SÓPWUN 12
Eáni Sókkun Fós mi Aúfichietá Aramas
“Esap wor kapas mi ngau epwe towu seni lon awemi, pwe kapas mi mürina chök, sokun kapas mi afefetai [“aúfichietá,” NW] aramas.”—EFISOS 4:29.
1, 2. Ifa eú me lein án Jiowa kewe liffang ngenikich? Ifa usun emén a tongeni áeámwáálli ena liffang?
EPWE met meefiom ika ka liffang ngeni emén en mi aúcheani nge a áeámwáálli ena liffang? Áwewe chék ka liffang ngeni efóch tarakú, nge mwirin ka silei pwe a efeiengawa ekkewe ekkóch ren napanapen an uwou. Iwe, itá kopwe pwapwa?
2 Tufichin fós, ina eú liffang seni Jiowa, ewe Chón Awora “lifang mi mürina meinisin me feiöch mi unusöch.” (James 1:17) Ena liffang a asokkaaló aramas seni ekkewe man pún ena liffang a atufichikich le pwári meefiach ngeni aramas nge esap chék ekiekich. Emén a tongeni áeámwáálli ewe liffangen tufichin fós, usun chék án emén efeiengawa ekkewe ekkóch ren napanapen an uwou tarakú. A ifa me lichippúngún Jiowa ika sia áeámwáálli ena liffangen tufichin fós me efisi metekin me kinásen letipen ekkewe ekkóch!
3. Ren ach sipwe chék nónnóm lón ewe tongen Kot, ifa usun sipwe áeá ewe liffangen tufichin fós?
3 Ren ach sipwe chék nónnóm lón ewe tongen Kot, mi lamot sipwe áeá ewe liffangen tufichin fós lón ewe napanap ewe Chón Awora a mochen sipwe áeá. Jiowa a affata ngenikich met sókkun fós epwe apwapwaai i. An we Kapas a apasa: “Esap wor kapas mi ngau epwe towu seni lon awemi, pwe kapas mi mürina chök, sokun kapas mi afefetai [“aúfichietá,” NW] aramas o alisiir lon ar osupwang, pwe chokewe mi rongorong ngeni repwe feiöch ren.” (Efisos 4:29) Sipwe pwóróusfengen wóón ewe popun mi lamot sipwe túmúnú ach fós, pwal ekkewe sókkun kapas sipwe túmúnúkich seniir, me ifa usun sipwe eáni kapas mi aúfichietá aramas.
POPUN ACH SIPWE TÚMÚNÚ ACH KAPAS
4, 5. Ifa usun ekkewe mwutun lón Paipel ra áweweei usun manamanen kapas?
4 Áeúin popun mi lamot ach sipwe túmúnú ach kapas pún kapas a wor manamanan. Iei alon Än Salomon Fos 15:4: “Kapas pwetete ra atoto manau, nge kapas pöchökül ra atai letipen aramas.” Kapas mi pwetete seni chénawen emén mi ekinamwe, a tongeni apéchékkúla chókkewe mi rongorong. Nge kapas rikirik seni chénawen emén mi kirikiringaw, a elichippúngú ekkewe ekkóch. Ewer, ekkewe kapas sia eáni a wor manamanan le ekinasa are ekinamwei ekkewe ekkóch.—Än Salomon Fos 18:21, KG.
5 Pwal iei met eú mwutun a áweweéchú usun manamanen kapas: “Mi wor aramas ra fos, nge resap ekieki och. Ekei sokun fos ra akinasa aramas, usun efoch ketilas a akinasa eman.” (Än Salomon Fos 12:18) Ekkewe kapas sia mwittir apasawu nge sise akkomw ekieki, ra eselipato alóllóólun kinásen letipen emén me atai ewe riri lefilen aramas. A fen pin kinás letipom ren án emén eáni kapas mi usun ketilas? Nge ena wokisin a pwal apasa ei mettóch mi múrinné: “Än ekewe chon tipachem kapas ra atoto pöchökül.” Ekkewe kapas mi fiti kirekiréch seni emén mi eáni ewe tipachem seni Kot, a tongeni echikara eú letip mi tatakkis me apéchékkúlasefáli eú riri. Ka chechchemeni eú atun ka péchékkúletá ren manamanen kapas mi fiti kirekiréch? (Än Salomon Fos 16:24) Ren ach mirititi pwe a wor manamanen ach kapas, epwe amwékútúkich le mochen áeá ach tufichin fós le apéchékkúla aramas, nge esap fen elichippúngúr.
