Io Epwe Aimukichelo Seni An Kot Tong?
“Sia meefi tong, pun a fen tongeikich akkom.”—1 JON 4:19.
1, 2. (a) Pwata a lamot ach silei pwe a wor chokkewe ra tongeikich? (b) An io tong a kon lamot ngenikich?
IFA lamoten om silei pwe aramas ra tongeiok. Seni le monukoluur tori asimaueer, aramas ra pochokkulelo pokiten tong. Ka fen kuna ifa ussun emon fefin a eki noun we monukol? Fan chommong, ese lifilifil met a fiffis unukkur, nge lupwen ewe monukol a annefota mesen inan we, ewe monukol a kinamwe me le poun inan we mi tongei. Are ka chechchemeni ifa ussum le atun om ierin sarafo? (1 Tesalonika 2:7) Fan ekkoch, neman kese fen silei met ka mochen fori are weweiti meefiom kewe, nge ifa ukuukun lamoten om silei pwe semom me inom ra tongeiok! Esap fen alisuk le silei pwe kopwe tongeni fos ngeniir ussun ese lifilifil menni osukosuk are kapas eis? Ren enletin, lon unusen manauach, eu me leiin ach kewe osupwang mi lapalap, pwe aramas repwe tongeikich. Ena esin tong a alukulukukich pwe mei wor aucheach.
2 Ewe tong mi nomofoch seni semach me inach a fokkun alisata ach maarita me miritilo. Iwe nge, ach lukuluk pwe Semach lon lang, Jiowa, a tongeikich a wesewesen lamot ngeni ach pochokkul lon pekin ngun me lon pekin memmeef. Neman ese fen wor ren ekkoch me lein ekkewe aramas mi alleani ei chassi semer me iner mi fokkun tongeer. Ika a ina ussum, kesap letipengau. Ika esor tong are ese naf seni inom me semon, an Kot we tong epwe tongeni siwili.
3 Ren noun we soufos Aisea, Jiowa a apasa pwe emon inelap a tongeni ‘monukalo’ noun we monukol mi chuen oup, nge pwisin i esap tongeni monukalo noun kewe aramas. (Aisea 49:15) Ussun we chok, Tafit a apasa: “Pun semei me inei ra likitieilo, nge ewe SAMOL epwe nounieilo.” (Kol Fel 27:10) A ifa me an ei poraus alukulukukich! Ese lifilifil nonnomun manauom, ika ka fen fangolo manauom ngeni Jiowa, kopwe chechchemeni pwe an tongeiok a fokkun lap seni an aramas tongeiok, ese lifilifil io!
Nonnom Lon An Kot We Tong
4 Ineet ka keran silei ussun an Jiowa tong? Neman a ekis ussun chok met ekkewe Chon Kraist lon ewe aewin senturi ra meefi. Ewe 5en sopwun lon noun Paul we taropwe ngeni ekkewe Chon Rom a awewei ifa ussun ekkewe chon tipis, mi aimu seni Kot, ra poputa le kaeo ussun an Jiowa we tong. Sia alleani lon wokisin 5: “Iwe, ewe apilukuluk allim esap alichipungukich, pun Kot a fen niinalong an we tong lon letipach ren ewe Ngun mi Fel a pwal ngenikich.” Lon wokisin 8, Paul a pwal apasa; “Nge Kot a fen pwarata an we tong ngenikich, pun, lupwen sia chuen tipis, Kraist a malo fan asengesich.”
5 Ussun we chok, lupwen emon a pwaralo ngonuk ewe enlet me ka poputa le anganga om luku won, ngunun Jiowa a fen poputa le angang lon letipom. Iei ussun ka poputa le aucheani watteen minne Jiowa a fori lupwen a tiinato noun we ren an epwe malo fan itom. Ina ussun Jiowa a alisata om weweiti ukuukun watteen an tongei chon fonufan. Lupwen ka fen silei pwe, inaamwo ika ka fen uputiu emon chon tipis mi imulo seni Kot nge, Jiowa a fen suuki ewe aal ngeni an aramas wilisefalliti aramas mi pwung ren ewe apilukulukun manau esap much, ese fen chung letipom? Kese fen meefi om tongei Jiowa?—Rom 5:10.
