“Oupwe Nonnom Lon Ai Kapas”
“Are ami oupwe nonnom lon ai kapas, enlet, oupwe nei chon kaeo.”—Jon 8:31.
1. (a) Lupwen Jises a liwiniiti lang, met a likitalo me won fonufan? (b) Ikkefa ekkoch kapas eis sipwe afanni?
LUPWEN Jises Kraist, ewe Chon Poputani ewe Lamalamen Kraist, a liwiniiti lang, ese likitalo won fonufan ekkoch puk a pwisin makkei, are ekkoch pisekin achechem a aueta, are chommong pisekin fonufan a ionfengenni. Iwe, a chok foralo me likiti noun kkewe chon kaeo me pwal porausen ekkewe mettoch mi titchik epwe kutta seni aramas fan iten ar repwe wiliti noun kkewe chon kaeo. Pwungun pwe lon ewe puken Jon, sia kuna pwe Jises a kapas ussun ulungat sokkun tufich emon epwe apwonueta ika epwe wiliti noun we chon kaeo. Ikkefa ekkena sokkun tufich? Met sipwe tongeni fori pwe sipwe eani? Iwe, ifa ussun sipwe tongeni tumunu pwe sipwe eani ekkena sokkun tufich fan iten ach sipwe wiliti noun Kraist kkewe chon kaeo ikenai?a
2 Orun wonu maram me mwen an we malo, Jises a sai ngeni Jerusalem me afalafala aramas mi chufengen ikkewe fan iten ar repwe fiti ewe fetellapen Likachoch ie lon ukukun eu wiik. Ina minne, lupwen a tori lukanapen ewe fetellap, “chommong me lein ewe pwin aramas ra luku i.” Pokiten Jises a akkafalafal, lon ewe amuchuloon ranin ewe fetellap, a fissefal pwe “chommong aramas ra luku i.” (Jon 7:10, 14, 31, 37; 8:30) Lon ena fansoun, Jises a fos ngeni ekkewe minefoon chon luku me esilei ngeniir eu mettoch mi lamot fan iten ar repwe noun kkewe chon kaeo, ussun ewe aposel Jon a makkei: “Ika oupwe nonnom lon ai kapas, enlet, oupwe nei chon kaeo.”—Jon 8:31.
3 Ren ekkena kapas, sap minne Jises a ekieki pwe a nafangau lukuen ekkena minefoon chon luku. Nge, a esilei ngeniir pwe epwe tufich ngeniir ar repwe wiliti noun kkewe chon kaeo mi enlet—ika repwe nonnom lon an we kapas, ika repwe likiitu. Iwe, ra fen nguuri an we kapas, nge iei a lamot ar repwe akkamwochu. (Jon 4:34; Ipru 3:14) Iwe, pokiten Jises a fokkun meefi lamoten ar repwe likiitu, lon ewe amuchuloon fansoun an fos ngeni noun kewe aposel, fan ruu Jises a peseir lon ewe puken Jon: “Oupwe tattapweto mwiri.” (Jon 21:19, 22) Chommong Chon Kraist lom lom ra chok fori ena. (2 Jon 4) Ifa ewe mettoch a alisiir pwe repwe likiitu?
4 Ewe aposel Jon, emon noun Kraist chon kaeo mi tuppwol ren orun fiik ier, a kapas ussun eu mettoch mi lamot. A apochokkula ekkewe Chon Kraist mi tuppwol, iwe, a apasa: “Ami mi pochokkul, o ewe kapasen Kot a nonnom remi, o oua fen pworacho ngeni i mi ingau.” Noun Kraist kkena chon kaeo ra likiitu are akkamwochu ewe kapasen Kot, pun ewe kapasen Kot a nonnom lon ir. Ra aucheani ren unusen letiper. (1 Jon 2:14, 24) Iwe, epwe pwal ina ussun ikenai, iwe, ika sipwe ‘likiitu tori sopolon,’ epwe lamot ach sipwe akkamwochu ewe kapasen Kot. (Mattu 24:13) Ifa ussun sipwe tongeni fori ena mettoch? Eu me lein an Jises kkewe kapas awewe a ngenikich poluan.
