Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
5-11 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 17-20
“Chenacho Muchipwa Kuli Akwa-Kutupupa”
(Izaia 17:12) Cho kunuma cha mavungu anji, kananumu ngwe kunuma cha kalunga-lwiji! Cho kuchungula cha mavungu, kanachungula ngwe kuchungula cha meya anji!
“Wanangana Wami hi wa Hano Hashi Ko”
16 Chili chilemu kwalumuna manyonga jetu! Mbimbiliya yinambe ngwo, atu kapwa ngwe mikanya ya kalunga-lwiji yize kuyishi kuhola nawa ya kuvunduka. (Iza. 17:12; 57:20, 21; Uso. 13:1) Yuma ya mafwefwe ya kuvundula atu, kwahandununa ni kwanehena vunda. Alioze yetu tukwete sambukila nawa twalinunga. Muze Yehova akumona kulihandununa cha atu hano hashi, iye kakuwahilila chinji ha kumona kulinunga mukachi ka atu jenyi.—Tanga Zefania 3:17.
(Yoano 15:18, 19) Nyi akwa-hashi kakunuvwila kole, nyingikenu ngwenu kaliangile kunguvwila yami kole. 19 Nyi te nuli akwa-hashi, kachi akwa-hashi manuzanga ha kupwa atu jo. Haliapwila, amu hi nuli akwa-hashi ko, alioze yami nanusakwile kuli akwa-hashi, kashika akwa-hashi akunuvwila kole.
Ehuka Yuma ya Mafwefwe mu Chifuchi Chino Chalihandununa
4 Hanji twatwama mu chifuchi chize atu keshi kutushinjila hanga tulinge yuma ya mafwefwe. Alioze muchihasa kupwa chikalu kununga ni kwehuka kulinga yuma ya mafwefwe, mumu tunakundama ku songo lia hano hashi ha Satana. Atu musono keshi “kulivwashana ni akwo” chikwo nawa, kali “akwa-pami.” (2 Timo. 3:3, 4) Mandumbu amwe kakupalika mu yipikalo mumu lia yuma ya mafwefwe yize yakulingiwa mu chifuchi cho. Kashika twatamba kulilulieka haliapwila hanga tununge ni kwehuka yuma ya mafwefwe chipwe ha mashimbu akalu.
(Izaia 17:13, 14) Mavungu kanachungulula ngwe kuchungulula cha meya anji. Alioze kumakaakanda mba makachina kusuku. Maahuma ngwe yizungu mu fuji ha milundu, ngwe fufuta ya kuhehula kulutwe lia kangonga. 14 Ha chingoloshi, kumanyi mwongo! Shimbu kanda kucha o keshiko nawa! Chenacho muchipwa kuli akwa kutupupa, che chihinga cha waze mapunda yuma yetu.
ip-1 198 ¶20
Chiyulo cha Yehova Hakutwala Kuli Akwa-Mavungu
20 Izaia kambile ngwenyi: “Ha chingoloshi, kumanyi mwongo! Shimbu kanda kucha o keshiko nawa! Chenacho muchipwa kuli akwa kutupupa, che chihinga cha waze mapunda yuma yetu.” (Izaia 17:14) Atu anji kakupinjisa atu ja Yehova ha kwahona vumbi ni kwamba yuma yipi hali ayo. Amu atu ja Yehova keshi kuzanga kulichinga mu yuma ya uwayilo wa hano hashi, atu kakwakekuna ni kwamona ngwe atu amokomoko. Chipwe chocho, atu ja Zambi kali ni shindakenyo ngwo, tangwa limwe yuma yeswayi muyikeza kahwa.—2 A-Tesalonika 1:6-9; 1 Petulu 5:6-11.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 20:2) ha mwaka uze Yehova te hanahanjika ni Izaia mwana Amoze ngwenyi, Yako uzale chikeleyi mu zalilo ye ukachize haku ku molu je. Aye te hanalingi chocho nikwenda keshi mazalo keshi haku.
w06 1/12 11 ¶1
Yikuma Yilemu ya Mukanda wa Izaia—I
20:2-5—Shina Izaia kendele keshi mazalo ha miaka yitatu? Ka, chinasoloka ngwe Izaia kazulile wika mazalo a helu ni kwenda ni mazalo a muchima.—1 Samuele 19:24, maliji mushi.
(Izaia 19:1-12) Liji lia kutwala ku Engitu. Talenu, Yehova kanende ha lelwa lia tambu, kaneza ku Engitu. Kashika tuponya twa Engitu kanachikima kumeso jenyi, ni mbunge ja A-Engitu kumujikasangunuka muchima lio. 2 Munguvundula A-Engitu akalimike ni A-Engitu, kumakasa jita, mutu mweswe ni usoko wenyi ni mutu mweswe ni mwenyembo wenyi. Chihunda muchikalimika ni chihunda, akwa wanangana umwe makalimika ni akwa wanangana ukwo. 3 Maspiritu ja muchima lia A-Engitu munguzukula; munguvundangenya yikuma yo. Kumakaya ni kuhula ku mahamba, ni yimbanda, ni akwa mahamba ni akwa tufutafuta. 4 Mungukunjika A-Engitu kuli umwe mukalu kuayula. Umwe mwanangana wa uswi makaayula. Chocho anambe Mwene Yehova-wa-Tujita. 5 Meya a kalunga-lwiji makoma, ni mwe lwiji makoma chau; 6 tupila twenyi kumakakupuka fu, ni yitwetwe ya Nilo ya Engitu muyikahuwa ni kutepuluka, mbungu ni manenga muyikapola. 7 Yana ya ku Nilo kwe ku mbumbulu ya Nilo, yize yeswe ya kutumba ku Nilo muyikoma ni kujimuka, kumuyikahwa. 8 Akwa kutela yishi kumakalishimwoka ni kulinyenga, waze eswe a kusa tuzambu mu Nilo. Akwa kutela manda ha meya kumakahona. 9 Akwa kuhondangana ni linyu lia kusakula kumakalezumuka mu mbunge, ni akwa kuseleka wanda utoma. 10 Waze anapu ngwe manguji a chifuchi mawondeka, ni eswe akwa kulingila fweto malinyenga. 11 Alemu a Zoane kanahepuka liakulu; akwa kulongesa mana Falau kanamulongesa uzuzuke. Kuchi muwamba kuli Falau ngwe, Nguli mwana wa mukwa mana, nguli mwana wa mianangana a shakulu? 12 Akwa mana jenu kuli ali? Anulweze asolole chize Yehova-wa-Tujita hanapale ha kutwala ku Engitu.
12-18 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 21-23
Yize Mutuhasa Kulilongesa ha Yize Yalingiwile ni Shepena
(Izaia 22:15-19) Mwene Yehova-wa-Tujita kanambe ngwenyi, Yako kuli yono kaselo, kuli Shepena, yoze wayula zuwo ukambe kuli iye ngwe, 16 Yika unalingi kuno? Iya uli nenyi kuno, hiwalitotela kuno fuka? Hiwalitotela fuka ha mulundu, nikwola zuwo lie mu luliwe? 17 Yehova makunyasa haze ni tachi, ena mukwa tachi. Kumakakukwata ngu lume, 18 makakujinga ni tachi ni kukukonga ngwe mbola mu chifuchi chinene, mba kwenako mukafwila, ni kwenako makatwama matemba je a uhenya; ena uli je sonyi ja zuwo lia kakenu. 19 Mungukakuchiza ku milimo ye; makakunyasa kuma kwe kwanangama.
Fumbo Liakusolola Zango lia Zambi
7 Mba tunyingike ulemu wa fumbo, mutushimutwina yilweza ya atu aali waze Yehova afumbile. Chitangu Shepena, Ka-Izalele yoze watwamine ha mashimbu a Mwanangana Hezekia, ni ndumbu Graham, wa ha mashimbu jetu. Shepena kota kapwile “kavumbi ka zuwo” lia Mwanangana Hezekia, chikwo nawa kapwile ni wata unji. (Iza 22:15) Alioze Shepena yalizata ni kuzanga hanga atu anyonge ngwo iye te kali mulemu chinji kuhiana akwo. Mwene yalilingila fuka lia ndando yinji ni kutwama mu “matemba a uhenya.”—Iza 22:16-18.