6 Pokiten an Jiowa we tong a fen lukiuk me pokiten om siwili manauom pwe i epwe etiwok, ka fangolo manauom ngeni Kot. Iei mwo en mi kinamwe me Kot. Iwe nge, fan ekkoch ka meefi pwe Jiowa a towau sonuk? Kich meinisin mi tongeni meefi ina ussun. Chechchemeni mwo pwe Jiowa ese siwil. An we tong a nonnom me a lukuchar ussun chok ewe akkar ese fen ukutiu le tiinatiu an saram ngeni fonufan. (Malakai 3:6; Jemes 1:17) Iwe nge, kich mi tongeni siwil—pwal mwo nge ren fansoun mwochomwoch. Lupwen ewe fonufan a morokukun, esopw epwe kiroch. Ussun we chok, ika sia kul seni Kot, pwal mwo nge ekis chok, neman sia tongeni meefi pwe ach chiechi me Kot a fen patapatelo. Met sipwe tongeni fori ren ach sipwe amurinnoolo ena?
7 Ika sia meefi pwe sia fen ekis towauelo seni an Kot tong, sipwe pwisin eisinikich: ‘Use kon aucheani an Kot tong? Ua ekis kul seni ewe Kot mi manau me tong, me ua pwaralo pwe ai luku a apwangapwangolo? Ua kukkutta “mettochun fituk,” sap ekkewe “mettochun ngun”?’ (Rom 8:5-8; Ipru 3:12) Ika sia fen atowauakichelo seni Kot, mei wor met sia tongeni angang won ren ach sipwe angeisefalli ena chiechi mi tong ren i. Jemes a pesekich: “Oupwe arap ngeni Kot, iwe, epwe arap ngenikemi.” (Jemes 4:8) Lefareni an Juta kewe kapas: “Nge ami mi achengicheng, oupwe pwisin aukemieta won ami luku mi fakkun fel chapur, oupwe iotek lon ewe Ngun mi Fel; oupwe iseis pwisin ami lon ewe tongen Kot.”—Juta 20, 21.
Siwil Lon Nonnomun Manauach Esap Siwili An Kot Tong
8 Manauach lon ei otot mi tongeni muttir siwil. King Solomon a apasa pwe “feiengau a tori aramas meinisin.” (An Salomon Afalafal 9:11, Ewe Kapasen Kot) Lon chok eu pwin, manauach a tongeni unusen siwil. Eu ran sia pochokkul, nge sorotan ewe ran a fen urikich semmwen mi chou. Eu ran mei wor ach angang, nge sorotan ewe ran ese chuen wor. Sise silei ineet emon attongach epwe tongeni malo. Chon Kraist lon eu fonu mi tongeni pwapwaiti eu fansoun kinamwe nge, muttir chok, riaffou mwaal a poputa. Neman emon a tipimwaal ngenikich me sipwe nom fan pwungungau. Ewer, manauach esap eu mettoch mi lukuchar are menemenoch.—Jemes 4:13-15.
9 Lupwen mettoch mi aletipechou ra kkukich, sipwe tongeni eani ekiek pwe ese chuen wor chienach, sia pwal mwo nge tongeni eani ekiek pwe an Kot tongeikich a fen kisikisilo. Pun ekkeei sokkun mettoch mi tongeni tori kich meinisin, epwe murinno ika sipwe ekiekifichi ekkewe kapasen auruur ewe aposel Paul a makketiu lon Rom sopwun 8. Ekkeei kapas ra fen makketiu fan iten ekkewe Chon Kraist mi kepit. Iwe nge, lamoter a pwal weneiti ekkewe ekkoch siip mi fen kuna pwung pokiten ir chiechien Kot ussun chok Eperiam me loom.—Rom 4:20-22; Jemes 2:21-23.
