Rabelaní Mobuwelo a Elabo

1. Paulo walebeli malago gani Akristu o Kolosi? (Koona foto eli omaromo.)

MURUMIWI Paulo wahalebela Akristu o Kolosi bali mukambura o Roma yaka ya 60-61. Iyene wahatapulela sabwaya yafunani okana “gari yononelamo,” eli ewodhelo ya wona dhilobo ninga munoonela Yehova. (Kolosi 1:9) Paulo ohiloga: “Ddinowaddelani esi wi munanyengethiwe na athu oziva mwano. Txenjerhaní, munaguleye na athu andhana mazu awota, ópela malago. Abo kaneddana masunziho a Kristu.” (Kolosi 2:4, 8) Nomala Paulo wahatapulela wi dhubuwelo dha attu sabure, masiki dhawene attu enjene afuna esuwene. Motagiha, dhubuwelo eso dhanattukulela attu eena ovyona ninga aali attima opitta akwawa. Paulo wahalebela karta eji wi akamihedhe abali orabela dhubuwelo dha mwilaboni vamodha na mereloya abure.—Kolosi 2:16, 17, 23.

2. Ninfunela nni osekeserha dhotagiha dha dhubuwelo dha elabo?

² Attu ana dhubuwelo dha elabo anopwaza magano a Yehova, noona nigahikale pasope, na dhubuwelo dhawa dhabure, anele wobaniha nroromelo nehu na Mulugu. Notene ninopattiwaga na dhubuwelo dha mwilaboni odheela televizau, interneti, mmabasani obe oskola. Ninakose nni wi nirabele dhubuwelo eso dhabure? Mmutomani obo, ninele osekeserha dhotagiha tanu dha dhubuwelo dha elabo vina marhe orabelana.

JAPAMA OMUROROMELA MULUGU?

3. Dhubuwelo gani dhinazivela attu enjene? Sabwa yani?

³ “Ddinowodha okala muttu waderetu masiki ddihimuroromelaga Mulugu.” Mubuwelo obo ohikalawo mu dhilabo dhinjene nsaka nttino. Attu anubuwela dhahene kantanalela deretu okalawo wa Mulugu, obe anubuwela wi ahikaana ofuru wokosa enfuna murima wewa. (Kengesa Masalmo 10:4.) Attu eena anubuwela wi aziwetxi vaddiddi, noona anologa, ‘miyo ddinoweedda na magano masiki ddihimuroromele Mulugu.’

4. Ninakose nni wila nimukamihedhe muttu onubuwela wila kuli Muttanddi?

⁴ Jaderetu orumela wila kawo Muttanddi? Attu eena anozuzumela oveda yowakula ya nivuzo ntti mmanivuruni a siensia. Mbwenye ebaribariya kinrutxa. Kowoona numba ogahiloga wila kawo omagile? Nne-wene! Txibarene okala omagile. Nona, mukalelo ottanddiwe dhilobo, botikiniha vaddiddi opitta omagiwa wa numba. Dhitagano dhing’ono [células básicas] dhinowodha obaalana, mbwenye numba kinkosa. Kuloga wila dhitagano eso dhinobalana na miselu dhotene, wila esile dhiswa dhikose yakakene. Bani ottanddile dhitagano esi na ewodhelo ya winjivana dhahene? Bibilia onloga wi: “Numba-numba ekana namamagayá; apa ddi Mulugu ommaga dhetedhene.”—Ahebreu 3:4.

5. Ninagomihe dhavi yubuwelo yawi enowodheya onona oderetu masiki s’omuroromela Mulugu?

⁵ Ninaloge eni sabwa ya yubuwelo yawi ninoziwa oderetu masiki nihimurumelaga Mulugu? Nzu na Mulugu ninologa wila masiki ahinimuroromela Mulugu anokanaga magano aderetu. (Roma 2:14, 15) Motagiha, attu ena anowodha wariha vina wakwela amambaliwa. Mbwenye akala attuya abo kanfara magano a Yehova, anokosa dhosakula dhabure. (Izaiya 33:22) Attu enji anna eziwelo masaka abano, anorumeela wi ninofuna nikamihedho na Mulugu wi nigomihe makattamiho mwilaboni. (Kengesa Jeremiya 10:23.) Nona kanubuwele wila ninoziwa eli yaderetu nihimurumelaga Mulugu vina nihifaraga malamulo aye.—Masalmo 146:3.

