NSUNZO 20
Txini Entapulela Ovuhulela wa Amwiddani a Mulugu?
‘Ahigumana mburo mmodhene, onromoliwa mw’ilogeloni ya Hebreu Harmagedón.’—OVUH. 16:16.
JIBO 150 Mmwiwelele Mulugu wi Muvuneye
DHINASUNZE IYOa
1. Txini enloga nivuru na Ovuhulela sabwa ya nlogo na Mulugu?
NIVURU na Ovuhulela, ninonaddela wi Omwene wa Mulugu onolamulela wirimu vina Satana ohiponyedhiwa velaboni ya vati. (Ovuh. 12:1-9) Oponyiwa oku wa Satana ohidhana murenddele wirimu mbwenye ohitatamula makattamiho velaboni ya vati. Sawaya? Sabwa ya Satana osilidhiwa ohatatamulela goi emeleli ororomeleya a Yehova ali velaboni ya vati.—Ovuh. 12:12, 15, 17.
2. Txini enanikamihedhe okalavi ororomeleya vamentoni va Yehova?
2 Ninawodhe dhavi okalavi ororomeleya vamentoni va Yehova masiki nilupeliwaga na Satana? (Ovuh. 13:10) Elobo modha enanikamihedhe ku oziwa ejile enapadduwe musogoro. Motagiha, nivuru na Ovuhulela ninologa mareliho onile Joau anakelihu musogoro. Mwa mareliho-ene abo munologiwa otolotxiwa wa amwiddani a Mulugu. Ovano ndowe nisekesere mukalelo onnikamihedha nivuru na Ovuhulela, wazinddiyela amwiddani abo vina oziwa enapadduwele.
AMWIDDANI A MULUGU ANLOGIWA NA ‘EZINDDIYELO’
3. Vizinddiyelo gani dhinlogiwa munivuruni na Ovuhulela?
3 Versu yoroma ya nivuru na Ovuhulela, enonaddela esile dhinengesihu dhilebiwe na ‘ezinddiyelo’ kuloga mulogelo wa nladdaniho. (Ovuh. 1:1) Amwiddani a Mulugu alebiwe munivuruni ntti na maladdaniho. Ninowona dhinama dhawopiha. Motagiha, enologiwa “enama yawopiha evaddelaga mbara.” Ena ‘misoro mitanu na minli na manyaga kumi.’ (Ovuh. 13:1) Enama eji yafwariwa na ‘enama yina yawopiha yabudduwa vati.’ Yaloga ninga dragau ofiyedha “otitiha motho odhulu.” (Ovuh. 13:11-13) Iyo vina ninowona “enama enddimuwa yofila” egilatele muyana wa jeberuwa. Dhinama esi ttaru dhinatonya amwiddani adhile vawale amwiddaga Yehova Mulugu vina Omwene waye. Nona jamakamaka vaddiddi ozinddiyela ejile entonyani.—Ovuh. 17:1, 3.
DHINAMA NAYI DHINDDIMUWA
‘Dhivaddelaga mbara.’ (Dan. 7:1-8, 15-17) Dhinatonya alamuleli, alamulele nsaka na mundduni afwarafwarile nlogo na Mulugu oromana nsaka na Daniel (ddima 4, 7)
4-5. Dhinlogiwa va Daniyel 7:15-17 dhinnikamihedha dhavi ononelamo entapulela dhinama dhinlogiwa mu nivuruni na Ovuhulela?
4 Nihinatti osunza sabwa ya amwiddani aba, ninofwanyela ononelamo entapulela enama eji ya wopiha vina muyana wa jeberuwa. Wila ninonelemo pama nittiye Bibilia atapulele. Vizinddiyelo dhinjene dhinfwanyeya munivuru na Ovuhulela, dhimala otapuleliwa mmanivuru mena a Bibilia. Motagiha, namavuhulela Daniel wahiroha ‘vinama nayi dhinddimuwa, dhihinoneyaga dhivaddelaga mbara.’ (Dan. 7:1-3) Daniel ohileba ejile entapulelani. Dhinama esi dhinddimuwa dhihinoneyaga, dhinatonya “amwene” anayi obe alamuleli. (Kengesa Daniyel 7:15-17.) Otapuleliwa oku ononikamihedha ononelamo wi dhinama dhawopiha dhinlogiwa munivuruni na Ovuhulela dhintonya guru dha politika.
