Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich

March 5-11

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | MATEUS 20-21

“Iö A Mochen Epwe Chon Akom Mwemi, Epwe Nöümi Chon Angang”

nwtsty-E media

Ewe Leenien Amémé

Ekkóch leenien amémé, esin ei lón ei sasing, ra nóm ppen al. Chón amémé ra kan watiw chómmóng pisek, iwe a eppeti ewe al. Aramas mi nóm arap ngeni ena leeni ra tongeni kamé pisekin lón imw, sepi mi ffér seni pwúl, sepi mi mémmóng mi ffér seni kilaas, me pwal féún irá me iasai. Nge pokiten ese wor icebox, a lamot aramas repwe ló ngeni ewe leenien amémé iteiten rán pwe repwe kamé. Lón ewe leenien amémé, aramas ra tongeni rong pwóróus seni ekkewe chón amémé mi sáifetál are pwal seni ekkóch aramas mi feito me ekis. Ekkewe semirit ra tongeni urumwot, me chókkewe mi kút ar angang ra tongeni witiwiti an epwe wor angang mi suuk. Lón ewe leenien amémé, Jesus a echikara ekkewe mi semmwen, me Paulus a afalafal ie. (Föf 17:17, NW) Nge ekkewe senseen allúk me Farisi mi lamalamtekia ra fókkun sani án aramas repwe kúner me kapong ngeniir lón ekkena leeni ia chómmóng aramas ra kan chu ie.

nwtsty-E study note wóón Mat 20:20, 21

pwúlúwen Sepeti: Ina i inen ekkewe aposel James me Johannes. Me ren ewe puken Markus pwe James me Johannes re wisen chuuri Jesus. Nge mi ffat pwe ar ena tingor nge re ngeni iner we, Salome, epwe wisen atoura. Iner na neman tettelin inen Jesus.​—Mat 27:55, 56; Mar 15:40, 41; Jo 19:25.

emén lepeliefichum, nge emén lepelieméngum: Me ruu ekkewe wis ra ámmáfel me wor manamaner. Nge ewe peliefichin ina ewe a kon watte ámmáfelin.​—Kf 110:1; Föf 7:55, 56; Ro 8:34.

nwtsty-E study note wóón Mat 20:26, 28

chón angang: Are “chón álillis.” Ewe Paipel a kan néúnéú ewe kapasen Krik di·aʹko·nos fán iten emén mi chék akkawora álillis ngeni ekkewe ekkóch fán tipetekison. Paipel a néúnéú ena kapas fán iten Kraist (Ro 15:8), ekkewe chón angang are chón álillis ngeni Kraist (1Ko 3:5-7, NW; Kol 1:23), chónálillisin mwichefel (Fp 1:1, NW; 1Ti 3:8), me pwal néún emén chón angang lón imwan (Jo 2:5, 9) me ekkewe néúwisin mwú (Ro 13:4).

esap . . . pwe aramas repwe angang ngeni, nge . . . an epwe angang ngeniir: Are “esap . . . pwe aramas repwe álisi, nge . . . an epwe álisiir.”

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

nwtsty-E study note wóón Mat 21:9

Sipwe mwareiti: Krik, “Osanna.” Ena kapas lón fósun Krik a feito seni eú itiitin kapasen Ipru mi wewe ngeni “aua iótek, kopwe amanawa” are “kese mochen amanawa.” Lón ei wokisin ekkewe aramas ra néúnéú ewe kapas pwe eú tingor ngeni Kot pwe epwe awora amanaw are win. Iwe, mi tongeni afféú ngeni “kese mochen, atoto ngeni amanaw.” Ló, ló, ló, aramas ra poputá le néúnéú ena kapas fán iten iótek me mwareiti. Ena kapasen Ipru a pwá lón Kf 118:25, ina kinikinin ekkewe kél lón Kf 113-118 aramas ra kan kékkélú fansoun ewe Pasofer. Ina minne ekkewe aramas ra mwittir chemeni ekkena kapas lón ei atun. Eú kinikinin án Kot apwénúetá ena tingor an epwe amanawa Néún Tafit we, ina an amanawasefáli i seni máló. Lón Mat 21:42, Jesus pwisin a aloni alon Kf 118:22, 23 me a áwena ngeni ewe Messaia.