JAPAMA ORUMELA RELIJIAU?

6. Attu enjene anubuwela nni mwaha wa relijiau?

⁶ “Enowodheya wagalala s’okana relijiau.” Attu enji anubuwela wi relijiau jabure vina kina ttima. Relijiau dhinjene dhinsunziha wi okalawo mburo oniliwa omottoni, dhinowadidela attu opitxa kobiri obe okamihedha politika. Noona kayo yorurumutxa wawoona attu enjene alogaga wi anosanzaya masiki s’okaana relijiau! Awene anologaga: “Ddiziwa wi Mulugu okalawo, mbwenye kaddinfuna okana relijiau.”

7. Relijiau yebaribari enuvaha dhavi osanzaya?

⁷ Koddi ninele wagalala-wene masiki s’okana relijiau? Indde, muttu onowodha wagalala s’okala mu relijiau yottambi. Mbwenye kavo onawodhe wagalala s’okala marho wa Yehova “Mulugu wothithimiheya.” (1 Timóteo 1:11) Dhetene dhinkosa Yehova dhinowakamiha attu. Ninga emeleli aye, ninowagalala sabwani ninovilibiha wi nakamihedhe attu ena. (Merelo 20:35) Motagiha, kobuwela mukalelo webedha webaribari onakamihedhani anamudhi enjene ofwanya osanzaya. Ninosunza okala wororomeleya na mukwehu wa matelo, wavaha aima nlelo napama, vina wakwela attu eena. Webedha webaribari onokamihedha nlogo na Yehova olaba mumodhani na murenddele, mmulogoni vina alagihaga okwelana muttu na mukwaye.—Kengesa Izaiya 65:13, 14.

8. Mateu 5:3 onnikamihedha dhavi ononelamo enavaha osanzaya attu enjene masaka abano?

⁸ Muttu onowodha wagalala s’omulabela Mulugu? Txini enahagalaliha attu? Attu ena anziveliwa mabasa ankosani, oponya mpirha, na mavego meena. Eena onosanzaya wazuzumela amudhawa, na akwawa. Masiki dhilobo esi dhikale dhaderetu, dhikalawo dhilobo dhindana osanzaya. Iyo nihittiyana na dhinama, ttangwi yawi ninomuziwa Muttanddi wehu vina ninowodha omwebedha. Iyene onittanddile na mukalelo waderetu noona ninowagalala nigamwebedhaga. (Kengesa Mateu 5:3.) Motagiha, ninohagalala vina ninopangarhazeya nigatugumana na abali, wi nimwebedhe Yehova. (Masalmo 133:1) Vina ninohagalala sabwa yokosa epaddi ya nikuru na abali ali elabo yotene, ana mweddelo wapama vina njedhelo naderetu na musogorho.

JAPAMA OKAANA MWEDDELO WAPAMA?

9. (a) Moonelo wa attu sabwa ya ogonihana buvi? (b) Nzu na Mulugu ninlogela nni wila okosa mararuwo elobo yabure?

⁹ “Yabureya jivi muttu otelile oraruwa?” Attu anologaga: “Apo onjeedhela nni? Kabaza ojavo egumi yawo.” Ebaribariya jawi Nzu na Mulugu ninloga wi kukose-wene mararuwo.a (Koona yowenjedha.) (Kengesa 1 Tesalónika 4:3-8.) Yehova okana ofuru w’onivaha malamulo sabwa ddi iyene onittanddile. Iyene ohiloga wi atelani bahi bana gari ya ogonihana. Yehova onivaha malamulo abo sabwa ya onikwela waye. Iyene onoziwa wi nigavirihamo malamuloya ninele okaana egumi yosanzaya. Murala onfara magano a Mulugu anokala wokwela, woriheya vina w’ottangarhama. Mbwenye, Mulugu onele wasottotta abale ampwaza malamulo n’ofuna wawa.—Ahebreu 13:4.