5 Ovano ndowe nisekesere vizinddiyelo dhinlogiwa munivuruni na Ovuhulela. Dhawene panawodhe Bibilia onikamihedha ononelamo ejile entapulela vizinddiyelo esi. Ninfuna nirome osekesera enama modha-modha. Voroma ninele wona entonya dhinama esi dhawopiha. Ottiya ejo ninele wona ejile enapadduwe na dhinama esi. Omamalelowa ninele wona entapulela mapadduwo aba mwa iyo.
OVITULIWA WA AMWIDDANI A MULUGU
MUSORO WA NEUTANU NA MINLI WA ENAMA YAWOPIHA
Enama ya misoro mitanu na minli, “evaddelaga mbara” manyaga kumi vina vizinddiyelo kumi dh’omwene obe mwereko. (Ovuh. 13:1-4) Enatonya alamuleli aromile olamulela nsaka na wale mpaka ovanene. Musoro wa neutanu na minli ontonya guru tanu na bili dha mwilaboni dhinfwarafwara nlogo na Mulugu (ddima 6-8)
6. Enama ya misoro mitanu na minli enlogiwa va nivuru na Ovuhulela 13:1-4 entapulela eni?
6 Txini entapulela enama ya misoro mitanu na minli? (Kengesa Ovuhulela 13:1-4.) Ninowona wi enamaya ena mukalelo wa nyarugwe, manyaloya ali ninga a nikurukumwa, mulomoya ninga wa poddogoma vina ena manyaga kumi. Mikalelo esi dhetene dhintonya dhinama nayi dhawopiha dhinlogiwa kapitulu 7 ya nivuru na Daniel. Mbwenye apa munivuruni na Ovuhulela mikalelo esi dhotene dhilotaganyihiwa, badhikala enama modha yawopiha ottiya dhinama nayi dhottiyana. Enama eji yawopiha kintonya omwene mmodha. Enologiwa wi ehikana owodha owattongana “athu a mahimo otene, malogo, vilogelo na a vilabo dhotene.” Olamulela oku onddimuwa vaddiddi onapitta alamuleli ena. (Ovuh. 13:7) Nona enama eji yawopiha entonya guru dhotene dha politika dhinlamulela nlogo na attu oromana nsaka na wale.b—Koh. 8:9.
7. Txini entapulela musoro mmodha-mmodha wa enama eji yowopiha?
7 Txini entapulela musoro mmodha-mmodha ya enama ya misoro mitanu na minli? Ovuhulela kapitulu 17 enonikamihedha ofwanya yowakulaya sabwani enloga enama yakakene yawopiha enlogiwa va Ovuhulela kapitulu 13. Va Ovuhulela 17:9, 10 enloga dhahi: “Amwene atanu na eli. Mwa aboyá, atanu amala otitihiwa; wanotanu na mmodha ddinthonga ovanene; womarihayá kanafiya. Agafiya, kanagonelena.” Mwa alamuleli aba etene alabihedhile Satana atanu na eli anladdanihiwa na ‘misoro.’ Alamuleli aba ahifwarafwara venjene nlogo na Mulugu. Nsaka nikalilewo murumiwi Joau, alamuleli atanu ahimala olamulela: Ejipitu, Asíria, Babilónia, Medo-Pérsia na Grécia. Wa netanu na mmodha Roma elolamulelavi mudhidhi wakelile murumiwi Joau mavuhulo aba. Txini yoniha wi ogahikala mulamuleli wa netanu na wili obe musoro womariha?
8. Txini entonya musoro wa neutanu na wili wa enama yawopiha?
8 Ninga munonelihu nivuhulo na nivuru na Daniel, ninonikamihedha ozinddiyela musoro womariha wa enama yawopiha ena misoro mitanu na minli. Mulamuleli omariha onlamulela “siku na Nabuya” masaka aba omariha bani? (Ovuh. 1:10) Kuwiwanana wa Reino Unido na Estados Unidos de America, na mazu mena Anglo-Amercana. Iyo nikana ebaribari ya ejuwene sabwani enama yawopiha ya misoro mitanu na minli enlogiwa va Ovuhulela 13:1-4 enatonya awene.