Néún Tafit: Eú itiitin kapas mi pwári ar mirititi tettelin familien Jesus me wisan we Messaia mi pwonetiw.

jy-E 244 ¶4-6

Eú Lesen Seni Efóch Irá Fiik Usun Lúkú

Nge pwata Jesus a efisi án ewe efóch irá fiik pwáseló? A pwári ewe popun ren an apasa ei: “Enlet, üpwe ürenikemi, pwe are oua lükü, nge ousap fokun tipemwaramwar, oupwe tongeni föri met ngang üa föri ngeni ei irä fiik. Nge sap chök ei, nge oupwe fen mwo nge tongeni apasa ngeni ei chuk, ‘Kopwe mwöküt seni ei leni o turulong le matau,’ iwe, epwe fis. Are oua lükülük, oupwe angei mettoch meinisin mine oua tüngor lon ämi iotek.” (Mateus 21:21, 22) Ren án Jesus erá ena, a enniwilisefálli met a apasa me mwan usun án lúkú epwe tongeni amwékútú eú chuuk.​—Mateus 17:20.

Iwe, ren án Jesus efisi án ewe irá pwáseló, a áiti ngeni néún kewe chón káé eú lesen usun lamoten lúkú Kot. A apasa: “Meinisin mine oua tüngor lon ämi iotek, oupwe lükü pwe oupwe angei, iwe, epwe torikemi.” (Markus 11:24) A ifan me lamoten ena lesen fán iten néún Jesus kewe chón káé meinisin! A ákkáeúin álilliséch ngeni ekkewe aposel pún repwele kúna watteen sóssót. Nge mi pwal wor eú lesen ren pwáselóón ewe irá fiik mi weneiti ewe napanap lúkú.

Usun chék ena irá fiik, ewe mwúún Israel a nikinikin uwaéch. A wor án aramasen Israel etipeeú me Kot, nge me lúkún usun itá ra álleasochisi an kewe Allúk. Iwe nge, chón ena mwú rese lúkú Kot me rese uwaéch. Ra pwal mwo nge ú ngeni Néún Kot we! Ren án Jesus efisi pwáselóón ena irá fiik ese uwaéch, a pwári pwe ina pwal met epwe fis ngeni ewe mwúún Israel ese uwaéch me rese lúkú Kot.

March 12-18

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | MATEUS 22-23

“Álleasochisi Ekkewe Ruu Allúk mi Lap Seni Meinisin”

nwtsty-E study note wóón Mat 22:37

lelukom: Ika Paipel a néúnéú lón kapas áwewe, iwe a kan wewe ngeni unusen napanapen ewe aramas me lón. Nge ika a fiti ekkewe kapas “ngún” me “ekiek,” iwe epwe tichik weween me a kan wewe ngeni meefien me mochenin emén. Ekkewe úlúngát kapas lón ei wokisin (leluk, ngún, me ekiek) ra chék ririfengen, a kon menlapei lamoten ewe sókkun tong mi unus fán iten Kot.

ngúnum: Are “unusen manawom.”

ekiekum: A wewe ngeni tufichin ekiek. A lamot ngeni emén an epwe anganga an tufichin ekiek pwe epwe sissileeló Kot me ámááraatá an tongei i. (Jo 17:3; Ro 12:1, NW) Masouen ei wokisin a feito seni Tut 6:5, ikewe ewe kapasen Ipru a néúnéú ekkeei úlúngát kapas, ‘leluk, ngún me tufich’ are péchékkúl. Iwe nge, me ren makkeien Mateus lón fósun Krik, a néúnéú ewe kapas “ekiek” pwe siwilin ewe kapas “péchékkúl.” Neman a wor ekkóch popun pwata a sókkofesen ekkena kapas. Áeúin, lón kapasen Ipru me lóóm ese wor ewe kapas fán iten “ekiek,” lape ngeni a chék kapachelong lón weween ewe kapasen Ipru fán iten “leluk.” Ika chón Ipru ra néúnéú ena kapas lón kapas áwewe, iwe a wewe ngeni unusen napanapen ewe aramas me lón, kapachelong an ekiek, memmeef, féffér, me met a amwékútú le féri och mettóch. (Tut 29:4, NW; Kf 26:2; 64:6; ppii ewe study note usun lelukom ren ei wokisin.) Ina popun, lupwen a pwá ewe kapas “leluk” lón fósun Ipru, ewe Septuagint a kan néúnéú ewe kapasen Krik mi wewe ngeni “ekiek.” (Ken 8:21; 17:17; SF 2:10; Ais 14:13) Neman pwal iei ewe oruuen popun pwata Mateus a néúnéú “ekiek” lón kapasen Krik nge esap “péchékkúl” atun a aloni alon Tut 6:5, pokiten ewe kapasen Ipru fán iten “péchékkúl” epwe tongeni wewe ngeni péchékkúl lón pekin inis me tufichin ekiek. Ese pwal lifilifil ewe popun, nge arapakkanfengenin weween ekkewe kapasen Ipru me Krik a álisikich le weweiti pwata ese léllé ekkewe kapas ekkewe soumakken Puken Kapas Allim ra néúnéú atun ra aloni alon Tuteronomi.

