sokkolo angochun. A alisi ekkewe mwichefel a wor watte fitikoko lon, me ese niueiti an epwe uwawu fon mi pochokkul lon fansoun mi fich. (2 Korint 7:8-11) Ach nengeni unusen an Paul angang a affata pwe a uwawu fon fan ekkoch chok, weween, lon chok fansoun a fichiiti aramas. Ren ena mettoch a pwarata pwe a eani mirit seni lang.
15 Ika angangen emon elter mwen ewe mwichefel a ussun eu kol, iwe, fon me apwung epwe ussun eu noot mi kapachelong lon unusan meinisin. Ena noot a murinno lon leenian we. (Luk 17:3; 2 Timoti 4:2) Anchangei mwo eu kol a wor ena eu chok noot lon, iwe, a chok ekkenniwil fan fite. Sipwe muttir mangau ren. Pwal ussun chok, ekkewe elterin Kraist ra kan sotuni le akkaea chommong sokkun minen kait are lesen. Rese chok uwawu fon fan iten fitikoko. Nge, ar kapas a kan aufichieta aramas. Ussun Jises Kraist, ekkewe elter mi eani tong repwe akkom pi ekkewe mettoch murinno repwe tongeni apunga, nge esap mwaallin aramas repwe tongeni apwungu. Ra kan aucheani angang weiresin chiener kkewe chon Kraist. Ra luku pwe meinisin ra angang ngeni Jiowa ukuukun ar tufich. Iwe, ekkewe elter ra kan muttir pwarawu meefier ren kapas.—Alollo ngeni 2 Tesalonika 3:4.
16. An Paul aucheani aramas me an miritiiti meefier a efisata met fan iten chienan kkewe chon Kraist?
16 Esor tipemwaramwar pwe a lap me lein ekkewe chon Kraist Paul a angang ngeni ra meefi pwe a aucheaniir me a weweiti nonnomur. Pwata sia silei ena? Nengeni mwo meefier ussun Paul. Rese niueiti i, inaamwo ika a watte nemenian. Atewe a achengicheng ngeniir me a mecheres ar fos ngeni i. A enlet pwe lupwen a lo seni eu leeni, ekkewe elter ra ‘romi uen Paul me ra mitiri i’! (Fofor 20:17, 37) Ekkewe elter me oukich meinisin sipwe meefi kilisou ren ach sipwe tufichin appiru lapalapen Paul! Ewer, sipwe pwarata ach aucheanifengennikich.
Ffofforun Kirokiroch
17. Ikkefa ekkoch mettoch mi murinno a kan fis seni ffofforun kirokiroch lon ewe mwichefel?
17 Eu mettoch epwe wesewesen awattei tongen pwipwi, iei ffoffor mi pwarata kirokiroch. Ussun Jises a apasa, “pwapwaan liffangolo a lap seni pwapwaan angei.” (Fofor 20:35) Ika sipwe liffangolo och mettoch lon pekin ngun are pekin aion, are ach fansoun me pochokkul, sap minne sipwe chok apwapwai aramas, nge pwisin kich sipwe pwapwa. Lon ewe mwichefel, kirokiroch a kan tofetal. Eu ffofforun kirokiroch epwe efisata ewe chok sokkun ffoffor. Iwe, ekiselo mwirin, tongen pwipwi a kan watteta!—Luk 6:38.
18. Ifa weween ewe “kirokiroch” mi mak lon Maika 6:8?
18 Jiowa a pesei noun kkewe aramasen Israel pwe repwe pwarata kirokiroch. Iei alon Maika 6:8: “A fen eronuk, en aramasen fonufan, minne mi murinno. Iwe, met Jiowa a ita kutta sonuk lukun ekkeei mettoch, pwe kopwe apwonueta minne mi pwung me tongei kirokiroch me mwimwmwin me Kot fan tipetekison?” Met weween “tongei kirokiroch”? Ewe kapasen Ipru fan iten “kirokiroch” (cheʹsedh) a pwal affou ngeni “umoumoch” lon fosun English. Me ren The Soncino Books of the Bible, ena kapas “a wewe ngeni och mettoch mi lap seni ewe kapasen English mi oro ffatangau umoumoch. A wewe ngeni ‘umoumoch mi pwapwaalo ren ffoffor,’ are pwonutaan ekkewe ffoffor mi pwarata kirokiroch, sap minne fan iten chok chon mwelele me chon osupwang, pwe fan iten aramas meinisin.” Ina minne, pwal emon sou kaeo a apasa pwe cheʹsedh a wewe ngeni “tong mi wiliilo ngeni ffoffor.”
19. (a) Ifa ussun sipwe tongeni mwokut fan iten ach sipwe pwarata kirokiroch ngeni chon ewe mwichefel? (b) Awewei mwo ifa ussun aramas ra fen pwarata tongen pwipwi ngonuk.
