Majila Akukalakalilamo Chinji mu Mulimo wa Zambi

MUZE Yesu atumine tumbaji twenyi hanga aye ni kwambujola sango ja Wanangana, iye yamba ngwenyi: “Kucha chamwenemwene chinalumbama, alioze akwa milimo akehe.” Mumu lia kutoha cha mulimo wacho, Yesu yamba nawa ngwenyi: “Liumbenu kuli Mwenya kucha, hanga atume akwa milimo aye ku kucha chenyi.” (Mateu 9:37, 38) Yesu yalweza tumbaji twenyi chize atamba kulinga mulimo wacho. Mulimo wacho te watamba kulingiwa ni kawashi. Kashika ambile ngwenyi: “Kunuchi kamanununa membo a mu Izalele ndo mwe Mwana Mutu meza.”—Mateu 10:23.

² Chipwe musono, tuli ni yuma yinji yakulinga mu mulimo wa kwambujola. Sango lipema lia Wanangana katamba kuliambujola shimbu songo kanda lichiza. Kashika tuli ni mashimbu akehe! (Marku 13:10) Amu munda he hano hashi, twakulinga mulimo wetu ngwe chize aulingile kuli Yesu ni tumbaji twenyi, alioze wa yetu unatoho chikolo. Nyi twalitesa ku tununu a tununu twa atu a hashi heswe, mutumona ngwetu, etu Yela ja Yehova tuli akehe. Alioze tuli ni shindakenyo ngwetu, Yehova matukwasa. Sango lipema lia Wanangana maliambujola hashi heswe, mba songo lize ha shimbu lize Yehova mwene hanatesa. Kashika, twatamba kusa Wanangana wa Zambi kulutwe lia yuma yeswe, mba tuhase kulinga kanawa mulimo wa kwambujola. Yika mba twatamba kulitesa hanga tulinge mulimo wacho?

³ Yesu kasolwele zwalala yize Yehova anazange kuli tuvumbi twenyi, ha kwamba ngwenyi: “Ukazange Mwene Zambi ye ni mbunge ye yeswe, ni mwono we weswe, ni kunyonga che cheswe, ni ngolo je jeswe.” (Marku 12:30) Kashika, twatamba kulingila Zambi ni mbunge yetu yeswe. Chino chinalumbunuka ngwo, twatamba kukalakala chinji mu mulimo wa Yehova hanga tusolole ngwetu, twalihana kuli iye ni mbunge yetu yeswe. (2 Timo. 2:15) Kuli majila anji mutuhasa kulingilamo mulimo wa Yehova kulita ni mashimbu hanji uhashi uze tuli nawo. Tutalenu majila jacho, hanga tumone yize mutuhasa kulinga mba tumanunune mulimo wetu.

KUPWA MUKWA-KWAMBUJOLA MU CHIKUNGULWILA

⁴ Eswe waze akutayiza umwenemwene kali ni mulimo wa kwambujola sango lipema. Au we mulimo ulemu Yesu atumine tumbaji twenyi kulinga. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Kanji-kanji, kambaji ka Yesu kakuputuka kwambulwila akwo sango lipema, muze maputuka kulilongesa Mbimbiliya. Yino ye Andeleu, Fwilipe, Koneliu ni atu akwo alingile. (Yoa. 1:40, 41, 43-45; Yili. 10:1, 2, 24; 16:14, 15, 25-34) Shina chino chinalumbunuka ngwo mutu mahasa kwambujola sango lipema shimbu kanda amupapachisa nyi? Ewa! Chize haze mutu mamutayiza kupwa mukwa-kwambujola wa mu chikungulwila yoze kanda achipapachisa, iye kali ni lisesa lia kwambujola ku zuwo-ni-zuwo. Mahasa nawa kwambulula sango jipema mu majila akwo nyi kali ni uhashi wakulinga chocho.

⁵ Muze mukwa-kwambujola mamupapachisa, masa tachi hanga akwase akwo hanga no alilongese Mbimbiliya. Mapwo ni malunga eswe kali ni chiteli cha kwambujola sango lipema. Twayuka chinji ha kututayiza tukundwize Wanangana wa Zambi, kulita ni weswawo uhashi tuli nawo. Yetweswe mutuwahilila chinji nyi mutusa tachi ni kuwezelako jila jikwo ja kulingilamo mulimo wa Wanangana.