8 Amu Shepena afupile uhenya hali mwene, Zambi yahana chiteli chenyi kuli Eliakimi. (Iza 22:19-21) Yino yalingiwile muze Mwanangana Senakeribe wa mu Suria aliluliekele hanga alukukile Yerusaleme. Kulutwe, Senakeribe yatuma chizavu cha yilolo hamwe ni chilombo chinene cha maswalale hanga Mwanangana Hezekia alihane mwene. (2Mi 18:17-25) Hezekia yatuma Eliakimi ni malunga akwo aali hanga akaliwane ni yilolo jacho. Umwe wa kuli malunga jacho te Shepena, hano iye te hapwa mukwa-kusoneka. Ngwe chize twamona, kota Shepena kalilongesele kupwa mukwa-kulikehesa chikwo nawa kakalinyenyetele hamukunda wakutokesa chiteli chinene. Iye katayijile ni mbunge yeswe chiteli chikehe. Mutuhasa kuwana malongeso atatu ha yize yalingiwile kuli Shepena.
9 Chitangu, amu Shepena atokesele chiteli chenyi chilemu, chino chinatulongesa ngwo ‘mbunge ya kulizata yakutwala ku kulimbuka.’ (Yis 16:18) Ni yetu mutuhasa kupwa ni yiteli yilemu mu chikungulwila, chikwo nawa akwetu mahasa kutumona ngwe tuli alemu chinji. Nyi che akutumona, shina mutuhasa kununga ni kupwa akwa-kulikehesa? Kutala tunanyingika ngwetu utotombo ni yuma yeswayo yipema tuli nayo yinakatuka kuli Yehova? (1Ko 4:7) Postolo Paulu yatoweza ngwenyi: “Ngunambe kuli mutu mweswe hakachi kenu ngwami, kanda alinyongena kuhiana chize chamutamba kunyonga; alioze akanyonge ni mana.”—Ro 12:3.
(Izaia 36:3) Kwatuhukile kuli iye Eliakimi mwana Hilekia, mukwa kuyula zuwo, ni Shepena longeshi wa shimbi ni Joa mwana Asafwe mukwa kusoneka sango.
Fumbo Liakusolola Zango lia Zambi
10 Chamuchiali, fumbo linene lize Yehova ahanyine kuli Shepena linasolola ngwo iye kanakanyingika ngwenyi Shepena te mahasa kwalumuna yitanga yenyi. (Yishi. 3:11, 12) Lino lili longeso kuli atu waze hanatokesa yiteli yo. Shimbu evwe uli, ayo mahasa kusa tachi hanga awayile Yehova ni mbunge yeswe ni kumona fumbo liacho ngwe chilayi cha zango lia Yehova. Iwuluka ngwe Tata yetu kakuwahisa atu waze akulikehesa. (Tanga 1 Petulu 5:6, 7.) Fumbo lia Yehova muchihasa kutukwasa kupwa akwa-kulikehesa.
Fumbo Liakusolola Zango lia Zambi
11 Chamuchitatu, twalilongesa chikuma chilemu ha chize Yehova afumbile Shepena. Chipwe ngwe mutapu uze Yehova akuhanyinamo fumbo wakusolola ngwo kakuvwila kole shili, nihindu fumbo lienyi liakusolola ngwo iye kakulihulumba chinji ni mutu yoze walinga shili. Yehova kakufupa upeme hali atu. Nyi uli chisemi hanji mukulwana mu chikungulwila, shina wakwimbulula chize Yehova akuhana fumbo?—Yunda. 22, 23.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 21:1) Liji lia kutwala ku puya ya kalunga-lwiji ngwo, Chizechene ngwe yijimbi a mu Nengeve anayi lume, kuchinakatuka ku puya, ku chifuchi kole ni mwongo.
w06 1/12 11 ¶2
Yikuma Yilemu ya Mukanda wa Izaia—I
21:1—Mumu liaka Mbimbiliya yakuvuluka Babilonia ngwo “puya ya kalunga-lwiji”? Mbimbiliya yakuvuluka Babilonia ngwo “puya ya kalunga-lwiji,” mumu meya waze apwile ni kukatuka mu ngiji Ufrateze ni Tigre, kapwile ni kunjila mwaka ha mwaka ni kuzalisa mbonge ya Babilonia.
(Izaia 23:1-14) Liji lia kutwala ku Teru ngwo, Lilenu mbimbi enu mato a Tashi, mumu hanenyeka Teru. Kukushi zuwo chipwe kuze mahasa kunjila! Chize ku chifuchi cha Kitime hanaalwezecho. 2 Enu, nwatwama ku mbaka, holenu; enu, akwa kusepa a ku Sendone, mikeji jenu apalikile ha kalunga-lwiji, apwile ha meya anji eka ni eka. 3 Nwafumbwile ni mbuto ya ku Shihore ya kucha ku Nilo. Nwapwile akwa kusepa ja mavungu. 4 Ena Sendone, ivwa sonyi, mumu kalunga-lwiji hanahanjika, ye mbonge ya ku kalunga-lwiji ngwenyi, Chafumbajalile, chipwe kusema, chalelele akweze, chipwe kuhoka avirgem. 5 Ha kuheta lufuma wacho ku Engitu, kwapwile kulifwa mu mbunge mumu ha sango ja ku Teru. 6 Enu akwa mbaka, palikenu ku Tashi nukalile mbimbi. 7 Chihunda chenu cha kulikwiza chenacho? Chize chaputukile kushi chikolo, molu jo atwalile atu jacho akatunge kusuku. 8 Yoze wafunjikile chino cha kulimika ni Teru, iya? Teru wapwile nikuhana yipangula; akwa kusepa jako apwile akwa kuyula, ni akwa kutalika jako apwile alemu a hashi. 9 Yehova-wa-Tujita hanachifunjika, akachise kulengumuka cha uhenya weswe, akalelese alemu eswe a hashi. 10 Hiana chifuchi che cheswe ngwe Nilo, ena mwana-pwo wa Tashi, mumu nichimwe chikwiko kuchishiko nawa. 11 Hanazozo kwoko lienyi ha kalunga-lwiji hananyikisa mawanangana; Yehova hahana shimbi ya kutwala kuli Kanana akonwone mbonge jako. 12 Yamba ngwenyi, Ena mwana-pwo wa virgem Sendone kanakupinjisa, kuchi kulikwiza nawa. Katuka uzauke ku Kitime, alioze chipwe kuze kuchi kuwana uhwimino. 13 Talenu chifuchi cha A-Kaletea! E atu wano, hi A-Asuria ko. Apalile kusela Teru kuli tushitu a mu yambu. Atungileko tuposhi a kuseleka, apuzwile mazuwo jenyi a mianangana, ayipwishile yahululu. 14 Enu mato ja Tashi, lilenu mbimbi mumu uswamino wenu hanawenyeka.
19-25 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 24-27
‘Yono Mwe Zambi Yetu’!
(Izaia 25:9) Ha tangwa lize mamba ngwo, Mwe Zambi yetu yono! Twamutwaminyinyine atulamwine. Mwe Yehova yono twatwaminyinyine tuwahililenu ni kulikwiza ni ulamwino wenyi.
cl 15 ¶21
‘Tala! Mwe Zambi Yetu Yono!’
21 Kota hiunamona kama umwe kanuke yoze unaheha ni masepa jenyi mba mamona tato kanapalika, chocho mamba ni uwahililo ngwenyi: “Auze kali tata!” Ni tuvumbi twa Yehova no che akwivwa hakutwala kuli Tato wa mu malilu. Mbimbiliya yakwamba ngwo, te mukuheta mashimbu waze akwa-kushishika te makololoka ngwo: “Mwe Zambi yetu yono!” (Izaia 25:8, 9) Kashika, nyi walilongesa kanawa yitanga ya Yehova, mumona ngwe iye kali Tata wamwenemwene.
(Izaia 25:6) Ha mulundu uno Yehova-wa-Tujita kumakalinga chiwanyino cha yuma ya maji hali mavungu eswe, chiwanyino cha vinyu yinenguluka, ni yuma ya maji ya too ni usongosongo, ni vinyu yinenguluka, ya kupemesa kanawa.
Malongeso Waze Twawana ha Chikomokeso cha Mbolo
14 Muze Yesu ahanjikile ha ‘kulia chetu cha ha tangwa,’ iye kambile nawa ngwo, muchilita kulemba hanga upale wa Zambi “ulingiwe hano hashi, ngwe chizechene unalingiwa mu malilu.” (Mateu 6:9-11) Shina unahase kunyonga chize hano hashi muhakapwa muze Zambi makakumbulula kulemba chino? Mbimbiliya yakwamba ngwo, upale wa Zambi hano hashi unatale nawa ha kwokesa kulia. Mukanda wa Izaia 25:6-8 wakwamba ngwo, mu Wanangana wa Zambi atu makapwa ni kulia chinji chiyema. Mukanda wa Samu 72:16 unalakenya ngwo: ‘Hashi heswe muhakapwa kulia chakulumbama ndo ni helu lia milundu.’ Shina kuwevwile kuwaha ha kunyingika ngwo, mukateleka kulia chize wakuzanga hanji kulia chize kanda uchilia kama? Chikwo nawa, kanda uvulama ngwe mukalima minda ya uva ni kulia mihuko yamo. (Iza. 65:21, 22) Atu eswe waze makapwa hano hashi makayuka ni yuma yino yipema.
