Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu

7-13 SETEMBRO

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KUTUHUKA 23-24

“Kanda Ukakaula Mbunga”

(Kutuhuka 23:1) Kanda ukambulula saki Kanda ukalifutula ni yingulungulu kupwa chela cha uhenge.

w18/08 4 ¶7-8

Shina sango Jino Jamwenemwene?

⁷ Shina wakuzanga kutumina masepa je e-mail hanji mesage ha telefone? Nyi wamona chuma hanji wevwa sango jize wazanga, shina wa kulivwa ngwe watamba kujitumina akwenu ha shimbu lizeliene? Shimbu kanda utuma e-mail hanji mesage ha telefone, watamba kulihula ngwe: ‘Shina nguli ni shindakenyo ngwami sango jino jili jamwenemwene? Kutala ngunanyingika kanawa sango jacho?’ Nyi kuushi ni shindakenyo, ena muhasa kumwanga sango ja mahuza. Kashika nyi kuushi kunyingika kanawa jimwe sango, kanda ujitumina akwenu. Jijimune hazehene!

⁸ Kuli nawa chikuma chikwo cha mumu liaka chili ponde kutumina akwetu e-mail ni mesage ha telefone chakuhona shindakenyo. Mu yifuchi yimwe, mulimo wetu hanaukanjisamo. Akwa-kole jetu mu yifuchi yacho mahasa kumwanga sango ja mahuza jize mujitupinjisa hanji kutulingisa hanga tuhone kulijikijila umwe ni mukwo. Tuchinyongenu ha yize yalingiwile mu chimwe chifuchi (União Soviética). Mapulisha avuluka ngwo KGB, yamwanga sango ja mahuza ngwo, mandumbu amwe waze akwete yiteli yinji mu ululikiso kakunjikile atu ja Yehova. Chaluyinda, mandumbu anji yafuliela ha mahuza jacho, chocho yahichika ululikiso wa Yehova. Hakupalika cha mashimbu, anji a kuli ayo yafuna, alioze akwo ka. Ayo kechele sango jacho ja mahuza hanga jipihise ufulielo wo. (1Ti 1:19) Kuchi mutuhasa kwehuka ponde yacho? Mutuhasa kuyehuka ha kwecha kumwanga sango ja mahuza hanji jize kutwanyingikine kanawa. Kutwatambile kutayiza yuma yeswayo mutwivwa hakutwala kuli yetu. Alioze twatamba kupwa ni shindakenyo ngwetu yize twevwa yamwenemwene.

(Kutuhuka 23:2) Kanda ukakaula mbunga mukulinga chipi. Chipwe ha kusopa mulonga kanda ukashindakenya nikukaula wunji wa atu mukuhengesa upatwilo.

it-1 175 ¶5

Arone

Kwamba pundu, ha yisuho yeswe yitatu yize Arone ehukile shimbi, hi iye ko waputukile, alioze kechele hanga akwo amushinjile kuchilinga. Chipi-chipi ha chisuho chitangu chize ehukile shimbi, kachi kakawile shimbi yakwamba ngwo: “Kanda ukakaula mbunga mukulinga chipi.” (Kut 23:2) Mbimbiliya yakuhanjika yuma yipema hakutwala kuli Arone ni kumulemesa, chikwo nawa, muze Mwana wa Zambi apwile hano hashi, yanyingika ulemu wa usasendote wa munyachi wa Arone.—Sam 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mat 5:17-19; 8:4.

(Kutuhuka 23:3) Chipwe kanda ukapwa ni katonde kuli chiswale ha chikuma chenyi.

it-1 479 ¶5

Upuputa

Kwehuka kulinga ululi ha kulinga kalimbalimba, kapwile ni kuchitesa ni upuputa, nawa Shimbi yakutoweza chinji atu hakutwala ku katonde, mumu yuma yamutapu au muyihasa kupupuchisa hanji kuhona kupatula mulonga ni ululi. “Chijiko kuchakupupuchisa waze akwete meso.” (Kut 23:8) “Chijiko kuchakupupuchisa meso ja mukwa mana.” (Shi 16:19) Mukwa-kupwatula mulonga keshi kutala hachize mulonga uli, mahasa kuteta mulonga kulita ni chawana chize mamwaha kuli atu waze anatetela mulonga. Shimbi ja Zambi, jakuhanjika ha chize yuma yino te yakukwata ku mwono wa mutu, kashika yinambe ngwo: “Kanda nupatula ni uhenge hanji ni katonde kuli chiswale, hanji ni ulemeso kuli mulemu.” (Lev 19:15) Kashika ngaji te katambile kupwa sali lia pichi mumu ngwo kali pichi hanji ngwo kanazange hanga apwe ni lufuma munji.—Kut 23:2, 3.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Kutuhuka 23:9) Kanda ukamwesa lamba njize, mumu nunanyingika mbunge ya njize, se yenwene nwapwile njize mu chifuchi cha Engitu.

w16/10 9 ¶4

“Kanda Nuvulama Kuzumbula Ngeji”

⁴ Shimbu Yehova atume wika A-Izalele kuvumbika yilambala, iye yazanga hanga o ewuluke chize apwile ni kwivwa muze apwile mu Engitu. (Tanga Kutuhuka 23:9.) Chipwe muze A-Izalele te kanda achipwa ndungo mu Engitu, A-Engitu te keshi kwazanga, mumu o te kalisa ni A-Engitu. (Upu 43:32; 46:34; Kut 1:11-14) A-Izalele kapwile ni mwono ukalu mu Engitu. Kashika Yehova azangile hanga o ewuluke chikuma chacho, ha kuzanga yilambala waze apwile mukachi ko.—Lev 19:33, 34.

