Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w01 2/1 p. 6-11
  • “An We Fansoun Esaamwo Tori”

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • “An We Fansoun Esaamwo Tori”
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • An Akkachocho ngeni An Epwe Fori Letipen Kot
  • Ekitekite ngeni Imwen Jiowa
  • A Watte Angangen Kait lon Kalili
  • Pworacho le Afalafal lon Jutia me Persia
  • Eu Manaman Aramas Rese Tongeni Tunalo
  • “A War Ewe Fansoun!”
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
  • Jises A Amanawaatá Lasarus
    Lesen Ka Tongeni Káé Seni Paipel
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2001
w01 2/1 p. 6-11

“An We Fansoun Esaamwo Tori”

“Esor emon a iseta poun won, pun an we fansoun esaamwo tori.”​—JON 7:​30.

1. Ikkefa ekkewe ruu mettoch ra nemeni an Jises kkewe foffor?

“JISES KRAIST a apasa ngeni noun kkewe aposel: “Ewe Noun Aramas ese mwo feito pwe epwe kuna alillis seni aramas, nge a feito pwe epwe alisi aramas, o fangelo manauan pwe epwe penmanauen aramas mi chommong.” (Mattu 20:28) Iwe, a apasa ngeni ewe kepinan Rom itan Pontius Pailat: “Iei popun ua uputiu, pwal iei popun ua feitiu fonufan, pwe upwe pwarata ussun ewe enlet.” (Jon 18:37) Jises a wesewesen silei ewe popun epwe malo me met sokkun angang epwe apwonueta me mwen an epwe malo. Iwe, a pwal silei ifa ukukun ttamen ewe fansoun a kaworpwe epwe apwonueta wisan. Epwe chok ulungat esopw ier an epwe foffori an we angangen afalafal won fonufan lon wisan we ewe Messaia. A poputa ren an papataiselo lon ewe chanpupu Jortan (lon 29 C.E.) le poputaan ewe 70th wiik lon kapas monomon mi pin oesini, iwe, a muchulo ren an we malo won ewe iraan ninni lukulapen ena wiik (lon 33 C.E.) (Taniel 9:​24-27; Mattu 3:​16, 17; 20: 17-19) Ina popun, ruu mettoch ra nemeni an Jises kkewe foffor meinisin won fonufan: ewe popun an a feitiu fonufan me ukukun ttamen ewe fansoun a kawor ngeni.

2. Ifa lapalapen Jises Kraist lon ekkewe puken Kapas Allim, iwe, ifa ussun a pwarata an silei ussun wisan kkewe?

2 Ekkewe poraus lon ekkewe puken Kapas Allim a aiti ngenikich pwe Jises Kraist, i emon mwan mi akkapwonueta an angang me saifetal lon unusen ewe fonuen Palestine pwe epwe esileifeili ewe kapas allimen an Kot we Muu me pwal fori chommong manaman. Atun a koran poputa an we angangen afalafal, a katou ei poraus ussun, a era: “An we fansoun esaamwo tori.” Iwe, Jises a pwisin apasa: “Ai fansoun esaamwo fokkun pwonueta.” Le muchuloon an we angangen afalafal, a apasa, “a tori ewe fansoun.” (Jon 7:​8, 30; 12:23) Ese mwaal, an Jises silei ewe fansoun, weween ukukun ttamen ewe fansoun fan iten an epwe apwonueta an angang, pachelong an we asorun malo, epwe nemeni minne a apasa me foffori. Ach weweiti ena mettoch epwe atufichikich ach sipwe silei lapalapan kkewe me an kkewe ekiek fan iten ach sipwe “tapweilo mwirin lon ipwan.”​—1 Piter 2:​21.

An Akkachocho ngeni An Epwe Fori Letipen Kot

3, 4. (a) Met a fis lon eu kametipen apupulu lon Kena? (b) Pwata Noun Kot we ese tipeeu ngeni alon Meri pwe epwe fori och ussun nafangauen unumer wain, me met sipwe tongeni kaeo seni?