(Izaia 25:7, 8) Ha mulundu uno monwona chifuko chize hafuka nacho mavungu eswe, ni wanda uze hazazulwila helu lia mawanangana eswe. 8 Kumakakumba che kufwa ndo ku miaka ya mutolo mba Mwene Yehova makusumuna masoji ku meso eswe. Ni sau lize liatwama hali atu jenyi makalichiza hashi heswe, mumu Yehova hanachambe.
Chize Zango lia Yehova Liakutuyukisa
11 Tuchinyongenu chize mwono wetu muukapwa mu paraisu. Kutuchi kalipikala nawa ni yikola hanji kufwa. (Iza. 25:8; 33:24) Yehova makatwaha yuma yeswe yipema yize twakuzanga. Yika mukazanga kulilongesa mu paraisu? Shina mukalilongesa hali tushitu? Mukazanga kulilongesa kwimba? Nyi hanji mukazanga kulilongesa kufunjeka yizulie? Ewa, mu paraisu mutukafupa atu waze ananyingika kutunga mazuwo ni kulima; mutukafupa nawa kululieka yuma ya kulia, kulinga yikwata ya milimo, kutumba mitondo ni kuyifunga. (Iza. 35:1; 65:21) Muze mutukatwama ku miaka yeswe, mutukapwa ni mashimbu akulinga yuma yino yeswe ni yikwo nawa.
12 Muchikapema chinji kutambwisa atu waze makahindwisa ku ufwe. (Yili. 24:15) Uchinyonga ha chize mukawahilila ha kulilongesa ni kuhengwola yitangiwa yeka ni yeka ya Yehova. (Samu 104:24; Iza. 11:9) Chahiana ulemu, muchikapema chinji kuwayila Yehova ni mbunge yitoma! Shina mupihisa kutalatala che cha kutwama mu paraisu hanga ulinge wika ‘yuma yize muyikuvwisa kuwaha ha mashimbu wano’? (Hepre. 11:25) Kutwazangile chino chilingiwe kuli yetu! Yiwape yize mutukapwa nayo mu paraisu, muyikahiana chuma cheswacho chize mutuhasa kupwa nacho mu chifuchi chino. Twiulukenu ngwetu, kwasala hakehe paraisu muyiza, kutuchi kununga ni kuyishimbwila ku miaka yeswe. Yino yeswe muyikalingiwa mumu Yehova katuzangile chinji ni kutwaha ukuule.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 26:3) Yoze majikijisa manyonga jenyi hali yenu, munumufunga mu uhwimino wika, mumu kananufuliela.
Yehova Kakumona Masoji Je
Hezekia kawanyine utakamiso ha maliji ja Yehova. Ni yetu nawa mutuhasa kuwana utakamiso mu Liji lia Zambi. Yehova kasele maliji apema mu Mbimbiliya waze mahasa kutusangulwisa muze tunapalika mu yipikalo. (Roma 15:4) Umwe ndumbu wa pwo mu África Ocidental, yoze awanyine ni musongo wa cancer te kakulila mashimbu eswe. Mwene yamba ngwenyi: “Chisoneko chize chakungutakamisa chili Izaia 26:3. Chipwe ngwe kutuchi kuhasa kuhwisa kapinda wetu, nihindu chisoneko chino chakungwaha shindakenyo ngwo, Yehova mahasa kutwaha sambukila ya ku mbunge yize muyitukwasa kukumba kapinda yoze tuli nenyi.” Shina ukwete chimwe chisoneko chize chakukutakamisa muze unapalika mu yipikalo hanji muze unahono kutalatala ha yize unapalika?
(Izaia 25:1-9) Yehova, yenu nuli Zambi yami; mungununangamisa, munguhalisa jina lienu; mumu hinwalinga yikomokeso, yuma ya kufunjika kushi, yuma yamwenemwene, yuma ya pundu. 2 Mumu hinwalumuna chihunda ngwe mulumba wa yiswaswa, chihunda cha kukolesa hichapwa chahululu; mbala ya tundaka kuyapwile chihunda nawa, kechi kayitunga nilimwe tangwa. 3 Kashika mavungu a tachi makanuchichimieka, yihunda ya mavungu a uswi muyikatuvwila woma. 4 Mumu nuli chiswamo cha tachi kuli chiswale, chiswamo cha tachi kuli mukwa kuhona mulamba lienyi, nuli chiswamo mu kangonga ni chihuhumuke ha mwalwa; mumu tachi ja yiswi japwa ngwe kangonga wa kulamba ha yishimi, 5 ngwe chivukuminya muma mumu. Enu kunwakuholesa zungo lia tundaka, ngwe chizulie cha lelwa cha kuholesa chivukuminya, chocho mwaso wa chiswi wakuhwa. 6 Ha mulundu uno Yehova-wa-Tujita kumakalinga chiwanyino cha yuma ya maji hali mavungu eswe, chiwanyino cha vinyu yinenguluka, ni yuma ya maji ya too ni usongosongo, ni vinyu yinenguluka, ya kupemesa kanawa. 7 Ha mulundu uno monwona chifuko chize hafuka nacho mavungu eswe, ni wanda uze hazazulwila helu lia mawanangana eswe. 8 Kumakakumba che kufwa ndo ku miaka ya mutolo mba Mwene Yehova makusumuna masoji ku meso eswe. Ni sau lize liatwama hali atu jenyi makalichiza hashi heswe, mumu Yehova hanachambe. 9 Ha tangwa lize mamba ngwo, Mwe Zambi yetu yono! Twamutwaminyinyine atulamwine. Mwe Yehova yono twatwaminyinyine tuwahililenu ni kulikwiza ni ulamwino wenyi.
26 JANEIRO–1 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 28-29
Halisa Yehova ni Mivumbo Hamwe ni Mbunge Ye
(Izaia 29:13) Mwene wambile ngwenyi, Wano atu kanakundama kuli yami ni makanwa jo ni kungulemesa ni mivumbo yo, alioze mbunge jo kusuku jili ni yami, ni woma akungwivwila wapwa shimbi yimwe ya atu hanalilongesa kupachikila.
ip-1 299 ¶23
Izaia Kahanjikile Hakutwala ku “Chitanga Cha Kukomwesa” Cha Yehova
23 Mangana a mu Yunda kapwile ni kwamba ngwo te kali kanawa ku ufulielo, alioze kwamba pundu, ayo kehukile Yehova. Ayo kapwile ni kusolola nyonga lio lipi hakutwala ku chipi ni chipema, ha kwecha kushishika ni kulinga utanji ni kutwala atu hanga eche kupwa ni utayizo wa Zambi. Kupalikila mu “chitanga cha kukomwesa,” Yehova te mapatwila mangana a mu Yunda mumu lia ulembekese wo. Yehova kambile ngwenyi: “Wano atu kanakundama kuli yami ni makanwa jo ni kungulemesa ni mivumbo yo, alioze mbunge jo kusuku jili ni yami, ni woma akungwivwila wapwa shimbi yimwe ya atu hanalilongesa kupachikila; kashika cheka nawa mungulinga yikomokeso ni vungu lino; te yikomokeso ni yipupu. Mana ja akwa mana jo kumakakuwa, ni malinjekela ja akwa malinjekela kumakafukiwa.” (Izaia 29:13, 14) Mana ni malinjekela a A-Yunda te makatoka muze Yehova te manongesa mangana A-Yunda eswe yitanganyanyi, kupalikila mu Wanagana wa Ndundo wa Hashi Heswe wa Babilonia. Chino nawa, che chalingiwile ku sekulu yitangu muze mangana A-Yunda apiangwile vungu lia Yunda. Chizechene nawa, chino che muchikalingiwa ku uwayilo weswe wa mahuza ha matangwa jetu.—Mateu 15:8, 9; A-Roma 11:8.
(Mateu 15:7-9) Yilembekese, Izaia kaprofetezele kanawa hakutwala kuli yenu, muze ambile ngwenyi: 8 “Atu wano kakungulemesa wika ni kanwa, alioze mbunge jo jili kusuku chinji ni yami. 9 Kananungu ni kunguwayila chamokomoko, mumu kakulongesa mianda ya atu ngwe shimbi ja Zambi.”
