MUTWE WAKULILONGESA 35
Nungenu ni ‘Kulikolweza Umwe ni Mukwo’
“Lishinjilenu umwe ni mukwo, likolesenu umwe ni mukwo.”—1 TESA. 5:11.
MWASO 90 Tulikolwezenu Umwe ni Mukwo
CHIKUMA CHILEMUa
1. Kulita ni 1 A-Tesalonika 5:11, mulimo uka uze yetu eswe twakulinga?
SHINA chikungulwila chenu hichatunga Zuwo lia Wanangana hanji kulitungulula? Nyi chenacho, kota kunewuluka tangwa litangu lize walikungulwile mu zuwo liacho. Yena kuunakasakwilila chinji Yehova. Kwamba umwenemwene, kota unakawahilila chinji yiuhona kwimba kanawa mwaso wa kukunjika nawo Zuwo lia Wanangana. Mazuwo jetu a Wanangana kakuhalisa Yehova. Alioze twakuhalisa chinji Yehova, muze twakulinga mutapu wa mulimo ukwo wa kutunga. Mulimo uno, unachingi chimwe chuma chilemu kuhiana Mazuwo a Wanangana waze twakutunga. Mulimu wacho unachingi kukolweza atu waze akwiza ni kuwayila Yehova mu yihela yacho. Postolo Paulu kanyongene ha chikuma chino muze asonekene maliji ali ha 1 A-Tesalonika 5:11, chisoneko chize chinakwate mutwe wa longeso lino.—Tanga.
2. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?
2 Postolo Paulu kali chilweza chipema cha mutu yoze watakamishine mandumbu jenyi a ku ufulielo. Iye kapwile ni kulisa mu chihela cho. Ha mutwe uno, mutumonaho chize akwashile mandumbu ni mapangi jenyi (1) anyongonone mu yipikalo, (2) apwe ni sambukila kuli umwe ni mukwo, ni (3) akolese ufulielo wo muli Yehova. Tutalenu chize mutuhasa kumwimbulula ha kukolweza mandumbu ni mapangi jetu musono.—1 Kori. 11:1.
PAULU KAKWASHILE MANDUMBU JENYI HANGA ANYONGONONE MU YIPIKALO
3. Nyonga lika lialita lize Paulu apwile nalio?
3 Paulu kapwile ni kuzanga chinji mandumbu jenyi. Iye kapalikile mu yipikalo yinji, kashika ahashile kusolwela mandumbu jenyi keke muze ayo te akupalika mu yipikalo. Ha shimbu limwe, Paulu kahonene falanga, kashika yafupa mulimo hanga alikwase ni mandumbu jenyi. (Yili. 20:34) Kapwile ni kulinga mulimo wa kutunga mbalaka. Muze ahetele mu Korindu, yaputuka kukalakala ni Akwila ni Prisila waze apwile ni kulinga nenyi mulimo wa kutunga mambalaka. Alioze ha masambata eswe, iye kapwile ni kwambujola kuli A-Yunda ni kuli A-Ngresia. Muze Saila ni Timoteu ahetele, “Paulu wahianyine kuhondangana ni liji lia Zambi.” (Yili. 18:2-5) Paulu kakavulamine chikuma chilemu ku mwono wenyi—kuwayila Yehova. Amu Paulu apwile chilweza chipema cha kukalakala chinji mu mulimo wa kwambujola ni ku mulimo wa ku musunya, kashika ahashile kukolweza kanawa mandumbu jenyi. Iye kaalwezele ngwenyi, kanda echa yipikalo ya ku mwono ni yuma yize anafupiwa hanga akwase asoko jo yaatwale kulengulula ‘yuma yahiana ulemu,’ chekwamba yuma yeswe yize twakulinga hanga tuwayile Yehova.—Fwili. 1:10.
