Lingen Jiowa A Ttittineiti noun Kewe Aramas
“Jiowa epwe pwisin wiliiti och saram mi ttinefocholo reom.”—Aisea 60:20, NW.
“JIOWA a kan pwapwaiti noun kewe aramas. A kan alingalo chon mosonoson ren an amanauer.” (Kol Fel 149:4, NW) Ina alon ewe sou makkei kol fel lom lom, iwe, porausen uruwo a fen pwarata pwe mi enlet alon. Lupwen noun Jiowa kewe aramas ra tuppwol, a kan awora tufichin manauer, a efeiochuur pwe repwe uwaaoch, me a tumunuur. Lon fansoun lom lom, a emmweniir pwe repwe akkufu chon koputer. Lon ei fansoun, a akkawora met repwe pochokkul ren lon pekin ngun me a anukunuku ngeniir pwe epwe amanauer fan iten an Jises we asor. (Rom 5:9) A fori ena mettoch pun ir mi lingoch mwen mesan.
2 Pwungun pwe lon ei fonufan mi pwolulo ren rochopwak, epwe wor chon u ngeni ir kewe mi “mochen manaueni ewe manau mi fich ngeni Kot.” (2 Timoti 3:12) Iwe nge, Jiowa a kan afanni chon u ngeniir, me iei an ourour ngeniir: “Nge chon ekewe mwu resap mochen angang ngonuk repwe rosola, fanuer epwe fokun tala.” (Aisea 60:12) Lon ei fansoun, a sokkopat lapalapen an aramas u ngeniir. Lon ekkoch fonu, chon koputer ra sotuni le eppeti are pinei chon Kraist mi enlet seni ar fel ngeni Jiowa. Lon pwal ekkoch fonu, aramas mi och sokkun ar ekiek ra awata chon fel ngeni Jiowa me ra keni pisekir me imwer kewe. Iwe nge, chechchemeni mwo pwe Jiowa a fen apwungalo met epwe fis ngeni ir mi ekiekin pinei letipan an esap pwonuta. Esap fis ar na ekiek. Chokewe mi maun ngeni Saion, nge noun Saion kewe won fonufan ra wiisen tupuni i, resap tongeni fori minne ra ekiekieta. Esap ina och kapasen anukunuk mi murinno seni ach we Kot mi lapalap, Jiowa?
Feiochur A Lu seni Minne ra Ekiekin Kuna
3 A enlet pwe lon ekkeei sopwoloon ran lon ei otot minen lom, Jiowa a fen efeiochu noun kewe aramas lap seni minne ra ekiekin kuna. A fen alinga ekis me ekis an we leenien feffel me chokewe mi nonnom lon, nge ir mi iteit seni itan we. Me ren an Aisea we oesini, iei alon ngeni Saion: “Epwe wareituk wesewesen lingen Lepanon, ewe ira juniper, ewe ira ash me ewe ira cypress repwe warepok, pwe repwe alinga ai we leeni mi pin; iwe upwe alinga wesewesen leenien pechei kewe.” (Aisea 60:13, NW) A mmen lingemwarar ekkan chuuk mi wor chommong wollap woor. Iwe, mi fichiiti chon fel ngeni Jiowa pwe ekkan ira mi maaroch ra liosueta linger me uwaaochuur.—Aisea 41:19; 55:13.
4 Met weween ewe “leeni mi pin” me “leenien pechen [Jiowa]” mi mak lon Aisea 60:13? Ekkena kapas ra weneiti ekkewe leeni (courtyard) mi nom lon kiannin an Jiowa we imwen fel mi lapalap lon pekin ngun, nge ina ewe kokkot fan iten an aramas akkarap ngeni i lon ar feffel ngeni i ren Jises Kraist. (Ipru 8:1-5; 9:2-10, 23) Jiowa a fen affata an kokkot pwe epwe alinga ena imwen fel lon pekin ngun ren an ionato aramas seni ekkewe muu meinisin pwe repwe feito me fel ngeni i ikewe ie. (Akai 2:7) Mesemwan Aisea a kuna ekkewe pwin aramas seni muu meinisin ar ra kikkito ren chuukun Jiowa we mi tekia, ikewe repwe feffel ie. (Aisea 2:1-4) Fitepuku ier mwirin, ewe aposel Jon a kuna lon eu langepwi “eu mwich mi fakkun lapalap, esor emon mi tongeni alleani iteiter, seni ekkewe mu meinisin, o ekkewe einang meinisin, o sokkun aramas meinisin, o sokkun kapas meinisin.” Chokana ra “nonnom mwen an Kot we leenien motun king, o ra angang ngeni i le ran me lepwin lon an we imwen fel.” (Pwarata 7:9, 15) Lupwen ekkena oesini ra pwopwonuta lon ach ei fansoun, sia pwisin kuna pwe imwen Jiowa we a fen lingelo.