Kukushi Chuma Nichimwe Chize Muchihasa Kutalingisa Mukwa-Ululi
7 Yesu kahishile mangana a mayingeleja ha matangwa jenyi, mumu ayo te keshi kulongesa atu jila yalita yakuwayilamo Yehova. Ngwe chilweza, Yesu kasolwele ulembekese wa A-Fwariseu waze te akulemesa chinji kusana ku moko, kuhiana kufunga yisemi jo. (Mateu 15:1-11) Muchihasa kupwa ngwe, kota ni tumbaji twa Yesu kakomokene ha kwivwa maliji waze iye ambile. Kashika ayo amuhulile ngwo: “Unanyingika ngwe A-Fwariseu katalinga ha kwivwa yize wamba?” Yesu yaakumbulula ngwenyi: “Mutondo weswe uze Tata uli mu malilu katumbile, makautukula. Kanda nwapala. Ayo kali tupuputa, alioze kanazange kusongwela akwo. Nyi ngwe kapuputa masongwela kapuputa ni mukwo, eswe maholokela mu wina.” (Mateu 15:12-14; MW.) Chipwe ngwe mangana wano kanakevwila Yesu uli mumu lia yize ahanjikile, nihindu iye kakechele kuhanjika umwenemwene.
(A-Roma 6:17) Alioze tusakwilenu Zambi, mumu chipwe ngwe kunyima nwapwile ndungo ja shili, haliapwila nwakwononokena ni mbunge yeswe longeso lize anulongesele.
Nunga mu Mbalaka ya Yehova ku Miaka Yeswe!
8 Mutu yoze ‘wakuhanjika umwenemwene mu mbunge yenyi,’ keshi kupwa ngwe nongwena ha kwononokena Yehova ha mbunga, alioze muze ali ukawenyi mahona kumwononokena. (Iza. 29:13) Mutu wacho kakwehuka mahuza eswe. Mutu yoze keshi kuhanjika umwenemwene, mahasa kunyonga ngwenyi, hi chilemu ko kukaula shimbi ja Yehova. (Tia. 1:5-8) Iye mahasa kuputuka kuhona kwononokena Yehova mu yuma yize yakusoloka ngwe kuyishi ulemu, mumu kananyingika ngwenyi, nyi mahona kwononoka kukuchi kulingiwa chuma nichimwe. Hachino, maputuka kulinga yuma yipi kuhiana. Chipwe ngwe manyonga ngwenyi, kanalingila Yehova, nihindu Yehova kechi kutayiza uwayilo wenyi. (Chilu. 8:11) Alioze, yetu tunazange kusolola umwenemwene mu yuma yeswe.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 29:1) Ariele! Ariele! Lamba lie! Chihunda kuze Ndawichi atwamine. Weza mwaka ha mwaka; yiwanyino yikapwe ha miaka yayo.
it “Ariele” ¶1; it “Ariele” No. 3
Ariele
(Arʹi·el) [Chilumbilo cha Kahia ka Zambi; hanji Ndumba wa Zambi].
3. Ariele lili jina lize alukile mbonge ya Yerusaleme ha Izaia 29:1, 2, 7. Mu Yerusaleme mwe mwapwile tembele ya Zambi. Mu yipatulo ya tembele yacho, mwapwile chilumbilo cha yitapo. Kashika mbonge yacho te akuyivuluka ngwo, chilumbilo cha kahia ka Zambi. Mu mbonge yacho, mwe mwapwile nawa chishina cha uwayilo walinanga wa Yehova. Sango tunawane ha mukanda wa Izaia 29:1-4 jinahanjika ha uprofeto wa kunongesa Yerusaleme kupalikila muli A-Babilonia ha mwaka 607 K.M.J, muze mbonge yacho te muyipwa chilumbilo cha kahia mu jila yalisa. Mbonge yacho te muyizala ndi ni manyinga ni kuyinongesa ni kahia. Mbonge yacho nawa te muyizala ndi ni mijimba ya afu waze te mafwa ha kunongesa cha mbonge ya Yerusaleme. Yuma yize yatwalile Yehova kunongesa mbonge yacho yili ha versu 9 ndo 16. Chipwe chocho, mukanda wa Izaia 29:7, 8 unasolola ngwo mavungu waze te manongesa mbonge ya Yerusaleme te keshi kuyinongesa liakulu.
(Izaia 29:13-24) Mwene wambile ngwenyi, Wano atu kanakundama kuli yami ni makanwa jo ni kungulemesa ni mivumbo yo, alioze mbunge jo kusuku jili ni yami, ni woma akungwivwila wapwa shimbi yimwe ya atu hanalilongesa kupachikila; 14 kashika cheka nawa mungulinga yikomokeso ni vungu lino; te yikomokeso ni yipupu. Mana ja akwa mana jo kumakakuwa, ni malinjekela ja akwa malinjekela kumakafukiwa. 15 Lamba kuli waze akusweka kusuku ni Yehova kutaka cho, waze ali ni yitanga yo mu milima; kakwamba ngwo, Iya unatumono? Iya unatunyingika? 16 Enu nwakwalumuna yuma! Tengi mamumona ngwe chimuwika apwa ni uma? hanga chuma chize atengele chambe ha kutwala kuli tengi ngwo, Kangutengele. Hanji chuma chize achiwumbile muchamba ha kutwala kuli mukwa kuwumba ngwo, Keshi mana? 17 Ngwami, Kulutwe lia shimbu likepe wika mapwisa Lebano ngwe munda wa mihuko, ni munda wa mihuko muupwa ngwe usaki. 18 Ha tangwa lize afwa-matwi mevwa maliji a mu mukanda, ni ku ufuku wo ni milima yo tupuputa mamona. 19 Mukwa kushimbika matambula uwahililo waha muli Yehova; ni yiswale hakachi ka atu kumakalikwiza muli mwe Musandu wa Izalele. 20 Mumu chiswi makahwa ni mukwa kulenya malitwamina, ni waze eswe a kujikinyina kulinga chipi makaateta, 21 waze te ha liji limuwika kakupwisa mutu chivulumunyi. Yoze makanjisa mamutela muheto mu chikolo; yoze unasambe mamupiangula ni ungaji wamokomoko. 22 Kashika Yehova, yoze wakuulile Apalahama, kanambe ha kutwala ku munyachi wa Yakomba ngwenyi, Yakomba kechi kevwa nawa sonyi, kumeso jo kechi kasolola nawa woma. 23 Mumu ha kumona ana jenyi, yitanga ya moko jami hamwe nenyi, kumakasela ku usandu jina liami; kumakasela ku usandu mwe Musandu wa Yakomba nikuvwila woma wunji mwe Zambi ya Izalele. 24 Ni waze ahenga mu mbunge mazuka chinyingi, ni waze akulinyenga matambula longeso.
2-8 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 30-32
Wana Uchinyino Mushi Lia Mapulwa a Yehova
(Izaia 31:5) Ngwe tujila muze mamekena chocho Yehova-wa-Tujita makafunga Yerusaleme. Kumakayifunga, kumakayipulula, kumakayivwila keke ni kuyilamwina.
w01 15/11 16 ¶7
Yehova Iye Uchinyino Wetu
7 Maliji ali ha mukanda wa Samu 91:4 anambe ngwo: “Kumakakufuka ni ngona jenyi. Mushi lia mapulwa jenyi mukachinyina. Umwenemwene wenyi wapwa lukepwe, ni mukehe ni munene.” Kakututakamisa chinji ha kunyingika ngwo, Yehova kali uchinyino wetu. Yehova kakutufunga ngwe chize kajila akufunga ana jenyi. (Izaia 31:5) Ngwe chizechene ngona hanji mapulwa akukwasa kajila kufunga ana jenyi, Yehova neye kakutufunga ni mapulwa jenyi a ku spiritu mumu tuli mu ululikiso wenyi wamwenemwene.—Rute 2:12; Samu 5:1, 11.
(Izaia 32:1, 2) Umwe mwanangana makayula ni ululi; ni alemu makayula nikulita. 2 Mba umwe mutu makapwa ngwe chiswamo ha fuji, ngwe uchinyino ha kangonga, makapwa ngwe tupila twa meya muma mumu, ngwe chizulie cha luliwe lunene mu chifuchi cha yikatalo.
Yehova Makukwasa ha Mashimbu Akalu
13 Yize twatamba kulinga. Sako tachi hanga wehuke manyonga akuzanga kupwa ukawe. Mumu muze tuli ukawetu, nyonga lietu mulihasa kupwa wika kulihulikila ha lamba lize tunapalika ni ha chize tunevu. Kunyonga yuma ya mutapu au, muchihasa kututwala tukwate yiyulo yipi. (Yishi. 18:1) Tunanyingika ngwetu, yetu eswe nyi tunapalika mu yuma yikalu, twakufupiwa amwe mashimbu a kupwa ukawetu. Alioze kuzanga kupwa ukawetu mashimbu eswe, muchihasa kutuhandununa ni mandumbu jetu mumu Yehova mahasa kutukwasa kupalikila muli ayo. Kashika, chipwe ngwe muchipwa chikalu kuchilinga ha mashimbu amwe, sako tachi hanga utayize ukwaso wa asoko je, masepa ni wa makulwana a mu chikungulwila. Mona atu wano ngwe jila yize Yehova akutukwashilamo.—Yishi. 17:17; Iza. 32:1, 2.
