“Kot Ai Chon Amanau”

¹ Fän ekkoch, Chon Kraist ra küna sossot seni lapoloon än aramas kon echeni en me an mwu. A tongeni eselipa ar föri föfför ese pwüng mi ü ngeni ar lükü. Met repwe föri atun epwe lallapolo än aramas kon aücheani en me mwuun? Menni kapasen emmwen seni Paipel epwe älisiir le eäni föfför mi mirit me akkamwöchü enletin ar tuppwöl ngeni Kot?

² “Kosap Chapetiu Ngeniir”: Fän ekkoch, aramas ra pwäraalo ar echeni mwuur ren ar kapong ngeni füläikan. Nge a wor liosun mettochun läng, äwewe chök füü, me mettochun fönüfan woon chommong füläik. Kot a affata meefian usun ewe föfförün chapetiw ngeni ekkena mettoch lon an allükü ngeni nöün kewe aramas: “Kosap föri uluulun anümwäl fän itom, kosap pwal alapalapa och mettochun pekitä lon läng are och mettochun pekitiu won fanüfan are och mettochun lon lölön failol. Kosap chapetiu ngeniir are fel ngeniir, pun ngang ewe Samol mi Lapalap om Kot eman Kot mi lukomong.”​—Eks. 20:4, 5.

³ Itä kapong are fotopükütiw ngeni fülaikin eü mwu a wesewesen atai än Kot we allük pwe sipwe fel ngeni i chök? Met ekkena füläik ra liosuetä? Emön sou mak J. Paul Williams a apasa: “Än aramas echeni me lükülükü en me an mwu a pwäälo ren ar fel ngeni füläikan.” Eü puken äwewe a apasa: “Ewe füläik mi pin usun chök ewe iräpenges.” (The Encyclopedia Americana) Ewe füläik, ina esissillen eü mwu. Ina popun, än aramas chapetiw are kapong ngeni füläiken en me mwuun, ina eü föfförün fel. A pwäri ar lükü pwe ar amanau a pop seni mwuur, nge Paipel a affata pwe sisap fel ngeni ululun.

⁴ A ffatöch alon Paipel, a erä: “Kot ai Chon Amanau.” (Ais. 12:2) Amanau ese pop seni än aramas kewe mwicheich are esissiller. Ewe aposel Paul a öüröüra ekkewe Chon Kraist: “Ämi chiechiei mi achengicheng, oupwe ükütiu seni ämi angang ngeni uluulun anümwäl.” (1 Kor. 10:14) Me loom, atun aramas ra fel ngeni en me mwuun, ekkewe Chon Kraist rese fitiir. Iei alon Daniel P. Mannix lon makkeian we puk: “Me loom, ekkewe Chon Kraist rese asor ngeni ewe emperorun Rom, iwe, a löllö ngeni ar resap kapong ngeni ewe fülaik.” (Those About to Die) A pwal ina chök usun Chon Kraist mi enlet lon ach ei fansoun. Fän iten ar repwe chök fel ngeni Jiowa, rese kapong ngeni füläikin mwu ese lifilifil. Ra akkomwa Kot, nge iir mi pwal pwäri süföl ngeni ekkewe mwu me sou nemenem. Ra esilla pwe mi wor wiser le älleasochisi “ewe mwü mi nemeniir.” (Rom 13:1-7) Iwe, met Paipel a apasa usun än aramas kewe kölün echeni fönüer, äwewe chök, ekkewe kölün ätekiatääi mwuur?

⁵ Met Weween Kölün Ekkewe Mwu (National Anthems)?: “Ekkewe kölün mwu ra pwäraalo me ätekiatääi än aramas echeni en me fönüer, iwe, fän chommong, a pwal masow ren tingoren älillis seni asan fän iten aramas are sou nemenem.” (The Encyclopedia Americana) Ena sokkun köl a wewe ngeni eü iotek pwe eü mwu epwe wöüöch me nomottam. Itä mi fich ngeni Chon Kraist mi enlet ar repwe eäni ena sokkun köl mi fiti iotek?

⁶ Ewe soufos Jeremaia a manau lein aramas mi erä pwe ra angang ngeni Kot. Iwe nge, Jiowa a allükü ngeni: “Kosap iotek fän iten ekei aramas, kosap siö ika iotek fän iter. Kosap tütüngor ngeniei fän iter, pun ngang üsap aüselingok.” (Jer. 7:16; 11:14; 14:11) Pwata a kawor ena allük ngeni Jeremaia? Pun ekkewe aramas ra solä, nimanau, lisowumwääl, akapelmwäl, me fel ngeni ululun.​—Jer. 7:9.

⁷ Jises Kraist a isetiw mwach eü leenien äppirü ren an apasa: “Ngang üa iotek fänäsengesiir. Üsap iotek fänäengesin chon fanüfan, nge fänäsengesin chokewe ka ngeniei, pun ir noumw.” (Jon 17:9) Ewe Paipel a apasa pwe “unusen fanüfan a nom fän nemenien Ewe mi Ngau,” me ei otot “epwe morola.” (1 Jon 2:17; 5:19) Ina popun, itä pwata Chon Kraist repwe ioteki wöüöchün me nomottamen ei otot?