10 Alleani Rom 8:31-34. Paul a eani kapas eis: “Are Kot epwe penikich, io epwe u ngenikich?” Pwungun pwe, Setan me noun kewe timon mi ngau ra u ngenikich. Chon oput ra tipimwaal ngenikich, pwal mwo nge lon imwen kapwung. Aramas ra fen tipi ngeni ekkoch sam me in Chon Kraist pwe rese tongei nour kewe lupwen rese mut ngeniir ekkoch alillis seni pioing mi u ngeni an Kot kewe alluk are pokiten rese mochen pwe nour kewe repwe fitalong ekkewe apwapwa mi pop seni lamalam chofona. (Fofor 15:28, 29; 2 Korint 6:14-16) Pwal ekkoch ra tipi ngeni Chon Kraist mi tuppwol pwe ra u ngeni ewe muu pokiten rese mochen nni manau lon maun are angolong lon politics. (Jon 17:16) Ekkoch ekkewe chon oput ra pwenikich lon simpung are lon asapwal, me ra pwal mwo nge tipi ngeni Chon Pwarata Jiowa pwe ar lamalam a efeiengaua aramas.
11 Kosap monuki pwe lon ranin ekkewe aposel, aramas ra apasa: “Pun ren ei pekin lamalam, am aua sinei pwe aramas ra chok esiita ekis meinisin.” (Fofor 28:22) Epwe wor lamoten an aramas tipimwaal ngenikich? Kot ewe emon a wiisen apasa ika Chon Kraist mi pwung, me filian a longolong won ar eani luku won an Jises asor. Met popun Jiowa esap chuen tongei chokkewe mi feffel ngeni lupwen a fen liffang ngeniir ewe liffang mi auchea seni meinisin—pwisin noun we mi achengicheng? (1 Jon 4:10) Pokiten Kraist a fen manausefal me a nonnom peliefichin Kot, a achocho le alisi Chon Kraist. Io kewe ra pwungun u ngeni ewe tumun Kraist a awora fan iten noun kewe are u ngeni an Kot apwungu pwe noun kewe mi tuppwol ra pwung? Esor emon!—Aisea 50:8, 9; Ipru 4:15, 16.
12 Alleani Rom 8:35-37. Lukun pwisin kich, mei wor emon are och mettoch a tongeni aimukichelo seni an Jiowa me Jises Kraist tong? Setan a tongeni nounou noun kewe aramas ren an epwe efisata osukosuk fan iten Chon Kraist. Lon ekkewe ipuku ier a lo, chommong leiin pwiich kewe ra fen kuna koput me riaffou mi mwanesol lon chommong fonu. Lon ekkoch fonu ikenai, pwiich kewe ra osukosuk iteiten ran pokiten nafangauen moni. Ekkoch ra nafangauen mongo are uf. Met ewe Tefil a achocho ngeni lupwen a efisata ekkeei osukosuk mi weires? Eu popun, pwe epwe aweiresi fel ngeni Jiowa. Setan a mochen efisi ach luku pwe Kot ese chuen tongeikich. Iwe nge, a wesewesen ina ussun?
13 Ussun chok Paul, ewe a aloni alon Kol Fel 44:22, sia fen kaeo an Kot we Kapas. Sia weweiti pwe ekkeei sokkun mettoch ra kkukich, noun Kot kewe “siip,” pokiten itan. Piniloon itan me aitochuun an nemenem won lang me fonufan ra riri ngeni ekkewe osukosuk. Kot a mutata ekkeei sossot pokiten ekkeei popun alongolong kapwung mi lamot, nge esap pokiten ese chuen tongeikich. Ese lifilifil ach osukosuk nge, sia eani lukuluk pwe an Kot tongei noun kewe aramas, kapachelong kich emon me emon, ese fokkun siwil. Ach lus epwe wiliiti eu win ika sia amwochu ach tuppwol. Sia pochokkulelo me mammanauelo ren ach lukuluk won an Kot ririin tong ese tongeni talo.
14 Alleani Rom 8:38, 39. Ifa ewe popun Paul a luku pwe esor och mettoch a tongeni aimuelo Chon Kraist seni an Kot tong? Ese mwaal pwe met Paul a kuna atun an angangen afalafal a fen apochokkula an luku pwe fansoun weires esap siwili an Kot tong fan itach. (2 Korint 11:23-27; Filipai 4:13) Pwal och, Paul a silei ussun an Jiowa kokkot esap tongeni siwil me met Kot a fen fori fan iten noun kewe aramas me loom. Malo mi tongeni akkufu an Kot tong fan iten chokkewe mi angang ngeni fan tuppwol? Aapwi! Chon tuppwol mi malo repwe chuen manau lon ekiekin Kot mi unusoch, me Kot epwe amanaueereta lon eu fansoun mi fich.—Luk 20:37, 38; 1 Korint 15:22-26.