10. Mukristu onarabele dhavi merelo ogonihana?

¹⁰ Bibilia ononisunziha marhe orabelana merelo a mararuwo. Nikalele pasope dhilobo dhinona mento. Yezu wahiloga: “Ole onimwañgana muyana amunlelaga, ohimala oraruwane mmirimani mwaye. Akala ninto na wújani ninoutotela othega, korhovorha-wene, orayilele uddayi!” (Mateu 5:28, 29) Nona, japama orabela wawona attu bali yovi, vina ovuruwana muzika dhinlagiha dhilobo dhonyakuwa. Paulo wahileba: “Paní makalelo enyu etene, alí vimanya dha mwilaboni: ojeberuwa, oraruwa.” (Kolosi 3:5) Vina ninofanyela wonaga dhinubuwelihu na dhinlogihu.—Éfeso 5:3-5.

ENOKALA-WENE OTAMELA MABASA A KOBIRI YINJENE MWILABONI?

11. Txini ennittukulela otamela mabasa a ttima mwilaboni?

¹¹ “Mabasa aderetu anohagalaliha.” Attu enjene anologa wi kili yabure ononga mudhidhi vina guru nitamelaga mabasa attima mwilaboni mpuno, makamaka abale ananittiye worelene. Noona ninga munubuwela attu aba wila mabasa attima bandhana wagalala vamuralani, nigahikale pasope ninele oroma wubuwela dhawene.

12. Okaana mabasa a ttima onodhana wene wagalala?

¹² Koddi mabasa anuttukulela okala mureli obe wovuwa bandhana wagalala vamuralani? Nne. Nitanaalele dhahi. Satana wafuna akale wa ewodhelo vina wovuwa. Iyene ohiwodha yafuniye. Mbwenye iyene oli wosilidhiwene, ottiya wagalala. (Mateu 4:8, 9; Ovuhulela 12:12) Mottiyana na iyene, kobuwela wagalala onkaana iyo nigakamihedhaga attu ena osunza dila dha Mulugu vina ottiddela njedhelo na musogorho ninroromeliha iyene. Kawo mabasa a mwilaboni anawodhe ouvaha wagalala ninga oku. Ottiya eji, attu antamela mabasa aderetu, masaka menji anokosa mavurhano, osadduwelana obe okalelana ntxiga na akwawa. Masiki dhawene ohagalala onowattawa. Bibilia onloga wi ozuzumela esene maveya enkala ninga “othamagela pevo.”—Kohelét 4:4.

13. (a) Nikaane monelo gani na mabasa ehu? (b) Txini yamukosiha Paulo okala wohagalala?

¹³ Joziweya wi ninofuna okalawo vina kayo yabure osakula mabasa annizivela. Mbwenye mabasa ehu kakale elobo ya ttimaya-ttimaya mwigumini mwehu. Yezu wahiloga: “Kavo onwodha walaba anya eli: agamukwela mmodha, onomwidda mwina; agamulaba mmodha, onompwaza mwina. Nona kamunwodha ovilevela Mulugu, ovilevela muhaku.” (Mateu 6:24) Omulabela Yehova vina wasunziha attu eena Bibilia enele onihagalaliha. Murumiwi Paulo ahitagiha dhawene. Bali muzombwe, wanfunetxa okana ganyo ya kobiri. Musogorhomwa, wahisanzaya vaddiddi voniye muselu wa Mulugu osaddulaga dhigumi dha attu asunzihiye. (Kengesa 1 Tesalónika 2:13, 19, 20.) Kawo mabasa amwilaboni ananivahe wagalala, opitta omulabela Yehova na wasunziha attu miselu dhaye!

ENOWODHEYA OGOMIHA MAKANI NA ELABO?

