Än Jiowa we Kapas A Manau
Menlapen Ekkewe Taropwe ngeni Chon Korint
EWE aposel Paul a fokkun lolileniesini ewe mwichefel lon Korint. A rong pwe a wor tipefesen lefiler. Rese apwüngü chon lisowu-mwääl. Ewe mwichefel a pwal mak ngeni Paul ussun ekkoch ar kewe kapas eis. Iwe, orun 55 C.E., lupwen a nonnom lon Efisus atun an aülüngätin säi lon wisan we misineri, Paul a makkei ewe äechöön me lein nöün kewe rüüachö taropwe ngeni chon Korint.
Mwirin chök fitu maram, a pwal makkei nöün we arüüachöön taropwe, sopwosopwun ewe äechöön. Pokiten nonnomun aramas lon me lükün ewe mwichefel lon Korint lon na fansoun a ussun chök minne a fis lon ach ei fansoun, ewe pworaus lon nöün Paul kewe taropwe ngeni chon Korint a fokkun aüchea ngenikich.—Ipru 4:12.
‘OUPWE MAMASA, OUPWE ÜPPOS, OUPWE PÖCHÖKKÜL’
Paul a peseer, “Oupwe tipeeufengen lefilemi.” (1 Kor. 1:10) “Jesus Kraist i chök ewe longolong, nge esap pwal wor eu longolong me lükün.” Iwe, napanapen Chon Kraist kewe ra alongolong woon i. (1 Kor. 3:11-13) A iei ussun Paul a kapas ussun emön chon föri lisowu-mwääl lon ewe mwichefel: “Oupwe atowu ewe aramas mi föföringau seni lon ämi we mwich.” (1 Kor. 5:13) A apasa, “Sisap aea inisich fänäsengesin föförün lisowu mi ngau nge . . fänäsengesin ach Samol.”—1 Kor. 6:13.
Ren an a pölüweni ‘ekkewe mettoch ra mak ngeni,’ Paul a awora kapasen fön mi mürinnö ussun pwüpwülü me lipich. (1 Kor. 7:1) Mwirin an a kapas ussun än Chon Kraist tettelin nemenem, kokkotöchün ekkewe mwich, me enletin ewe pworaus ussun ewe manausefäl, Paul a peseer: “Oupwe mamasa, oupwe likiitu lon ach luku, oupwe pworacho usun tipenmwan, oupwe pochokkul.”—1 Kor. 16:13.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
1:21—Kot a wesewesen nöünöü minne mi “umwes” pwe epwe amanaua chokkewe mi lükü? Aapw, ese. Iwe nge, pokiten “aramas resap tongeni silei i ren püsin ar tipatchem,” minne a nöünöü le amanaua aramas a umwes mwen meser.—Jon 17:25.
7:33, 34—Met weween “ekkewe mettochun fonufan” emön mwän are emön fefin mi pwüpwülü epwe aüreki? Paul a kapas ussun ekkewe mettoch Chon Kraist mi pwüpwülü ra kan aüreki ussun rän me rän. A kapachelong möngö, üf, me imw, nge ese kapachelong ekkewe mettochun fönüfan mi ngaw Chon Kraist ra ti seniir.—1 Jon 2:15-17.
11:26—Paul a kapas ussun “iteiten fansoun” ächechchemenien mäloon Jises epwe fis; iwe, fän fitu me “tori” ineet epwe fis? Alon Paul ese wewe ngeni pwe sipwe föri ächechchemenien mäloon Jises fän chommong. Ewe kapasen Krik a nöünöü fän iten “iteiten fansoun” a wewe ngeni “ineet chök.” Ina popun, Paul a apasa pwe iteiten fansoun are ineet chök ekkewe Chon Kraist mi kepit repwe angei ewe pret me wain, weween, fän eü chök iteiten ier lon Nisan 14, ra “asilefeili mälan ach Samol.” Repwe föri ena “tori epwe war,” weween, tori fansoun epwe etiwer lon läng mwirin ar repwe manausefällitä.—1 Tes. 4:14-17.