4. Kuchi Paulu ni Timoteu akwashile mandumbu jo a ku ufulielo hanga akumbe yihungumiona?
4 Hanyima lia kusa chikungulwila mu Tesalonika, akwa-Kristu jacho aha yapalika mu yipikalo yinji. Muze amwe yingalwe kakahashile kuwana Paulu ni Saila, yambulumuna “amwe mandumbu ndo kumeso ja akwa kuyula lie limbo.” Ni kukololoka ngwo: “Wano eswe kakulimika ni shimbi ja Sesare.” (Yili. 17:6, 7) Munuhasa kunyonga woma uze evwile akwa-Kristu wano aha, muze anyingikine ngwo, malunga a mu mbonge kanalimika no? Ayo kachi katepulwile zango lio mu mulimo wa Yehova, alioze Paulu kakazangile hanga chino chilingiwe. Chipwe ngwe iye ni Saila kakapwileho, nihindu kasele shindakenyo hanga chikungulwila chino chaha chinunge kanawa. Paulu yewulula A-Tesalonika ngwenyi: “Twatumine ndumbwetu Timoteu . . . , akanutakamise ni kunujikijisa ha kutwala ku ufulielo wenu; kuchina amwe makokoloka mu lamba lino.” (1 Tesa. 3:2, 3) Timoteu kota kapalikile mu yihungumiona mu Lisetra, mbonge yize asemukinyine. Iye kamwene chize Paulu akolwezele mandumbu mu mbonge yacho. Muze amwene chize Yehova aakwashile, Timoteu yahasa kukolweza mandumbu ni mapangi jenyi ha kwalweza ngwo, no te mahasa kukumba.—Yili. 14:8, 19-22; Hepre. 12:2.
5. Kuchi Bryant ayukile ha ukwaso wa umwe mukulwana wa mu chikungulwila?
5 Mu jila yikwo yika Paulu akolwezele mandumbu jenyi a ku ufulielo? Muze afunyine ku Lisetra, Ikoniu ni Andiakia, Paulu ni Mbarnabe “yaatongwela makulwana mu yikungulwila yeswe.” (Yili. 14:21-23) Kwamba pundu, makulwana jacho kapwile chishina cha utakamiso mu yikungulwila, ngwe chize apwa makulwana a mu yikungulwila musono. Tutalenu yize ambile ndumbu Bryant: “Muze napwile ni miaka 15, tata yakatuka ku zuwo, mama yamusosolola mu chikungulwila. Nalivwile ukawami hamwe ni kunenganyana.” Yika yakwashile Bryant kunyongonona mu kapinda wacho? Yamba ngwenyi: “Tony umwe mukulwana wa mu chikungulwila te kakuhanjika ni yami ha kukunguluka ni ha mashimbu akwo. Iye yangulweza hakutwala kuli waze apwile ni kupalika mu yipikalo, chipwe chocho te kakuwahilila. Yangutangila Samu 27:10 nawa kapwile ni kungulweza chinji hakutwala kuli Hezekia yoze walingilile Yehova ni ushishiko, chipwe ngwe tato kakapwile chilweza chipema.” Kuchi utakamiso uno wakwashile Bryant? Mwene yamba ngwenyi: “Ni ukwaso wa Tony yinguputuka kulinga mulimo wa shimbu lieswe.” Makulwana, talenu chize munuhasa kukwasa mandumbu apwa ngwe Bryant, waze mafupiwa “liji lipema” lia utakamiso.—Yishi. 12:25.