Kapas mi múrinné a ekinamwe
6. Pwata a mmen weires ach sipwe nemeni chénawach?
6 Ese lifilifil úkúkún ach achocho nge sise tongeni unusen nemeni chénawach. Iei ewe oruuen popun mi lamot ach sipwe túmúnú ach fós, pokiten apwangapwangen tipis a efisi ach áeámwáálli chénawach. Kapas a pop seni letipach me “ekiekin leluken aramas a ngau.” (Keneses 8:21; Lukas 6:45) A mmen weires ach sipwe efesira chénawach. (James 3:2-4) Inaamwo ika sise tongeni unusen nemeni chénawach, nge sipwe akkachocho le emúrinnéló áeáán. Usun chék án emén chón túkken akkachocho le ááwu seni lón eú éút, ina usun ach sipwe pwal akkachocho le fiu ngeni apwangapwangen tipisich le áeámwáálli chénawach.
7, 8. Ifa usun ach kapas a tongeni kkúú ach fel me angang ngeni Jiowa?
7 Ewe aúlúngátin popun ach sipwe túmúnú ach fós, pokiten a tongeni kkúú ach fel me angang ngeni Jiowa. Napanapen ach áeá chénawach ese chék kkúú ach riri ngeni aramas nge a pwal kkúú ach riri ngeni Jiowa. Iei alon James 1:26: “Are eman a ekieki pwe i eman souläng, nge esap nemeni chönawan, ewe aramas a püsin atupu i, nge an souläng a lomotongau.”a Ach fós ina eú kinikinin ach fel ngeni Kot. Ika sise efesira chénawach we mi chék totowu kapas mi ámmetek me efeiengaw seni, iwe meinisin met sia féri fán iten Kot epwe lamotongaw me ren. Ina pwata a lamot ach sipwe ekiekiéchú met sipwe apasa.—James 3:8-10.
8 A ffat pwe a wor popun mi núkúchar ach sipwe túmúnú ach sisap áeámwáálli ewe liffangen tufichin fós. Me mwen ach sipwe pwóróus usun ekkewe sókkun kapas mi apéchékkúla aramas, sipwe mwo akkomw pwóróus usun ekkewe sókkun fós ese fich án emén chón Kraist mi enlet epwe eáni.
SÓKKUN KAPAS ESE AÚFICHIKICHETÁ
9. Met sókkun kapas chón ei fénúfan ra kan akkapasa iteitan?
9 Kapasingaw. Ottek, okkoun me ekkóch sókkun kapasingaw, ikkena ekkewe kapas chón fénúfan ra kan akkapasa iteitan. Chómmóng ra eáni kapasen lefalang pwe epwe sópwetá ar fós me ra eáni kapas mi lúengaw pwe repwe atakiri aramas. Ren enletin, kapasingaw esap eú minen attakirikir. Ruu ngeréú ier a ló, ewe aposel Paulus a éúréúra ewe mwichefelin Kolose pwe repwe péútaaló “kapasingau.” (Kolose 3:8) Paulus a ereni ewe mwichefelin Efisos pwe ese pwúng án ekkewe Chón Kraist mi enlet repwe ‘apasa fengeni nefiner’ ekkewe kapasen urumwot mi “enginingin.”—Efisos 5:3, 4, KG.