(Kutuhuka 23:20, 21) Mungutuma mungelo kulutwe lie mukukufunga mu jila, mukukuhetesa kuze hingunalulika. ²¹ Pwenu ni woma kumeso jenyi, upanjike ku jili lienyi. Kanda ukamwihia mumu iye kechi kukonekena uvulumunyi we, mumu jina liami lili muli iye.

it-2 828 ¶10

Mikele

1. Kuchizako Gabriele, iye kali umwe wa kuli yitangiwa yisandu yoze anatongola jina lienyi mu Mbimbiliya, iye wika mwe anavuluka ha jina lia “mungelo wa lutwe.” (Yu 9) Jina lienyi liasolokele ha chisuho chitangu mu kapitulu 10 wa mukanda wa Daniele. Ha mukanda uno Mikele kanamuvuluka ngwo ‘mukwa lutwe hakachi ka tunganda twa mwilu’ yoze wejile ni kukwasa umwe mungelo yoze uli mushi lienyi muze “Mukwa kuyula wanangana wa Persia” alimikine nenyi. Mikele kanamuvuluka nawa ngwo ‘mukwa kuyula atu ja Daniele’ hanji ngwo, ‘mukwa kuyula munene yoze makamana ni kufunga ana ja atu a Daniele.’ (Da 10:13, 20, 21; 12:1) Chino chinasolola ngwo, Mikele kali mungelo yoze wasongwele a A-Izalele mu puya. (Kut 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Yize yinatwehe ushindakenyo ngwo Mikele mwe wasongwele A-Izalele mu puya kali maliji ali ha Mbimbiliya anambe ngwo: “Mikele mungelo wa lutwe, muze ahangulwile Ndiapu wahamikine ha kutwala ku mujimba wa Mose.”—Yu 9.

Kutanga Mbimbiliya

(Kutuhuka 23:1-19) Kanda ukambulula saki. Kanda ukalifutula ni yingulungulu kupwa chela cha uhenge. ² Kanda ukakaula mbunga mukulinga chipi. Chipwe ha kusopa mulonga kanda ukashindakenya nikukaula wunji wa atu mukuhengesa upatwilo. ³ Chipwe kanda ukapwa ni katonde kuli chiswale ni chikuma chenyi. ⁴ Nyi muwana ngombe wa mukwa kole ye, hanji chimbulu chenyi kanapianguka, ukamuhilwise wa kuli iye nawa. ⁵ Nyi mumona chimbulu cha yoze wakukuvwila kole kanashachiwa ni chiteli chenyi, kanyama, kanda ukachina kumukwasa. Umukwase kumuchatununa. ⁶ Kanda ukahengesa upatwilo wa mukwenu chiswale ku chikuma chenyi. ⁷ Usosoloke kusuku ni chuma cha mahuza. Kanda ukashiha mukwa kusamba chipwe mukwa ululi, mumu ami chichi kusambisa yingulungulu. ⁸ Kanda ukatambula chijiko, mumu chijiko kuchakupupuchisa waze akwete meso. Kuchakuhengesa maliji a mukwa ululi. ⁹ Kanda ukamwesa lamba njize, mumu nunanyingika mbunge ya njize, se yenwene nwapwile njize mu chifuchi cha Engitu. ¹⁰ Ukalime minda ye ha miaka yisambano. Ukache mbuto yayo. ¹¹ Alioze ha mwaka wamuchishimbiali hikuyecha lume, yikapwe yihutu, hanga yiswale a atu jami akalie. Mba yize makahichika, tushitu a mu yambu akalie. Chizechene ukalinge ni munda we wa uva ni wa olevwe nawa. ¹² Ha matangwa asambano mulinga milimo ye. Ha tangwa liamuchishimbiali hikuhwima, ni ngombe ye, ni chimbulu che akahwime, hanga mwana wa ndungo ye wa pwo ni njize akasanguluke. ¹³ Nukafunge yuma yeswe hinamba kuli yenu. Kanda nukavuluka majina ja tuzambi tweka, chipwe kanda akaevwa mu makanwa jenu. ¹⁴ Mwaka ha mwaka, yisuho yitatu, ukangulingile chiwanyino. ¹⁵ Ukafunge chiwanyino cha mbolo kuyishi futunwiso. Ukalie mbolo kuyishi futunwiso matangwa shimbiali ngwe nakwambile, muze naselele kakweji ka Ambimbi, mumu ha kakweji yoze mwene yena wakatukile ku Engitu. Kanda akasoloka kumeso jami mokomoko. ¹⁶ Ukafunge chiwanyino cha kuhela mbuto, mbuto yitangu ya ku kuhondangana che, wakulima ku munda. Ukafunge nawa ni chiwanyino cha kukungila mbuto ha kuhwa cha mwaka, muze mukunga ya ku kuhondangana che ku munda. ¹⁷ Malunga je eswe akasoloke kumeso ja Mwene Yehova mwaka ha mwaka, yisuho yitatu. ¹⁸ Kanda ukalambula manyinga a chitapo chami hamwe ni mbolo ya futunwiso. Chipwe maji a chiwanyino chami kanda asala ufuku weswe ndo mu kucha. ¹⁹ Ukahetese mu zuwo lia Yehova Zambi ye, mbuto yitangu ya kulianga kuhia ya mu minda ye. Kanda ukateleka mwana-pembe mu yamwa ya naye.