5 A ifa me watteen murinnoloon Saion pokiten ekkena mettoch! Iei alon Jiowa: “Iwe, kosap sochoul me kuna koput, ita eu leeni mi poonulo seni aramas, nge upwe isetiu en pwe eu minen asikesik tori fansoun ese kauk, eu minen apwapwa seni eu tappin aramas tori eu tappin.” (Aisea 60:15, NW) Arap ngeni le sopwoloon ewe aewin maunen fonufan, “ewe Israelin Kot” a wesewesen kuna eu fansoun siongau. (Kalesia 6:16) A meefi “sochoul,” pun noun kewe won fonufan rese unusen miritiiti letipen Kot ngeniir. Iwe, lon 1919, Jiowa a amanauasefalli noun kewe chon angang mi kepit, iwe, seni ena fansoun a fen efeiochuur ren chommong mettoch mi amwarar lon pekin ngun. Pwal och, esap pwe mi ammeseik ena pwon lon ena wokisin? Me ren Jiowa, Saion epwe “eu minen apwapwa.” Ewer, noun Saion kewe, me Jiowa pwisin, repwe sikasini Saion. Neminna epwe “eu minen apwapwa,” eu mettoch mi efisata chengel mi somolo. Iwe, ena mettoch esap fis lon eu fansoun mi mwoch. Ewe chen Saion epwe kuna, nge noun kewe won fonufan ra wiisen tupuni i, epwe sopwosopwolo “seni eu tappin aramas tori eu tappin aramas.” Esap ukutiu tori feilfeilo chok.
6 Iwe iei, auseling ngeni pwal eu pwon mi fel. Iei alon Jiowa ngeni Saion: “Kopwe wesewesen tumuri milikin ekkewe muu, me kopwe tumuri oupun ekkewe king; iwe, kopwe wenewenen silei pwe ngang, Jiowa, om Chon Amanau, me ewe Emon mi Manaman seni Jekop om Chon Kepich.” (Aisea 60:16, NW) Ifa ussun Saion a ukun seni “milikin ekkewe muu” me tuttumuri “oupun ekkewe king”? Weween pwe chon Kraist mi kepit me chiener kewe “pwal fitemon siip” ra kan aea ekkewe pisek mi auchea seni ekkewe muu ren ar repwe afeffeitai fel mi enlet. (Jon 10:16) An aramas liffangoto moni seni wesewesen letiper a atufichi pwonutaan eu angang mi lapalap, angangen afalafala me asukula aramas, iwe, a fis won unusen fonufan. Aean ekkewe minefoon pisekin angang a amuttiri ewe angangen for Paipel me puken awewei Paipel lon fitepuku fos. Ikenai, ekkewe poraus mi enlet seni Paipel a suuk ngeni chommong aramas lap seni meinisin ekkewe fansoun mwan lon uruwoon aramas. Chon chommong, chommong muu ra kakkaeo pwe Jiowa, ewe mi epichalo noun kewe chon kepit seni fotek lon pekin ngun, i wesewesen ewe Chon Amanau.