ENAMA YAWOPIHA YA MANYAGA MELI ENLADDANA NA MWANA-NIBILA
Enamaya ‘yabudduwa vati’ vina yaloga ‘ninga dragau.’ Ofiyedha “otitiha motho odhulu” vina yanlagiha vizinddiyelo ninga ‘namavuhulela wawota.’ (Ovuh. 13:11-15; 16:13; 19:20) Ninga enama ya manyaga meli vina namavuhulela wawota, Anglo-Americana onowanyengetta attu otene a mwilaboni wi ‘akose nladdaniho’ na ‘enama yawopiha’ ya misoro mitanu na minli vina manyaga kumi (ddima 9)
9. Txini entapulela enama yawopiha ena “manyaga meli aladdana na a mwana-nibila”?
9 Ovuhulela kapitulu 13 onodhowa anaddelaga wi musoro wa neutanu na wili guru dha Anglo-Americana, ogahikosa elobo yoladdana na dhinira enama yawopiha ya ‘manyaga meli aladdana na a mwana-nibila yaloga ninga dragau.’ Enama eji yawopiha “yanira dhotikiniha dhinddimuwa, ofiyedha otitiha motho odhulu vamentoni va athu.” (Ovuh. 13:11-15) Va Ovuhulela kapitulu 16 na 19 vanologiwa enama yawopiha enkuweliwa “namavuhulela wawota.” (Ovuh. 16:13; 19:20) Daniel ohiloga elobo yoligana enatonya akadda Anglo-Americana wi Guru Yawa “enele otatamula otolowa.” (Dan. 8:19, 23, 24) Nanda jijuwene epadduwile nsaka na Koddo Yanawili ya Mulimau. Bomba bili atomika eponyedhiwe o Pacífico dhikamihedha ogoma wa koddo ya Mulimau, bombadha dhisasanyiwe modhela wiwanana wa asientista Britânico vina America. Mwaha wa osasanya bomba esile akadda Anglo-Americana akalile ninga ‘atitihile motto odhulu.’
ENAMA YAWOPIHA YOFILA
Jeberuwa onimutonya Babilónia Munddimuwa oli vadhulu va enama yawopiha. Enamaya enatonya amwene atanu na araru. (Ovuh. 17:3-6, 8, 11) Omaromo jeberuwa wanang’anela enama yawopiha, mbwenye osogorowa enamaya emutolotxa. Jeberuwa ontonya marelijiau otene onyengetta. Masaka abano, enama yawopiha enimutonya Nações Unidas, nikuru ninkamihedha makani aniwanana na politika orugunuwa elabo yotene (ddima 10, 14-17)
10. ‘Nladdaniho na enama yawopiha’ ninimutonya ani? (Ovuhulela 13:14, 15; 17:8, 11)
10 Vasogorova ninowona enama yina yawopiha. Enama eji yawopiha ya misoro mitanu na minli enoladdana na ejile yoroma ottiyanawa ja wi eji jofila. ‘Enama eji yawopiha’ enimutonya “mwene wanotanu n’oraru.”c (Kengesa Ovuhulela 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Enologiwa wi “mwene” oddu vamaromo wahikalagawo barimela novenya bahiyelela okalawo. Vizinddiyelo esi dhetene dhinimutonya Organização das Nações Unidas odduwene onkamihedha malogo a politika ozugunuwa elabo yotene! Vamaromo Organização das Nações Unidas akuweliwa Liga das Nações. Odhile orimela mudhidhi wa Koddo ya nawili ya Mulimau. Ddabuno muyeleliye dduddu onziwiwa ninga Nações Unidas.
11. Txini enkosa makuru a Politika nanda ninkoddelani wawova?
11 Modhela dhopela malago makuru a politika anomusadduwela Yehova vina nlogo naye. Na mukalelo wa nladdaniho akalile ninga agumanihile “amwene etene a mwilaboni” vamodhavene wi awane koddo ya Harmagedón entapulela “siku ninddimuwa na Mulugu, Mwinya wa guru dhetene.” (Ovuh. 16:13, 14, 16) Mbwenye iyo kaninfwanyela wova. Sabwani ejo egavira momaguva-mwene Mulugu wehu Yehova onele wavuna abale otene ankamihedha olamulela waye.—Ezek. 38:21-23.
12. Txini enapadduwele dhinama dhotene?
12 Txini enapadduwele dhinama dhotene? Nivuru na Ovuhulela 19:20 ninakula dhahi: “Enama ejo enddimuwa ethiddiwa vamodha na namavuhulela waye wawota, wera dhotikiniha vamentoni vaye, wi ànyengethe athu apidiwe ezinddiyelo ya enamayá, vina ébedha nladdaniho naye. Enama na namavuhulela waye wawota avokeliwa amento-ene v’elalani ya motho, yathidda na enxofre.” Oku awene alamulelagavi amwiddani aba a Mulugu anele otolotxiwa okala-nokala-wene.