nwtsty-E study note wóón Mat 22:39

ewe oruuan: Lón Mat 22:37 a mak met Jesus a pélúweni ngeni án emén Farisi kapas eis, nge Jesus a pwal apachaatá ewe oruuen allúk. (Lif 19:18) Lón ei wokisin Jesus a asukulakich pwe ekkewe ruu allúk ra fókkun ririfengen, me unusen ewe Allúk me án ekkewe Soufós kapas ra lóngólóng wóón ekkena ruu allúk.​—Mat 22:40.

chón órum: Ei kapasen Krik fán iten “chón órum” (“ewe mi arap”) ese chék weneiti chón wilioruch. Nge a tongeni wewe ngeni ese lifilifil ié sia silei, chuuri, chiechi ngeni, me fós ngeni.​—Luk 10:29-37; Ro 13:8-10.

nwtsty-E study note wóón Mat 22:40

án Moses kewe allúk me án ekkewe soufós kapas: “Án Moses kewe allúk” a wewe ngeni ekkewe puken Paipel Keneses tori Tuteronomi. “Án ekkewe soufós kapas” a wewe ngeni ekkewe puken oesini lón ewe Tesin Ipru. Nge ika ekkena ruu mwuten kapas ra pwáppék, iwe a tongeni wewe ngeni unusen ewe Tesin Ipru.​—Mat 7:12; 22:40; Luk 16:16.

lóngólóng wóón: Ewe kapasen Krik a wesewesen wewe ngeni “eitiw wóón.” Iwe Jesus a affata pwe unusen ewe Tesin Ipru a lóngólóng wóón tong, nge esap chék ewe Allúk fengen me ekkewe Allúk Engol.​—Ro 13:9.

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

nwtsty-E study note wóón Mat 22:21

ngeni Sisar minne án Sisar: Minne Jesus a apasa lón ei wokisin ina chék ewe atun a fósun ewe kingen Rom. A pwal mak ena pwóróus lón Mar 12:17 me Luk 20:25. A kapachelong lón “mine än Sisar” méén ekkewe angang ewe mwú a awora, pwal ach asamolu ekkewe sounemenem me álleasochisi ewe mwú iteitan ika mi tipeeú ngeni letipen Jiowa.​—Ro 13:1-7.

ngeni Kot minne án Kot: A kapachelong án emén unusen fel ngeni Kot seni letipan, unusen an tong, me unusen an tuppwél le álleasochis.​—Mat 4:10; 22:37, 38; Föf 5:29; Ro 14:8.

nwtsty-E study note wóón Mat 23:24

Oua chúrawu emén nóóng seni lón únúmemi minen ún, nge oua oromaaló emén kamel: Ewe nóóng ina i emén man mi fókkun kúkkún me lein ekkewe man mi limengaw chón Israel ra sissilei, nge kamel ina i emén man mi fókkun watte me leir. (Lif 11:4, 21-24) Jesus a néúnéú eú sókkun kapas áwewe mi kon alapaaló áweween eú pwóróus, me a pwal néúnéú och sókkun kapas mi asókkafeseni ewe pwóróus lón an apasa pwe ekkewe néúwisin lamalam ra chúrawu emén nóóng seni únúmer pwe resap limengaw ren, nge ra oromaaló emén kamel ren ar péútaaló minne mi aúchea lón ewe Allúk.