3 A tori ewe ier 29 C.E. Fitu chok ran ra lo seni atun an Jises pwisin filata noun kkewe chon kaeo. Ir meinisin ra tori ewe sopun Kena lon ewe fonuen Kalili pwe repwe fiti eu kametipen apupulu. Iwe, a pwal nom ikkewe ie inen Jises we Meri. Iwe, a itelo unumer wain. Ren an ekieki pwe Jises epwe ita fori och mettoch, Meri a apasa ngeni noun we: “Ese chuen wor unumer wain.” Nge Jises a polueni: “Nge meeta kopwe fori rei, nemin? Esaamwo tori ai fansoun.”​—Jon 1:​35-​51; 2:​1-4.

4 Alon Jises na, “Meeta kopwe fori rei, nemin?” ina eu lapalapen kapas eis lom lom mi pwarata pwe emon ese tipeeu ngeni an aramas tingor are mochen. Pwata Jises ese tipeeu ngeni alon Meri? Iwe, a fen tori 30 ierin. Fitu chok wiik me mwan, a papataiselo, a seikita ren ewe ngun mi fel, me a katou ewe poraus me ren Jon Papatais pwe i “ewe Lamen Kot, ewe epwe uweialo tipisin fonufan.” (Jon 1:​29-34; Luk 3:​21-23) Ina ewe alen manauan a kefilita ren ewe mi Unusen Tekia mi tinato. (1 Korint 11:⁠3) Esor emon, pwal mwo nge chon an we famili, epwe eppeti an epwe foffori ewe angang Jises a feitiu fonufan pwe epwe apwonueta. A ifa me watten an achocho le foffori letipen Seman we a pwapwalo lon an Jises polueni Meri! Amwo epwe pwal ina ussun ach akkachocho ngeni ach sipwe apwonueta “unusen wisach” ngeni Kot.​—Eklesiastes 12:13.

5. Ifa ewe manaman Jises Kraist a fori lon Kena, iwe, ifa ussun a kku ekkewe ekkoch?

5 Ren an weweiti alon noun we, Meri a muttir apasa ngeni ekkewe chon angang: “Minne epwe apasa ngenikemi, oupwe chok fori.” Iwe, Jises a pwakini ewe osukosuk. A awisa ngeni ekkewe chon angang ar repwe auralo ekkewe rumeen fau ren konik, iwe, a siwili ewe konik ngeni wain mi fokkun murinno. Ina poputaan an Jises kewe manaman, iwe, ina pwal esissinin an Kot we ngun mi fel won. Lupwen ekkewe minefoon chon kaeo ra kuna ena manaman, a pochokkuleta ar luku.​—Jon 2:​5-​11.

Ekitekite ngeni Imwen Jiowa

6. Pwata Jises a oputa minne a kuna lon ewe imwenfel lon Jeruselam, iwe, met a fori?

6 A arap ngeni ewe fansoun meseres 30 C.E., iwe, Jises me noun kkewe chon kaeo ra fetal won ewe alen Jerusalem pwe repwe fori ewe Pasofer. Ikkewe ie, noun kkewe chon kaeo ra kuna och foffor nour we Masta ese mwo fori fan eu me mwan. Ekkewe chon amomo mi tipemmong ra amomo man me machang fan iten ekkewe asor lon ewe imwenfel. Iwe, a pwal fokkun watte liwinin minne ra amomo ngeni ekkewe chon Jus mi tuppwol fan iten ar feffel. Lon an song, Jises a mwokutukut. A piti esen sal seni lul me atourou ekkewe chon amomo. A niinalo monien ekkewe chon siwili moni, iwe, a oturalo ar kkewe chepel. A apasa ngeni ekkena chon amomo lisom, “Oupwe walo ekkeei mettoch seni ikkeei!” Lupwen noun Jises kkewe chon kaeo ra kuna an foffor, ra chechemeni ewe oesini ussun Noun Kot we, a era: “Ai ekitekite ngeni imwom epwe chok fisieilo.” (Jon 2:​13-17; Kol Fel 69:⁠9) Iwe, a pwal lamot ach sipwe tumunukich pwe limengauen fonufan esap alimengauelo ach fel.

7. (a) Met a amwokutu Nikitimos pwe epwe chuuri ewe Messaia? (b) Met sia kaeo seni an Jises afalafala ewe fin Sameria?