13:13—Ifa ussun tong a lap seni lükü me epilükülüköch? Lupwen epwe letelo “minne sia epilükülükü” me epwe fisitä minne “sia achifoua,” epwe muchulo ena esin lükü me epilükülüköch. (Ipru 11:1) Tong a lapalap seni lükü me epilükülüköch pun epwe nonnom tori feilfeilo chök.
15:29—Met weween “papataiselo ren ar repwe mälo”? Sap minne Paul a erä pwe aramas mi manau repwe papataiselo fän iten iir kewe mi fen mälo nge resaamwo papatais. Nge Paul a kapas ussun än ekkewe Chon Kraist mi kepit manaueni ewe manau mi tuppwöl tori ar mälo me mwirin, ar repwe manausefäl me wiliti ngün.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:26-31; 3:3-9; 4:7. Ach sikäsini Jiowa fän tipetekison, nge sap pwisin kich, epwe efisatä tipeeüfengen lon ewe mwichefel.
2:3-5. Lupwen a afalafal lon Korint, iolapen än chon Kris tipatchem me sukul, eli Paul a ekieki ika epwe tongeni achchüngü letipen iir kewe mi aüseling. Iwe nge, ese mut ngeni och apwangapwang are niuokkus an epwe eppeti an apwönüetä wisan me ren Kot. Iwe, sisap pwal mut ngeni sokkopaten nonnomun manauach mi weires are sokkolo ar repwe eppeti ach esilefeili ewe kapas allim ussun Mwuun Kot. Sipwe tongeni lükülük woon Jiowa pwe epwe älisikich, ussun chök Paul.
2:16. Ach eäni “ekiekin Kraist” a wewe ngeni ach sipwe silefichi napanapen an ekiek me pwata a eäni ena sokkun ekiek, me weweiti napanapan kewe meinisin, me tapwelo mwirin lon ipwan kewe. (1 Pit. 2:21; 4:1) A fokkun lamot ach sipwe käkkäeöfichi ussun manauen Jises me än angangen afalafal!
3:10-15; 4:17. A lamot sipwe nengenifichi me amürinnölo ach tufichin asukula me föralo chon käeö. (Mt. 28:19, 20) Ika sise angöch le asukul, eli nöüch we chon käeö esap likiitü fän sossotun an lükü, me sipwe meefi riäfföü pwe pwisin kich sipwe manau, nge ‘ach angang epwe [ussun itä nge] karelo.’
6:18. “Su seni lisowu” a wewe ngeni ach sisap chök ti senikich ekkewe föfför mi kapachelong lon por·neiʹa, nge pwal ekkewe mettoch meinisin mi tongeni eselipakich ngeni lisowu mwääl, ussun choweän föfförün kapasingaw, föfför me ekiek mi limengaw, ekiek ussun lisowu, me angol ngeni emön.—Mt. 5:28; Jem. 3:17.
7:29. Chon pwüpwülü repwe tümünü pwe resap kon ekilapei are akkomwa ar pwüpwülü pwe rete okukumwiri mettochun ewe Mwu.
10:8-11. Jiowa a fokkun song lupwen Israel a ngününgününgawa Moses me Aaron. Sipwe tipatchem ika sipwe tümünükich seni ach sipwe wiliti sou ngününgününgaw.
16:2. Ika sipwe akkotaöchü me mmolnetä pwe sipwe awora monien älillis fän iten äfeffeitään ewe angangen afalafal woon unusen fönüfan, sipwe tongeni föri iteitan.
‘OUPWE UNUSOCHULO’
Paul a ereni ekkewe chon Korint pwe repwe “omusalo tipisin atewe, o aururu letipan” nge ätewe, emön mi aiersefäl mwirin an a katowu seni ewe mwichefel. Inaamwo ika nöün Paul we äechöön taropwe a aletipechour, nge a pwäri pwapwa pun ra “letipechou tori aier.”—2 Kor. 2:6, 7; 7:8, 9.