March 19-25

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | MATEUS 24

“Mammasa lón Pekin Lúkú Atun Ekkewe Ránin Lesópwólóón”

it-2-E 279 ¶6

Tong

A Tongeni Patapateló án Emén Tong. Atun Jesus Kraist a fós ngeni néún kewe chón káé usun met epwe fis lón mwachkkan, a erá pwe chómmóng chókkewe mi erá pwe ra lúkú Kot epwe patapateló ar tong (a·gaʹpe). (Mat 24:3, 12) Ewe aposel Paulus a apasa pwe eú kinikinin esissillen ekkewe rán mi weires lón ewe fansoun epwe feito, ina án aramas “repwe efich moni.” (2Ti 3:1, 2) Ina minne, a ffat pwe emén a tongeni poputá le tongei minne mi mwáál, iwe an we tongei minne mi pwúng a tongeni móróló. Ena mettóch a menlapei lamoten án emén epwe akkanganga me ákkámááraatá an tong ren an ekilonei án Kot we Kapas me etipeeúfengeni manawan ngeni án Kot kewe kapasen emmwen.​—Ef 4:15, 22-24.

w00 4/1 14 ¶5

En mi Apwénúetá Unusen Wisom Ngeni Kot?

⁵ Jises Kraist a apasa ussun ekkeei fansoun weires: “Pun ussun chok ekkewe ranin Noa, epwe iei ussun ren an ewe Noun-Aramas waroto. Pun ussun chok ar foffor lon ekkewe ran mwen ewe noter, ra mommongo o ukkun, ra pwal pupulufengen, tori ewe chok ran Noa a tolong lon ewe waimw. Nge rese meefi och, tori fansoun ewe noter a fis, o a uweiirelo meinisin. Iwe, epwe fokkun iei ussun ren an ewe Noun-Aramas waroto.” (Mattu 24:37-39) Ika mei aukukoch, esor ngauen mommongo me ukkun, me pupulu, ina eu kokkot Kot a pwisin poputani. (Keneses 2:20-24) Iwe nge, ika sipwe sinneni pwe sia fen akkomwa aurekin manauach, pwata sisap iotek ussun? Jiowa epwe tongeni alisikich pwe sipwe kutta akkom an we Muu, foffori minne mi pwung, me apwonueta wisach ngeni.​—Mattu 6:33; Rom 12:12; 2 Korint 13:7.

jy-E 259 ¶5

Ekkewe Aposel Ra Eis eú Esissil

A apasa pwe a lamot ngeni néún kewe chón káé ar repwe mammasa me mmólnetá. Jesus a menlapei ei kapasen éúréúr ren pwal eú kapas áwewe, a erá: “Are ewe souimw epwe silei inet ewe chon solä epwe war, oupwe fokun silei, pwe ätewe epwe nenela, nge esap mwüt ngeni ewe chon solä an epwe atalong imwan we. Iei mine pwal ämi, oupwe molotä fansoun meinisin, pun Nöün Aramas epwe war lon eu otun ousap ekieki ngeni.”​—Mateus 24:43, 44.

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

nwtsty-E study note wóón Mat 24:8

metek emén fefin a eáni me mwen an epwe néúnéúló: Ewe kapasen Krik a wesewesen fós usun ewe watteen metek a cheeri emén fefin atun epwele néúnéú. Inaamwo ika ei wokisin a néúnéú ena kapas fán iten sókkopaten metek me riáfféú nge ese chék wewe ngeni metekin néúnéú, nge neman a pwal filitá pwe epwe pwári pwe ekkewe osukosuk me riáfféú mi fen oesini repwe fis wóón fénúfan repwe chómmóngóló, weiresiló, me langattamoló tori ewe riáfféú mi lapalap mi mak lón Mat 24:21.

nwtsty-E study note wóón Mat 24:20

fansoun patapat: Púngúmmongun út, pummongun konik me patapat, atun ena kinikinin fansoun a áweiresi án emén epwe sái me kúnékún anan me ia epwe tongeni nóm ie.​—Esr 10:9, 13.

lón ránin Sapat: A wor ekkewe allúk atun Sapat mi áweiresi emén lón ekkewe leeni esin Jutea an epwe sái ngeni ekkewe leeni mi towau me uwou chómmóng pisek. Pwal och, tittin ekkewe telinimw ra kesip atun ránin Sapat.​—Ppii Föf 1:12, NW me sgd Kinikin 16.