7 Atun a nonnom lon Jerusalem, Jises a fori ekkewe esissin mi amwarar, iwe, chommong aramas a eani lukuluk won i. Pwal mwo nge Nikitimos, emon chon ewe Sanhedrin, an ekkewe chon Jus we mwichen sou pwungupwung mi lap, a ingeiti Jises me feilo ren lepwin pwe epwe kakkaeo ren. Mwirin, Jises me noun kkewe chon kaeo ra nonnom lon ewe “fonuen Jutia” orun wanu maram, iwe, ra afalafala me asukula aramas. Iwe nge, mwirin an Jon Papatais kalapus, ra sai seni Jutia ngeni Kalili. Atun ar sai lon ewe fonuen Sameria, Jises a afalafal ngeni emon fin Sameria. Iwe, ena mettoch a suuk ngeni chommong chon Sameria ar repwe wiliti chon luku. Iwe, sipwe pwal kutta ekkewe fansoun pwe sipwe kapas ussun ewe Muu.​—Jon 2:​23; 3:​1-​22; 4:​1-​42; Mark 1:​14.

A Watte Angangen Kait lon Kalili

8. Ifa ewe angang Jises a poputa le fori lon Kalili?

8 Mwen “fansoun” maloon Jises we, a chommong minne epwe fori lon an angang ngeni Seman we lon lang. Lon Kalili, Jises a poputa an angangen afalafal mi lapalap seni meinisin a fori me mwan lon Jutia me Jerusalem. A “pwellifetal won fonuen Kalili meinisin, a afalafala aramas lon ar kkewe sinakok, o a afalafala ewe kapas allim ussun ewe muu. A pwal apochokkulata sokkun samau meinisin, pwal apwangapwang meinisin, ren aramas.” (Mattu 4:23) Iei alon ngeni ekkewe aramas lon ekkewe fonu meinisin: “Oupwe aier, pun muun lang a arapoto.” (Mattu 4:17) Mwirin fitu maram, lupwen ruuemon noun Jon Papatais kkewe chon kaeo ra feito pwe repwe pwisin rongorong ewe poraus ussun Jises, a erenir: “Oupwe chok aporausa ngeni Jon ussun ekkeei mettoch minne oua kuna o rong; chon mesechun ra nennelo, o chon pechema ra fefetal, chon rupun pwotur ra limochulo, o chon selingepung ra rongorong. Ir mi malo ra manaueta, o chon woungau ra rong afalafal ussun ewe kapas allim. Iwe, a feioch i mi esap turutiu pokitei.”​—Luk 7:​22, 23.

9. Pwata ekkewe mwichen aramas ra feilo ren Kraist Jises, iwe, ifa ewe lesen sia kaeo seni?

9 ‘A itefoulo won unusen ekkewe fonu meinisin mi nom orun,’ iwe, chommong aramas ra feilo ren​—⁠seni Kalili, Tekapolis, Jerusalem, Jutia, me le pekin ewe chanpupu Jortan. (Luk 4:​14, 15; Mattu 4:​24, 25) Ra feilo ren, esap pokiten chok ekkewe manaman nge pwal pokiten an kkewe afalafal mi amwarar. An kkewe afalafal ra apwapwai me apochokkula aramas. (Mattu 5:​1–7:27) Alon Jises a achungu letiper. (Luk 4:22) Ekkewe mwichen aramas ra “weitifengen ren an afalafal,” pun a fos seni ekkewe wokisin. (Mattu 7:​28, 29; Luk 4:32) Io esap mochen kaeo seni ena sokkun mwan? Iwe, sipwe pwal mochen alapalo ach tufichin asukula aramas pwe ir kkewe mi letip-wenechar repwe etiwa ewe enlet.

10. Pwata ekkewe chon Nasaret ra sotun nielo Jises, iwe, pwata ra sopwongau?

10 Iwe nge, sap minne meinisin ekkewe chon auseling ngeni Jises ra etiwa an kkewe afalafal. Pwal mwo nge le poputaan an we angangen afalafal, atun a afalafal lon ewe sinakok lon pwisin sopun we lon Nasaret, mei wor ekkoch ra mochen nielo i. Inaamwo ika chon ewe telinimw ra ingeiti “alon kkewe,” nge ra mochen katol ekkewe manaman. Iwe nge, Jises ese fori chommong manaman ikkewe ie, nge a pwarata ussun ar ekieki chok pwisin ir me ar lukulukummang. Lon ar lingeringer chapur, chokewe lon ewe sinakok ra uta, ra turufi Jises me atekinalo i won eu chuuk pwe repwe fokkun oturatiu i. Nge a chok su senir. Esaamwo tori “fansoun” an malo.​—Luk 4:​16-​30.