‘Ussun iir ra pisekisekilo lon mettoch meinisin,’ Paul a pesei chon Korint ar repwe ‘fangafangöch.’ Mwirin an a pölüweni chon ü ngeni, a säingooni an kapasen fön ngeni iir meinisin: “Oupwe chengel, oupwe unusochulo, (“oupwe awenechara ami ekiek me foffor,” NW) oupwe chipelo, oupwe tipeeufengen, oupwe kinamwefengen.”—2 Kor. 8:7; 13:11.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
2:15, 16—Ifa ussun kich “pwokkusun Kraist”? A ina ussuch pun sia älleasochisi minne ewe Paipel a apasa me sia esilefeili an pworaus. Inaamwo ika a pwongaw ngeni iir kewe rese pwüng, nge a pwokkus ngeni Jiowa me ekkewe mi letip-wenechar.
5:16—Ifa ussun ekkewe Chon Kraist mi kepit rese“ekieki och mettoch usun emon lon pekin fituk”? Rese eäni ekiekin chon fönüfan ussun aramas, weween, rese aapap are lifilifil aramas pokiten wöüür, ar lewo, are ar mwu. Ra alamota ar ririöch ngeni chiener kewe chon lükü.
11:1, 16; 12:11—Itä Paul a miritingaw lon an kapas ngeni Chon Korint? Aapw, ese. Iwe nge, eli ekkoch ra ekieki pwe a sikäsini me ese mirit pokiten minne a apasa fän iten wisan we, wisen aposel.
12:1-4—Iö a “feita tori lon paratais”? Pokiten ewe Paipel ese kapas ussun pwal emön mi küna ena längipwi, me ena pworaus a nom mwirin än Paul anükünükü wisan we, wisen chon künö, eli Paul a kapas ussun pwisin künaen manauan. Minne ewe aposel a küna a wewe ngeni ewe paratis lon pekin ngün chon ewe mwichefelin Chon Kraist ra pwapwaesini lon “ewe fansoun sopwolon.”—Tan. 12:4.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
3:5. Ei wokisin a äiti ngenikich pwe Jiowa a älipwäköchükich fän iten ewe angangen afalafal ren an Kapas, an we ngün mi fel, me an we mwicheich woon fönüfan. (Jon 16:7; 2 Tim. 3:16, 17) Sipwe tinikken le käkkäeö ewe Paipel me nöüch kewe puk, tittingor ewe ngün mi fel, me fiffiti än Chon Kraist kewe mwich me uwawu meefiach.—Kölf. 1:1-3; Luk 11:10-13; Ipru 10:24, 25.
4:16. Pokiten Jiowa a asefösefälli ‘letipach iteiten rän meinisin,’ sipwe äeäfichi minne Jiowa a kan akkawora iteitan, nge sipwe akkapöchökkülatä ach ririöch ngeni Kot iteiten rän.
4:17, 18. Ach chechchemeni pwe “ach ei riaffou epwe nonnom fansoun mochomoch chok o mi pwas” epwe älisikich le likiitü le tuppwöl ngeni Jiowa fän weires.
5:1-5. A ifa me watteen lingöchün än Paul pwäralo meefien ekkewe Chon Kraist mi kepit ussun ar epilükülükün manau lon läng!
10:13. Lape ngeni fansoun, ika esor kokkotun ach sipwe afalafal ikewe a osupwangen chon afalafal ie, sipwe chök afalafal ikewe chon ach mwichefel ra wisen angang ie.
13:5. Ren ach sipwe ‘sotuni pwisin kich are sia nonnom lon ewe lükü,’ sipwe apöpööü ach föfför ngeni minne sia käeö lon Paipel. Ren ach sipwe ‘ännetatä wesewesen napanapach,’ a lamot ach sipwe nennengeni ifa aükükün watteen ach ririöch ngeni Kot, pachelong ach tufichin “esinna lefilen minne mi murinno o minne mi ingau” me pwal ach kewe föfförün lükü. (Ipru 5:14; Jem. 1:22-25) Ren ach apwönüetä än Paul kapasen fön mi pwüng, sipwe tongeni feffetäl lon ewe alen enlet.
[Sasing lón pekin taropwe 28]
Met weween ekkeei kapas “iteiten fansoun, lupwen ami oupwe mongo ei pret o unumi ei sepi”?—1 Kor. 11:26