15 Ese lifilifil ewe riaffou epwe torikich—feiengau watte, semmwen mi efisi malo, are osukosuk watte ren moni—esor och mettoch a tongeni ataielo an Kot tong fan iten noun kewe aramas. Chonlang mi manaman, ussun chok ewe chonlang a wiliiti Setan, rese tongeni etipetipa Jiowa le awesalo an tongei noun kewe chon angang. (Hiop 2:3) Ekkewe muu mi tongeni fori alluk mi pinei ar angang, kalapuseer, eriaffouur, me asuurelo. (1 Korint 4:13) Ei koput ese fich epwe tongeni efisi an aramas u ngenikich, nge esap amwokutu ewe Sou Nemenemen lang me fonufan le likitikichelo.
16 Pokiten kich Chon Kraist, esor popun sipwe niueiti minne Paul a eiten ngeni “mettoch mi nonnom iei”—met a fiffis, lapalapen fonufan, me osukosuk lon ei otot—are “mettoch mi epwe feito” lon mwach kkan a tongeni ataielo ewe riri lefiilen Kot me noun kewe aramas. Inaamwo ika och mi manaman won fonufan me lon lang mi tongeni mauneikich, an Kot tong epwe apochokkulakich. Paul a menlapei pwe “mettoch mi tekia, are mettoch mi tekison” rese tongeni pinei an Kot tong. Och mettoch mi aletipechoukich, are och mettoch a pochokkul le etipetipakich, ese tongeni aimukichelo seni an Kot tong, me och mettoch mi foruta ese tongeni aosukosuka an ewe Chon Forata chiechi me noun kewe chon angang mi tuppwol. An Kot tong esap kkuf; epwe nom tori feilfeilo chok.—1 Korint 13:8.
Aucheani An Kot Tong Mi Kirokiroch Tori Feilfeilo
17 Ifa ukuukun lamoten an Kot tong ngonuk? Ka meefi ussun chok Tafit lupwen a makkeetiu: “Tinauei epwe chok mwareituk, pun om we tong enlet mi murinno seni manau. Iei usun upwe mwareituk ukukun fansoun ai manau; upwe eitiata pei keei, o kokori itom”? (Kol Fel 63:3, 4) Epwe wor och mettoch manau lon ei fonufan a tongeni atoto ngenikich nge epwe murinno seni ach pwapwaesini an Kot tong me ach chiechi ngeni? Ren chok awewe, ach kutta eu sokkun angang mi tongeni awouochukich epwe murinno seni kinamween letipach me ewe pwapwa a pop seni ach chiechioch me Kot? (Luk 12:15) Ekkoch Chon Kraist ra fitalo ewe kefil le likitalo Jiowa are malo. A ina met a fis lon ekkewe Nazi concentration camp atun ewe Oruuen Maunen Fonufan. Lape ngeni pwiich kewe Chon Kraist ra filata ar repwe nonnom fan an Kot tong, pwal mwo nge tori ar malo. Chokkewe mi tuppwol ngeni Jiowa repwe eani lukuluk won minne a pwon ngeniir fan iten mwach kkan nge esap much, och mettoch ei fonufan ese tongeni ngenikich. (Mark 8:34-36) Nge ese chok weneiti manau esemuch.
18 Manau esemuch esap tufich ika Jiowa ese fangolo ngenikich nge, sotun anchangei om manauattam nge ewe Chon Fforuk ese nom. Epwe poon, esap wor popun. Jiowa a fen awiisa ngeni noun kewe aramas och angang mi menemenoch lon ekkeei ranin le sopwoloon. Ina popun mei wor ach lukuluk pwe lupwen Jiowa, ewe Emon Mi Lapalap mi apwonueta an we kokkot, a ngenikich manau esemuch, epwe wor chommong mettoch mi amwarar me murinno sipwe kaeo me fori. (An Salomon Afalafal 3:11) Ese lifilifil fite ngerou ier sipwe kaeo, sisap unusen weweiti “olololun pisekisekin Kot, me an we tipatchem, o pwal an sileilap!”—Rom 11:33.