11. (a) Pwata ekkoch nouwisen lamalam ra feito pwe repwe auseling ngeni Jises? (b) Pwata ra tipi ngeni Jises pwe a atai ewe allukun Ranin Fel?

11 Fan chommong ekkewe nouwisen lamalam​—⁠ekkewe soumak, Farisi, Satusi me ekkewe ekkoch​—⁠ra pwal nom ikkewe Jises a afalafal ie. Chommong leir ra nonnom, esap fan iten ar repwe auseling me kaeo, nge fan iten ar repwe etipisi me sotuni i. (Mattu 12:38; 16:1; Luk 5:17; 6:​1, 2) Awewe chok, atun a nonnom lon Jerusalem fan iten ewe Pasofer lon 31 C.E., Jises a achikarata emon mwan mi semmwen ukukun 38 ier. Ekkewe nouwisen lamalamen Jus ra tipi ngeni Jises pwe a atai ewe allukun Ranin Fel. Iwe, a polueni: “Semei a chok angang tori ikenai, iwe, ngang upwe pwal angang.” Iwe, ekkewe chon Jus ra tipi ngeni pwe a esiit ren an apasa pwe i Noun Kot we pun a eita ngeni Seman. Ra mochen nielo Jises, nge ir me noun kkewe chon kaeo ra su seni Jerusalem me sai ngeni Kalili. Iwe, sipwe tipatchem ika sisap pwal fiu ngeni ekkewe chon u ngenikich, nge sipwe aeafichi ach fansoun fan iten ewe angangen afalafal me asukula aramas.​—Jon 5:​1-​18; 6:1.

12. Ifa ukukun watten an Jises angangen afalafal lon ewe fonuen Kalili?

12 Ukukun eu esopw ier mwirin, Jises a afalafal lon ewe fonuen Kalili, iwe, a liwiniti Jerusalem fan iten an epwe chok fiti ekkewe ulungat Fetellapen ekkewe chon Jus. Iwe, a pwelli Kalili fan ulungat lon an we angangen afalafal: aeuin, 4 minefoon chon kaeo ra fiti, oruuan, ren ekkewe 12 aposel, me fan eu, ren an tinalo ekkewe aposel mi fen tinikken. Met ren watteloon ewe angangen afalafala ewe enlet a fis lon Kalili!​—Mattu 4:​18-​25; Luk 8:​1-3; 9:​1-6.

Pworacho le Afalafal lon Jutia me Persia

13, 14. (a) Lon menni fansoun ekkewe chon Jus ra sotun turufi Jises? (b) Pwata ekkewe sounfiu rese aresini Jises?

13 A tori ewe fansoun mwen ewe fansoun affou 32 C.E., iwe, esaamwo tori an Jises “fansoun”. A arap ngeni ewe fansoun Fetellapen ewe Imwenfel. Wesewesen pwin Jises kkewe ra pesei i: “Kopwe chok sulo me ikkeei, o feilo ngeni Jutia.” Ra mochen Jises epwe pwarata an manaman ngeni ekkewe aramas meinisin mi fiti ewe fetellap lon Jerusalem. Nge Jises a silei pwe epwe tongeni kuna ninni. Ina minne a apasa ngeni pwin kkewe: “Ngang usap feita ngeni ewe fetellap, pun ai fansoun esaamwo fokkun pwonueta.”​—Jon 7:​1-8.

