Ṭhitumnak Kha Pathian Pekmi Laksawng In Upat
“Cucaah cun pei pa nih a nu le a pa a kaltak hna i a nupi he an i fonh i pumkhat i an can hi a si cu.”—GEN. 2:24.
1. Jehovah cu zeicah upat awk tlak a si?
ṬHITUMNAK thawktu Jehovah Pathian cu upat awk tlak taktak a si. A kan Sertu, Cungnung bik, vancung kan Pa cu “laksawng ṭha le laksawng tlamtling” Petu a si ti cu aa tlak. (Jeim 1:17; Biat. 4:11) Mah nih a dawtnak ngan a langhter. (1 Johan 4:8) A kan cawnpiakmi, a kan fialmi le a kan pekmi thil vialte cu kan ca ṭhatnak caah a si.—Isa. 48:17.
2. Jehovah nih hmasa bik nuva hna kha zei tuah awk dah a chimh hna?
2 Baibal nih ṭhitumnak kha Pathian pekmi laksawng “ṭha” hna lakah pakhat a si tiah a ti. (Ptb. 19:14) Hmasa bik nuva Adam le Evi kha Jehovah nih ṭhitumnak a rak tuahpiak hna lioah chungkhar hlawhtlin awkah zeidah tuah awk a si a rak chimh hna. (Matthai 19:4-6 rel.) Pathian lamhruainak an zulh ahcun zungzal in an i nuam lai. Asinain Pathian nawlbia kha zeiah an rel lo caah harnak tampi an tong.—Gen. 3:6-13, 16-19, 23.
3, 4. (a) Tuchan mi tampi nih ṭhitumnak le Jehovah Pathian kha zeitindah an upat lo? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah lai?
3 Adam le Evi bantuk in tuchan mi tampi nih ṭhitumnak he aa tlai in bia an khiah tikah Jehovah lamhruainak kha an ruat chih lo. Cheukhat cu i ṭhitum loin an um ṭi, an i simh tikah an i ṭhen i a dang he an i um ṭhan, nu le nu, pa le pa aa ummi zong an um. (Rom 1:24-32; 2 Tim. 3:1-5) Ṭhitumnak cu Pathian pekmi laksawng a si ti kha an i hngalhter lo, cuti an tuahnak nih laksawng Petu Jehovah Pathian an upat lo a langhter.
4 A caan ahcun Pathian miphun cheukhat hmanh nih ṭhitumnak i Jehovah hmuh ning kha biapi ah an chia ti lo. Nuva cheukhat cu a dang tein um an i tim asiloah Baibal awnhmi thil si loin a dang raungah ṭhen an i tim. Cucu zeitindah hrial khawh a si? Genesis 2:24 Pathian lamhruainak nih Khrihfa nuva hna kha chungkhar feh awkah zeitindah a bawmh khawh hna? Nupi, va ngeih aa timmi nih zeitindah i timhchung khawh a si? Hi capar ah Jehovah upatnak cu chungkhar fehnak ca biapi bik a si a langhtermi Baibal chan hlawhtlingmi chungkhar pathum kong kan i ruah lai.
Zumhawktlak Si
5, 6. Zekhariah le Elizabeth caah zei thil dah zuamcawhnak a si men lai, zumhawktlak an si caah zei thluachuah dah an hmuh?
5 Zekhariah le Elizabeth cu thil ṭha a tuah zungzalmi an si. An pahnih in thlaraulei zoh in aa ummi an si. Zekhariah cu tlangbawi rian fel tein a ṭuanmi a si i an nupa in an si khawh chungin Pathian Nawlbia a zulmi an si. Cu ruangah Pathian cungah an i lawm tuk ko lai. Asinain Judah ram an inn ah na va len hna ahcun a baumi thil na hmuh ko lai. Annih cu fa an ngei lo. Elizabeth cu a cingmi a si, cun an pahnih in an tar cang.—Luka 1:5-7.
6 Hlanlio Israel mi hna nih fa ngeih kha a sung tuk in an hmuh i fa tampi an ngei. (1 Sam. 1:2, 6, 10; Salm 128:3, 4) Mah lio chan ah Israel mi pa cheukhat nih an nupile fa an ngeih lo ahcun an ṭhen tawn hna. Asinain Zekhariah cu Elizabeth cungah zumhawktlak tein a um. An pahnih in i ṭhennak lam an kawl lo. Fa an ngeih lo caah an ngaih a chia nain Jehovah rian kha zumhawktlak tein an ṭuanṭi zungzal. A caan a cut tikah, Jehovah nih an tar lei ah fapa a pek hnanak in thluachuah nganpi a pek hna.—Luka 1:8-14.