14-20 SETEMBRO

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KUTUHUKA 25–26

“Chuma Chilemu cha mu Tabernakulu”

(Kutuhuka 25:9) Nikulita ni yeswe mungukulweza, cheseko cha tabernakulu, ni cheseko cha yikashi yayo, chochene ukayitunge.

it-1 180 ¶7

Mushete wa Usendo

Chize te Atamba Kuulinga. Chuma chitangu chize Yehova alwezele Mose muze amutumine kutunga tabernakulu, chapwile usongwelo wa chize te malinga mushete wa usendo, mumu wapwile chuma chilemu cha mu tabernakulu ni mu chilombo cha Izalele. Mushete wene usuhe wawo wapwile wa mbandu 2.5, utohe wawo wapwile wa mbandu 1.5, chizundamo chawo chapwile cha mbandu 1.5 (c. 111 x 67 x 67 cm). Mushete wacho kaulingile ni mutondo wa mukesha yaulamika oru ya kusayisa muchima ni haze. Mba hanyima yasaho chipangula cha oru cha kujingilika kweswe. Muze ahwishile kulinga Mushete, yaputuka kulinga chifuko, chifuko chacho kachilingile ni oru ya kusayisa, kakachilingile ni mutondo wa kulamika oru. Oru yacho yapwile kusoloka ha utohwe ni ha usuhwe wa chifukilo. Helu lia chifukilo hapwile akerupimi aali a oru ya kutatula ku masongo eswe aali, kerupimi umuwika kapwile songo limwe mukwo songo likwo, ayo te malitala, kuhetama ni kuzazulula mapulwa ha kufuka chifukilo cha Mushete. (Kut 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Chifukilo chino te kakuchivuluka nawa ngwo, “chitwamo cha keke” hanji “chifuko cha ukukilo.”—Kut 25:17; Hep 9:5.

(Kutuhuka 25:21) Ukanangike chifuko cha ukukilo helu lia mushete. Ukase mu mushete ye shindakenyo yize mungukwaha.

it-1 181 ¶1

Mushete wa Usendo

Mushete wapwile chikwata chilemu muze te akutulikila shimbi jisandu hanji shindakenyo. Yuma yilemu yize te akutulikilamo, yapwile mikanda yaali ya mawe a shindakenyo hanji ngwetu, Kumi lia Shimbi. (Kut 25:16) Mu Mushete wacho mwapwile nawa “ndeho ya oru, yize yapwile ni manaa, ni mulumbu wa Arone, uze watemwine,” yuma yino kayichijilemo muze te kanda achitunga Tembele ya Solomone. (Hep 9:4; Kut 16:32-34; Kwa 17:10; 1Mi 8:9; 2Sg 5:10) Muze Mose te kanda achifwa, iye yahana “maliji a shimbi” kuli asasendote A-Levi ni kwasongwela ngwenyi: “Twalenu mukanda uno wa shimbi, nuuse ku lumbu lia mushete wa usendo wa Yehova Zambi yenu, hanga ukapweko chela wa kunukumisa.”—Shi 31:24-26.

(Kutuhuka 25:22) Kokwene mungukatakana ni yena. Mungukalishimwinya ni yena ni liji lia kukatuka helu lia chifuko cha ukukilo, mukachi ka akerupimi aali atwama ha mushete wa shindakenyo ha kutwala ku yuma yeswe mungukwamba hali A-Izalele.

it-1 181 ¶2

Mushete wa Usendo

Mushete wapwile ni kusolola ngwo Zambi kali hamwe no. Mushete kaulingile hanga usolole ngwo Zambi kali hamwe ni atu jenyi. Yehova kalakenyene ngwenyi: “Kokwene mungukatakana ni yena. Mungukalishimwinya ni yena ni liji lia kukatuka helu lia chifuko cha ukukilo, mukachi ka akerupimi aali atwama ha mushete wa shindakenyo.” “Mumu mungukasoloka mu lelwa ha chifuko cha ukukilo.” (Kut 25:22; Lev 16:2) Samuele kasonekene ngwenyi, Yehova te ‘kanatwama hakachi ka akerupimi’ (1Sa 4:4); chino chinasolola ngwo, akerupimi kapwile “cheseko cha temba lia” Yehova. (1Sg 28:18) Hachino “Muze Mose anjilile mu mbalaka ya chikungulwila mukuhanjika ni Yehova, henaho iye wevwile liji nikuhanjika nenyi lia kukatuka helu lia chifuko cha ukukilo cha ha mushete wa shindakenyo, lia kukatuka mukachi ka akerupimi aali. Yahanjika nenyi.” (Kwa 7:89) Kulutwe Yoshua ni Finehase Sasendote wa Lutwe kamanyine kulutwe lia Mushete hanga ahule Yehova hakutwala ku chimwe chikuma. (Yos 7:6-10; Kuy 20:27, 28) Sasendote wa Lutwe mwe wika wapwile ni kunjila muma Musandu Mwahiana muze mwapwile Mushete wa Usendo. Iye te kakunjilamo kamuwika ha mwaka. Ha kuchilinga, iye te kechi kuyamo hanga ahanjike ni Yehova alioze hanga alinge yuma yize yapwile kutala ha chiwanyino cha Tangwa lia Kufuka Shili.—Lev 16:2, 3, 13, 15, 17; Hep 9:7.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Kutuhuka 25:20) Akerupimi akazazulule mapulwa jo helu nikuzulamina ni mapulwa jo che chifuko cha ukukilo. Akatale meso jo umwe kuli mukwo. Akatalikise meso jo ha chifuko cha ukukilo.

it-3 361 ¶11

Akerupimi

Tabernakulu yize atungile mu puya mwapwile akerupimi aali a oru waze afuliele. Helu lia Mushete hapwile akerupimi aali a oru ya kutatula ku masongo eswe aali, kerupimi umuwika kapwile songo limwe mukwo songo likwo. Akerupimi jacho yalitala, yahetama ni kuwayila. Hita umwe wa kuli ayo kapwile ni mapulwa aali, mapulwa jacho kazazululwile ni kufuka chifukilo cha Mushete ni kusolola ngwo kapwile ni kuchifunga. (Kut 25:10-21; 37:7-9) Chikwo nawa, mahina apema waze apwile mu tabernakulu ni chikalakala cha hina chize chapwile ni kuhandununa muma Musandu ni muma Musandu Mwahiana, chapwile ni yizulie ya ni akerupimi.—Kut 26:1, 31; 36:8, 35.