14 Mwirin an nonnom lon Kalili och fansoun, Jises a feilo ngeni Jerusalem “nge ese pwapwalo, pwe le monomon chok.” Iwe, ekkewe chon Jus ra kukkutta lon ewe fetellap, iwe, ra apasa: “Ifai atewe?” Lupwen a tori lukanapen ewe fetellap, Jises a tolong lon ewe imwenfel me a pworacho le afalafal. Ra sotun turufi i, eni fan iten ar repwe kalapusei are nielo. Nge, ese fis pun ‘esaamwo tori an fansoun.’ Chommong aramas ra eani lukuluk won Jises, pwal mwo nge ekkewe sounfiu ekkewe Farisi ra akunoulo pwe repwe supuri i, nge esor emon a iseta poun won, iwe, ra liwin me apasa: “Ese mwo wor an emon kapas epwe ussun an atewe kapas.”​—Jon 7:​9-​14, 30-​46.

15. Pwata ekkewe chon Jus ra angei fau pwe repwe monei ngeni Jises, iwe mwirin, ifa ewe angangen afalafal Jises a poputani?

15 Ekkewe osukosuk lefilen Jises me ekkewe chon Jus mi u ngeni a sopweilo atun ewe fetellap lupwen a afalafal ussun Seman we lon ewe imwenfel. Lon ewe amuchuloon ranin ewe fetellap, pokiten ar lingeringer chapur ren an Jises afalafal ussun manauan me mwen an a feitiu fonufan, ekkewe chon Jus ra angei fau pwe repwe monei ngeni. Nge a opelo me su senir. (Jon 8:​12-59) Iwe, Jises a poputa an angangen afalafal mi watte lon Jutia, nge lukun Jerusalem. A filata 70 noun kkewe chon kaeo me mwirin an awora ngenir och kapasen emmwen, a tinirelo akkaruemon pwe repwe afalafal lon ewe fonu. Iwe, ra afalafal lon ekkewe leeni me telinimw meinisin Jises fengen me noun kkewe aposel repwap feilo ngeni.​—⁠Luk 10:​1-​24.

16. Jises a su seni menni feiengau atun ewe Fetellapen Efinu, iwe, ifa ewe angang a eanisefalli?

16 Lon ewe fansoun affou 32 C.E., an Jises “fansoun” a arapoto. A feilo Jerusalem fan iten ewe Fetellapen Efinu. Ekkewe chon Jus ra chuen mochen nielo i. Atun Jises a fetal won pwalangen ewe imwenfel ra rongeilo i. Pwal eu ra tipi ngeni pwe a aitengaua Kot, iwe, ra angei fau pwe repwe nielo. Nge ussun an a fori lon ekkewe ekkoch fansoun, Jises a su senir. Ekiselo chok, a saifetal me asukula aramas, nge lon ei fansoun seni telinimw ngeni telinimw me sopw ngeni sopw lon ewe fonuen Perea le pekin ewe chanpupu Jortan seni Jutia. Iwe, chommong ra eani lukuluk won i. Nge a liwiniti Jutia pokiten porausen chienan we mi attong Lasares.​—Luk 13:33; Jon 10:20-​42.

17. (a) Ifa ewe poraus mi atapwal Jises a angei atun a afalafal lon Perea? (b) Met a pwarata pwe Jises a silei popun minne epwe fori me lon menni fansoun ekkewe mettoch repwe fis?

17 Echo taropwe a popu seni Marta me Meri, fefinen Lasares kkewe mi nonnom Petani lon Jutia. Ewe chon uwei ewe poraus a apasa: “Samol, atewe ka tongei a samau.” Jises a apasa: “Ei samau esap ngeni malo, pwe ewe Noun Kot epwe kuna ling ren.” Ren an epwe pwonuta, Jises a nonnom ikkewe a nom ie pwal ruu ran. Mwirin a apasa ngeni noun kkewe chon kaeo: “Sipwele pwal feilsefallilo Jutia.” Ra fokkun mairu, iwe, ra apasa: “Rappai, iei chok ekkewe re Jus ra kuttok, pwe repwe moneok, nge kopwe pwal feilsefallilo ikkewe?” Nge Jises a silei pwe lusun ewe “fansoun le ran,” are ewe fansoun Kot a awora ngeni fan iten an angang won fonufan a mwochomwochelo. A fokkun silei met epwe fori me ewe popun.​—Jon 11:​1-​10.