(Izaia 32:16-18) Mba kulita muchitwama mu puya; ni ululi muutwama mu munda wa chinuno. 17 Songo lia ululi mulipwa uhwimino, ni ku ululi mukwiza kuhwima ni kufuliela ndo ku miaka yeswe. 18 Atu jami makatwama muma mwa sambukila, mu mazuwo keshi woma, mu yihela ya kuhwima ni kuhola.
‘Yehova Manwaha Tachi’
19 Kuchi muhasa kukolesa kutalatala che? Nyi kutalatala che chili cha kutwama hano hashi, tanga Yisoneko yize yakuhanjika hakutwala ku Paraisu ni kuyipukuna. (Iza. 25:8; 32:16-18) Nyonga ha chize mwono muukapwa mu chifuchi chaha, ni kulinyongamo. Ngwe chilweza, iya unamono mu chifuchi chaha? Maliji aka unahase kwivwa? Kuchi unalivu? Mba uwane ukwaso wa chize muhasa kulinyonga mu Paraisu, tala yimwe yizulie yize yili mu mikanda yetu, hanji kutala yinema ya miaso yili ni mitwe yinambe ngwo, Chifuchi Chaha Chize Muchiza, Ngunayimono ni Meso, Nyongenu Nuli mu Chifuchi Chaha. Nyi mutusa mashimbu hanga tunyonge ha chize mwono muukapwa mu chifuchi chaha, yipikalo yetu muyipwa ya “mashimbu akehe.” (2 Kori. 4:17) Kutalatala chize Yehova hanatwehe che muchitwaha tachi hanga tununge ni kunyongonona.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 30:18) Kashika Yehova kanashimbula akanulinge vumbi; kashika kanalinangamisa ha kunuvwila keke. Mumu Yehova iye Zambi ya ululi, kawaha waze mamutwaminyina.
Wahilila Muze Unashimbwila Muli Yehova ni Uhumikizo
Mbimbiliya yinambe ngwo: “Yehova kanashimbula akanulinge vumbi; kashika kanalinangamisa ha kunuvwila keke. Mumu Yehova iye Zambi ya ululi, kawaha waze mamutwaminyina.” (Iza. 30:18) Maliji wano a profeta Izaia, chitangu kaasonekenene A-Yunda waze te keshi kwononoka. (Iza. 30:1) Mukachi ka A-Yunda jacho, mwapwile nawa atu akwo waze te akwononoka, hachino, maliji wano te kakuhana kutalatala kuli atu jacho. Musono, tuvumbi twa Yehova ashishika mahasa kuwana kutalatala ha kutanga maliji wano a Izaia.
Yetu twatamba kushimbwila ni uhumikizo, mumu Yehova neye kakushimbwila ni uhumikizo. Iye hanatese tangwa lize makaneha songo lia chifuchi chino chipi, chipwe chocho machinunga ni kushimbwila tangwa ni ola yacho. (Mateu 24:36) Ha tangwa liacho, yuma yeswe muyikasoloka zwalala ngwo, yize Satana akwamba hali Yehova ni hali tuvumbi twenyi yili ya mahuza. Mba hi Yehova manongesa Satana ni waze eswe akumukwasa, alioze yetu ‘makatuvwila keke.’
(Izaia 31:1-9) Lamba kuli waze akupalumuka ku Engitu kufupa yikwashi. Waze akujikijila hali tuvwalu, kakufuliela matemba-a-jita mumu ha kupwa anji, kakufuliela akwa tuvwalu ha kupwa ni tachi jinji. Alioze katalile kuli mwe Musandu wa Izalele; kahulile Yehova. 2 Hindu iye kali ni mana, kakuneha kwonwona; keshi kuhilwisa maliji jenyi. Kumakakakutukila munyachi wa akwa kulinga yipi kulimika ni waze akukwasa akwa uhenge. 3 A-Engitu o atu tuhu, hi Zambi ko. Tuvwalu two a musunya, hi espiritu ko. Muze Yehova molola kwoko lienyi, chikwashi matalinga, ni yoze amukwashile malimbuka, mba kumakanonga eswe hamuwika. 4 Mumu chocho Yehova hanambe kuli yami ngwenyi, Ngwe ndumba, hanji mwevu wa ndumba, makenana ha yifwo akwata, chipwe masanyika mbunga ya tufunga akalimike nenyi iye kechi kwivwa woma ha kukalumoka cho, kechi kusetuka ha zango lio, chocho nawa Yehova-wa-Tujita makahulumuka nikwasa jita ha mulundu wa Zaione ni ha mundundena wako. 5 Ngwe tujila muze mamekena chocho Yehova-wa-Tujita makafunga Yerusaleme. Kumakayifunga, kumakayipulula, kumakayivwila keke ni kuyilamwina. 6 Hilukenu nawa kuli yoze nwakolemene chikolo, enu atu A-Izalele. 7 Mumu ha tangwa lize mutu mweswe makambila tuponya twenyi a prata ni tuponya twenyi a ouro waze moko jenu hanulingila ni shili. 8 Mwe Ka-Asuria mafwa ni katana alioze hi katana wa atu ko; katana umwe hi wa atu ko makamwonwona. Kumakachina katana, alioze akweze jenyi maatenga ngamba. 9 Luliwe lwenyi mulukajimuka ni mwongo ni tupitau twenyi makehuka mbandeira ni woma. Chocho anambe Yehova, yoze uli ni kahia kenyi mu Zaione, yoze uli ni lutengo wenyi mu Yerusaleme.
9-15 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 33-35
“Kumakakolesa Miaka Yenu”
(Izaia 33:6) Kumakakolesa miaka yenu, ni kulumbama cha ulamwino, ni mana, ni yinyingi; mba woma wa Yehova muupwa upite wenu.
Yehova Makukwasa ha Mashimbu Akalu
7 Kapinda. Nyi tunapalika mu yuma yikalu, mutuhasa kuputuka kunyonga ni kulinga yuma yize te kutuchi kuhasa kulinga nyi te tuli kanawa. Chikwo nawa, mutuhasa kupwa ni manyonga eka ni eka muze tunapalika ha mashimbu akalu. Umwe ndumbu wa pwo avuluka ngwo Ana, kanalumbununa ngwenyi, muze mukwo-lunga afwile, iye kapwile ni kunyonga yuma yeka ni yeka. Yamba ngwenyi: “Ha mashimbu amwe, napwile ni kuhonga ku mbunge ni kunyonga ngwami te chatambile kupalika mu yuma ya mutapu au. Ha mashimbu akwo, te nakwivwa uli ni kulihula ngwami, mumu liaka mukwetu-lunga afwa?” Ana nawa kapwile ni kulivwa ukawenyi ni kwivwa uli mumu lia kuhona kulinga yuma yimwe yize Luis te akumulingila. Ha mashimbu akwo, te kakulivwa ngwe kali mu kalunga-lwiji muze muli kangonga mukolo. Kuchi Yehova mahasa kutukwasa muze tunapalika mu yuma ngwe yino?
8 Yize Yehova matulingila. Iye kanalakenya kutukolesa ku manyonga ni ku spiritu. (Tanga Izaia 33:6.) Ngwe chilweza, mu kalunga-lwiji nyi muli kangonga, kanji-kanji mikanya yakutwala ulungu sali ni sali. Mba ahase kupalika kanawa mu kapinda wacho, maulungu anji kakwasa yuma kumasesa yize yakupwa mushi lia ulungu. Yuma yacho yakukwasa ulungu hanga uchine kutekenga muze unapalika mu kangonga. Yino yakukwasa atu waze alimo alivwe kanawa ni kulinga wenyi upema. Yuma yino yakukwasa ulungu hanga uhone kutekenga ni kukalakala kanawa muze ulungu unende. Chizechene nawa, ha mashimbu a yipikalo, Yehova matukolesa ku manyonga ni ku spiritu hanga tununge ni kumulingila ni ushishiko.