(Kutuhuka 25:30) Ukatumbike ha mesa mbolo ja kutumbieka kumeso jami matangwa eswe.

it-3 158 ¶4

Mbolo ja Kutumbieka

Mbolo ja kuumba kumi ni aali kapwile ni kujisa ha mesa yize yapwile mu chihela chisandu mu tabernakulu hanji tembele, jize te akwalumuna ni kusa jeka ha hita Sambata. (Kut 35:13; 39:36; 1Mi 7:48; 2Sg 13:11; Neh 10:32, 33) Mu limi lia Hepreu liji mbolo ja kutumbieka, linalumbunuka “mbolo ja kutumbieka kumeso.” Liji “kumeso” kakulizachisa chinji mumu (2Mi 13:23) mbolo ja kutumbieka kapwile ni kujisa kumeso ja Yehova, ngwe mulambu uze te akuhana mashimbu eswe. (Kut 25:30) Liji mbolo ja kutumbieka kakulizachisa nawa mu yisoneko yikwo.—2Sg 2:4, Mar 2:26, Hep 9:2.

Kutanga Mbimbiliya

(Kutuhuka 25:23-40) Ukasonge mesa ya mutondo wa mukesha. Usuhe wayo wa mbandu jiali. Utohe wayo wa mbandu yimuwika. Chizundamo chayo cha mbandu yimuwika ni chihanda. ²⁴ Ukalamikeho oru ya kusayisa. Ukafulileho nawa chipangula cha oru cha kujingilika kweswe. ²⁵ Ukayisongele mukomo. Utohe wawo ukapwe wa mbanda-kwoko yimuwika, wa kujingilika kweswe. Ukafule nawa chipangula cha oru ha mukomo wayo, cha kujingilika kweswe. ²⁶ Ukayifulile ngo ja oru jiwana nikusa je ngo ha mbango jize jili ku molu jayo. ²⁷ Akakunjike je ngo hehi ni mukomo jikapwe ja kunjishilamo mikambo ya kumbachila mesa. ²⁸ Ukasonge mikambo ya mutondo wa mukesha. Ukalamikeho oru. Akambate nayo ye mesa. ²⁹ Ukafule yenga yayo, (malonga) ni misenge yayo, ni ndeho jayo, ni milondo yayo ya kutehwina. Ukayifule ya oru ya kusayisa. ³⁰ Ukatumbike ha mesa mbolo ja kutumbieka kumeso jami matangwa eswe. ³¹ Ukafule chikwachilo cha ndeya cha oru ya kusayisa. Ukafule che chikwachilo cha ndeya ku milimo ya kutatula ni nganda yacho ni mukungo wacho, ni misenge yacho, ni mawundu jacho, ni yitemo yacho, yeswe yikapwe ya chishinda chimuwika. ³² Kukapwe nawa mitango yisambano ya kuhachika ku malumbu jacho. Mitango yitatu ya chikwachilo cha ndeya ya kuhachika ku lumbu limuwika liacho, mba mitango yikwo yitatu ya chikwachilo cha ndeya ya kuhachika ku lumbu likwo. ³³ Ku mutango umuwika kukapwe misenge yitatu ya kulifwa ni amendoa, ni wundu ni chitemo. Ku mutango ukwo kukapwe nawa misenge yitatu ya kulifwa ni amendoa, ni wundu ni chitemo. Chizechene ku mitango yeswe yisambano yize ya kuhachika ku chikwachilo cha ndeya. ³⁴ Kukapwe nawa ku chikwachilo cha ndeya misenge yiwana ya kulifwa ni amendoa, ni mawundu jacho ni yitemo yacho. ³⁵ Wundu mushi lia mitango yiali lia chishinda chimuwika nacho, ni wundu mushi lia mitango lia chishinda chimuwika, ni wundu mushi lia mitango lia chishinda chimuwika, ku mitango yisambano yize ya kuhachika ku chikwachilo cha ndeya. ³⁶ Mawundu jacho ni mitango yacho yikapwe ya chishinda chimuwika. Milimo ya chishinda cheswe yikapwe ya oru ya kusayisa ni kutatula. ³⁷ Ukafule ndeya jacho shimbiali. Akawike je ndeya, jikatemukine kulutwe liacho. ³⁸ Ni malumana jacho ni yenga (malonga) yacho ya kukwachila mwelela, yikapwe ya oru ya kusayisa. ³⁹ Ukayifule ku talentu yimuwika ya oru ya kusayisa ni yikashi yino yeswe. ⁴⁰ Utale kanawa, ukayilinge nikulita ni cheseko hinakulweza ha mulundu.

21-27 SETEMBRO

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KUTUHUKA 27–28

“Yika Mutuhasa Kulilongesa ha Mazalo ja Asasendote?”

(Kutuhuka 28:30) Ukase nawa mu chipwiko cha upatwilo Urimi ni Tumimi, yikapwe ha mbunge ya Arone muze manjila kumeso ja Yehova. Arone akambate ha mbunge yenyi upatwilo wa A-Izalele kumeso ja Yehova matangwa eswe.

it-3 758 ¶8

Urimi ni Tumimi

Akwa-kuhengwola Mbimbiliya anji te kakufuliela ngwo, Urimi ni Tumimi yapwile chela. Mbimbiliya ya James ha mukanda wa Kutuhuka 28:30 kanaavuluka ngwo, “chela chisandu.” Akwo kakwamba ngwo, chino chapwile chikwata chize chapwile ni sona, hakwo hapwile liji “ewa” hakwo liji “ka” ha chihela chikwo hapwile hamokomoko. Maliji wano kakwachizaho ni kusalakanyisaho kumbululo lia yihula nyi kawanyine kumbululo machizaho chihanda chize chawashi. Atu akwo kakwamba ngwo, kapwile mawe aali, sali limwe liapwile litoma likwo liapwile lilaa. Nyi maakonga hashi sali litoma linalumbunuka “ewa” masali eswe aali alaa kanalumbunuka “ka,” alioze sali likwo lilaa ni litoma keshi kulumbunuka chuma nichimwe. Ha shimbu limwe, muze Saulu ahulile sasendote nyi te mahasa kuya ni kulimika ni A-Filistea iye kakamwehele kumbululo nilimwe. Iye kanyongene ngwo, kota umwe mukachi ko kalingile shili, kashika yamba ngwenyi: “Yehova Zambi ya Izalele, hana shindakenyo yipema.” Hachino Saulu ni Jonata yahandununa, kulutwe yata chela. Ha mukanda uno, kwita shindakenyo chapwile ngwe kuta chela chekwamba “Urimi ni Tumimi,” yuma yino yaali kota te yakukalakala chimuwika.—1Sa 14:36-42.