6. Kuchi Paulu azachishile sango ja ku mwono hanga atakamise mandumbu ni mapangi jenyi?
6 Paulu kewulwile akwa-Kristu-ni-akwo ngwenyi, “mbunga yinene” ya yela yanyongonwene mu yipikalo mumu lia ukwaso wa Yehova. (Hepre. 12:1) Paulu kanyingikine ngwenyi, sango ja tuvumbi jacho waze anyongonwene mu yipikalo yeka ni yeka, te mujikwasa mandumbu jenyi hanga apwe ni hamu ni kushimbwila “limbo lia Zambi ya mwono.” (Hepre. 12:22) Yino ye yakulingiwa nawa musono. Iya yoze kanda awana utakamiso muze akutanga hakutwala ku chize Yehova akwashile Ngideone, Mbarake, Ndawichi, Samuele hanji tuvumbi akwo nawa? (Hepre. 11:32-35) Mba yika mutwamba ha yilweza ya ufulielo ya tuvumbi a ha matangwa jetu? Ku chishina chinene, twakutambula mikanda ya mandumbu jetu waze akolesele ufulielo wo, hanyima lia kutanga sango ja tuvumbi ashishika a Yehova a ha matangwa jetu.
PAULU KASOLWELE CHIZE MANDUMBU JENYI MAHASA KUPWA NI SAMBUKILA UMWE NI MUKWO
7. Yika walilongesa ha chiyulo cha Paulu chize tunawana ha A-Roma 14:19-21?
7 Twakukolweza mandumbu ni mapangi jetu muze twakwamba hanji kulinga yuma yize yakuneha sambukila mu chikungulwila. Kanda twecha kulisa cha manyonga jetu chituhandunune. Mutuhasa kutayiza manyonga ja akwetu nyi ngwe kalimikine ni shimbi ja mu Mbimbiliya. Tutalenu chimwe chilweza. Mu chikungulwila cha Roma, mwapwile akwa-Kristu A-Yunda ni waze hi A-Yunda ko. Muze shimbi ya Mose yahwile, tuvumbi twa Yehova te katambile nawa kwononokena shimbi hakutwala ku chimwe kulia. (Marku 7:19) Kukatuka haze, akwa-Kristu amwe A-Yunda yaputuka kulia yuma yeswayo yize te mazanga. Alioze akwa-Kristu akwo A-Yunda, te keshi kutayiza kulia yuma yeswayo. Kashika chikungulwila yichilihandununa mumu lia chikuma chacho. Paulu yaewulula ha ulemu wa kuneha sambukila mu chikungulwila ni kwalweza ngwenyi: “Chinawaha kulitwamina kulia yifwo, chipwe kunwa vinyu, chipwe kulinga chuma cheswacho chize hanji muhukanyisa nacho ndumbwe, hanji matalinga, hanji malela.” (Tanga A-Roma 14:19-21.) Paulu yaakwasa amone chize kapinda wacho apwile ni kukwata hali hita ndumbu ni mu chikungulwila cheswe. Neye kazangile kwalumunako yimwe hanga ahone kuhukanyisa akwo. (1 Kori. 9:19-22) Ni yetu nawa mutuhasa kutakamisa mandumbu ni kufunga sambukila nyi mutwecha kulipinjisa ha yuma yize hita mutu akuzanga.
8. Yika Paulu alingile muze chimwe chikuma chilemu chambile kupihisa sambukila mu chikungulwila?
8 Paulu kahanyine chilweza chipema cha kufunga sambukila ni waze akulimika ni yikuma yilemu. Chakutalilaho, amwe mu chikungulwila cha ku sekulu yitangu, kapwile ni kwamba ngwo akwa-Kristu waze hi A-Yunda ko katamba kwatwala ku mukanda, kota hanga A-Yunda ahone kwamba yuma yipi. (Ngala. 6:12) Paulu kakatayijile nyonga lio, alioze shimbu ajijiminye ha nyonga lienyi, yatwala chikuma chacho kuli apostolo ni makulwana mu Yerusaleme. (Yili. 15:1, 2) Amu Paulu afupile kululieka yuma mu jila yino, iye yakwasa mandumbu hanga anunge ni kuwahilila ni kupwa ni sambukila mu chikungulwila.—Yili. 15:30, 31.