(Izaia 33:6) Kumakakolesa miaka yenu, ni kulumbama cha ulamwino, ni mana, ni yinyingi; mba woma wa Yehova muupwa upite wenu.
hize Mutufunga Uwahililo Wetu Muze Tunapalika mu Yipikalo
10 Chize mutuyihwisa: Eta mana kuli Yehova. Nyi tunazange kukumba yipikalo ni uwahililo, chitangu twatamba kulemba kuli Yehova atwehe mana waze tunafupiwa hanga tukwate yiyulo yipema. (Tanga Tiangu 1:5.) Yika twatamba kulinga nyi mutwivwa ngwe Yehova keshi kukumbulula yilemba yetu ni kawashi? Tiangu kanambe ngwenyi, twatamba “kununga ni kwita” kuli Zambi. Yehova keshi kwivwa uli muze twakununga ni kwita mana kuli iye. Tata yetu wa mu malilu, “kakutwaha mana” waze twakumwita hanga tunyongonone mu yihungumiona. (Samu 25:12, 13) Iye kakumona yipikalo yetu, kakutuvwila keke muze twakupalika mu yipikalo yacho, chikwo nawa kanazange kutukwasa. Chochene, yino yakutwaha uwahililo unji! Mba, kuchi Yehova akutwaha mana?
11 Yehova kakutwaha mana kupalikila mu Liji lienyi. (Yishi. 2:6) Mba tupwe ni mana, twatamba kulilongesa Liji lia Zambi ni kutanga mikanda yize yakulumbununa Mbimbiliya. Alioze, twatamba kulinga yuma yinji hi wika ko kulilongesa. Twatamba kulinga yize Yehova anatwichi ni kusa yiyulo yacho mu yitanga. Tiangu yasoneka ngwenyi: “Pwenu akwa-kulinga yize liji lia Zambi linambe, kanda nupwa wika akwa-kwivwa.” (Tia. 1:22) Nyi twakaula yiyulo ya Zambi, mutupwa atu ashi, akwa-sambukila ni akwa-keke. (Tia. 3:17) Yitanga yino muyitukwasa kunyongonona mu yipikalo chakuhona kutokesa uwahililo wetu.
(Izaia 33:24) Niumwe watungako mamba ngwenyi, Ngunayiji. Waze atungako maakonekena uhenge wo.
ip-1 352-355 ¶21-22
“Niumwe Watungako Mamba Ngwenyi: ‘Ngunayiji’”
21 Musono, uprofeto uno wa Izaia unamanunuka mumu atu ja Yehova no kakwauuka ku ufulielo. Ayo kaatuswile ku malongeso eswe a mahuza ngwe, longeso lia alma kuyishi kufwa, chitende cha kahia ni Longeso lia Tuzambi Atatu. Akwa-Kristu kakutambula usongwelo uze wakwakwasa kulitusula ku yitanga ya utanji ni kuhasa kukwata yiyulo yipema. Chikwo nawa, mumu lia chitapo cha ukuule wa Yesu Kristu, ayo kapwa alinanga kumeso ja Zambi ni kupwa ni mbunge yitoma. (A-Kolosu 1:13, 14; 1 Petulu 2:24; 1 Yoano 4:10) Kuuka chino cha kuli Zambi chakuneha yiwape yinji. Ngwe chilweza, kwehuka kulinga utanji ni kwehuka kushipa makanya, yakukwasa Akwa-Kristu kulifunga ku misongo yinji yize yakwiza mumu lia kulinga utanji ni kupwa ni cancer.—1 A-Korindu 6:18; 2 A-Korindu 7:1.
22 Chikwo nawa, maliji ali ha Izaia 33:24 makapwa ni umanunuko unene hanyima lia Armagedone mu chifuchi chaha cha Zambi. Muze Wanangana wa Zambi muukapuka kuyula hano hashi, atu makaauuka liakulu ku ufulielo ni ku musunya. (Usolwelo 21:3, 4) Yikomokeso yize Yesu alingile muze apwile hano hashi, yapwile yikehe kuhiana yize makalinga muze chifuchi chino cha Satana makachinongesa. Ha mashimbu jacho, tupuputa makamona, afwa-matwi makevwa ni yilema makenda. (Izaia 35:5, 6) Kashika, eswe waze makapalika mu luyinda munene makalinga mulimo unene wa kululieka hashi hapwe paraisu.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 35:8) Kumukukapwa tapalo, jina lialio Tapalo Lisandu. Akwa luchisa kechi kapalikako ni akwa kupalikako kechi kapiasuka, chipwe mapwa yihepuke.
Nunga ni Kwendela mu “Tapalo Lisandu”
8 Amwe mahasa kwamba ngwo, ‘lusango yono kali mupema, mba yika yuma yize yalingiwile kuli A-Izalele kunyima yinatale hali yetu musono?’ Yinatutale, mumu mu maliji akwo, ni yetu tunende mu “Tapalo Lisandu.” Chipwe ngwe tuli Akwa-Kristu akuwayisa hanji ka, yetu eswe twatamba kusa tachi hanga twendele mu “Tapalo Lisandu.” Kulinga chino, muchitukwasa kuwayila Yehova musono ni kulutwe lia matangwa muze mutukatambula yiwape yize Wanangana wa Zambi muukatwaha. (Yoa. 10:16) Kukatuka ha mwaka 1919 M.J., tununu twa malunga, mapwo ni twanuke, kakutuhuka mu Babilonia Yinene hanji ngwetu uwayilo wa mahuza ni kuputuka kwendela mu tapalo lino lia ku ufulielo. Kota ni yena uli mukachi ka atu jacho. Tapalo lino kaliazulwile ha mwaka 1919. Alioze shimbu te kanda tuheta ha mwaka wacho, kwafupiwile kulinga umwe mulimo unene.
(Izaia 35:1-10) Puya ni chifuchi chumu muyikawaha; kango muyikawahilila ni kutemuna yitemo ngwe kawalangaza. 2 Kumuyikatemuna nikulumbama nikuwahilila ni chiseke ni kwimba. Mahanako uhenya wa Lebano, ni ulamba wa Karmela ni Sharone. Kumakamona uhenya wa Yehova ni ulamba wa Zambi yetu. 3 Takamisenu moko ja upekepeke, kolesenu makungunwa aze keshi tachi.
4 Ambenu kuli akwa mbunge ja woma ngwenu, Takamenu! Kanda nwivwa woma! Talenu Zambi yenu meza ni kufwetesa, meza ni kwononona cha Zambi. Meza nikunulamwina.5 Henaho meso ja tupuputa malaula, matwi ja afwa-matwi majikuka. 6 Henaho chilema masamba ngwe kapaji, ni limi lia kamama mulikemba mumu ha uwahililo. Mumu meya mapukukila mu puya, ni yitwetwe mu kango. 7 Masekeseke a kahia malumuka chitende, ni mavu a pwila malumuka mafuji a meya. Wendelo wa mikuza kuze apwile ni kupomba muupwa mwambu ni mbungu ni manenga. 8 Kumukukapwa tapalo, jina lialio Tapalo Lisandu. Akwa luchisa kechi kapalikako ni akwa kupalikako kechi kapiasuka, chipwe mapwa yihepuke. 9 Ndumba kechi kapwako; chipwe ngongo mukwa kupapulula kechi kakandukako. O kechi kaawanako alioze waze hakuula mendelamo. 10 Atu hakuula kuli Yehova makahiluka nikwiza ku Zaione nikwimba, ni uwahililo wa mutolo ha mitwe yo. Kumakawana uwahililo ni chiseke; mba chinyengo ni mikuma muyikachina.
16-22 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 36-37
“Kanda Wivwa Woma wa Maliji Wano Wevwanga”
(Izaia 36:1, 2) Ha mwaka kumi ni wamuchiwana wa mwanangana Hezekia, Senakeribe mwanangana wa Asuria yeza ni kulimika ni yihunda yeswe ya yipanga mu Yunda; yayitambula. 2 Mwanangana wa Asuria ku Lakishi yatuma Rabeshaka kuli mwanangana Hezekia mu Yerusaleme, ni tujita anji. Yamanyina ku kapila wa chitende cha ku tunda, ha tapalo lia ku munda wa mukwa kutomesa mahina.
it “Hezekia” No. 1 ¶14
Hezekia
Senakeribe Kakakumbile Yerusaleme. Ngwe chize Hezekia te ananyongo, Senakeribe yaya ni kulukukila Yerusaleme. Muze Senakeribe ni maswalale jenyi te anajingilika mbonge ya Lakishi, iye yatuma amwe maswalele jenyi hamuwika ni tupitau twa maswalale hanga alweze Hezekia ni atu jenyi alihane. Rabeshaka mwe wapwile mukeji mumu te kakuhanjika kanawa limi lia Hepreu. Senakeribe kapwile ni kuchoka Hezekia ni kutuka Yehova ngwo te kechi kuhasa kwapulwila ku moko ja mwanangana wa Asuria, ngwe chize tuzambi a mavungu akwo kakahashile kulamwina atu jo.—2Mi 18:13-35; 2Sg 32:9-15; Iza 36:2-20.