Murinnoloon Kokkotun lon ewe Mwicheich
7 A wor pwal eu mettoch Jiowa a fen alingalo noun kewe aramas ren. A fen efeiochuur ren an amurinnolo kokkotun lon ar we mwicheich. Sia alleani ei poraus lon Aisea 60:17: “Iwe, ami piras upwe siwili ngeni kolt, nge ami macha ngeni silifer. Ami mwuch upwe siwili ngeni piras, nge ami fau ngeni macha. Upwe seikata kinamwe pwe epwe samolunikemi, nge pwung epwe nemenikemi.” A murinno an a akkasiwil ewe piras me ewe kolt, me a pwal enlet ena ren ekkena fitu mettoch lon ena wokisin. Lon an tipeeu ngeni ena, ewe Israelin Kot a fen kuna pwe a murinnolo kokkotun lon ewe mwicheich lon meinisin ekkeei sopwoloon ran. Nengeni mwo ekkoch ekkena kokkot mi murinno.
8 Mwen 1919, ekkewe mwichefelin noun Kot kewe aramas ra nom fan emmwenien elter me deacon, nge ir meinisin ra kefil ren an chon ewe mwichefel uttiir. Poputa lon ena ier, “ewe chon angang mi tuppwel o tipatchem” a seikata emon service director lon iteiten mwichefel meinisin pwe epwe wiisen emmweni ewe angangen afalafal. (Mattu 24:45-47) Iwe nge, lon chommong mwichefel, ena kokkot ese lien murinno pun ekkoch elter mi kefil ren uttut rese unusen peni ewe angangen afalafal. Ina minne, lon 1932, a katowu och emmwen ngeni ekkewe mwichefel pwe resap chuen utti ekkewe elter me deacon. Nge repwe utti ekkoch mwan pwe repwe wiisen angang lon eu service committee fitifengen me ewe service director. A ina ussun ewe “piras” a siwili ewe “ira”—iwe, ina eu kokkot mi fokkun murinno seni ewe minen lom!
9 Lon 1938, ekkewe mwichefel won unusen fonufan ra apwungalo pwe repwe nguuri eu kokkot mi murinno seni ewe minen lom, eu kokkot mi tipeeu ngeni minne a mak lon Paipel. Lon eu me eu mwichefel emon company servant me pwal fitemon servant repwe wiisen sou emmwen, me ir meinisin repwe seikita fan emmwenien ewe chon angang mi tuppwol me tipachchem. Esap chuen wor uttut! A ina ussun seikitaan aramas lon ekkewe mwichefel a tipeeu ngeni otaen Kot. A ussun an ewe “macha” siwili “fau” are an ewe “kolt” siwili “piras.”
10 Seni ena fansoun a sopwosopwolo murinnoloon kokkotun lon ekkewe mwichefel. Ren chok awewe, lon 1972 a ffatolo pwe kaworen ekkan kumiin elter mi tipeeu lon eu me eu mwichefel pwe repwe wiisen sou emmwen a tipeeu ngeni ewe sokkun emmwen ekkewe mwichefelin Kraist lon ewe aewin senturi ra nom fan, nge ekkena elter ra seikita me ren otaen Kot me esor emon chok elter mi nemeni ekkewe lusun. Pwal och, ina epwe ruu ier lom, a wor pwal eu kokkot murinno. A fis och siwil fan iten ekkewe sou emmwen (director) lon ekkoch kumi lon pekin alluk (legal corporations), iwe, a atufichi an ewe Mwichen Sou Pwungupwung alapalo an alillis ngeni noun Kot kewe aramas lon pekin ngun pwe ina esap chuen osukosuk ren ekkewe mettoch lon pekin alluk ran me ran.
11 Io a efisata ekkena siwil mi murinno? A ffat pwe Jiowa Kot ewe emon. Ina i ewe emon mi apasa pwe “Ngang upwe uwoulong kolt.” Ina i ewe emon mi pwal apasa pwe “Ngang upwe seikata kinamwe pwe epwe samolunikemi, nge pwung epwe nemenikemi.” Ewer, wiisen Jiowa an epwe emmweni noun kewe aramas. Murinnoloon kokkotun lon ewe mwicheiech, nge ina och masouen ewe oesini, pwal ina eu mettoch a alingalo noun kewe aramas. Iwe, Chon Pwarata Jiowa ra fen kuna chommong feioch seni. Iei alon Aisea 60:18: “Esap chuen wor porausen chon mwanewus lon fanuom, esap pwal chuen fis maun me feiengau me lon kiannin fanuom. Iwe, tittin telinimwom kopwe aita ngeni Manau, nge asamalapan kopwe aita ngeni Ingemwar.” A fet lingochun ekkena kapas! Nge ifa ussun ra fen pwonuta?