“Rong ewe Kapas”
5 Jises a eani eu kapas monomon ussun emon chon amora foun ira, iwe, a mak lon ekkewe puken Mattu, Mark, me luk. (Mattu 13:1-9, 18-23; Mark 4:1-9, 14-20; Luk 8:4-8, 11-15) Atun kopwe alleani ekkena poraus, kopwe kuna pwe iei ewe lesen mi lamot lon ewe kapas monomon, pwe eu chok sokkun pwikil a moretiu won ekkoch sokkun pwul mi sokkofesen, iwe, a pwal sokkolo sopwolar. Ewe aeuin sokkun pwul a pochokkul, ewe oruuan ese malul, iwe, ewe aulungatin a wor ira folufol. Ewe aruanuun sokkun, ewe mi sokko seni ekkewe ulungat sokkun, a “murinno.” Me ren pwisin an Jises awewei, ewe pwikil a wewe ngeni porausen ewe Muu mi mak lon an Kot we Kapas, me ewe pwul a liosueta ekkewe aramas mi sokkolo lapalapen letiper. Inaamwo ika mei wor ekkoch mettoch mi lollo ren ekkewe aramas mi liosutiu ren ekkewe sokkun pwul, nge ir kkewe mi liosutiu ren ewe pwul murinno ra eani och lapalap mi aimufesennir seni ekkewe ekkoch.
6 Ewe poraus lon Luk 8:12-15 a pwarata pwe lon ekkewe ruanu kinikin, ekkewe aramas meinisin ra ‘rong ewe kapas.’ Iwe nge, ekkewe mi eani “eu letip mi murinno” rese chok “rong ewe kapas.” Ra “amwochu lon letiper . . . me ukuwa lon ar likiitu.” Pokiten a potete me malul ewe pwul mi murinno, waren ewe ira epwe tongeni feitiu me kamwochuluk, iwe, mwiriloon, ewe pwikil epwe pwukuta me ukkuwa. ((Luk 8:8) Ussun chok ena, ekkewe mi eani eu letip mi murinno repwe weweoch, aucheani, me amwochu ewe kapasen Kot. (Rom 10:10; 2 Timoti 2:7) Ewe kapasen Kot a nonnom lon ir. Ina minne, ra ukkuwa ren likiitu. A lamot ngeni noun Jises kkewe chon kaeo ar repwe unusen aucheani an Kot we Kapas fan iten ar repwe likiitu. (1 Timoti 4:15) Iwe nge, epwe ifa ussun sipwe tongeni amarata ena sokkun tong ngeni an Kot we Kapas?
Lapalapen ewe Letip me Ekkekiek mi Lamot
7 Nengeni ekkewe sokkun foffor ewe Paipel a kkan riri ngeni eu letip mi murinno. “Letipen emon mi pwung epwe akkomwen ekiekochu minne epwe polueni.” (An Salomon Fos 15:28, New World Translation) “Iwe, kapasen auei, o ekiekin letipei, epwe minen apwapwa chok mwen mesom, O Jiowa.” (Kol Fel 19:14, NW) “Ekiekin letipei epwe wewelo.”—Kol Fel 49:3.
8 Ussun chok ekkena chon makkei ekkewe puken Paipel, a pwal lamot ngenikich ach sipwe ekkekiek won an Kot we kapas me an kkewe foffor ren iotek eti kilisou. Lupwen sipwe alleani ewe Paipel are ekkewe puken awewei Paipel, sisap ussun ekkewe chon wasola mi muttir sai ngeni eu me eu leeni pwe repwe fichi sasing nge rese wesewesen katol are pwapwaesini minne ra kuna. Nge, lupwen sipwe kaeo ewe Paipel, sipwe mochen ekis kaulo me pwapwaesini ekkewe wokisin.b Lupwen sipwe ekkekiek won minne sia alleani, ewe kapasen Kot epwe kku letipach. Epwe kku meefiach me emmweni ach ekiek. Epwe pwal amwokutukich pwe sipwe pwarata pwisin ach kkewe ekiek ngeni Jiowa lon iotek. Ina minne, ach riri ngeni Jiowa epwe pochokkulelo, iwe, ach tong ngeni Kot epwe amwokutukich pwe sipwe tattapwelo mwirin Jises pwal mwo nge lon ekkewe fansoun weires. (Mattu 10:22) A ffat pwe a lamot ach sipwe ekkekiek won minne Kot a apasa ika sia mochen likiitu lon ewe luku tori le sopwolon.—Luk 21:19.