13. Alamuleli a mwilaboni anatotela makattamiho gani Akristu?
13 Eji entapulela eni mwa iyo? Ninga Akristu ninofwanyela okala aweddeyana na Mulugu vina na Omwene waye. (Jo. 18:36) Mbwenye ejo enodhaga okala elobo yorutxa vaddiddi, sabwani alamuleli a mwilaboni anfuna wi iyo nakamihedhege kakamwe na dhokosa vina dhologa dhehu. Abale anawiwelele nanda baroma wakamihedha, anele wakela ezinddiyelo ya enama. (Ovuh. 13:16, 17) Oddule onakele ezinddiyelo eji ya enama kanarumeliwe vamentoni va Yehova vina onele oyelela egumi yamukalakala. (Ovuh. 14:9, 10; 20:4) Nona jamakamaka muttu-muttu wa iyo ovilibihedha ohikosa mpaddi wa politika, kintanala ofwarafwariwa gani onagumaniyena!
OTOLOTXIWA WA MANYAZO ONAMUGWELE MAYI WA AJEBERUWI
14. Elobo gani yamutikinihile murumuwi Joau enlogiwa va Ovuhulela 17:3-5?
14 Murumiwi Joau ohiloga wi wahona elobo ‘yamuttikinihile vaddiddi.’ Ejo yali nni? Muyana wagilatele enama enddimuwa yofila. (Ovuh. 17:1, 2, 6) Iyene onlogiwa wi “mayi wa ajeberuwi” vina nzina naye ddi ‘Babilónia Munddimuwa.’ Iyene “ojeberuwa” na “amwene a mwilaboni.”—Kengesa Ovuhulela 17:3-5.
15-16. ‘Babilónia munddimuwa’ ontapulela eni nanda iyo ninziwa dhavi wi entapulela ejuwene?
15 ‘Babilónia Munddimuwa’ bani? Muyana oddu kankosa mpaddi wa makuru a politika sabwani enlogiwa wi iyene ohikosa mararuwo na alamuleli a mwilaboni. (Ovuh. 18:9) Sabwa ya ogilatela enama yawopiha yofila enoniha wi muyana oddu onotamela wawang’anela. Iyene vina kankosa mpaddi wa anamarondda a elabo eji ya Satana. Sabwani enologiwa wi “aliba marhondda” anele okala olapelana na iyene.—Ovuh. 18:11, 15, 16.
16 Mbibiliani nzu ntti “jeberuwa” Ninatonya abale anloga wi anomulabela Mulugu oku awebedhaga amulugu osemiwa, obe enatonya abale anandana na elabo. (1 Map. 5:25; Tia. 4:4) Mottiyana mwene, abale animwebedha Mulugu nororomela anologiwa mBibiliani wi awene ali ninga muyana wa ‘mutaga’ obe ‘namwali ohimuziwile mulobwana.’ (2 Kor. 11:2; Ovuh. 14:4) Nsaka nawale Babilónia wali muttette wakosiwa webedha wottambi. Nona Babilónia munddimuwa ontonya mwebedhelo otene ottambi. Mwebaribari Babilónia ontonya marelijiau otene ottambi amwilaboni.—Ovuh. 17:5, 18; koona artigu mu Web saiti jw.org “O que é Babilônia, a Grande?”
17. Txini enampadduwele Babilónia Munddimuwa?
17 Txini enampadduwele Babilónia Munddimuwa? Ovuhulela kapitulu 17:16, 17 enakula dhahi: “Enama ejo, vina manyaga kumi onilewe, dhinere owana na jeberuwa oddo, dhinere omurula guwo, dhimuthiye yovi, dhinere omuja, dhinere oddumeya dhin’halavo. Ddi Mulugu wikile mmurimani mwa amwene abale kumi mobuwelo aba.” Ndde Yehova onele okukusa malogo a mwilaboni wi alabihedhe enama yawopiha yofila kuloga akadda Nações Unidas, wi atolotxe kakamwe muttette munddimuwa wa marelijiau onyengetta.—Ovuh. 18:21-24.