12 Chon Kraist mi enlet ra anneffota Jiowa ren kait me emmwen, me minne a fis mwirin Aisea a fen oesini ussun: “Meinisin noum kewe mwan repwe kait me ren Jiowa, me kinamween noum kewe mwan epwe somolo.” (Aisea 54:13, NW) Pwal och, ngunun Jiowa a nonnom won noun kewe aramas, me kinamwe och uwaan ena ngun. (Kalesia 5:22, 23) Pokiten ewe kinamwe mi nom rer, noun Jiowa kewe aramas ra ussun eu leenien op lon ei fonufan mi ur ren fofforun kaweten aramas. Ar kinamwe, ewe mi longolong won ewe tong chon Kraist ra pwarata lefiler, liosun ewe sokkun manau epwe fis lon ewe fonufan sefo. (Jon 15:17; Kolose 3:14) Ese mwaal kich meinisin sia mwasangasang pokiten ach tufichin kuna me alapalo ena kinamwe, ewe mi mwareiti me atekiata ach Kot me ina eu lapalap mi fokkun auchea lon ach paratis lon pekin ngun!—Aisea 11:9.
Saramen Jiowa epwe Ttittinelo
13 Saramen Jiowa epwe chuen chok ttittineiti noun kewe aramas? Ewer! Iei alon Aisea 60:19, 20: “Iwe, kosap chuen eani saramen akkar leran ika tinen maram lepwin pwe repwe asaramok, pun ngang ewe Samol mi Lapalap upwe om saram tori feilfeilachok. Ngang om Kot upwe om ling. Om akkar esap chuen tuputiu, nge om maram esap kirochola. Pun ngang ewe Samol mi Lapalap upwe om saram tori feilfeilachok, nge ranin om letipeta repwe muchula.” Lupwen ‘letipetaan’ ekkewe chon siamu lon pekin ngun a muchulo lon 1919, saramen Jiowa a poputa le ttineitiir. Lap seni 80 ier mwirin, ir mi chuen pwapwaesini chenin Jiowa lupwen an we saram mi chuen ttittin. Nge ena saram esap ukutiu. Ren chokewe mi fel ngeni, ach Kot esap “tuputiu” ussun ewe akkar are “kirochola” ussun ewe maram. Nge an saram epwe ttittineitiir tori feilfeilo chok. A fet ochchun ena kapasen anukunuk ngenikich pokiten sia manau le atun ekkewe sopwoloon ranin ei otot mi rochopwak!
14 Iei, auseling mwo ngeni pwal eu pwon Jiowa a apasata ussun chon tupunien Saion me won fonufan, weween, ewe Israelin Kot. Iei alon Aisea 60:21: “Murin, noum aramas meinisin repwe fori mine a pwung. Repwe fanueni ewe fanu tori feilfeilachok, pun upwe fotukiir ikenan ren pusin pei, pwe upwe kuna ling rer.” Lon 1919 lupwen chon Kraist mi kepit ra utasefal fan iten ar angang, ena kumi a sokkolo me lein aramas. Lon eu fonufan mi ur ren tipis, ra “kuna pwung” pokiten ar luku pochokkul lon ewe asor ren ewe moon kepich Kraist Jises a awora. (Rom 3:24; 5:1) Iwe, ussun chon Israel mi ngaselo seni fotek lon Papilon, ra fonuenalo eu “fonu,” eu fonu lon pekin ngun, are nemenen ar angang, iwe, repwe pwapwaesini eu paratis lon pekin ngun ikewe ie. (Aisea 66:8) Ena ling mi fichiiti paratis, lingen ena fonu, esap morolo pun sokkolo seni ewe Israel lom lom, ewe muun Israel lon pekin ngun, weween, ewe Israelin Kot, esap rikilo. Pokiten ar luku, ar likiitu, me ar tinikken, resap ukutiu seni ar mwareiti iten Kot we.