10. Pwata sipwe túmúnúsenikich kapasingaw? (Ppii ewe footnote.)
10 Kapasingaw, a ánioput me ren Jiowa. Ekkena sókkun kapas ra pwal ánioput me ren chókkewe mi tongei i. Pwúngún, ach tongei Jiowa a amwékútúkich le túmúnúsenikich kapasingaw. Atun Paulus a eiteita “ekewe angangen fituk” a apachaalong “limengau,” weween pwe a tongeni weneiti limengaw lón pekin fós. (Kalatia 5:19-21) A chou weween ena mettóch, pokiten emén a tongeni katowu seni ewe mwichefel ika ese úkútiw le ákkeáni ekkewe sókkun kapas mi kon ssenúk limengawer, ássáwa aramas me efeiengaw inaamwo ika a akkangei kapasen fén.b
11. Ineet atun aasoos a tongeni wiliti ngúnúngún?
11 Ngúnúngún me kapasen pweni. Ese wor ngawen ach sipwe aasoosen emén. Neman sia rong pwe emén a papatais are sia rong pwe emén a lichippúng nge a lamot ngeni kapasen ourur. Iwe ese wor ngawen ena sókkun aasoos pwe sia chék eis usun pwóróusen pwiich kewe me ppii ika ifa usur. Lón fansoun ekkewe aposel, ekkewe Chón Kraist ra pwóróusfengen ika ifa usun emén me emén leir. (Efisos 6:21, 22; Kolose 4:8, 9) Nge ika sia ngúnúngúnú emén ren ach pwári ngeni ekkewe ekkóch an osukosuk are sópweei fós, iwe sipwe ámeteki letipen pwiich kewe. Nge met a ngaw seni ena pwe ngúnúngún a tongeni emmwen ngeni kapasen pweni, me a pwal efeiengaw iteitan. Kapasen pweni a wewe ngeni án emén chofonatá pwóróusen emén nge mi eitengawa. Áwewe chék, ekkewe Farisi ra eáni kapasen pweni pwe repwe eitengawa Jesus. (Mateus 9:32-34; 12:22-24) Fán chómmóng, kapasen pweni a efisi ánini.—Än Salomon Fos 26:20.
12. Pwata a lamot ngeni chón fel ngeni Jiowa ar repwe túmúnú seniir kapasen pweni?
12 Me ren Jiowa a chou án emén áeámwáálli ewe liffangen tufichin fós ren an eitengawa aramas are efisatá kinikinfesen. A oput chókkewe mi efisatá ánini are “fitikoko lefilen pwipwi.” (Än Salomon Fos 6:16-19) Ewe kapasen Krik di·aʹbo·los a wewe ngeni kapasen pweni, ina ewe kapas a wiliti itelapen Satan. I ewe “Tefil,” chón pweni Kot. (Pwärätä 12:9, 10) Pwúngún, sise mochen néúnéú ekkewe sókkun fós repwe efisi ach sipwe usun ewe Tefil. Ese fókkun fich ngeni chón ewe mwichefel ar repwe eáni kapasen pweni mi efisatá angangen futuk usun chék “ufengen” me “kaimu fesen.” (Kalatia 5:19-21, KG) Ina popun, me mwen óm kopwe apwóróusa pwóróusen emén ka chék rong, kopwe pwisin eisinuk: ‘Mi pwúng ei pwóróus? Itá upwe pwári kirekiréch ika upwe apwóróusa? A fich are mi pwal lamot ai upwe apwóróusa?’—1 Tesalonika 4:11.
13. Ifa usun kapas mi ámmetek a tongeni ámmeteki aramas?
13 Kapas mi ámmetek. Sia fen káé pwe ach kapas a wor manamanan le ámmeteki ekkewe ekkóch. Pwúngún, fán ekkóch pokiten apwangapwangen tipis, kich meinisin sia kan niamam ren met sia apasa. Iwe nge, ewe Paipel a éúréúrakich usun ekkewe sókkun kapas ese fókkun fich ngeni Chón Kraist ar repwe eáni lón imwer me lón ewe mwichefel. Iei án Paulus éúréúr ngeni Chón Kraist: “Oupwe poutano tipe ngaw, kirikiringaw me sokkun song meinisin. Esap chuwen wor puppuchor are kapasen afeiengaw nefinemi [“kapas mi ámmetek,” NW] o ousap chuwen koum fengen.” (Efisos 4:31, KG) A kapachelong lón kapas mi ámmetek án aramas kér ngeni emén itengawan me pwal ekkóch it mi ngaw me án aramas soun esiita emén nge a tongeni ésúfélúngawa me epwe meefi pwe ese wor lamotan. Ekkewe sókkun kapas mi ámmetek a ákkáeúin efeiengaw ngeni ekkewe semirit pún a pwetete letiper me ra lúkúkáii mettóch.—Kolose 3:21.