9. Kuchi mutuhasa kwimbulula chilweza cha Paulu?
9 Nyi mukusoloka umwe kapinda, mutuhasa kuneha sambukila ha kufupa usongwelo wa waze Yehova atongwele hanga afunge chikungulwila. Kanji-kanji, usongwelo uze unakatuka mu Mbimbiliya mutuhasa kuuwana mu mikanda yetu, hanji mu mikanda ya usongwelo yize twakutambula mu ululikiso wetu. Nyi twakaula kanawa usongwelo wa mikanda yino, kutuchi kulihulikila wika ha manyonga jetu, alioze mutulinga yize muyineha sambukila mu chikungulwila.
10. Yika nawa Paulu alingile hanga anehe sambukila mu chikungulwila?
10 Paulu kanehene sambukila mu chikungulwila ha kulihulikila ha yitanga yipema ya mandumbu jenyi hi ha yitanga yo yipi ko. Kusongo lia mukanda wenyi kuli A-Roma, Paulu yatongola mandumbu anji ha majina jo. Ha yisuho yinji, iye yatongola chimwe chitanga chipema cha mutu wacho hanji yimwe yuma yize alingile. Mutuhasa kwimbulula Paulu ha kupwa ni kutongola yitanga yipema ya mandumbu jetu. Nyi twachilinga, mutukwasa mandumbu jetu hanga apwe ni usepa upema umwe kuli mukwo, uze muukwasa chikungulwila cheswe chipwe ni zango.
11. Kuchi mutuhasa kufunyisa sambukila muze mukusoloka umwe kapinda mukachi ketu?
11 Ha mashimbu amwe chipwe mandumbu waze ajama mu ufulielo mahasa kuhona kulivwashana ha yimwe. Yino ye yalingiwile kuli Paulu ni sepa lienyi Mbarnabe. Malunga wano aali, kahonene kulivwashana hakutwala ku chikuma cha kuya ni Marku mu wenyi wo wamuchiali. “Kwapwile kulihamika chinene,” chocho yalihandununa mutu ni mutu yaliendela. (Yili. 15:37-39) Alioze Paulu, Mbarnabe ni Marku kasele tachi hanga afunyise sambukila mukachi ko, ha kusolola ngwo o kapwile ni kulemesa sambukila ni kulinunga cha chikungulwila. Kulutwe, Paulu yahanjika kanawa hakutwala kuli Mbarnabe ni Marku. (1 Kori. 9:6; Kolo. 4:10) Ni yetu nawa twatamba kusa tachi hanga tuhwise kapinda mweswawo mutupwa nenyi ni ndumbwetu mu chikungulwila, ni kununga ni kulihulikila ha yitanga yenyi yipema. Nyi twachilinga, mutuneha sambukila ni kulinunga mukachi ketu.—Efwe. 4:3.
PAULU KAKOLESELE UFULIELO WA MANDUMBU JENYI
12. Yipikalo yimwe yika yize mandumbu akupalika?
12 Twakukolweza mandumbu ni mapangi jetu, muze twakwakwasa hanga akolese ufulielo wo kuli Yehova. Amwe kakwakekuna kuli asoko jo waze hi Yela ja Yehova ko, kuli waze akalakala no ni kuli alongi-ni-akwo. Mandumbu akwo kanayiji hanji kupinda ni manyonga api. Eka apapachishile kulu kanashimbula kuhwa cha chifuchi chino chipi. Yuma yino muyihasa kweseka ufulielo wa mandumbu jetu musono. Akwa-Kristu a ku sekulu yitangu no kapalikile mu yuma yacho. Yika Paulu alingile mba akolese ufulielo wa mandumbu ni mapangi jenyi?