(Kutuhuka 28:36) Ukafule chipenya cha oru ya kusayisa. Ukoleho ngwe kwola cha ha kazeya, ngwo, MUSANDU KULI YEHOVA.

it-3 703 ¶5

Huma

Sasendote wa Lutwe wa Izalele. Mu Izalele kapusa wa sasendote wa lutwe yoze te akusa ha huma kapwile ni “chipenya cha ku chipangula chisandu” cha oru ya kusayisa haze hapwile maliji anambe ngwo, “Musandu kuli Yehova.” (Kut 28:36-38; 39:30) Amu Sasendote wa Lutwe mwe wapwile kumanyinako Yehova ha uwayilo wa Izalele, kashika chapwile chipema iye kupwa musandu ha mulimo wenyi, sona jacho japwile ni kwiwulula A-Izalele ulemu wa kupwa asandu mu uwayilo wo kuli Yehova. Chilayi chino chapwile nawa ni kusolola Sasendote munene wa Lutwe Yesu Kristu, yoze Yehova asakwile hanga alinge mulimo wa usasendote ni kukalila usandu Wenyi.—Hep 7:26.

(Kutuhuka 28:42, 43) Ukatongele tuputula twa linyu lipema, akafuke no uselesele wa mijimba yo, chize ku mitanda akahete ndo mu mashina ja molu. ⁴³ Arone ni ana jenyi amalunga akaazale muze manjila mu mbalaka ya chikungulwila hanji muze makundama ku chilumbilo mukuvumbika muma musandu, kuchina mambata uhenge mba mafwa. Chikapwe chiyulo ndo ku miaka ya mutolo hali iye ni hali ana jenyi kulutwe lienyi.

w08 15/8 15 ¶17

Lemesa Yehova ha Kwenda ni Ululi

¹⁷ Twatamba kulemesa Yehova chipi-chipi mu uwayilo wenyi. Mukanda wa Chilumbununyi 5:1 unambe ngwo: “Enda ni mana muze muoya ku zuwo lia Zambi.” Yehova kalwezele Mose ni Yoshua ngwo muze manjila muma musandu katamba kuzula haku ku molu jo. (Kut 3:5; Yos 5:15) Kulinga chino te chakusolola vumbi ni ulemu. Asasendote A-Izalele te katamba kuzala tuputula twa linyu lipema hanga afuke “nenyi uselesele wa mijimba yo.” (Kut 28:42, 43) Chino te chakwakwasa kwehuka kusolola uselele, muze makalakala hamuwika mu chilumbilo. Asasendote eswe te katamba kukaula shimbi yino ya Zambi.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Kutuhuka 28:15-21) Ukalinge chipwiko cha upatwilo, chitanga cha chilangaji. Ukachilinge cha kulifwa ni milimo ya ku ye efode, cha oru, ni cha hina lilauluka, ni lia ufungo, ni lia ngengu, ni linyu lipema. ¹⁶ Chikapwe ni ukundwilo uwana weswe wa usuhe umuwika ndwa, cha kupama. Usuhe wacho wa chikambakamba chimuwika. Utohe wacho wa chikambakamba chimuwika. ¹⁷ Ukanjise mawe mu yituwa yacho, mikala yiwana ya mawe. Mukala utangu a mawe a sartiu, ni topajiu, ni carbunkulu. ¹⁸ Mukala wamuchiali wa esmaralda, ni safwira, ni diamante. ¹⁹ Mukala wamuchitatu wa jasendu, ni agata, ni ametita. ²⁰ Mukala wamuchiwana wa turkeza, ni sardonica, ni jasepe. Ukaasele mu maselo jo ja oru. ²¹ E mawe akalite ni majina ja ana a Izalele, kumi lia mawe ni mawe aali nikulita ni majina jo, ngwe kwola cha ha kazeya, vungu ni vungu nikulita ni jina lialio. Akapwe mavungu kumi ni aali.

w12 1/8 26 ¶1-3

Unachinyingika nyi?

Kulihi kwakatukile mawe a ndando waze apwile ha chipwiko cha sasendote wa lutwe?

Muze A-Izalele akatukile mu Engitu ni kunjila mu puya Zambi yatuma kulinga chipwiko chino. (Kut 28:15-21) Ayo kapwile ni mawe a sartiu, ni topajiu, ni carbunkulu, esmaralda, ni safwira, ni diamante (kamanga), jasendu, ni agata, ni ametita, ni turkeza, ni sardonica, ni jasepe. Shina A-Izalele kapwile ni kuze te mawana mawe wano a ndando?

Ku mashimbu akunyima atu te kakulemesa chinji mawe a ndando, kashika te kakwalanjisa. Chakutalilaho, ku shakulu A-Engitu te kakulanjila mawe wano a ndando mu yifuchi yikwo ngwe mu yifuchi muze anavuluka musono ngwo, Irã, Afeganistão kota ni ku Índia. Mawe anji a ndando te kakukatuka mu Engitu. Mianangana anji a mu Engitu kapwile ni upite unji. Yombi kahanjikile hakutwala kuli atu a ha mashimbu jenyi ngwenyi, ayo kapwile ni kupula tupila muze te akufupila upite. Yombi yamba nawa ngwenyi, mu tupila jacho te kakuchizamo mawe a ndando ngwe, safwira ni topajiu.—Yom 28:1-11, 19.