KUKALAKALILA KUZE KUNAFUPIWA CHINJI UKWASO

⁶ Chikungulwila chenu hanji chakukalakala chinji ni kwambujola kanawa mu njiza yenu. Nyi chenacho, hanji munyonga kulihana hanga uye ni kukalakalila mu njiza ya chikungulwila cheka muze munafupiwa chinji ukwaso. (Yili. 16:9) Nyi uli mukulwana hanji kavumbi, nyingika ngwe kuli yikungulwila yize yinafupiwa ukwaso we. Kalayi kenu wa mbonge mahasa kukukwasa umone chize muhasa kukwasa chikungulwila chikwo mu mbonge yenu. Nyi unazange kuya ni kukalakalila ku chifuchi cheka, mandumbu ku mutango mahasa kukukwasa ha chikuma chacho.

⁷ Shina unazange kuya ni kukalakalila ku chifuchi cheka? Nyi chenacho unazange, watamba kunyonga kanawa ha chikuma chacho. Lianga kushimutwina nyonga lie ni makulwana a mu chikungulwila che, mumu kwaluka chacho muchikwata ha mwono we ni wa yoze muoya nenyi. (Luka 14:28) Alioze, nyi kuchi kashimbulako chinji, muhasa kukalakalila mu njiza ya mu chifuchi chenu.

⁸ Mu yifuchi yimwe, mandumbu waze akuzachisa hanga asongwele yikungulwila kali aha mu umwenemwene. Kashika, muze makulwana ajama meza mu chikungulwila, mandumbu wano alikehesa kakwecha hanga makulwana waze eza asongwele. Nyi uli mukulwana mu chikungulwila mba unanyongo kwalukila mu chifuchi muze munafupiwa chinji ukwaso, kanda unyonga ngwe unayi ukasalakane ha yihela ya mandumbu a mu chifuchi chacho. Alioze, unayi hanga ukalakale no hamuwika ni kwakolweza ase tachi hanga ahete ha kupwa ni yiteli mu chikungulwila. (1 Timo. 3:1) Watamba kulihumikiza nyi yuma yimwe keshi ni kuyilinga ngwe chize yakulingiwa mu chifuchi che. Amu uli mukulwana mu chikungulwila, sako tachi hanga ukwase mandumbu je. Chocho, nyi tangwa limwe muhiluka ku chifuchi che, makulwana waze masala mahasa kufunga kanawa chikungulwila.

⁹ Komite ya Mulimo ya Chikungulwila che, yatamba kutuma mukanda wa utayizo ku mutango mba mutango ukutumine majina a yikungulwila yize muhasa kukwasa. Mandumbu katamba kusoneka mukanda wacho, chipwe ngwe uli mukulwana, kavumbi, pionelu hanji mukwa-kwambujola. Komite ya mulimo ye muyituma mukanda wacho ni mukanda uze musoneka yena wakwita uye kuze kunafupiwa ukwaso, ku mutango wa chifuchi chize muoya ni kukalakalila.

KWAMBUJOLA MU LIMI LIEKA

¹⁰ Nyi unazange kukalakala chinji mu mulimo wa kwambujola, eseka kulilongesa limi lieka, ngwe limi lia tunaye. Nyi hiunatese kwambujola mu limi lieka, hanjika ni makulwana ni kalayi wa mbonge. Ayo mahasa kukukwasa ni ku kutakamisa. Mitango yimwe yakululieka mashikola akulongesa malimi mu njiza jo jimwe, kuze akulongesa akwa-kwambujola ni mapionelu ajama malimi hanga ambujole mu malimi eka.

MULIMO WA UPIONELU

¹¹ Akwa-kwambujola eswe katamba kunyingika yize atamba kulinga mba apwe mapionelu a shimbu likehe, mapionelu a shimbu lieswe, mapionelu alipwila, hanji kulinga milimo yikwo yalipwila. Pionelu katamba kupwa mukwa-Kristu wakupapachisa ukwete chilweza chipema, yoze mahasa kukalakala maola anji mu mulimo wa kwambujola sango lipema. Komite ya Mulimo ya Chikungulwila, ye yakutayiza mukanda wa kulisonekesa ya mulimo wa Pionelu wa shimbu likehe ni pionelu wa shimbu lieswe. Alioze pionelu walipwila kakumutongola ku mutango.