14. Pwata emén mi sou eitengawa aramas a pwisin atolonga lón feiengaw?
14 Ewe Paipel a tuwenewen le apwúngú ekkewe mi sou eitengawa aramas mi ássáwa ekkewe ekkóch ren kapasen esiit, kapas mi ésúfélúngaw are kapas mi ámmetek. Emén mi ákkeáni ekkena sókkun fós a pwisin atolonga lón feiengaw pokiten emén mi sou eitengawa aramas a tongeni katowu seni ewe mwichefel ika ese mochen álleasochisi ekkewe minen álillis mi kan kawor ren ifa usun epwe siwili féfférún. Ika ese siwili napanapan, a tongeni péút seni feiéchún ewe Mwú. (1 Korint 5:11-13; 6:9, 10) Ina popun, a ffat pwe sise fókkun tongeni nónnóm lón án Kot tong ika sia eérenaaló le akkapasa ekkewe fós mi limengaw, chofona are kirikiringaw. Ekkena sókkun kapas ese aúfichikichetá.
SÓKKUN KAPAS MI AÚFICHIETÁ ARAMAS
15. Met sókkun kapas a aúfichietá aramas?
15 Ifa usun sipwe tongeni áeá ewe liffangen tufichin fós usun met ewe Chón Awora a mochen? Chechchemeni pwe án Kot we Kapas a pesekich ach sipwe néúnéú ekkewe sokun kapas mi aúfichietá aramas. (Efisos 4:29) Jiowa a pwapwa ika sia eáni ekkewe fós mi aúfichietá, pesei me apéchékkúla aramas. Me mwen ach sipwe apasa ekkena sókkun kapas, mi lamot ach sipwe lóóm ekiekéch. Paipel ese tichikietiw met sókkun fós sipwe eáni me met sisap eáni. Ese pwal eiteitatiw meinisin ekkewe “kapas murinno” sipwe eáni. (Titus 2:8, TF) Ren ach sipwe eáni sókkun kapas mi aúfichietá aramas, mi éch ach sipwe chechchemeni ekkeei úlúngát mettóch mi lamot nge sia mwittir weweitiir, mi esissillatá ekkewe sókkun kapas mi aúfichietá aramas: Kapas epwe múrinné, epwe pwúng me epwe fiti kirekiréch. Sipwe chemeni ekkena úlúngát mettóch atun sipwe pwóróus wóón ekkóch pwóróus mi tichik nge mi aúfichikichetá.—Ppii ewe pwóór “Ai Kapas A Aúfichietá Ekkewe Ekkóch?”
16. Pwata sipwe apúnga ekkewe ekkóch?
16 Kapasen apúng seni letip. Jiowa me Jesus ra silei lamoten kapasen apúnga me kapasen chen ngeni aramas. (Mateus 3:17; 25:19-23; Johannes 1:47) Iwe, a pwal múrinné ngeni Chón Kraist ar repwe apúnga aramas seni letiper. Pwata? Iei alon Än Salomon Fos 15:23: “Eman aramas a pwapwa, lupwen a sileöchü mine epwe apasa, sokun kapas mi fichiti eu me eu fansoun.” Kopwe pwisin eisinuk: ‘Met ua meefi atun emén a apúngaei seni letipan? Esap pwe ua pwapwa ren, me a apéchékkúlaei?’ Pwúngún, ika emén a apúngak seni letipan, a pwáraatá pwe a átenekuk me echenuk, me ámmeef ngonuk pwe met ka féri a fókkun lamot. Ekkena sókkun kapas mi apéchékkúl a alapaaló óm núkúnúk me a amwékútuk le alapaaló óm tinikken lón ekkewe angang kopwap féri lón mwachkkan. Pokiten ka aúcheani óm angei kapasen apúng, iwe esap itá kopwe pwal féri úkúkún óm tufich le ngeni ekkewe ekkóch kapasen apúng?—Mateus 7:12.