(Izaia 36:8) Kashika hanenu yifungo kuli mwata wami mwe mwanangana wa Asuria, mba yami mungunwaha tununu aali a tuvwalu nyi yenu munuhasa kusaho akwa kuaendesa.
ip-1 387 ¶10
Mwanangana Kamuwahishile Mumu Lia Ufulielo Wenyi
10 Rabeshaka yewulula A-Yunda ngwenyi, ayo te hi tujita ko ajama ngwe Asuria. Iye yaeseka ha kwamba ngwenyi: “Yami mungunwaha tununu aali a tuvwalu nyi yenu munuhasa kusaho akwa kuaendesa.” (Izaia 36:8) Shina te chili chilemu nyi akwa-kwendesa tuvwalu A-Yunda akufumba kapwile anji hanji akehe? Ka, mumu ulamwino wa A-Yunda te kuushi kutala hali tujita ajama. Mukanda wa Yishima 21:31 unambe ngwo: ‘Kakululika kavwalu ha tangwa lia jita, alioze ulamwino wakukatuka kuli Yehova.’ Hazehene Rabeshaka yamba ngwenyi, yiwape ya Yehova yapwile hali Asuria hi hali A-Yunda ko. Rabeshaka yamba nawa ngwenyi, nyi te yiwape ya Yehova kuyakapwile hali Asuria, kachi kakahashile kunjila mu njiza ya A-Yunda.—Izaia 36:9, 10.
(Izaia 36:7, 18-20) Alioze nyi munwamba kuli yami ngwenu, Tunajikijila hali Yehova Zambi yetu, ngwami, Mwenawo Hezekia hachiza manangamo jenyi ni yilumbilo yenyi, mba hamba kuli A-Yunda ni A-Yerusaleme ngwenyi, Chanutamba kuwayila ku chilumbilo chino. 18 Kanyamenu, Hezekia kanda anwonga ha kwamba ngwenyi, Yehova matupulula. Te umwe kaponya wa mavungu hapulula atu jenyi ku kwoko lia mwanangana wa Asuria? 19 Tuzambi twa Hamate ni Arpade kulihi ali? Tuzambi twa Sefavaime kulihi ali? Hapulula Samaria ku kwoko liami nyi? 20 Zambi muka hakachi ka tuzambi twa yifuchi yeswe hapulula chifuchi chenyi ku kwoko liami, mba nunyonge ngwenu, Yehova mapulula Yerusalame ku kwoko lienyi?
ip-1 388 ¶13-14
Mwanangana Kamuwahishile Mumu Lia Ufulielo Wenyi
13 Rabeshaka yalweza nawa A-Yunda ngwenyi, ayo katambile kujikijila hali Hezekia nyi te maalweza ngwenyi: “Yehova matupulula.” Rabeshaka yewulula nawa A-Yunda ngwenyi, tuzambi twa Samaria kakahashile kukwika Asuria muze akumbile minyachi kumi. Mba yika mutwamba hakutwala kuli tuzambi twa akwa-mavungu waze aakumbile kuli Asuria? Rabeshaka yahula ngwenyi: “Tuzambi twa Hamate ni Arpade kulihi ali? Tuzambi twa Sefavaime kulihi ali? Hapulula Samaria ku kwoko liami nyi?”—Izaia 36:18-20.
14 Amu Rabeshaka te keshi kuwayila Yehova, iye te kanyingikine kalisa yoze wapwile hakachi ka A-Samaria waze apwile yitanganyanyi ni Yerusaleme yize apwile ni kuyula kuli Hezekia. Tuzambi twa mahuza a ku Samaria kakapwile ni ndundo ja kulamwina wanangana wa minyachi kumi. (2 Mianangana 17:7, 17, 18) Alioze, Hezekia kakwashile atu mu Yerusaleme eche kuwayila tuzambi twa saki ni kuputuka kuwayila cheka Yehova. Chipwe chocho, mikeji atatu a Hezekia kakalumbunwine kuli Rabeshaka chikuma chino. Mbimbiliya yakwamba ngwo: “Atu aholele kuuluu. Kakumbulwile liji nilimwe. Mumu mwanangana hahana shimbi ngwenyi, Kanda numukumbulula.” (Izaia 36:21) Chocho Eliakimi, Shepena ni Joa yahiluka kuli Hezekia ni kumulweza sango jize Rabeshaka atumine.—Izaia 36:22.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 37:29) Mumu unanguvwila ufwatulo, ni kulizata che hichanguheta mu matwi, kashika mungusa chikungo chami mu zulu lie, mungusa lelia liami mu kanwa lie, mba mungukuhilwisa kunyima mu jila yizeyene wejilile.
it “Chikungo” ¶4
Chikungo
Yehova kambile kuli Senakeribe Mwanangana wa Asuria ngwenyi: “Mungusa chikungo chami mu zulu lie, mungusa lelia liami mu kanwa lie, mba mungukuhilwisa kunyima mu jila yizeyene wejilile.” (2Mi 19:28; Iza 37:29) Kupalikila muli Yehova, Senakeribe yecha kujingilika Yerusaleme ni kuhiluka ku Ninive kuze kulutwe amushihile kuli ana jenyi. (2Mi 19:32-37; Iza 37:33-38) Muze Yehova te masa chikungo mu mazulu ja akwa-kole jenyi, chino te muchilumbunuka ngwo iye mahasa kwasongwela ngwe chize atu akusongwela tushitu kupalikila mu chimwe chikungo.—Iza 30:28.
(Izaia 37:14-23) Hezekia yatambula mukanda ku moko ja tunganda; yautanga. Mba Hezekia yakanduka ku zuwo lia Yehova; yauzazulula kumeso ja Yehova. 15 Mba Hezekia yalemba kuli Yehova ngwenyi, 16 Yehova-wa-Tujita, Zambi ya Izalele, kunwatwama hali akerupimi, enu nuli Zambi, yenu wika, nuli mwenya mawanangana eswe a hashi. Nuli Tangi ya mwilu ni hashi. 17 Panjikenu kama Yehova nwivwe. Talenu ni meso jenu, Yehova, numone. Ivwenu kama maliji eswe a Senakeribe, wano hatuma kuchoka no mwe Zambi ya mwono. 18 Chamwenemwene Yehova, mianangana ja Asuria henyeka mavungu eswe ni yifuchi yo. 19 Hambila tuzambi two mu kahia, mumu o hi tuzambi ko. O apwile a kutunga ni moko ja atu, a mitondo ni mawe, kashika haonwona. 20 Kashika Yehova Zambi yetu, nutulamwine yetu ku moko jenyi, hanga mawanangana eswe a hashi akanyingike ngwo, Yenu ukawenu nuli Yehova. 21 Henaho Izaia mwana Amoze yatuma kuli Hezekia ngwenyi, Yehova Zambi ya Izalele, kanambe ngwenyi, Se hiwalemba kuli yami ha kutwala kuli Senakeribe mwanangana wa Asuria, 22 kashika liji Yehova hanambe ha kutwala kuli iye lino: Mwe virgem Zaione kanakulelesa; kanakusehe nikukulenya. Mwana-pwo Yerusaleme kanalengesa mutwe wenyi. 23 Yoze hiwachoka iya? Yoze hiwashililika iya? Hiwakalumioka nikutala chikandu meso je kulimika neya? Ngwami, Kulimika ni mwe Musandu wa Izalele.
23 FEVEREIRO–1 MARÇO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI IZAIA 38-40
“Kumakalisa Chendo Chenyi Ngwe Kafunga”
(Izaia 40:8) Mwambu wakuma, chitemo chakulela, alioze liji lia Zambi yetu kumulikakola lia mutolo.
Yize Mbimbiliya Yakutulongesa Hali Mwenyayo
3 Tanga Izaia 40:8. Chize ku mashimbu akunyima, Liji lia Zambi liakuhana usongwelo upema kuli malunga ni mapwo ashishika. Kuchi chino chakulingiwa? Tunanyingika ngwetu, Yisoneko kayisonekene ha yuma yize kuyishi kutwama shimbu linji, kashika musono yisoneko yikulu chinji kuyishiko. Alioze, Yehova kasele shindakenyo hanga ayisononone. Chipwe ngwe, akwa-kusononona Yisoneko kapwile yihenge, nihindu kasele shindakenyo ha yize te anasoneka. Umwe mukwa-mana yasoneka hakutwala ku Yisoneko ya Hepreu ngwenyi: “Mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, kukushi mukanda niumwe asonekene ku shakulu uze washishika kuhiana Mbimbiliya.” Chipwe ngwe Mbimbiliya kayisonekene ha yuma yize kuyishi kutwama chinji ni kuyisononona kuli atu yihenge, nihindu mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, maliji waze twakutangamo kakusolola manyonga a Mwenyayo, Yehova.