Lusango uli ha mukanda wa Kutuhuka kanambe ngwo, muze A-Izalele atuhukile mu Engitu, ayo yeta kuli A-Engitu upite wa prata hamwe ni yuma yo ndando. (Kut 12:35, 36) Chino chinasolola ngwo, mawe a ndando waze asele ha chipwiko cha sasendote wa lutwe kota kejile no mu Engitu.

(Kutuhuka 28:38) Chikapwe ha huma lia Arone. Arone akambate uhenge wa yuma yisandu, yenayo A-Izalele makayisela ku usandu ku yawana yo yeswe yisandu. Chikapwe ha huma lienyi matangwa eswe hanga akaatambule kumeso ja Yehova.

it-3 529 ¶1

Usandu

Tushitu ni Yilima-lima. Kuji a tupula-jimo a ngombe, a panga ni a pembe kapwile asandu kuli Yehova, nawa te katambile kwakuula. Alioze te katamba kwahana ngwe mulambu, nawa chihanda chikwo te kakuchihana kuli asasendote. (Kwa 18:17-19) Mbuto jitangu ni chihanda cha kumi yapwile yisandu, ngwe chize yapwile milambu ni yawana yeswe yize te akuhana ku mulimo usandu. (Kut 28:38) Yuma yeswayi yapwile yisandu kuli Yehova, kashika te katambile kuyilelesa hanji kuyizachisa mujila yize kuyalitele. Chilweza chimwe chize chinasolola ulemu wa chikuma chino, chili shimbi ya chihanda cha kumi. Nyi umwe mutu matulika chihanda cha kumi ha tiliku yenyi, mba iye hanji umwe wa mu usoko wenyi chakuhona kunyingika mandaho chihanda hanga alie ku zuwo, mutu wacho te kakumuhisa ngwo kehuka shimbi ya Zambi hakutwala ku yuma yisandu. Shimbi te yakwamba ngwo, mutu wacho katamba kufweta yimwe helu lia mulambu wenyi, kuchizako mulambu wa panga uze te mahana. Yino te yakukwasa atu kuvumbika yuma yisandu ya Yehova.—Lev 5:14-16.

Kutanga Mbimbiliya

(Kutuhuka 27:1-21) Ukalinge chilumbilo cha mutondo wa mukesha. Usuhe wacho wa mbandu jitano. Utohe wacho wa mbandu jitano. Usuhe ni utohe wacho ukalite ndwa lume. Chizundamo cha che chilumbilo chikapwe cha mbandu jitatu. ² Mbinga jacho nawa ukajisongele ku mbango jacho jiwana. Mbinga jacho ja kusonga ku mutondo umuwika ni che chilumbilo. Ukalamikeho unengu. ³ Ukafule ndeho jacho ja kuchiza najo uto wacho, ni mapaha jacho, ni mbashila jacho, ni nguto jacho ja misako, ni yikombelo yacho. Yikashi yino yeswe ukayifule ni unengu. ⁴ Ukachifulile sambu ja unengu ja kusepekenya mba ha je sambu ku mbango jajo jiwana ukafulile ngo jiwana ja unengu. ⁵ Ukajinjise mushi lia mukomo wa chilumbilo hanga je sambu jikapwile mukachi ka chilumbilo. ⁶ Ukasonge mikambo ya chilumbilo, mikambo ya mutondo wa mukesha. Ukalamikeho unengu. ⁷ Ukanjise ye mikambo yacho mu ngo. Mikambo yikapwe ha malumbu ja chilumbilo ya kuchimbachila. ⁸ Ukachilinge ni matapwa, muchima liacho mukapwe mwamokomoko, chizechene ngwe nakulwezele ha mulundu, chocho akachisonge. ⁹ Ukatunge yiize ya tabernakulu. Ku lumbu lia ku Sule kukapwe ku yiize mahina a linyu lipema a kuzezeleka. Ku lumbu limuwika usuhe wako ukapwe wa kulakaji lia mbandu. ¹⁰ Manguji jayo akapwe makumi aali. Yimanyino yo ya unengu makumi aali. Je ngo ja ku manguji ni mikambo yajo yikapwe ya prata. ¹¹ Chizechene nawa ku lumbu lia ku Norte kukapwe mahina a kuzezeleka. Usuhe wo wa kulakaji lia mbandu. Manguji jo akapwe makumi aali. Yimanyino yo ya unengu makumi aali. Je ngo ja ku manguji hamwe ni mikambo yo, yeswe ya prata. ¹² Mba ha utohe wa ye yiize ku lumbu lia kutalikisa ku Chitokelo kukapwe mahina a kuzezeleka a makumi atano a mbandu. Manguji jo kumi. Yimanyino yo kumi. ¹³ Utohe wa ye yiize ku lumbu lia kutalikisa ku Chivumbuko ukapwe wa makumi atano a mbandu. ¹⁴ Mahina a kuzezeleka a ku lumbu limwe lia chikolo akapwe a kumi lia mbandu ni mbandu jitano. Manguji jo atatu. Yimanyino yo yitatu. ¹⁵ Mba ku lumbu likwo kukapwe mahina a kuzezeleka a kumi lia mbandu ni mbandu jitano. Manguji jo atatu. Yimanyino yo yitatu. ¹⁶ Ku chikolo cha yiize kukapwe hina lia kufukako lia makumi aali a mbandu, lilauluka, ni lia ufungo, ni lia ngengu, ni lia linyu lipema, milimo ya mukwa kwola. Manguji jo awana. Yimanyino yo yiwana. ¹⁷ Manguji eswe a yiize kujingilika kweswe akapwe a kukolesa ni mikambo ya prata. Ngo jo ja prata. Yimanyino yo ya unengu. ¹⁸ Usuhe wa yiize ukapwe wa kulakaji lia mbandu. Utohe wayo ndusu ukapwe wa makumi atano. Chizundamo chayo cha mbandu jitano ja mahina a linyu lipema. Yimanyino yo ya unengu. ¹⁹ Yikashi yeswe ya tabernakulu, ni ya milimo yayo yeswe, ni mbambo jayo jeswe, ni mbambo ja yiize, yeswe yikapwe ya unengu. ²⁰ Utumine A-Izalele akakunehene maji apema a kusohola a azeite a lutemo, hanga ndeya yikatemuke matangwa eswe. ²¹ Arone ni anenyi a malunga akayiwike yikatemune chize ku chingoloshi ndo ku kucha kumeso ja Yehova mu mbalaka ya chikungulwila, haze lia chikalakala cha hina chili kulutwe lia ye shindakenyo. Chikapwe shimbi ya mutolo ndusu yisemuko yeswe hali A-Izalele.