⁸ Fän chommong, ena sokkun köl a pwäri än aramas sikäsini are ätekiatääi en me mwuun. Ena sokkun ekiek ese fokkun tipeeü ngeni Paipel. Lon än ewe aposel Paul afalafal woon ewe Areopakus, a apasa: “Seni eman aramas [Jiowa Kot] a föri sokun aramas meinisin, pwe repwe nonom won unusen fanüfan.” (Fof. 17:26) Ewe aposel Piter a erä: “Kot esap lifilifil aramas, nge a etiwa aramas mi niuokusiti i o föri mine a pwüng seni ekewe mwü meinisin.”​—Fof. 10:34, 35.

⁹ Chommong ra filatä pwe resap kapong ngeni ewe füläik me eäni kölün mwu pokiten ra weweiti ewe Paipel. Nge met repwe föri ika a toriir sossot atun ra nom lein aramas mi föfföri ekkena mettoch?

¹⁰ Resap Föri nge Repwe Chüen Pwäri Süföl: Ewe kingen Papilon itan Nepukatnesar a aüetä eü watteen ululun mi fför seni kolt lon ewe maasiesin Tura pwe epwe apöchökküla tipeeüin aramas fän nemenian. A körfengeni ekkewe kepina, sou nemenem, soukapwüng, samol, me nöüwis meinisin pwe repwe eti efinünün ewe ululun. Lupwen repwe rong ttikin ekkewe pisekin ettik, repwe chapetiw me fel ngeni ewe ululun. A pwal allük ngeni ülümön ätin Ipru iter Satrak, Mesak me Apetneko ar repwe fiti ena efinüün. Ifa usun ra pwäri pwe rese fiti ena föfförün fel? Iwe, lupwen a ttik ewe nikättik, ekkewe aramas ra chapetiw mwen mesen ewe ululun, nge ekkena ülümön ätin Ipru ra chök ükküütä.​—Tan. 3:1-12.

¹¹ Ikenäi, pwomwen än aramas kapong ngeni ewe füläik ra kan äwenewenawu pöür, are ämeresi kumwuchuur me anomu woon chamwer, are watä woon äwenewenen ngasangaser. Eli fän ekkoch, repwe eäni ekkoch pwomwen inis mi sokkolo. Lon ekkoch fönü, ekkewe chon sukul repwe fotopükü me kisi ewe füläik. Ekkewe Chon Kraist mi enlet repwe pwäratä süföl ren ar ütä me mosonoson atun ekkewe ekkoch ra kapong ngeni ewe füläik.

¹² Nge met Chon Kraist repwe föri ika aramas ra fiti ewe föfförün fel ngeni füläik ren ar chök ütä? Äwewe chök, epwe fet ika emön chon sukul epwe tupuni chon sukul meinisin ren an kapong ngeni ewe füläik me woon üran we lükün, nge ekkewe ekkoch repwe chök ükküütä lon ewe classroom? Ar ütä a wewe ngeni pwe ra tipeeü ngeni än emönnewe tupuniir le kapong ngeni ewe füläik. Weween pwe emön a fiti ena föfförün fel ren chök an ütä. Ika ina, chokkewe mi chök mochen katol repwe mommot me mosonoson. Iwe nge, met emön Chon Kraist epwe föri ika iir mi fen pwisin ütä atun ewe chon tupuniir a poputääni ewe kapongen füläik? An ütä esap wewe ngeni pwe a fiti.

¹³ Iwe, met ewe Chon Kraist epwe föri ika ewe sense a ereni pwe esap kapong ngeni ewe füläik nge epwe chök wisen kamwöch me lon ewe classroom are atun ra karis pwe ekkewe ekkoch repwe kofich le kapong ngeni? Ika ewe Chon Kraist epwe föri ena, a fen älisatä ewe angangen fel ngeni ewe füläik, nge epwe ü ngeni alon Paipel we pwe epwe ‘tümwünü seni ekkewe ululuun.’ A pwal ina chök usun ewe angangen karisin ätekiatääi ekkewe mwu. Chon Kraist mi enlet resap fiti ena sokkun karis pwe rete älisatääi än aramas elingaalo mwuur.

¹⁴ Atun a ttik kölün ekkewe mwu, lap ngeni aramas ra chök ütä le pwäratä ar tipeeü ngeni kapasan. Ina atun Chon Kraist repwe chök mommot. Iwe nge, ika ra fen pwisin ütä lon ena atun, esor lamoten ar repwe mottiw pun sap minne ra filatä le ütä fän iten chök ewe köl. Nge ika pwe aramas meinisin repwe itä ütä me eäni ewe köl, iwe, ekkewe Chon Kraist resap köl pun rese tipeeü ngeni kapasan, nge ra tongeni ütä pwe repwe pwäri süföl.