March 26–April 1

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | MATEUS 25

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

w15 3/1 28 ¶7

Sipwe Ákkálisi Pwiin Kraist Kewe fán Tuppwél

⁷ Iei a fataffatéch ach weweiti ewe kapas áwewe usun ekkewe siip me siike. Sia silei pwe ewe “Nöün Aramas” are ewe “king,” ina i Jesus. ‘Pwiin’ ewe King kewe, iir ekkewe mi kepit ren ewe manaman mi fel, chókkewe repwe fiti Jesus le nemenem lón láng. (Rom 8:16, 17) Ekkewe “sip” me “kuuch,” are siike, iir aramas seni fénú meinisin. Epwe pwúngúló ika iir siip are siike lesópwólóón ewe riáfféú mi lapalap, ewe mettóch epwele fis ekiseló chék. Me sia silei pwe Jesus epwe apwúngú aramas me ren féfférúr ngeni ekkewe mi kepit ra chúen nóm wóón fénúfan. Sia fókkun kilisou pún Jiowa a álisikich le alapaaló ach weweiti ei kapas áwewe me ekkewe pwal ekkóch mi mak lón Mateus sópwun 24 me 25!

w09 10/1 25 ¶16-18

“Ämi Chiechiei Kana”

¹⁶ Ika ka äpilükülükü om kopwe manau woon fönüfan fän än Kot we Mwu, ifa usun kopwe tongeni pwäratä om chiechi ngeni pwiin Jises kewe? Sipwe chök apasa ülüngät mettoch kopwe tongeni föri. Äeüin, kopwe fiffiti ewe angangen afalafal ren unusen letipom. Kraist a allükü ngeni pwiin kewe ar repwe afalafala ewe kapas allim woon unusen fönüfan. (Mt. 24:14) Iwe nge, epwe weires ngeni lusun pwiin Jises kewe woon fönüfan ikenäi ar repwe apwönüetä wiser na ika ekkewe ekkoch siip rese äkkälisiir. Iteiten fansoun ekkewe ekkoch siip ra afalafal, ra älisi pwiin Jises kewe ar repwe apwönüetä wiser mi fel. Kraist me nöün chon angang mi tuppwöl me tipatchem ra wesewesen kilisou ren ach chiechi ngeniir le föri ena angang.

¹⁷ A Oruuan, ekkewe ekkoch siip ra tongeni älisi pwiin Jises kewe ren ar awora monien älillis pwe epwe feffeitä ewe angangen afalafal. Jises a pesei nöün kewe chon äppirü ar repwe äeä wöün fönüfan “ese pwüng” pwe epwe wor chiechier. (Luk 16:9, TF) Sap minne sipwe tongeni mööni ach chiechi ngeni Jises are Jiowa. Iwe nge, ren ach äeä pisekich le äfeffeitääi angangen ewe Mwu, sia ännetatä ach chiechiöch me tong, sap chök lon kapas, pwe pwal “lon ach föför mi let.” (1 Jon 3:16-18) Sia föri ena atun sia akkafalafal, awora monien älillis fän iten kaütään me tümünün ach kewe leenien mwich me ewe angangen afalafal woon unusen fönüfan. Jiowa me Jises ra aücheani ach pwapwaiti liffang, ese lifilifil ika a watte are kükkün ewe moni sia fangolo.​—2 Kor. 9:7.

¹⁸ Aülüngätin, sipwe änneta pwe kich chiechien Kraist ren ach älleasochisi än ekkewe elterin mwichefel emmwen. Ra kefilitä me ren ngün mi fel fän än Kraist emmwen. (Ef. 5:23) Ewe aposel Paul a makkeei: “Oupwe aleasochisi nöümi kewe souemwen o föri mine ra allük ngenikemi.” (Ipru 13:17) Fän ekkoch, esap mecheres ach sipwe älleasochisi ekkewe emmwen seni Paipel mi kawor me ren ekkewe elter. Ach silei pwe rese unusöch epwe tongeni ämwääli ach ekiek usun ar fön. Iwe nge, Kraist, Möküren ewe mwichefel, a pwapwa le nöünöü ekkena mwän rese unusöch. Ina minne, föfförüch ngeni ar emmwen epwe kküü ach chiechi ngeni Kraist. Sia ännetatä ach tongei Kraist ren ach sisap afota mwäällin ekkewe elter, nge sipwe pwapwa le älleasochisi ar emmwen.