28 SETEMBRO–4 OUTUBRO

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KUTUHUKA 29–30

“Kuhana Mulambu Kuli Yehova”

(Kutuhuka 30:11, 12) Yehova yamba kuli Mose ngwenyi, ¹² Muze muwalula A-Izalele nikulita ni kwalula cho, hohene mutu mweswe akahane kuli Yehova ha ukuule wa mwono wenyi, muze muwalula, hanga kukuchi kapwa hakachi ko chilungo nichimwe muze muwalula.

it-3 396 ¶10

Kwalula

Ku Sinai. Chisuho chitangu chize Yehova atumine kwalula atu chalingiwile mu chilombo cha A-Izalele ku Sinai, chalingiwile ha kakweji wamuchiali muze akatukile mu undungo ku Engitu. Mba akwase Mose ha mulimo uno, yasakula umwe mwata ha hita munyachi hanga alinge mulimo uno ni kwalula atu a mu munyachi wacho. Ayo kakalwile wika malunga waze apwile ni miaka 20 hanji kuhiana, waze maya mu jita, alioze kaehele nawa shimbi ngwo, katamba kusoneka lijimo lize hita mutu atamba kuhana (US$1,10) ha mulimo wa mu tabernakulu. (Kut 30:11-16; Kwa 1:1-16, 18, 19) Unji wa atu waze alwile wapwile wa 603,550, ha atu jacho kakaseleho A-Levi, mumu ayo te keshi kutambula chihinga mu chifuchi chacho. A-Levi te kechi kufuta lijimo ha milimo ya mu tabernakulu nawa kakapwile kuya mu jita.—Kwa 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.

(Kutuhuka 30:13-15) Eswe mapalika kuli waze hanaalula mutu mweswe akahane chino ngwo, Chihanda cha shekele nikulita ni shekele ya muma musandu (ye shekele yakufwika makumi aali a ngera). Chihanda cha shekele chikapwe mulambu kuli Yehova. ¹⁴ Mutu mweswe mapalika kuli waze hanaalula chize kuli akwa makumi aali a miaka ndo kuli makulwana akahane we mulambu wa Yehova. ¹⁵ Pichi kanda akawezako. Yiswale kanda atepululako ku che chihanda cha shekele muze mahana mulambu wa Yehova, ha kulikukila shili yenu.

it-1 551 ¶3

Mulambu

Milambu yimwe yize apwile ni kuhana te hanayitese kulu mu Shimbi. Muze alwile A-Izalele eswe waze apwile ni miaka 20 hanji kuhiana, kulita ni shimbi atu wano te katamba kuhana “Chihanda cha shekele [kota mbongo jacho japwile $1.10] nikulita ni shekele ya muma musandu.” Milambu yino te kakuyihana kuli “Yehova” ha kulikukila shili yo ni “ku uvumbiko wa mu mbalaka ya chikungulwila.” (Kut 30:11-16) Kulita ni mukwa-sango wa A-Yunda Josefo kambile ngwenyi, Milambu yisandu, te kakuyihana ha miaka yeswe.—2Sg 24:6-10; Mat 17:24.

(Kutuhuka 30:16) Ukatambule kuli A-Izalele mbongo ja kuafukila milonga ukajise ku uvumbiko wa mu mbalaka ya chikungulwila, jikapwe chiwulwiso cha A-Izalele kumeso ja Yehova, mukunufukila shili.

w11 1/11 12 ¶1-2

Unachinyingika Nyi?

Kuchi milimo ya Yehova mu Tembele ku Yerusaleme te akuyikwasa?

Milimo yinji mu tembele te kakuyikwasa ni milambu, chipi-chipi ni yihanda kumi yize apwile ni kuhana. Kwapwile nawa majila akwo akukwashilamo mulimo uno. Chakutalilaho, muze atungile tabernakulu, Yehova kalwezele Mose hanga atambule kuli Ka-Izalele mweswe chihanda cha shekele ya prata ni kuyihana ngwe “mulambu kuli Yehova.—Kut 30:12-16.