Ngwe postolo Paulu, kuchi mutuhasa kukolweza akwetu? (Tala paragrafu 13)b
13. Kuchi Paulu akwashile mandumbu waze apwile ni kukekuna mumu lia ufulielo wo?
13 Paulu kazachishile yisoneko hanga akolese ufulielo wa mandumbu jenyi. Chakutalilaho, akwa-Kristu A-Yunda kota kakapwile ni kumona yize mamba kuli asoko jo waze te keshi kufuliela muli Kristu waze apwile ni kwamba ngwo, uwayilo wa A-Yunda unahiana wa akwa-Kristu. Kwamba umwenemwene, mukanda wa Paulu kuli a A-Hepreu watakamishine chinji mandumbu jacho. (Hepre. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Chiyulo chize Paulu aehele te muchakwasa kumona chize malikalila kuli akwo kole jo. Musono, mutuhasa kukwasa mandumbu jetu waze akukekuna kuli akwo azachise mikanda yetu yize yinakatuka mu Mbimbiliya hanga alumbunune ufulielo wo. Nawa nyi akweze jetu makekuna mumu lia kufuliela ha yitangiwa, mutuhasa kwakwasa awane sango ha tumikanda, A Vida–Teve Um Criador? ni A Origem da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta jize mujakwasa kupwa ni shindakenyo ngwo yuma kayitangile.
Ngwe postolo Paulu, kuchi mutuhasa kukolweza akwetu? (Tala paragrafu 14)c
14. Chipwe ngwe Paulu kapwile ni milimo yinji ya kwambujola ni kulongesa yika iye alingile?
14 Paulu kakolwezele mandumbu ni mapangi jenyi hanga asolole zango kupalikila mu “yitanga yipema.” (Hepre. 10:24) Iye kakwashile mandumbu jenyi hi wika ko ha yize apwile ni kwamba, alioze ni ha yize apwile ni kulinga. Chakutalilaho, muze mandumbu jenyi akwa-Kristu mu Yundeya apalikile mu umwe kapunga, Paulu yatwalila yuma yize apwile ni kufupiwa. (Yili. 11:27-30) Kwamba pundu, chipwe ngwe Paulu kapwile ni milimo yinji ya kulinga ngwe kwambujola ni kulongesa, nihindu kapwile ni kufupa majila akukwashilamo mandumbu waze apwile ni kufupa ukwaso wa ku musunya. (Ngala. 2:10) Ha kuchilinga, iye yakwasa mandumbu jenyi kufuliela ngwo, Yehova maakwasa ha yize anafupiwa. Musono, muze twakuzachisa mashimbu, tachi ni uhashi wetu hanga tukwase kuze kwalingiwa luyinda, ni yetu twakukolesa ufulielo wa mandumbu jetu. Mutuhasa kuchilinga nawa ha kuhana milambu mashimbu eswe hanga tukwase mulimo uze unalingiwa hashi heswe. Nyi twazachisa majila wano ni akwo, mutukwasa mandumbu jetu afuliele ngwo, Yehova kechi keza kahichika nilimwe tangwa.
Ngwe postolo Paulu, kuchi mutuhasa kukolweza akwetu? (Tala maparagrafu 15-16)d
15-16. Kuchi twatamba kumona mandumbu waze anazeye ku ufulielo?
15 Paulu kanungine ni kukwasa mandumbu waze te anazeye ku ufulielo. Iye yaevwila keke ni kuhanjika yuma yipema hali ayo. (Hepre. 6:9; 10:39) Chakutalilaho, ha mukanda uze atuminyine A-Hepreu, kanji-kanji iye kazachishile maliji “yetu” hanga asolole ngwo chiyulo chacho neye te chinamutale. (Hepre. 2:1, 3) Chizechene ngwe Paulu, ni yetu twakununga ni kukolweza mandumbu waze anazeye ku ufulielo. Muze twakulinga chino, twakusolola ngwetu tunalihulumba hali ayo nawa twakwazanga. Kashika, twatamba kusa tachi hanga tuzachise maliji apema waze matakamisa mandumbu jetu.