4 Yehova kakutwaha ‘yuma yeswe yipema ni yawana yeswe yingunu.’ (Tia. 1:17) Mbimbiliya yili chawana chilemu chize Yehova atuhele. Mutuhasa kunyingika yize mutu umwe ananyingika hali yetu kupalikila ha chawana chize atwaha. Chizechene nawa hali yoze watuhele Mbimbiliya. Muze twakuhengwola chawana chino, twakulilongesa yuma yinji hali Yehova. Twakumona ngwetu, iye kanatunyingika kanawa. Chikwo nawa, kananyingika yize twakufupa.
(Izaia 40:11) Kumakalisa chendo chenyi ngwe kafunga, kumakakunga ana-mapanga mu moko jenyi, kumakaambata mukondo, waze anamwisa ana kumakaasongwela ni vumbi.
cl 70 ¶7
Ndundo ja Kufunga—“Zambi Iye Uchinyino Wetu”
7 Chizechene ngwe tufunga, Yehova kanazange kutufunga. (Ezekiele 34:11-16) Mukanda wa Izaia 40:11 wakwamba hakutwala kuli Yehova ngwo: “Ngwe kafunga, [Yehova] kumakakunga ana-mapanga mu moko jenyi, kumakaambata mukondo.” Kuchi mwana-panga te mahasa kupwa mukondo ja kafunga? Iye te makundama kuli kafunga hanji ku molu jenyi. Alioze, kafunga mwe te watamba kuhetama hanga akwate mwana-panga ni kumusa mukondo. Chino chinasolola kanawa chize Kafunga ketu Munene akutukalila ni kutufunga.
(Izaia 40:26-29) Hetulenu meso jenu kwilu nukamone. Iya watangile yino yuma? Yoze wakusolola mbunga yeswe nikulita ni kwalula, nikutongola majina jo. Mumu ha unene wa ndundo jenyi ni ngolo jenyi ja tachi kashika niumwe hakachi ko wahona wakuhi. 27 Enu A-Yakomba kuchi te nwakuhanjika? Enu A-Izalele kuchi te nwakwamba ngwenu, Jila yami yaswamina Yehova, Zambi kanalelesa chize chinalite ni yami? 28 Te kunwanyingikine? Kunwevwile? Yehova iye Zambi wa mutolo. Mwe Tangi ya masongo a hashi. Keshi kulezumuka hanji kwivwa yikatalo. Yinyingi yenyi niumwe mahasa kuyijimbula. 29 Kakuhana ngolo kuli mukwa kulezumuka, kakuwezela tachi kuli yoze keshi ndundo.
“Kakuhana Ngolo Kuli Mukwa Kulezumuka”
4 Tanga Izaia 40:26. Kukushi niumwe mutu yoze mahasa kwalula tutongonoshi eswe waze ali mwilu. Akwa-mana kakwamba ngwo, tutongonoshi waze twakumona mahasa kupwa unji wa tununu 400 a tununu. Chipwe chocho Yehova kananyingika majina a tutongonoshi eswe. Yika yino yinatulongesa hali Yehova? Nyi Yehova kananyingika majina a tutongonoshi eswe, achinyonga chize akwivwa hali yena! Ena wakumuwayila, hi ku tachi ko, alioze mumu wakumuzanga. (Samu 19:1, 3, 14) Tata yetu wa zango kanakunyingika kanawa. Mbimbiliya yinambe ngwo, ‘chipwe kambu ja ku mutwe we’ iye kakujalula jeswe. (Mateu 10:30) Yehova kanazange tunyingike ngwetu, “iye kananyingika matangwa ja mutu mungunu.” (Samu 37:18) Chochene, Yehova kananyingika lamba lieswe twakumona, chikwo nawa mahasa kutwaha tachi jize mutufupiwa hanga tukumbe lamba liacho.
5 Tanga Izaia 40:28. Yehova kali Chishina cha kahia keswe mu chifuchi. Achitala chilweza cha kahia kaze Yehova atangile nako tangwa. Mukwa-mana David Bodanis yamba ngwenyi, hita segundu tangwa liakutuhwisa kahia tununu a tununu akutuwika cha mbomba atomika. Mukwa-mana mukwo yamba ngwenyi, nyi twalula unji wa kahia kaze kakutuhuka ku tangwa ha segundu yimuwika, atu mahasa kukazachisa hashi heswe ha miaka 200,000! Chochene, Yehova mwe watangile tangwa ni kahia kacho, kashika mahasa kutwaha tachi jize tunafupu hanga tukumbe yipikalo yetu.
6 Tanga Izaia 40:29. Kuwayila Yehova chakutunehena uwahililo unji. Yesu kalwezele tumbaji twenyi ngwenyi: “Zundulenu kanga yami.” Yawezela nawa ngwenyi: “Kumunuwana uhwimino ku mbunge jenu. Mumu kanga yami yashi ni yiteli yami yilelu.” (Mateu 11:28-30) Chino chili umwenemwene! Mumu ha mashimbu amwe, mutuhasa kuhona tachi muze tunayi ni kwambujola hanji ku kukunguluka. Alioze muze twakufuna ku zuwo twakulivwa kanawa, twakuhwima ku mbunge chikwo nawa, twakupwa ni tachi ja kukumba yipikalo. Kwamba pundu, kanga ya Yesu yilelu.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Izaia 40:3) Liji lia umwe anatambika ngwo, Lulikenu jila ya Yehova mu puya, lulamisenu tapalo lia Zambi yetu ha kango.
Mumu Liaka Jina lia Yehova Lili Lilemu Kuli Yetu?
12 Muze twakuhalisa jina lia Yehova, twakwimbulula Yesu Kristu. Mu umwe uprofeto, Izaia yamba ngwenyi: ‘Umwe te malulieka jila ya Yehova.’ (Iza. 40:3) Kuchi uprofeto uno wamanunukine? Yoano Chipapachisa, mwe waluliekelele Yesu jila, yoze wejile mu jina lia Yehova ni kuhanjika ha jina liacho. (Mateu 3:3; Marku 1:2-4; Luka 3:3-6) Izaia yaprofeteza nawa ngwenyi: “Uhenya wa Yehova kumakausolola.” (Iza. 40:5) Kuchi Uprofeto uno wamanunukine? Muze Yesu ejile hano hashi, iye yamanyinako Yehova ni ungunu weswe, kashika chapwile ngwe Yehova mwe te uli hano hashi.—Yoa. 12:45.
(Izaia 40:21-31) Te kunwanyingikine? Kunwevwile? Kanulumbunwinyine chize ku uputukilo? Kuchanulumbunukine chize ku kusa cha fundamentu ja hashi? 22 Iye mwene katwama helu lia kujinguluka cha hashi, mba enyaho kanapu ngwe mapasu. Iye kakuzazulula malilu ngwe hina; kakuaala ngwe mbalaka ya kutwamamo. 23 Kakukpwisa alemu ngwe amokomoko, akwa kuyula hashi kakuahwisa ngwe nichimwe. 24 Machiatumba, machiakuwa mu mavu, machisoka miji, mba iye mafuza hali ayo mba malela, ni kangonga maambata ngwe yizungu. 25 Mba yoze munungutesa nenyi iya hanga ngulifwe nenyi? Chocho anahula mwe Musandu. 26 Hetulenu meso jenu kwilu nukamone. Iya watangile yino yuma? Yoze wakusolola mbunga yeswe nikulita ni kwalula, nikutongola majina jo. Mumu ha unene wa ndundo jenyi ni ngolo jenyi ja tachi kashika niumwe hakachi ko wahona wakuhi. 27 Enu A-Yakomba kuchi te nwakuhanjika? Enu A-Izalele kuchi te nwakwamba ngwenu, Jila yami yaswamina Yehova, Zambi kanalelesa chize chinalite ni yami? 28 Te kunwanyingikine? Kunwevwile? Yehova iye Zambi wa mutolo. Mwe Tangi ya masongo a hashi. Keshi kulezumuka hanji kwivwa yikatalo. Yinyingi yenyi niumwe mahasa kuyijimbula. 29 Kakuhana ngolo kuli mukwa kulezumuka, kakuwezela tachi kuli yoze keshi ndundo. 30 Chipwe akweze malezumuka nikwivwa yikatalo, ni akweze a tachi mahonga, 31 alioze waze matwaminyina Yehova kumakaahuzulula tachi jo, kumakazezuka ni mapulwa ngwe pupa, kumakazomboka ni yikatalo yakuhi, kumakenda ni kulezumuka ka.