17. Ineet atun sipwe tongeni apúnga ekkewe ekkóch lón ewe mwichefel me chón ach famili?
17 Kopwe káé le kútta met mi múrinné mi nóm ren ekkewe ekkóch me apúnger. Lón ewe mwichefel, neman ka rongorong eú afalafal mi múrinné, ka esilla án emén sáráfé feffeitá lón pekin lúkú are ka kúna emén chinnap mi tuppwél le fiffiti ekkewe mwich inaamwo ika a apwangapwang. Eú kapasen apúng seni letip epwe apwapwaai letiper me apéchékkúler lón ar angang ngeni Kot. Lón famili, a lamot ngeni ekkewe mwán pwúpwúlú me fin pwúpwúlú ar repwe rongorong kapasen apúng me kapasen kilisou lefiler. (Än Salomon Fos 31:10, 28) A ákkáeúin lamot ngeni ekkewe semirit án aramas átenekiir me áfánniir. Lamoten kapasen apúnga me kapasen chen ngeni emén semirit a usun lamoten ttinen ewe akkar me ewe konik ngeni efóch irá. Sam me in kana, oupwe kúkkútta ekkewe napanap mi múrinné mi nóm ren néúmi kewe me ar achocho pwe oupwe tongeni apúnger. Ekkena kapasen apúnga a tongeni apworai me alapaaló án néúmi kewe núkúnúk me amwékútúúr le achocho le féri minne mi pwúng.
18. Pwata sipwe achocho le oururu chienach kewe chón lúkú?
18 Kapasen ourur. Jiowa a fókkun chúngú ekkewe mi tipetekison me ekkewe mi “tatakis leluker.” (Kölfel 147:3) An we Kapas a pesekich ach sipwe ‘apöchökülafengenikich’ me oururu letipen ekkewe mi letipechou. (1 Tesalonika 5:11, 14) Sia núkúnúk pwe Kot a silei me áfánni ach achocho le oururu me echipa chienach kewe chón lúkú mi fókkun letipechou.
Jiowa a pwapwa atun sia eáni kapas mi aúfichietá ekkewe ekkóch
19. Ifa usun sipwe oururu chienach kewe Chón Kraist?
19 Nge met kopwe tongeni ereni chienom kewe Chón Kraist mi lichippúng are letipechou pwe epwe aúfichiiretá? Kosap ekieki pwe kopwe wisen pwákini ar kewe osukosuk. Fán chómmóng, ekis chék kapas, ina met a kon álilliséch. Anúkúnúkú eménnewe mi letipechou usun óm tong. Ereni pwe oupwe iótekfengen nge kopwe sié ngeni Jiowa pwe epwe álisi eménna le silei pwe Kot me ekkewe ekkóch ra fókkun tongei. (James 5:14, 15) Anúkúnúkú pwe i emén chón ewe mwichefel mi lamot me aúchea. (1 Korint 12:12-26) Álleani eú wokisin seni Paipel mi anúkúnúkú pwe Jiowa a enletin tongei. (Kölfel 34:18; Mateus 10:29-31) Ach awora naféchún fansoun le awora kapas mi múrinné seni letipach ngeni emén mi letipechou, ese mwáál epwe tongeni álisi i le meefi pwe mi wor tongan me aúchean me ren aramas.—Än Salomon Fos 12:25.
20, 21. Ifa usun ewe kapasen fén epwe álilliséch?