¹² Pionelu wa shimbu likehe mahasa kukalakala kakweji umuwika, tukweji anji hanji mashimbu eswawo mutu mazanga mwene kulita ni uhashi wenyi. Akwa-kwambujola anji kukazanga kukalakala upionelu wa shimbu likehe ha mashimbu alipwila, ngwe, a Chiwanyino cha Kwiwuluka Kufwa cha Yesu hanji ha kakweji yoze kalayi wa mbonge mameneka chikungulwila cho. Eka, kakukalakala upionelu ha mashimbu akuhwima. Akwa-kwambujola akupapachisa waze achili ku shikola kakulisonekesa upionelu muze akwajila ma shikola. Ha kakweji wa Março ni Abril ni kakweji yoze kalayi wa mbonge mameneka chikungulwila, akwa-kwambujola mahasa kukalakala upionelu wa shimbu likehe ni kuhana maola akehe wika. Kashika, nyi ukwete yitanga yipema nawa muhasa kululieka mwono we hanga ukalakale mulimo wacho ha kakweji umuwika hanji tukweji anji kulita ni uhashi we, makulwana a mu chikungulwila mevwa kuwaha ha kutambula mukanda we wa kulisonekesa upionelu.

¹³ Watamba kupwa ni uhashi wa kukalakala maola waze akufupiwa ha mwaka, mba akutayize kulinga upionelu wa shimbu lieswe. Muze muopwa pionelu wa shimbu lieswe, watamba kukalakala hamuwika ni chikungulwila. Chili kuyuka chinene kupwa ni mapionelu a shimbu lieswe mu chikungulwila mumu kakukwasa akwo akalakale chinji mu munda ni kwakolweza hanga no apwe mapionelu. Kashika, chitangu ndo upwe mukwa-kwambujola yoze uli ni yitanga yipema, wahwisa tukweji asambano kukatuka ha ku kupapachisa, mba ulisonekese upionelu.

¹⁴ Kanji-kanji mapionelu alipwila kakwasakula hakachi ka mapionelu a shimbu lieswe waze akusolola ngwo kakukalakala kanawa mu munda. O katamba kupwa ni nyonga lia kukalakalila kweswako mutango muwatuma. Ayo kakwatuma ku yihunda kuze mahasa kuwana atu waze anazange kupanjika sango lipema, ni kwazulula yikungulwila yaha. Ha mashimbu amwe, kakwatuma mu yikungulwila muze munafupiwa ukwaso wa kukalakala chinji mu njiza. Mapionelu akwo alipwila waze ali nawa makulwana a mu chikungulwila kakwatuma hanga akwase yikungulwila yikehe-yikehe, chipwe ngwe kumushi ni kufupiwa ukwaso wa akwa-kwambujola. Mapionelu alipwila kakwaha jimwe mbongo ja kulikwasa najo ku mwono wo. Mapionelu amwe alipwila kakwatongola akalakale wika ha shimbu likehe.

MAMISHIONALIU A MU MUNDA

¹⁵ Komite ya Mulimo ya Chizavu cha Tusongo, ye yakutongola mishionaliu akutuma mu munda, mba hanyima Komite ya Mutango yitume mamishionaliu jacho ku yihela kuli atu anji kuze makalakalila. Mamishionaliu kakukwasa chinji mandumbu hanga mulimo wa kwambujola ni milimo yikwo ya mu yikungulwila yende kanawa. Kanji-kanji mamishionaliu kakutambula fumbo ku Shikola ya Akwa-kwambujola Wanangana. Kakwaluliekela mazuwo muze matwama ni kwaha jimwe mbongo ja kulikwasa najo ku mwono.

MULIMO WA KALAYI WA MBONGE

¹⁶ Mandumbu waze akutongola ku Chizavu cha Tusongo apwe tulayi a mambonge kakulilongesa mulimo wacho ha kukalakala chitangu ngwe akwa-kusalakana tulayi a mambonge. Mandumbu wano kazanga chinji mulimo wa kwambujola ni kuzanga nawa mandumbu jo. Ayo kali mapionelu waze azanga chinji kuya mu munda, akulilongesa chinji Mbimbiliya, waze nawa akuhanjika pande ni kulongesa kanawa. Mandumbu wano kakusolola mihuko ya spiritu ni malinjekela, kali yimbovu nawa atu ashi. Nyi kalayi wa mbonge kali ni pwo, mukwo-pwo katamba kupwa pionelu uli ni ndako jipema, yoze wakulivwashana kanawa ni akwo. Pangi wacho katamba kupwa mukwa-kukalakala chinji mu munda. Katamba nawa kupwa pwo yoze wakuzeyela mukwo-lunga, hi kupwa ngwe iye kalayi hanji kupatula maliji ja lunga muze mahanjika ko. Kalayi wa mbonge ni mukwo-pwo katwama ni milimo yinji. Kashika, eswe mazanga mulimo wacho katamba kupwa kanawa ku mujimba. Mapionelu keshi kulisonekesa ene hanga apwe tulayi a mbonge. Ayo kakulweza wika kalayi wa mbonge nyonga lio lia kuzanga kupwa tulayi a mbonge, mba kalayi wa mbonge amone chize maakwasa.