9 An Jises we kapas monomon a pwal pwarata pwe mei wor minen eppet ngeni maritaan ewe pwikil, ewe kapasen Kot. Ina minne, ika kich chon kaeo sipwe amwochu ach tuppwol, sipwe (1) esinna ekkewe minen eppet mi liosutiu ren lapalapengauen ekkewe sokkun pwul lon ewe kapas monomon, me (2) foffori minne epwe apwungu are minne epwe tumunukich seni. Epwe ina ussun sipwe tumunu pwe letipach epwe ekketiwa pwikilin ewe Muu me ukkuwa.
“Unukkun ewe Al” —Weween, Ir mi Kon Osukosuk
10 Ewe aeuin sokkun pwul ewe pwikil a mworotiu won a nonnom “lepekin al”, ikewe aramas ra “puriretiu won ekkewe pwikil” ie. (Luk 8:5) Ewe pwul lepekin al mi feil lein ekkewe iran wit a pochokkul ren an chommong aramas puratiu won. (Mark 2:23) Pwal ussun chok, ir mi mut ngeni ekkewe osukosuken fonufan ar repwe atai ar fansoun me pochokkul repwe tongeni kon osukosuk pwe resap amarata ar aucheani ewe kapasen Kot lon letiper. Ra rongorong, nge rese ekkekiek won. Iwe, letiper ese chunguchung. Me mwen ar repwe tongeni amarata ar tongei ewe kapas, “ewe Tefil a feito o angei ewe kapas seni lon leluker pwe resap luku o eani manau.” (Luk 8:12) Epwe tufich ach sipwe pinei an epwe fis ena?
11 Mei wor chommong mettoch sipwe tongeni fori le eppeti letipach seni an epwe ussun chok ewe pwul ese uwa unukun ewe al. Pwul mi pochokkul ren an aramas fefetal won epwe tongeni potetelo me uwa ika sipwe tu ewe pwul me arikalo an aramas feffetal won. Pwal ussun chok, ach eani fansoun kakkaeo me ekkekiek won an Kot we Kapas epwe tongeni efisi letipach pwe epwe ussun chok pwul mi murinno me uwaoch. Iei ewe ki, sisap kon aurek ren ekkewe osukosuken manauach ran me ran. (Luk 12:13-15) Iwe nge, sipwe awora nafochun fansoun pwe sipwe ekkekiek won “ekkewe mettoch mi lamot chapur” lon manauach.—Filipai 1:9-11.
“Won ewe Achau”—Weween, An Aramas Repwe Niuokkus
12 Lupwen ekkewe pwikil ra mworotiu won ewe oruuen sokkun pwul, ese chok nonnom won ewe pwul, ussun an a fori lepekin ewe al. A feitiu waran me ewe ira a pwuk. Iwe nge, lupwen a tota ewe akkar, ewe ira mi pwukuta a pwasala ren pwichikaren ewe akkar. Iwe nge, nengeni ei poraus mi lamot. Ese pwasala pokiten chok pwichikaren ewe akkar. Popun, pun ewe ira mi marita lon pwul murinno a pwal nom fan ewe akkar, nge ese pwasala—nge, a mammaroch. Pwata a sokkofesen? Jises a awewei pwe ena ira mi pwukuta a pwasala “pun mi wor ekis chok pwul ie” me “esor konik lon ewe pwul.” (Mattu 13:5, 6; Luk 8:6) Eu “achau,” are leenien kitifoufou a nom fan ekis chok pwul, iwe, a pinei waren ewe pwikil an epwe feitiu pwe epwe angei konik me lukucharelo. Ewe ira mi pwukuta a pwasala pun a kon appepet ewe pwul.