Ewe Sam A Tongeiok
19 Lon Nisan 14, 33 C.E., lon ewe saingoon pwin a nonnom ren ekkewe 11 aposel mi tuppwol, Jises a fen apasa chommong mettoch ren an epwe apochokkuleereta fan iten met epwe fisita lon mwach kkan. Ra fen fiti Jises lon an kewe sossot, me ra meefi an tongeer. (Luk 22:28, 30; Jon 1:16; 13:1) Iwe, Jises a alukulukuur: “Semei we a pwisin tongeikemi.” (Jon 16:27) A ifa me an ekkena kapas ra fen alisata an ekkewe chon kaeo silei a ifa ukuukun Semer lon lang a tongeer!
20 Chommong mi manau iei ra fen angang ngeni Jiowa fan tuppwol ren fite ier. Ese mwaal pwe mwen ei otot mi ngau epwe wes, sipwe kuna pwal chommong sossot. Kosap mut ngeni ekkena sossot me riaffou le efisi om tipemwaremwareiti an Kot tong. Sise tongeni nafochun menlapei ei poraus mi enlet: Jiowa a tongeiok. (Jemes 5:11) Oukich meinisin sipwe apwonueta wiisach me sipwe tuppwol le alleasochisi an Kot kewe alluk. (Jon 15:8-10) Amwo sipwe alamota ekkewe tufich mi suuk ngenikich meinisin le mwareiti itan. Sipwe apochokkula ach mochen le chiechioch me Jiowa lon iotek me ren ach kaeo an we Kapas. Ese lifilifil met epwe fis lon mwach kkan, ika sia achocho ren unusen letipach le apwapwai Jiowa, sipwe kinamwe, me sipwe lukulukoch won an we tong ese tongeni kkuf.—2 Peter 3:14.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Ika sipwe murinno lon pekin ngun me memmeef, a lamot an io tong?
• Met sokkun mettoch rese tongeni awesalo an Jiowa tongei noun kewe aramas?
• Met popun ach meefi an Jiowa tong a “murinno seni manau”?
3. Ifa ussun Jiowa a alukuluku noun kewe aramas ussun an tongeer?
4. Ifa ussun an Chon Kraist luku pwe Kot a tongeer a pochokkulelo lon ewe aewin senturi?
5. Ifa ussun ka fen poputa le aucheani watteen an Kot tong?
6. Met popun sia meefi pwe Jiowa a towau senikich fan ekkoch?
7. Ifa ussun ach atittina pwisin kich epwe alisata ach nonnom lon an Kot tong?
8. Met sokkun siwil mi tongeni muttir fisita lon manauach?
9. Pwata epwe och ika sipwe ekiekifichi ekkoch wokisin lon Rom sopwun 8?
10, 11. (a) Met ekkewe chon oput ra tipi ngeni noun Kot kewe aramas fan ekkoch? (b) Met popun ekkena tipimwaal rese kon lien lamot ngeni Chon Kraist?
12, 13. (a) Met sokkun lapalapen fonufan are osukosuk rese tongeni aimukichelo seni an Kot tong? (b) Met ewe Tefil a achocho ngeni lupwen a efisata ach kewe osukosuk? (c) Met popun ekkewe Chon Kraist repwe unusen win?
14. Met popun Paul a eani lukuluk won an Kot tong lupwen a kuna watteen ewe riaffou a tori Chon Kraist?
15, 16. Apasawu ekkoch mettoch rese tongeni awesalo an Kot tongei noun kewe chon angang mi tuppwol.
17. (a) Met popun ach meefi an Kot tong a “murinno seni manau”? (b) Ifa ussun sia pwaralo pwe sia aucheani an Kot tong?
18. Met popun manau esemuch mi fokkun auchea?
19. Ifa ussun Jises Kraist a alukuluku noun kewe chon kaeo?
20. Met ka apposa letipom le fori, me ka eani lukuluk won met?
[Pictures on page 7]
Ika sia meefi pwe sia imulo seni an Kot tong, sipwe angang won
[Picture on page 9]
Paul a weweiti ewe popun a riaffou mwaal