16 Paulu kahanyine shindakenyo kuli mandumbu ni pangi jenyi ngwo, Yehova te kakumona milimo yo yipema. (Hepre. 10:32-34) Ni yetu mutuhasa kuchilinga ha kukwasa ndumbwetu yoze unazeye ku ufulielo. Mutuhasa kumuhula atulweze yize yamukwashile kunyingika umwenemwene, hanji kumukolweza hanga anyonge chize Yehova amukwashile ku mashimbu a kunyima. Mutuhasa kumukwasa hanga anyingike ngwo, Yehova kavulamine yitanga yenyi ya zango, nawa ngwo kechi keza kamuhichika nilimwe tangwa. (Hepre. 6:10; 13:5, 6) Maliji wano a utakamiso makwasa mandumbu ni mapangi waze anazeye ku ufulielo hanga anunge ni kuwayila Yehova.
‘LIKOLWEZENU UMWE NI MUKWO’
17. Utotombo uka mutuhasa kununga ni kululieka?
17 Chizechene ngwe atu waze akutunga mazuwo akululieka utotombo wo ha kupalika cha mashimbu. Ni yetu nawa mutuhasa kululieka utotombo wetu ha kulitakamisa umwe ni mukwo. Mutuhasa kukwasa akwetu hanga apwe ni tachi ja kunyongonona mu yipikalo, ha kwalweza sango ja waze anyongonwene mu yipikalo kunyima. Mutuhasa kuneha sambukila ku chikungulwila ha mumona yitanga yipema ya akwetu, mutuhasa kuyifunga muze mukusoloka yimwe yize yinambe kuyipihisa ni muze mukusoloka kalisa wa manyonga. Chikwo nawa, mutuhasa kununga ni kukolesa ufulielo wa mandumbu ni mapangi jetu, ha kwalweza yikuma yilemu ya umwenemwene uze unakatuka mu Mbimbiliya, kwakwasa ha yize anafupiwa ku musunya ni kukwasa waze anazeye ku ufulielo.
18. Yika yetu eswe twatamba kulinga?
18 Mandumbu waze akutunga mazuwo mu ululikiso wetu kakuwahilila chinji. Ni yetu mutuhasa kuwahilila muze mutukolesa ufulielo wa mandumbu ni mapangi jetu. Kulisa ni mazuwo waze mahasa kuuzuka, mulimo uze mutulinga hanga tukwase mandumbu jetu muhasa kununga ku miaka yeswe! Kashika, tusenu tachi hanga tununge ni ‘kulikolweza umwe ni mukwo ni kulitakamisa umwe ni mukwo.’—1 Tesa. 5:11.
MWASO 100 Atambulenu ni Kwazumbula
a Ha mashimbu wano mwono unakale chinji. Mandumbu jetu a ku ufulielo kanapalika mu yipikalo yinji. Mutuhasa kwakwasa nyi mutufupa majila akwakolwezelamo. Ha chikuma chino, muchilita kuhengwola chilweza cha postolo Paulu.
b ULUMBUNWISO WA CHIZULIE: Umwe tata kanakwase mwanenyi wa pwo amone chize mahasa kuzachisa yikuma yize yili mu mikanda yetu, hanga ehuke kulinga chiwanyino cha natale muze akwo mamushinjila.
c ULUMBUNWISO WA CHIZULIE: Lunga ni pwo kaya ni kukwasa ku chihela chikwo kuze kwalingiwa luyinda.
d ULUMBUNWISO WA CHIZULIE: Umwe mukulwana wa mu chikungulwila kaya ni kumeneka ndumbu yoze unazeye ku ufulielo. Iye kanasolwela ndumbu wacho foto ya Shikola ya Mulimo wa Pionelu yize o alingile ha yimwe miaka kunyima. Muze ndumbu anatale ha foto, kanewuluka mashimbu apema waze apalikile. Ndumbu kanazange kwivwa cheka uwahililo uze apwile nawo mu mulimo wa Yehova. Kulutwe, yafuna mu chikungulwila.