13 Ei kinikinin ewe kapas monomon a liosueta aramas mi “etiwa ewe kapas ren pwapwa” me ra tinikken le tapweilo mwirin Jises “ekis fansoun.” (Luk 8:13) Lupwen ra kuna pwichikaren “sossot are riaffou,” ra kon niuokkus pwe a poutulo ar pwapwa me pochokkul, iwe, rese chuen tapwelo mwirin Kraist. (Mattu 13:21) Iwe nge, popunlapen ar niuokkus esap seni ar kuna koput. Popun, pun fitu million noun Kraist kkewe chon kaeo ra kuna sokkopaten riaffou, nge ra chuen likitu lon ar tuppwol. (2 Korint 2:4; 7:5) Popunlapen ekkoch ra niuokkus me tokolo seni ewe enlet, pun letiper mi forea a eppeti an epwe alollol ar ekkekiek won ekkewe mettochun ngun mi murinno. Iwe, feil, feil, a kon appepet me nafangau ar kilisou ngeni Jiowa me ar aucheani an we Kapas pwe ra kuf ren sossot. Ifa ussun emon epwe pinei an epwe fis ena?
14 Emon epwe pi pwe esap wor minen eppet mi ussun chok fau lon letipan, awewe chok, chou mi maras, ekkekieki pwisin i chok nge ese pwapwalo ngeni aramas, are letipengau mi monomon. Ika a fen nom ena sokkun minen eppet, manamanen an Kot we Kapas epwe tongeni amoielo. (Jeremaia 23:29; Efisus 4:22; Ipru 4:12) Iwe mwirin, an emon ekkekiek eti iotek epwe efisi an epwe “fotetiu ewe kapas” lon letipan. (Jemes 1:21) Epwe awora ewe pochokkul fan iten an epwe pwakini fansoun letipechou me pwal awora pwora pwe epwe akkamwochu tuppwol fan sossot.
“Lein Ira Folufol”—Letip-ruu
15 Sipwe nennengenifichi ewe aulungatin sokkun pwul, ewe mi wor ira folufol lon, pun a wewe chok me ewe pwul murinno lon ekkoch sokkun lapalap. Ussun chok ewe pwul murinno, ekkewe pwikil mi mworotiu lein ekkewe ira folufol ra pwukuta. Le poputaan, esor sokkofesen maritaan ewe minefoon ira lon ekkena ruu sokkun pwul. Iwe nge, mwirin och fansoun, a fisita och lapalap mi pwoluelo ewe ira. Sokko seni ewe pwul murinno, ira folufol a muttir chommongelo lon ei sokkun pwul. Atun ewe kukkun ira a mammarita lon ei pwul, a emmisfengen me ‘ekkewe ira folufol mi mar unukun’. Ren och fansoun, ir me ruu ra akkuffengen fan iten konik me mongo, saram, me leeni, iwe nge mwirin, ekkewe ira folufol ra pwoluelo ewe ira me “pwoluelo.”—Luk 8:7.
16 Met sokkun aramas ra liosutiu ren ewe pwul mi pwoluelo ren ira folufol? Jises a awewei: “Iei ir mi pwal rong, nge lupwen ra pwal fefeilo, ekkewe aurekin lon ei manau, me ar pisek auchea, pwal ar minen apwapwa lon ei manau, ra pwolurelo. Iwe, uwar ese tongeni maau.” (Luk 8:14) Ussun pwikilin ewe chon amwora me pwal ekkewe ira folufol ra maripokuta lon ewe pwul, epwe pwal ussun chok ekkoch aramas ra mochen angeipoku ewe kapasen Kot me pwal “pwapwan ei manau”. Ewe enlet lon an Kot we Kapas a fotetiu lon letiper, nge a eingeingfengen me ekkewe ekkoch osukosuk lon manauer. Ra letip-ruu. (Luk 9:57-62) A eppeti ar awora nafochun fansoun ar repwe ekkekiekifichi won won an Kot we Kapas eti iotek. Rese unusen lefareni masouen kapasen Kot, ina minne, a nafangau ar aucheani lon letiper fan iten ar repwe likiitu. Ekis me ekis, ekkewe mettochun fonufan ra unusen pwoluelo ekkewe mettochun ngun lon manauer.”c A ifa me sopwongauen chokewe rese acheni Jiowa ren unusen letiper!—Mattu 6:24; 22:37.