15 Meinisin chon ena muu lon pekin ngun ra fen kapachelong lon ewe atipeeu sefo. Mi fen mak lon letiper meinisin allukun Jiowa, iwe, Jiowa a fen omusalo ar kewe tipis fan iten an Jises we asor ren ewe moon kepich. (Jeremaia 31:31-34) Pokiten ir “noun,” a eita ngeniir chon pwung, iwe, an ekiek ussur pwe ir mi unusoch. (Rom 8:15, 16, 29, 30) Chiener kewe pwal fitemon siip ra fen pwal kuna omusamusen ar kewe tipis fan iten an Jises we asor, iwe, ussun chok Eperiam, Kot a eita ngeniir chon pwung pokiten ir chiechien Kot ren ar lukuluk. “Ra fen sopuni o apwechepwechalo ufer mi langattam ren chaan ewe Lam.” Iwe, chiener kana pwal fitemon siip ra ekiekin kuna pwal eu feioch mi lapalap. Mwirin ar kuna manau atun “ewe riaffou mi lapalap” are mwirin ar manausefallita, repwe kuna wesewesen pwonutaan alon Aisea 60:21 lupwen unusen fonufan epwe wiliiti eu paratis. (Pwarata 7:14; Rom 4:1-3) Lon ena fansoun, “chon mosonoson repwe fonueni fonufan, me repwe wesewesen mmeseik ren somoloon kinamwe.”—Kol Fel 37:11, 29, NW.
A Sopwosopwolo Chommongoloon Chon Fitiir
16 Lon ewe amuchun wokisin lon Aisea 60, sia kuna an Jiowa we saingoon pwon lon ena sopwun. Iei alon ngeni Saion: “Ewe emon mi kukkun epwe wiliiti engerou, me ewe mi kisikis epwe wiliiti eu muu mi lapalap. Pwisin ngang, Jiowa, upwe amuttiri lon an we fansoun.” (Aisea 60:22, NW) Lon ach ei fansoun, Jiowa a fen apwonueta alon na. Lupwen chon Kraist mi enlet ra utasefal fan iten ar angang lon 1919, ir mi chokisikis—enlet, ra ussun “emon mi kukkun.” Ra lapalo lupwen pwal fitemon chon Israel lon pekin ngun ra katolong. Iwe mwirin, ekkewe pwal fitemon siip ra poputa le kikkito rer, nge ra mmen chommongolo ier me ier. Kinamween noun Kot kewe aramas, ewe paratis lon pekin ngun mi nom lon “fonuer,” a fen luki chommong aramas mi wenechar letiper pwe iwe “ewe emon mi kisikis” a fen wesewesen wiliiti “eu muu mi lapalap.” Iei chon ena “muu”—weween, ewe Israelin Kot me pwal lap seni wonu milion “chon ekis” mi fitiir ren unusen letiper—ra chocho seni kapachelapen ekkewe aramas lon chommong me lein ekkewe muun fonufan. (Aisea 60:10) Meinisin chon ena muu ra akkattina saramen Jiowa, ina minne, ir meinisin ra lingoch mwen mesan.
17 Ewer, ach luku a kan pochokkulelo ren ach kaeo ekkewe menlapen poraus lon Aisea sopwun 60. A eu minen aururu letipach ach kuna pwe fansoun langattam me mwan Jiowa a silei pwe noun kewe aramas repwe choisa lon pekin ngun, iwe mwirin, repwe liwiniti fonuer. Sia mairu pwe fansoun langattam me mwan, Jiowa a kuna pwe epwe fokkun lapalo chon fel mi enlet lon ach ei fansoun. Pwal och, a eu minen aururu letipach ach chechchemeni pwe Jiowa esap likitikichelo! A fet watteen ewe tong mi pwalo pokiten a wor ewe kapasen anukunuk pwe asamelapen “ewe telinimw” epwe sussuuk fansoun meinisin fan iten an epwe tufichin tolong chokewe mi “tipemecheres ngeni ewe apilukulukun manau esemuch.” (Fofor 13:48, NW) Jiowa epwe chuen chok ttittineiti noun kewe aramas. Saion epwe chuen chok eu minen asikesik lupwen noun kewe repwe akkalapalo ttinen ar saram. (Mattu 5:16) Ese mwaal a fen lapalo tipepposuch fan iten ach sipwe fitipacheiti ewe Israelin Kot me pwal fan iten ach sipwe aucheani wiisach mi auchea, wiisen ach sipwe akkattina saramen Jiowa!