MASHIKOLA A MILIMO YA ZAMBI

¹⁷ Shikola ya Akwa-Kwambujola Wanangana: Kunafupiwa chinji akwa-kwambujola Wanangana hanga akalakale mu njiza muze keshi kwambulwila chinji ni kukwasa yikungulwila hanga yijame. Kashika, mandumbu jetu a mapwo ni a malunga, twamishi ni waze alimbata, mahasa kulisonekesa hanga akalilongese ku Shikola ya Akwa-kwambujola Wanangana. Muze akuhwisa shikola, mandumbu jacho kakwatuma hanga akalakale ngwe mapionelu a shimbu lieswe ku yihela kuze kunafupiwa ukwaso mu chifuchi cho. Alioze, waze akulihana ene kakwaha milimo yikwo hanji kwatuma aye ni kukalakalila ku yifuchi yeka. Amwe kakwatuma ngwe mapionelu alipwila a shimbu likehe hanji a mashimbu eswe. Mapionelu waze anazange kuya ku shikola yino, mahasa kunyingika yize yakufupiwa, ha kupwa ha kukunguluka chize akululieka ku kukunguluka cha mambonge.

¹⁸ Shikola ya Ngiliate: Mandumbu a mapwo ni a malunga, twamishi ni waze alimbata akusakula hanga aye ku shikola yino, katamba kuhanjika Ingles ni kupwa mu mulimo walipwila wa shimbu lieswe. Ayo katamba kupwa ni uhashi wa kukwasa chinji mulimo wa mu munda hanji ku mutango. Kakulianga kusolola ngwo kanazange kulingila mandumbu jo ni kukwasa akwo akaule usongwelo wa mu Mbimbiliya ni wa mu ululikiso wetu. Komite ya Mutango ye yakwita mandumbu anajame asoneke fomulario yakulisonekesa ku shikola yacho. Mandumbu akuhwisa shikola yino, kakwatuma mu munda hanji ku mutango wa mu chifuchi cho hanji mu chifuchi cheka.

MULIMO WA MBETELE

¹⁹ Kukalakalila ku Mbetele chili chiwape chalipwila. Liji Mbetele linalumbunuka “Zuwo lia Zambi.” Ali jina linalite mumu kwe akulingila milimo ya Zambi. Mandumbu waze akukalakala ku Mbetele kakulinga milimo yinji ngwe, kulumbununa, kufwambwisa ni kutuma mikanda ku yikungulwila. Chizavu cha Tusongo chize chatala ha mulimo wa kusongwela yikungulwila hashi heswe, chakusakwilila chinji ha milimo yize akulinga ha Mbetele. Mambetelita anji waze akulumbununa mikanda kakukalakalila kuze akuhanjika limi lize akulumbununa mu njiza ya mutango wo. Chino chakwakwasa kwivwa matangwa eswe limi lize akulumbununa. Chakwakwasa nawa kumona nyi pundu lume atu kakwivwa kanawa yize akulumbununa.

²⁰ Milimo yinji yakulingiwa ha Mbetele yakufupiwa tachi jinji. Kashika, mandumbu anji akusanyika ku Mbetele kali akweze alihana, akupapachisa, waze akwete tachi ni kupwa kanawa ku mujimba. Nyi ku mutango wa mu njiza yenu kunafupiwa ukwaso, muhasa kuhanjika ni makulwana a mu chikungulwila chenu hanga akulweze yize watamba kulinga mba uhase kukalakala ku Mbetele.

MULIMO WA KUTUNGA MAZUWO AKULINGILAMO MILIMO YA ZAMBI

²¹ Kutunga mazuwo akulingilamo milimo ya Zambi uli mulimo usandu, ngwe chize wapwile mulimo wa kutunga tembele ya Solomone. (1 Mia. 8:13-18) Mandumbu anji kakulihana ku mulimo wacho, ha kuzachisa mashimbu ni mbongo jo.

²² Shina ni yena muhasa kukwasa? Nyi uli mukwa-kwambujola wakupapachisa, mba unazange kukalakala mulimo wacho, mandumbu waze akusongwela mulimo wacho mu chifuchi chenu mawahilila chinji kukulongesa mulimo wacho chipwe ngwe kuwawunyingikine chinji. Kashika, hanjika ni makulwana a mu chikungulwila che nyi unazange kukwasa. Akwa-kwambujola amwe akupapachisa waze akwete uhashi, hanalihana aye ni kukwasa mu mulimo wa kutunga-tunga mu yifuchi yeka.