17 Ren ach akkomwa ekkewe mettochun ngun lap seni ekkewe mettochun fonufan, sisap pwolulo are kuf ren riaffoun me pwal pwapwaan ei otot. (Mattu 6:31-33; Luk 21:34-36) Sisap fokkun tumunungaua ach akkalleani me ekkekiek won Paipel. Sipwe tongeni alapalo ach fansoun ekkekiek won Paipel eti iotek ika sipwe likitalo ekkewe mettoch mi lamot kisikis ukukun ach tufich. (1 Timoti 6:6-8) Noun Kot kkewe chon angang mi fen fori ena - weween, ra fen weitau ekkewe irafolufol seni ewe pwul pwe epwe lapelo mongo, saram, me leeni ngeni ewe ira mi tongeni uwa - ir ra kuna feioch seni Jiowa. Sandra, ierin 26, a era: “Lupwen ua ekkekieki ussun ai kkewe feioch lon ewe enlet, ua sinneni pwe esor och mettochun ei fonufan mi lollo ngeni!”—Kol Fel 84:11.
18 Iwe, a ffatoch pwe kich meinisin, kukkun me chinnap, sipwe nonnom lon ewe kapasen Kot me likiitu ussun noun Jises kkewe chon kaeo ika ewe kapasen Kot epwe nonnom lon kich. Ina minne, sipwe tumunuochu pwe ewe pwul, weween, letipach, esap pochokkul, appepet, are pwolulo ren ira ngau nge epwe chok potete me alollol. Epwe ina ussun sipwe tongeni unusen lefareni ewe kapasen Kot me “ukuwa ren likiitu.”—Luk 8:15.
[Footnotes]
a Lon ei lesen, sipwe kaeo ewe aeuin me lein ekkena sokkun tufich. Sipwe kaeo ekkena ruu lusun lon ewe lesen mwirin ei.
b Fan iten om kopwe ekiekifichi won minne ka fen alleani seni Paipel eti iotek, kopwe tongeni pwisin eisinuk: ‘A aiti ngeniei ekkoch lapalapen Jiowa kkewe? Ifa ussun a weneiti itelapen ewe Paipel? Ifa ussun upwe tongeni apwonueta ena mettoch lon manauei are aea fan iten ai upwe alisi ekkewe ekkoch?’
c Me ren ekkewe ulungat poraus ussun an Jises we kapas monomon, ewe pwikil a pwolulo ren ekkewe riaffou me pwapwaan ei otot: “Ekkewe aurekin ei fonufan,” “manamanen ar kkewe pisek auchea mi otupotup,” “mocheniaiti woun fonufan,” me “pwapwaan ei manau.”—Mark 4:19; Mattu 13:22; Luk 8:14; Jeremiah 4:3, 4.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Met popun a lamot ach sipwe ‘nonnom lon an Jises we kapas’?
• Ifa ussun sipwe mut ngeni kapasen Kot an epwe nonnom lon letipach?
• Met sokkun aramas ra liosutiu ren ekkewe ruanu sokkun pwul Jises a kapas ussun?
• Ifa ussun kopwe tongeni awora fansoun le ekkekiek won an Kot we Kapas?
2. Ifa eu lapalap mi lamot fan iten emon chon kaeo me ren ewe puken Jon?
3. Menni lapalap a lamot fan iten an emon epwe “nonnom lon an Jises kapas”?
4. Met a atufichi ekkewe popun chon Kraist ar repwe likiitu?
5. (a) Ikkefa ekkewe sokkopaten pwul Jises a kapas ussun lon eu me lein an kewe kapas monomon? (b) Lon an Jises we kapas monomon, met ewe pwikil me pwul ra liosueta?
6. (a) A ifa ussun ewe aruanuun sokkun pwul lon an Jises we kapas monomon a sokko seni ekkewe ulungat sokkun, iwe, met weween? (b) Met a lamot watte fan iten noun Kraist kkewe chon kaeo repwe tongeni likiitu?