Eu Manaman Aramas Rese Tongeni Tunalo

18. Lupwen Jises a wareiti Petani, met a fis lein ekkewe aramas ikkewe ie, iwe, met a fis mwirin an a torir?

18 Lon Petani, Marta a akkom chuuri Jises, iwe, a apasa: “Samol, are ka nom ikkeei, mongeei we esap mwo malo.” Meri me ir kkewe mi feito lon imwer we ra tapweilo mwirin. Ir meinisin ra kechiu. Jises a eis: “Ia oua isetiu atewe ie?” Ra polueni: “Samol, kopwe chok feilo o nengeni.” Lupwen ra wareiti ewe peias​—⁠eu pwang me efou fau a nonnom won​—⁠Jises a apasa: “Oupwe chok ekielo ewe fau.” Pokiten Marta a wewengau minne Jises epwe fori a apasa: “Samol, a fen pwomachelo, pun iei a ruanu ranin a ma.” Nge Jises a eis: “Esap pwe ua fen apasa ngonuk pwe are kopwe luku, iwe, kopwap kuna ewe lingen Kot?”​—Jon 11:17-​40.

19. Pwata Jises a apasaou ren auan an iotek me mwen an amanauasefallita Lasares?

19 Iwe, atun ra ekielo ewe fau seni ewe leenien tolong lon an Lasares we peias, Jises a apasaou ren auan an iotek pwe ekkewe aramas repwe silei pwe minne epwele fori epwe pwonueta ren ewe manamanen Kot. Iwe mwirin, a leuwommongata le pupuchor: “Lasares, kopwele tou.” Lasares a tou, nge pechen kkewe me poun mi chuen finifinilo, me won mesan a tukutuk ngeni och mangaku. Jises a apasa: “Oupwe chok epichalo, pwe epwe fetal.”​—Jon 11:41-​44.

20. Met meefien chokewe mi kuna an Jises amanauasefalli Lasares?

20 Lupwen ra kuna ena manaman, chommong lein ekkewe chon Jus mi feito pwe repwe aururu letipen Marta me Meri ra eani lukuluk won Jises. Nge pwal ekkoch ra feilo esilei ngeni ekkewe Farisi minne a fis. Iwe, ra fet? Muttir chok, ir me ekkewe samol-fel mi lap ra amwichafengenni ewe Sanhedrin. Lon ar niuokkus ra apasa: “Meeta sipwe fori? Pun atewe a fori chommong esissin. Are sia mut ngeni i iei ussun, iwe, aramas meinisin repwe luku i. O ekkewe re Rom repwe feito, o repwe atailo leeniach mi fel pwal aramasach.” Nge Keafas, emon samol-fel lapalap, a apasa ngenir: “Nge ami ouse mwo silei och! Ouse mwo wewe pwe a och ngenikemi are emon epwe malo fan asengesin ekkewe aramas, nge aramasach meinisin resap poutmwaalilo.” Ina minne, seni ena ran ra rauangau pwe repwe nielo Jises.​—Jon 11:45-​53.

21. Met ewe manamanen amanauasefallin Lasares a aiti ngenikich ussun mwach kkan?

21 Iwe, ren an ammanga an wareiti Petani, Jises a tongeni fori eu manaman aramas resap tongeni tunalo. Ren ewe manaman seni Kot, Jises a amanauasefalli emon mwan mi fen malo ukukun ruanu ran. Pwal mwo nge ewe Sanhedrin mi itefoulo ra silei met a fis, iwe, ra mochen nielo ewe Sou Fori ewe manaman! Iwe, ewe manaman a efisata eu mettoch mi lamot lon an we Jises angang afalafal​—⁠eu siwil seni ewe fansoun lupwen “an fansoun esaamwo tori” ngeni ewe fansoun lupwen “a war ewe aua.”

Ifa Ussun Kopwe Polueni?

• Ifa ussun Jises a pwarata pwe a silei pwe a wor wisan seni Kot?

• Pwata Jises ese tipeeu ngeni ewe poraus seni inan we?

• Met sipwe tongeni kaeo seni an Jises kewe foffor ngeni ekkewe chon u ngeni?

• Pwata Jises a mmang le mwokutukut atun an silei ussun an Lasares semmwen?

[Pictures on page 8]

Jises a aea manauan pwe epwe apwonueta wisan seni Kot

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share