19 Sap minne ach tongen pwipwi a nom lon pekin anean chok. Ina eu mettoch sia wesewesen kuna. Ina minne, sipwe pi ifa ussun sipwe tongeni pwarata kirokiroch ngeni pwiich kkewe. Sipwe ussun Jises, pwe ese chok witi an aramas tingorei i ren alillis, nge fan chommong, a pwisin mwokut. (Luk 7:12-16) Sipwe akkom ekieki ir mi kon osupwang. Sipwe tongeni aamwa emon mi chinnap are semmwen are alisi i ren och mettoch? Sipwe tongeni awora ach fansoun fan iten emon ‘kukkun esor seman’? Sipwe tongeni auseling ngeni emon mi letipechou are aururu letipan? Ukuukun ach tufich, sipwe awora ach fansoun fan iten ekkena ffofforun kirokiroch. (Hiop 29:12; 1 Tesalonika 5:14; Jemes 1:27) Sisap monuki fan eu pwe lon eu mwichefel, esor emon aramas mi unusoch, ina minne, eu ffofforun kirokiroch mi kon lamot, iei ach omusalo tipis, weween, ach likitalo song, inaamwo ika a wor popun an epwe chou letipach. (Kolose 3:13) Ach tipemecheres le omusalo tipis epwe alisi ewe mwichefel pwe esap wor kinikinfesen, tipekoum, me anini, pwe ikkena ekkewe mettoch mi kunuelo ewe ekkeien tongen pwipwi.
20. Ifa ussun sipwe chosanikich fansoun meinisin?
20 Sipwe apposakich pwe ena ekkeien tong epwe ngetenget lon letipach. Sipwe chosanikich fansoun meinisin. Sia kan pwarata pwe sia weweiti meefien aramas? Sia kan pwarata pwe sia aucheani pwiich kkewe? Sia kan eani ffofforun kirokiroch ngeni aramas? Ika sipwe ikkina ussun, ewe ekkeien tong epwe arara ach mwicheichen pwipwi inaamwo ika epwe wesewesen lapalo ffooun me tongommangen ei fonufan. Iwe, sipwe “pippi pwe epwe sopwosopwolo ach tongen pwipwi,” iei me pwal tori feilfeilo chok!—Ipru 13:1.
[Footnote]
a Ekkoch Paipel ra apasa pwe ewe emon mi attapa noun Kot kkewe aramas a attapa foun mesen Israel are pwisin foun mesan, nge esap foun mesen Kot. Ena poraus mi mwaal a popu seni ekkoch sou mak lom lom mi siwili ena wokisin pun ika ra ekieki pwe ese pwung ekkoch poraus, ra kan siwiliir, nge mi mwaal ar ffoffor. A ina ussun ar aopa ukuukun watteen an Jiowa meefi riaffoun aramas.
Met Om Ekiek?
◻ Ifa weween tongen pwipwi, me met popun sipwe pippi pwe epwe sopwosopwolo?
◻ Ifa ussun ach meefieni meefien aramas a kan alisikich le alikiitu ach tongen pwipwi?
◻ Ifa lamoten ewe mettoch aucheani aramas fan iten tongen pwipwi?
◻ Ifa ussun ffofforun kirokiroch epwe tongeni alapalo tongen pwipwi lon ewe mwichefelin Kraist?
[Pwóór lón pekin taropwe 27]
Tong mi Pwapwaalo ren Foffor
Ekkoch ier lom, emon mwan mi kakkaeo Paipel fansoun langattam ren alillisin Chon Pwarata Jiowa a chuen lukumwaramwar ussun tongen pwipwi. A silei alon Jises ei: “Ren ei mettoch, meinisin repwe silei pwe ami nei chon kaeo, are mi wor tong lefilemi.” (Jon 13:35) Nge a kuna pwe a mmen weires an epwe luku ena. Eu ran a tongeni kuna tongen chon Kraist mi pwalo ren ffoffor.
Inaamwo ika a wawa kuruma, nge ena mwan a sai towau seni fonuan. Lon Petleem, Israel, a fiti eu mwich lon eu mwichefel. Iwe, emon Chon Pwarata seni Arepia a tingormau pwe pwal emon Chon Pwarata mi sai epwe nom ren an famili lon ena pwinin, me ena emon chon kaeo a kapachelong. Mwen an epwe onnut, ewe chon kaeo a tingorei ewe chon Arepia pwe epwe mut ngeni an epwe towu won ewe pwalang pwe epwe katol totaan ewe akkar me lesossor. Ewe emon mi awasola i a ouroura pwe esap ffori ena mettoch. Sorota, ena brother seni Arepia a awewei ewe popun. Ren an nounou emon chon affou, atewe a apasa pwe ika chon orun kkewe ra silei pwe a fen awasola chon Jus, nge ena chon kaeo emon re Jus, repwe kenalo unusan imwan fitifengen me i me an famili lon. Pokiten a rukolo ena chon kaeo, a eisini i, “Iwe, pwata chok ka ffori ena mettoch mi fokkun efeiengau?” Ewe brother seni Arepia ese chuen nounou ewe chon affou, nge a newenewen ngeni me a chok apasa, “Jon 13:35.”
A fokkun chung letipen ewe chon kaeo Paipel ren an wesewesen kuna tongen pwipwi. A papataiselo ekiselo mwirin.
[Sasing lón pekin taropwe 29]
A mecheres an aramas fos ngeni ewe aposel Paul pun a affani me aucheani aramas