En mi Tongeni Awewei?
• Ren porausen chon u ngenikich, ifa ewe mettoch sia wenewenen achifoua?
• Ifa ussun noun Saion kewe ra fen ‘tumuri milikin ekkewe muu’?
• Ifa ussun Jiowa a fen ‘atolonga ewe piras ren siwilin ewe ira’?
• Ikkefa ekkewe ruu lapalap Aisea 60:17, 21 a menlapei?
• Ifa ussun “ewe emon mi kukkun” a fen wiliiti “eu muu mi lapalap”?
[Study Questions]
1. Ifa ussun Jiowa a kan efeiochu noun kewe aramas mi tuppwol?
2. Inaamwo ika epwe wor chon u ngeniir, nge met noun Kot kewe aramas ra wenewenen luku?
3. Menni poraus a awewei lingochun me uwaaochun chon fel ngeni Jiowa?
4. Met weween ewe “leeni mi pin” me “leenien pechen [Jiowa],” me ifa ussun ra fen lingochulo?
5. Ifa ewe siwil mi lapalap me murinno noun Saion kewe ra kuna?
6. Ifa ussun chon Kraist mi enlet ra akkaea woun ekkewe muu?
7. Ifa ewe mettoch mi sokkolo aucheaan noun Saion kewe ra fen feffeita lon?
8-10. Awewei mwo ekkoch siwil mi murinno a fen fis lon kokkotun ewe mwicheich seni 1919.
11. Io a efisata ekkan siwil lon kokkotun ewe mwicheich noun Jiowa kewe aramas ra fiti, me met a fis mwirin pokiten ekkena siwil?
12. Ifa ussun kinamwe a fen nemenem lein chon Kraist mi enlet?
13. Pwata sipwe tongeni wesewesen achifoua pwe esap ukutiu ttinen saramen Jiowa won noun kewe aramas?
14, 15. (a) Ifa ussun noun Kot kewe aramas meinisin ra kuna “pwung”? (b) Me ren Aisea 60:21, ekkewe pwal fitemon siip ra aneanei ar repwe kuna pwonutaan menni oesini mi lamot?
16. Ifa ewe pwon mi amwarar seni Jiowa, me ifa ussun a fen pwonuta?
17. Ifa ussun ach ei kaeofengen ussun Aisea sopwun 60 a achungu letipom?
[Box/Pictures on page 28]
AN AISEA WE OESINI-Saram ren Chon Fonufan Meinisin
Masouen ekkan ruu lesen ra katowu lon eu afalafal atun ewe “Chon Asukul fan iten ewe Kapasen Kot” District Convention lon 2001/2002. Le sopwoloon ena afalafal, lon chommong leeni ewe mi wiisen afalafal a uwawu eu minefoon puk itan Isaiah’s Prophecy—Light for All Mankind, Nampa Ruu. Lon ewe ier a lo, a katowu Isaiah’s Prophecy—Light for All Mankind, Nampa Eu. Pokiten an a katowu ena minefoon puk, iei a wor poraus minefo mi awewei arapakan meinisin ekkewe wokisin lon ewe puken Aisea. Ekkena ruu puk ra fen alisikich pwe epwe lapalo ach weweiti me ach aucheani ewe puken Aisea, nge ina eu puken oesini, iwe, a kan apochokkula ach luku.
[Pictures on page 25]
Lupwen ra kuna riaffou lapalap seni chon oputer, ‘Jiowa a kan alinga noun kewe aramas ren ewe angangen amanau’
[Pictures on page 26]
Noun Kot kewe aramas ra akkaea woun ekkewe muu pwe repwe afeffeitai ewe fel mi unusen limoch
[Pictures on page 27]
Jiowa a fen efeiochu noun kewe aramas ren an awora minefoon kokkot mi murinno lon ar mwicheich me kinamwe