7. Menni foffor a riri ngeni eu letip mi murinno?
8. (a) Lupwen sipwe alleani ewe Paipel, met sisap fori nge met sipwe fori? (b) Ikkefa ekkoch feioch sipwe angei seni ach ekkekiek won an Kot we Kapas eti iotek? (Apachelong ewe pwor “Lukucharetiu lon ewe Enlet.”)
9. Ifa ussun sipwe alukuluku pwe letipach epwe sussuuk ngeni ewe kapasen Kot?
10. Awewei ewe aeuin sokkun pwul lon an Jises we kapas monomon.
11. Ifa ussun sipwe tumunu letipach pwe esap ussun chok pwul mi pochokkul?
12. Ifa ewe popunlap ewe ira mi pwukuta epwe pwasalo lon ewe oruuen sokkun pwul lon an Jises we kapas monomon?
13. Met sokkun aramas ra ussun chok pwul mi appepet, iwe, ifa eu popun mi alollol ra ikina ussun?
14. Met emon epwe fori fan iten lapalapen letipan esap ussun pwul mi apeppet?
15. (a) Pwata sipwe atittinafichi ewe aulungatin sokkun pwul Jises a kapas ussun? (b) Le sopwolon, met a fis ngeni ewe aulungatin sokkun pwul, iwe, pwata?
16. (a) Met sokkun aramas ra ussun ewe pwul mi wor ira folufol lon? (b) Me ren ekkewe poraus lon ekkewe ulungat puken Kapas Allim, met a liosutiu ren ekkewe ira folufol?—Nengeni footnote.
17. Met sipwe filata lon manauach fan iten ach sisap pwolulo ren ekkewe ira folufol lon an Jises we kapas monomon?
18. Ifa ussun kich chon Kraist sipwe nonnom lon kapasen Kot me lillikiitu?
[Box/Picture on Page 8]
“Nukuchar Lon Ewe Luku”
IER ME IER chommong Chon Kraist mi angang ngeni Kot ren langattam fansoun ra annetata pwe ra “nukuchar lon ewe enlet.” (2 Piter 1:12) Met a alisiir ar repwe likiitu? Iwe, ekieki ussun alon ekkoch leir.
“Ua awesalo iteiten ran ren ai alleani eu kinikin seni Paipel me iotek. Iwe mwirin, ua ekieki ussun minne ua fen alleani.”—Jean, a papataiselo lon 1939.
“Ai ekkekiek won ifa ussun Jiowa, emon mi fokkun tekia, a tongeikich a ngeniei lukulukoch me ewe pochokkul fan iten ai upwe likiitu.”—Patricia, a papataiselo lon 1946.
“Ren ai akkamwochu lapalapochun ai kaeofichi Paipel me weweiti ‘ekkewe porausen alollolun Kot,’ ngang mi tongeni sopweilo le akkangang ngeni Jiowa.”—1 Korint 2:10; Anna, a papataiselo lon 1939.
“Ua poputa ewe ran ren ai kaeo ewe lesenin ran me alleani eu kinikinin ewe Paipel. Ena foffor a ngeniei och minefoon poraus upwe tongeni ekkekieki won unusen ewe ran.”—Marie, a papataisilo lon 1935.
“Ua alleani Paipel me nouch kkewe puken awewei Paipel fan iten ai upwe atittina letipei me minne a amwokutu letipei.”—Zelda, a papataiselo lon 1943.
“Ekkewe fansoun mi murinno seni meinisin epwe fis lupwen upwe tongeni feffetal me foffos ngeni Jiowa lon iotek me esilei ngeni enletin meefiei.”—Ralph, a papataiselo lon 1947.
“Me rei, a fokkun murinno ai kakkaeo eu-me-eu wokisin seni lon eu puken Paipel.”—Daniel, a papataiselo lon 1946.
Inet ka kan eani fansoun fan iten om kopwe kaeo an Kot we kapas fan iotek?—Taniel 6:10b; Mark 1:35; Foffor 10:9.
[Picture on page 11]
Ren ach sipwe akkomwa ekkewe mettochun ngun, sipwe tongeni “ukuwa lon ach likiitu”