18. Ninawodhe dhavi okana ebaribari wi kaninkosa elobo obe kanina elo eniwanana na Babilónia Munddimuwa?
18 Eji entapulela eni mwa iyo? Ninofwanyela odhowagavi ‘nimwebedhaga Yehova na merelo okoddela dhahene ninga munfuneliye.’ (Tia. 1:27) Ninofwamyela orabela masunziho onyengetta, mattanga a’malabo, merelo anguddulana na malamulo a Mulugu vina masarapitto ankosiwa mBabilónia Munddimuwa! Nidhowegevi nawaddelaga attu wi ‘abudduwemo’ mBabilónia Munddimuwa wi anadhe ottega vamodha na iyene vamentoni va Mulugu.—Ovuh. 18:4.
OTTONGIWA WA MWIDDANI MUNDDIMUWA WA MULUGU
DRAGAU WOFILA NINGA MOTTO
Satana ohivaha owodha enama yawopiha. (Ovuh. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Satana mwiddani munddimuwa wa Yehova, onele oponyedhiwa muvayani obe abismu mwari wa vyaka 1.000. Osogorowa onele ovokeliwa ‘velalani ya motto enttidda na enxofre.’(ddima 19-20)
19. ‘Dragau wofila ninga motto’ bani?
19 Nivuru na Ovuhulela ninomuloga vina ‘dragau wofila ninga motto.’ (Ovuh. 12:3) Dragau oddu ohiwana na Yezu na angelo aye. (Ovuh. 12:7-9) Iyene onolupela nlogo na Mulugu vina onowavaha owodha alamuleli a mwilaboni. (Ovuh. 12:17; 13:4) Dragau bani? “Ji nowa yawale enromoliwa munyengethi, Satana [Ddiabo].” (Ovuh. 12:9; 20:2) Ddi iyene onasogorela amwiddani aba otene a Yehova.
20. Txini enampadduwele dragau?
20 Txini enampadduwele dragau? Ovuhulela 20:1-3 entapulela wi anju ohimmaga Satana, bamponyedha mu abismu, eji eli ninga kambura munafugeliwiye. Satana ‘kananyengette vina attu a mwilabo mpaka omagomo wa vyaka 1.000.’ Omamalelowa Satana na adomonyo aye anele otolotxiwa kakamwe otolotxiwa oku onladdanihiwa na ovokeliwa ‘velalani ya motto enttidda na enxofre.’ (Ovuh. 20:10) Karoma otanalela mukalelo onakale elabo yotene, sohikalamo Satana na adomonyo aye, onakale mudhidhi wowagalaliha vaddiddi!
21. Ninkalela eni owagalalene nigengesaga nivuru na Ovuhulela?
21 Ninopangarazeya ononelamo vizinddiyelo dhilebiwe munivuruni na Ovuhulela! Ottiya osunzavi sabwa ya amwiddani a Mulugu, niziwa ejile enapadduwele. ‘Owagalale ddule onengesa na lizu nowiweya nivuru ntti vina onvuruwana mazu ovuhulela alimo’! (Ovuh. 1:3) Amwiddani a Mulugu agamala otolotxiwa mareliho gani anakele attu owiwelela? Yowakula ya nivuzo ntti ninele wona mwari mwa nsunzo ninfwarela.
JIBO 23 Yehova Ohiroma Olamulela
a Nivuru na Ovuhulela ninolabihedha vizinddiyelo wi naziwe amwiddani a Mulugu. Nivuru na Daniel ninonikamihedha ononelamo, dhintapulela vizinddiyelo eso. Mwari mwa nsunzo ntti ninele oladdaniha mavuhulo mang’onovi, anfwanyeya mu nivuruni na Daniel anladdana na mavuhulo anfwnyeya mu nivuruni na Ovuhulela. Dhahene panawodhihu wazinddiyela amwiddani a Mulugu. Ottiya ejo ninele osekesera ejile enapaduwele.
b Dhikalawo vizinddiyelo dhinoniha wi enama eji yawopiha ya misoro mitanu na minli enatonya alamuleli otene a mwilaboni kuloga “manyaga kumi.” Mbibiliani dila dhina numero ntti kumi nintonya elobo yowakwana.
c Mottiyana na enama yoroma yawopiha nladdaniho na enama eji otogani wa nnyaga nimodha-nimodha kuli ezinddiyelo ya omwene obe “mwereko.” (Ovuh. 13:1) Eji empadduwa sabwani enama eji enda mwa amwene atanu na eli kuloga endhowa vasogoro na nikamihedho na amwene ena.—Koona artigu mu Web saiti jw.org “O que é a Fera Cor de Escarlate de Apocalipse Capítulo 17?”