¹⁵ “Amwöchü Limöchün Miritin Letipach”: Mwirin än ewe sou makkeei kölfel äweweei lamotongawen ekkewe ululun, förien pöün aramas, a apasa: “Chokewe mi föri ekewe uluulun anümwäl o lüküür repwe pwal wewe ngeni ekewe uluulun anümwäl.” (Kölfel 115:4-8) A ffat pwe chon fel ngeni Jiowa resap fiti angangen fförün ekkewe sokkopaten pisekin fel, pachelong füläiken mwu. (1 Jon 5:21) Chon Kraist repwe pwal tongeni küna sossot lon ar kewe leenien angang lupwen ra pwäri fän süföl pwe ra fel ngeni Jiowa chök nge esap ewe füläik are minne a esissillatä.

¹⁶ Äwewe chök, eli nöün emön Chon Kraist we meilap a ewisa ngeni an epwe aüratä are aüratiw ewe füläik. Än ewe Chon Kraist föri are esap föri epwe alongolong woon an ekiek usun weween ena angang. Ika aramas repwe ütä are kapong ngeni ewe füläik atun an föri ena, weween, a fiti ar föfförün fel.

¹⁷ Iwe nge, ika ese wor och föfförün fel a pacheri an epwe aüratä are aüratiw ewe füläik, iwe, eli a ekieki pwe an föri ena epwe usun chök an ammolnatä ewe leeni, me suuki are esipa ekkewe asam me asammwacho. Lon ekkena fansoun, ewe füläik, esissillen chök ewe mwu, iwe, ewe Chon Kraist epwe pwisin filatä me ren miritin letipan ika an aüratä are aüratiw, eü chök me lein an kewe angang. (Kal. 6:5) Eli miritin letipen emön epwe amwökütü le tingorei nöün we meilap pwe emön epwe wisen föri. Nge miritin letipen pwal emön Chon Kraist epwe mutatä an epwe föri ena angang ika ese pacheri och föfförün fel. Chon Kraist mi enlet repwe ‘tümwünü pwe esap wor mengiringirin letiper’ ren met ra filatä.​—1 Pit. 3:16.

¹⁸ Me ren Paipel, esor ngawen än Chon Kraist nom lon are angang lon ekkewe imw ikewe eü füläik a kaürütä ie, äwewe chök, lon ekkewe ofesin mwu are sukul. Liosun eü füläik a pwal tongeni pwä woon ekkewe stampin posto, license plate, are ekkoch pisek ewe mwu a föratä. Än emön äeä ekkena pisek esap wewe ngeni pwe a fiti och föfförün fel ngeni ewe mwu. Esap ewe füläik are esissillen ewe mwu a lamot, pwe met emön a fför ngeni.

¹⁹ Fän chommong, aramas ra watä liosun ewe füläik woon asammwacho, asam, taruku, chepel, me metakkan. Ra pwal tongeni mööni ekkewe üf mi chünga füläik woon. Lon ekkoch fönü, än aramas üföüf ena sokkun üf a atai allük. Nge inaamwo ika ese atai allük, nge met aramas repwe ekieki usun meefiach ngeni ewe mwu ika sia üföüf ena sokkun üf? Iei alon Jises usun nöün kewe aramas: “Ngang üsap pop seni ei fanüfan, iei usun ir resap pop seni ei fanüfan.” (Jon 17:16) Sisap pwal tunalo meefien chiechiach kewe chon lükü. Epwe äweiresi miritin letipen ekkoch? Epwe apwangapwangaalo nükücharen ar lükü? Paul a fönöü ekkewe Chon Kraist: “Oupwe tongeni filätä mine a fokun mürina. Mürin oupwe limöch, esap pwal wor och mine oupwe mwäl won.”​—Rom 14:13; Fil. 1:10.

²⁰ “Kirikiröch ngeni Aramas Meinisin”: Lon ei “fansoun weires,” atun a ngangawalo napanapen fönüfan, än aramas kon echeni en me an mwu epwe lallapolo. (2 Tim. 3:1) Amwo chokkewe mi tongei Kot resap mönüki pwe amanau a chök pop seni Jiowa. A fich ngeni i ach sipwe fel ngeni i chök. Atun aramas ra ereni ekkewe aposel pwe repwe föri met mi ü ngeni letipen Jiowa, ra apasa: “Äm aipwe chök aleasochisi Kot lap seni äm aleasochisi aramas.”​—Fof. 5:29.

²¹ Ewe aposel Paul a makkeei: “Eman nöün ach Samol chon angang esap fokun anini, nge epwe kirikiröch ngeni aramas meinisin.” (2 Tim. 2:24) Ina popun, Chon Kraist repwe pwäri kinamwe, süföl, me kirekiröch atun ra mut ngeni miritin letiper mi käit me ren Paipel an epwe emmweni filier ren ewe füläik me kölün mwu.