20 Kapasen fén mi álilliséch. Pokiten sise unuséch, mi lamot ngenikich meinisin ach sipwe angei kapasen fén lón fansoun mi fich. Iei án Paipel pesepes: “Kopwe aüseling ngeni kapasen öüröür o etiwa kapasen fön, pwe kopwe tipachem lon kan fansoun repwe feito.” (Än Salomon Fos 19:20) Esap chék wisen ekkewe mwán mi ásimaw lón ewe mwichefel ar repwe awora kapasen fén. Sam me in ra awora kapasen fén ngeni néúr kewe. (Efisos 6:4) Neman a lamot ngeni Chón Kraist fefin ar repwe awora kapasen fén ngeni ekkewe fépwúl. (Titus 2:3-5) Ach tongei aramas a amwékútúkich le awora kapasen fén ngeni emén nge esap fen ámeteki letipan. Met a tongeni álisikich le awora ena sókkun kapasen fén? Ekieki ekkeei úlúngát mettóch pwe ewe kapasen fén epwe álilliséch: letipen ewe chón awora me minne a amwékútú i le eáni ena kapasen fén, lóngólóngun ewe kapasen fén, me napanapen an awora ewe kapasen fén.
21 Ren án ewe kapasen fen epwe álilliséch, mi lamot sipwe silei letipach me minne a amwékútúkich le awora ewe kapasen fén. Kopwe pwisin eisinuk: ‘Ineet atun a mecheres ai upwe etiwa kapasen fén?’ Pwúngún, a mecheres ngonuk óm kopwe etiwa eú kapasen fén ika ka silei pwe eménnewe mi awora ewe kapasen fén a tongeok nge ese fénék ren och popun ese pwúng are pokiten an mángaw reom. Ina popun, atun kopwe awora kapasen fén ngeni ekkewe ekkóch, epwe pwal ina usun letipom me minne a amwékútuk le awora ewe kapasen fén. Pwal eú, kapasen fén mi álilliséch a lóngólóng wóón Kapasen Kot. (2 Timoty 3:16) Ese lifilifil ika sia néúnéú eú wokisin seni Paipel, nge mi lamot pwe ewe kapasen fén sia awora a lóngólóng wóón Paipel. Ina popun, mi lamot ngeni ekkewe mwán mi ásimaw lón ewe mwichefel ar repwe túmúnú ar resap watá pwisin ekiekiir wóón ekkewe ekkóch. Resap ámwáálaló ewe Kapasen Kot, usun itá nge ewe Paipel a álisatá pwisin ar ekiek. Pwal óch, kapasen fén epwe kon álilliséch ika a kawor fán eú napanap mi múrinné. A mecheres an epwe ketiw eú kapasen fén ika napanapen an kawor a fiti kirekiréch me súfél.—Kolose 4:6.
22. Met ka tipeppós le féri ngeni ewe liffangen tufichin fós?
22 Enlet, ewe tufichin fós ina eú liffang mi aúchea seni Kot. Ach tongei Jiowa epwe amwékútúkich le áeáfichi nge sisap áeámwáálli ena liffang. Sipwe chechchemeni pwe ekkewe kapas sia eáni ngeni ekkewe ekkóch a wor manamanan. A tongeni aúfichietá are ámeteki aramas. Ina minne, sipwe achocho le áeáfichi ena liffang usun met ewe Chón Awora a mochen, weween fán iten ach sipwe aúfichietá aramas. Ika epwe ina napanapen ach fós, iwe epwe ekinamwei chókkewe mi rongorong me álisikich ach sipwe chék nóm lón ewe tongen Kot.
a Ewe kapasen Krik mi afféú ngeni “lomotongau” a pwal wewe ngeni “aücheangau.”—1 Korint 15:17.
b Ewe Paipel a néúnéú ewe kapas “limengau” nge a chómmóng weween mi weneiti sókkópaten féfférún tipis. Inaamwo ika esap meinisin féfférún limengaw epwe kapwúng me ren ewe mwichefel, nge emén epwe tongeni katowu ika a kan féri ekkewe féffér mi kon ssenúk limengawer nge ese aier.—2 Korint 12:21; Efisos 4:19; ppii “Questions From Readers” lón The Watchtower minen July 15, 2006.