²³ Kuli majila anji akukwashilamo mulimo wa kutunga. Akwa-kwambujola akupapachisa waze ali chilweza chipema, anyingika yimwe milimo mahasa kulihana apwe Akwa-Kulihana ku Mulimo wa Kufunjeka ni Kutunga. Mandumbu amwe kakupwa ni uhashi wa kuya ni kukwasa ku yihela ya kusuku ha mashimbu akehe. Mandumbu jacho kakwatongola ku mutango hanga akalakale poso jaali hanji tukweji atatu ngwe akwa-kulihana ku mulimo wakutunga. Mandumbu waze akutongola hanga akalakale ha mashimbu anji, kakwavuluka ngwo, tuvumbi akwa-kuya ni kutunga. Tuvumbi akwa-kuya ni kutunga waze akutuma ku yifuchi yeka, kakwavuluka ngwo, tuvumbi akwa-kuya ni kutunga mazuwo mu yifuchi yeka. Hita mulimo wa kutunga, kakuwusongwela kuli mandumbu a mu Chizavu cha Akwa-kutunga. Mu chizavu chacho mwakupwa tuvumbi akwa-kutunga mazuwo ni mandumbu akwa-kulihana ku mulimo wa kutunga. Chizavu chacho chakutambula ukwaso kuli akwa-kulihana ku Mulimo wa Kufunjeka ni Kutunga ni mandumbu akukatuka ku yikungulwila. Yizavu ya Akwa-kutunga yakwaluka ni kuya kweswako matungila mazuwo mu njiza ya mutango wo.

YIKA UNAZANGE KULINGA MU MULIMO WA ZAMBI?

²⁴ Nyi hiunalihana kuli Yehova, muzanga kumulingila ku miaka yeswe. Mba ha shimbu lino, yika unazange kumulingila? Kutesa yize mulingila Zambi muchikukwasa hanga uzachise kanawa tachi je ni yikumba ye. (1 Kori. 9:26) Muchikukwasa nawa, kukola ku ufulielo ni kulihulikila ha yuma yize yahiana ulemu, muze muosa tachi hanga ulinge milimo yinji mu ululikiso wa Zambi.—Fwili. 1:10; 1 Timo. 4:15, 16.

²⁵ Postolo Paulu kahichikile chilweza chipema chize mutuhasa kukaula ha kulinga mulimo wa Yehova. (1 Kori. 11:1) Paulu kakalakalile chinji milimo ya Yehova. Kamwene ngwenyi kwapwile milimo yinji yakulingila Yehova. Chocho yasonekena mandumbu jenyi mu Korindu ngwenyi: “Hanangwazulwila pito linene.” Ni yetu nawa che twatamba kunyonga. Kuli yuma yinji yize mutuhasa kulingila Yehova mu chikungulwila, chipi-chipi mu mulimo wa kwambujola sango lipema lia Wanangana. Alioze, chizechene ngwe Paulu, hakupalika mu “pito linene” atu anji mahasa ‘kulimika’ ni yetu. (1 Kori. 16:9) Paulu kasele tachi hanga alifunge mwene. Iye yamba ngwenyi: “Nakumbwezula mujimba wami, nakuutwala ku undungo.” (1 Kori. 9:24-27) Shina ni yetu lie nyonga tukwete, nyi?

²⁶ Hita umwe wa kuli yetu kanamukolweza hanga alihane chinji ku milimo ya Zambi kulita ni uhashi wenyi. Musono, atu anji kali mu mulimo wa shimbu lieswe mumu katesele ya kulinga chize ku ukweze wo. Kapwile ni kwakolweza kuli yisemi jo ni mandumbu akwo, muze te achili twanuke. Mandumbu jacho keshi kuliseha hakulingila Yehova milimo yipema chinji. (Yishi. 10:22) Kuli yuma yikwo yize mutuhasa kulitesa mu mulimo wa Zambi ngwe, kwambujola hita poso, kuputuka ni kusongwela malongeso a Mbimbiliya ni kululieka kukunguluka. Chuma chahiana ulemu chili kununga ni kumana ngu mu ufulielo hanga tumanunune mulimo wetu. Nyi twalinga chocho, mutuhalisa Yehova ni kulinga chuma chilemu chinji ku mwono wetu cha kumulingila ku miaka yeswe.—Luka 13:24; 1 Timo. 4:7b, 8.