14. Attu enjene ankaanela nni mubuwelo wawi anowodha ogomiha makattamiho awa?

¹⁴ “Attu anowodha ogomiha makattamiho awa.” Attu enji anoziveliwa mubuwelo obu. Sabwaya? Kokala ebaribari, kanigafunile weddihiwa na malago a Mulugu, ottiya eji muttu-muttu aakosege enfuna murima waye. Txino onowawiwaga attu alogaga wi koddo, otimbwini, maredda na oyelega dhinovuguwa. Namaleba dhopadduwa ohiloga: “Elobo enkosiha wi elabo ekale yaderetu jawi attuya anowiwanana wi akoddelihe elaboya.” Ejiya ebaribari? Niloge wila attu aroma-wene ofanya marhe ogomihana makattamiho mwilaboni? Ndowe nitanaalele makaniya.

15. Ninlogela nni wila makani a elabo kayo ovevuwa?

¹⁵ Attu anowodha ogomiha koddo? Nsaka narabiwa koddo I na II ya mulimau, attu matxikwi 60 ahikwa. Yaka ya 2015 attu owakwana matxikwi 12.4 ahifiyedha ottiya numba dhawa mwaha wa koddo na ofarafariwa. Muttengo obu ohooniha muttengo wa attu attawile mwilaboni mwawa oli wa amiliau 65. Kito ninaloge dhavi dha opanga? Mmiruddani dhina merelo meena a obure avuguwa. Mbwenye opanga, owana vamuralani, na ombava dhinowinjivavi. Kito maredda? Masaka meena onofanyiwaga murobwe onwodha ovulumutxa maredda meena. Yaka ya 2013 dhopadduwa dhaloga wila vyaka dhotene attu matxikwi matanu na manayi, masiki abale ahinatti wakwaniha vyaka 60 anokwa na eredda ya murima, makwiyo, kanser na okotomola. Kito oyelega? Mparha wa Anyamuhaku [Banco Mundial] ahiloga wila muttengo wa attu ahina muhaku wovisapelana mu Áfrika wali wa matxikwi 280 yaka ya 1990, mbwenye yaka ya 2012 muttengoya wali wa matxikwi 330.

16. (a) Okaleli nni Omwene wa Mulugu bahi onagomihe makattamiho mwilaboni? (b) Izaiya na munasalmo alogile wila Omwene onakose eni?

¹⁶ Mapadduwo aba alogiwe mundduni kayo rurumutxa mwa iyo. Ddabuno makuru ankoya kobiri na akadda politika anlamuleliwa na amukumbela vawa. Attu ninga abene kanwodha ogomiha koddo, opanga, maredda na oyelega. Mbwenye Omwene wa Mulugu bunawodhe ogomiha dhetene eso. Kobuwela enakosele Yehova na nlogo na attu. Omwene waye onele ogomiha dhilobo dhotene dhintota koddo, ninga manyingalo, ottittimiha elabo ya muttu, relijiau yottambi vamodha na Satana. (Masalmo 46:8, 9) Omwene wa Mulugu onele ogomiha opanga. Masaka abano, matxikwi menjene a attu anosunza okwela webaribari vina okwelana muttu na mukwaye. Kawo mulamuleli mwina onawodhe okosa yakakene. (Izaiya 11:9) Yehova ovanene onele ogomiha maredda, vina onele wattukulela attu otene okala oligana. (Izaiya 35:5, 6) Onele ogomiha oyelega nanda attu etene anele wagalala, vina anele okala amarho aye. Eji elobo ya ttima vaddiddi opitta muhaku gwé.—Masalmo 72:12, 13.

ZIWANÍ “OMWAKULA MUTHU-MUTHU”

17. Onawodhe dhavi orabela mubuwelo wabure?

¹⁷ Ogewa dhubuwelo dhabure dhinona weyo wila dhinele wobaniha nroromelo nawo, katamela wengesa enloga Bibilia sabwa ya makaniya abo. Kaloga makaniya na muttu munddimuwa vina woliba omuyani. Katamela oziwa sabwa enziveliwa attu na makaniya abo, akalelini abure vina onawodhe dhavi orebetta. Ninele owodha ovibarela na dhubuwelo eso dha mwilaboni nigakosa elogile Paulo: “Mweddege na malago vari va athu ahili akristu . . . Muziwaga omwakula muthu-muthu munfwanyeleliye.”—Kolosi 4:5, 6.