Kota hita Ka-Yunda kapwile ni chako yakuhana jimwe mbongo ja lijimu mu tembele ha miaka yeswe kulita ni yize shimbi yatesele. Lijimu lino lie Yesu alwezele Petulu hanga afwete ni lumbongo yoze achijile mu kanwa lia yishi.—Mat 17:24-27.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Kutuhuka 29:10) Utwale mwe kuji ya ngombe kulutwe lia mbalaka ya chikungulwila. Arone ni anenyi a malunga asayike moko jo ha mutwe wa mwe kuji ya ngombe.

it-2 762 ¶9

Kwoko

Kusayika moko. Kuchizako majila waze twakuzachishilamo moko, moko te kakwasa hali mutu hanji chuma mumu lia chimwe chikuma. Kanji-kanji mutu te kakumusayika moko hanga asolole ngwo, kamwaha umwe wata hanji chiteli. Ha chiwanyino cha usasendote, Arone ni ana jenyi kasele moko jo ha mutwe wa kuji ya ngombe ni ha mutwe wa kuji ya panga hanga asolole ngwo tushitu wano te kanalambula mumu lia ayo mba te apwe asasendote a Yehova Zambi. (Kut 29:10, 15, 19; Lev 8:14, 18, 22) Muze Yehova asakwile Yoshua ngwe kasongo, Mose kamusayikile moko, hachino Yoshua yazala “too ni spiritu ya mana” chino che chamukwashile kusongwela kanawa Izalele. (Shi 34:9) Moko te kakwasayika nawa hali mutu yoze matongola hanga atambule yiwape. (Upu 48:14; Mar 10:16) Yesu kasayikile moko jenyi hali atu waze awukile. (Mat 8:3; Mar 6:5; Lu 13:13) Ha yikuma yikwo, chawana cha spiritu yisandu te kakuchihana muze apostolo te akusayika atu moko.—Yi 8:14-20; 19:6.

(Kutuhuka 30:31-33) Ukambe kuli A-Izalele ngwe, Maji ano akapwe asandu kuli yami a kuwayisa no ndusu yisemuko yenu. ³² Kanda akaazujila ha mujimba wa mutu niumwe chipwe nikulita ni kuchinga cho, kanda akachinga maji ngwe wano, ka. Kapwa asandu. Akapwe asandu kuli yenu. ³³ Mweswawo machinga amwe ngwe wano, ni mweswawo makaazuza hali mutu weka, akamutete hakachi ka atu jenyi.

it-3 753 ¶8

Akuwayisa, Kuwayisa

Ha Shimbi yize Yehova ahanyine kuli Mose, kamulwezele chize mazachisa maji akuwayisa no. Maji wano kapwile alemu chinji waze te akulinga ni mira, kanela muyema, kalamu muyema, kasha ni maji a azeite. (Kut 30:22-25) Yapwile shili yinene kulinga maji wano ni kwazachisa mujila yize kuyalitele. (Kut 30:31-33) Chino chapwile ni kusolola ulemu wa chiteli chize mutu apwile ni kutambula muze te akumuwayisa ni maji asandu.

Kutanga Mbimbiliya

(Kutuhuka 29:31-46) Ukande mwe kuji ya panga wa kuatumbikila ku uvumbiko, mba yifwo yenyi ukayitelekele kumwe kuma kusandu. ³² Ye yifwo ya kuji ya panga ni mbolo yize yili mu mutonga, Arone ni anenyi a malunga akayilile ku chikolo cha mbalaka ya chikungulwila. ³³ Akalie yuma ya kufuka nayo shili, mukwatumbikila ku uvumbiko, mukwasela ku usandu. Chilambala kanda akaliako, mumu kuyapwa yisandu. ³⁴ Mba nyi yifwo yimwe ya kuatumbikila ku uvumbiko, hanji mbolo yimwe muyilisalaho ndo mu kucha, ukoche ni kahia yize yalisalaho. Kanda akayilia mumu kuyapwa yisandu. ³⁵ Ukalinge chocho kuli Arone ni kuli anenyi a malunga nikulita ni yize yeswe hinakwamba. Ukaatumbikile ku uvumbiko matangwa shimbiali. ³⁶ Tangwa ha tangwa ukalambule kuji ya ngombe ha shili, ha kufuka. Ukapemese chilumbilo ha kutwala ku shili ha kuchifuka, ukachiwayise ni maji mukuchisela ku usandu. ³⁷ Ukafuke che chilumbilo matangwa shimbiali, ukachisele ku usandu. Chilumbilo chikapwe chisandu chahiana. Yeswayo muyikwata ku chilumbilo yikapwe yisandu. ³⁸ Chuma mulambwila ha chilumbilo chino, ana a mapanga aali a mwaka umuwika, kualambula tangwa ha tangwa, matangwa eswe. ³⁹ Mwana-panga umuwika ukamulambule ha chimene, mba mwana-panga mukwo ukamulambule ha chingoloshi. ⁴⁰ Hamwe ni mwana-panga umwe ukalambule chihanda chimuwika cha ku kumi lia yihanda ya wunga wafufunuka, cha kuchinga ni chihanda chimuwika cha ku yihanda yiwana hine ya maji a kusohola ni chihanda chimuwika cha ku yihanda yiwana ya hine ya vinyu, yikapwe mulambu wa kunwa. ⁴¹ Mba mwana-panga mukwo ukamulambule ha chingoloshi. Ukalinge nenyi nikulita ni mulambu wa wunga wa chimene, nikulita ni mulambu wa kunwa, akapwe lupembo mupema, mulambu wa kwocha ni kahia kuli Yehova. ⁴² Akapwe mulambu wa kulumba wa matangwa eswe ndusu yisemuko yenu, ku chikolo cha mbalaka ya chikungulwila, kumeso ja Yehova, kuze mungukatakana ni yenu mukuhanjikilako ni yenu. ⁴³ Kuze mungukatakana ni A-Izalele. Uhenya wami muukapwisa yisandu ye mbalaka. ⁴⁴ Mungukapwisa yisandu mbalaka ya chikungulwila ni chilumbilo nawa. Arone ni ana jenyi a malunga nawa munguasela ku usandu, akangulingile usasendote. ⁴⁵ Kumungukatwama hakachi ka A-Izalele. Kumungukapwa Zambi yo. ⁴⁶ O kumakanyingika ngwo, Mwe Yehova Iye Zambi yetu, watuchijile ku chifuchi cha Engitu, hanga akatwame hakachi ketu. Ngwami, Yami Yehova, Zambi yo.