7. Elizabeth nih a va cung zumhawktlak a si kha zei ti zong in dah a langhter?
7 Elizabeth cu lam dang zong in zumhawktlak a si. A fapa Johan a hrin lioah Zekhariah cu a holh kho lo, zeicahtiah Pathian vancungmi bia a zumh lo caah cutin dantat a si. Jehovah vancungmi nih na fapa cu “Johan” tiah min na sak lai a timi kha Zekhariah nih a nupi cu lam khatkhat in a chimh ko lai. Innpa le rualchan nih ngakchiapa kha a pa min in auh an duh. Asinain Elizabeth nih a vapa chimmi kha zumhawktlak tein a ngaih i “a si lo, a min cu Johan a si lai” tiah a ti hna.—Luka 1:59-63.
8, 9. (a) Zumhawktlak sinak nih chungkhar zeitindah a fehter? (b) Nu le va nih zei lam hna in dah zumhawktlak sinak an langhter khawh?
8 Zekhariah le Elizabeth bantuk in tuchan nuva hna cu harnak le lungdonghnak tampi an tong. Innchunghawi cungah zumhawktlak lo in um ahcun chungkhar a fek lai lo. A nuammi chungkhar a hrawk khomi duhhle hlennak, taklawng hmanthlak zohnak, zuanzamnak le a dang thil nih innchunghawi cung zumhnak kha a hrawh khawh. Innchungkhar ah i zumhnak a um ti lo ahcun dawtnak a zor lai. Hau kulhnak nih inn kha ral le hnorsuangtu thil in a zatawk a khamh bantuk in zumhawktlak sinak nih innchungkhar kha a zatawk in a huhphenh khawh. Nuva cu pakhat le pakhat cung zumhawktlak tein an um ahcun an i zum lai i an lungchung ummi bia an i chim ngam lai, an i daw chin lai. Cucaah zumhawktlak si cu a biapi tuk.
9 Jehovah nih Adam kha “pa nih a nu le a pa a kaltak hna i a nupi he an i fonh” lai tiah a chimh. (Gen. 2:24) Zeidah a chim duhmi a si? Hawikom le chungkhat he i pehtlaihnak remh a hau cang lai. Pakhat le pakhat an caan le an lungthin a hlei in an i pek awk a si. Innchunghawi nakin hawile le chungkhat kha biapi deuh chiah awk a si lo. Chungkhar ah biakhiahnak tuah tik le lung i khah lo tikah nulepa kha telter awk a si lo. Cuticun nu le va nih atu in nulepa kaltak in an i fonh awk a si cang. Cucu Pathian lamhruainak a si.
10. Nu le va cu zumhawktlakmi si awkah zeinihdah a bawmh hna lai?
10 Biaknak aa khatlomi chungkhar zongah zumhawktlak sinak nih ṭhatnak a chuahter. Zumlotu va a ngeimi unaunu nih hitin a chim: “Ka vapa nawl zeitin ngaih awk a si le upat awk a si kha Jehovah nih a ka cawnpiak caah a cung ah kaa lawm tuk. Zumhawktlak in ka um caah kum 47 chung kan innchungkhar ah dawtnak le upatnak a um.” (1 Kor. 7:10, 11; 1 Pit. 3:1, 2) Na innchunghawi cung zumhawktlak na si kha hngalhter i zuam. Na innchunghawi cu na caah vawleicung ah a biapi bik a si kha na bia le na tuahsernak in langhter. Nan i pehtlaihnak a rawhter khomi ahohmanh le zei thil hmanh nan karlak ah a luh nakhnga lo i zuam. (Phungthlukbia 5:15-20 rel.) Kum 35 chung nuam tein a umṭimi Ron le Jeannette nih hitin an chim: “Jehovah cung le pakhat le pakhat cungah zumhawktlak in kan um caah aa nuammi le hlawh a tlingmi chungkhar kan si.”
Lungrualnak nih Chungkhar a Fehter
11, 12. Akuila le Prisilla cu (a) inn rian, (b) pawcawmnak rian (c) phungchimnak rian ah zeitindah an ṭuanṭi?
11 Lamkaltu Paul nih a hawikom Akuila le Prisilla kong a chim tikah an pahnih in a chim kemh zungzal hna. A lung aa rualmi mah nuva hna cu Pathian nih nu le va cu “pumkhat” an si awk a si a timi bia a zulmi zohchunhawk ṭha an si. (Gen. 2:24) Annih cu inn rian le pawcawmnak rian le phungchimnak ah an ṭuanṭi lengmang. Tahchunhnak ah, Paul cu Korin khua a phanhka ah Akuila le Prisilla nih an inn ah tlun an sawm i cuka ah zeimaw caan tiang um in phungchim rian ṭuah seh law a lo. A hnu ah Efesa khua i an um tikah an inn kha pumhnak ah an hman i, an pahnih in Apollo ti bantuk mithar pawl thlaraulei ṭhancho awk an bawmh hna. (Lam. 18:2, 18-26) Tei a mami mah nuva hna cu Rom khua an i ṭhial tik zongah an inn kha pumhnak ah an hman. A hnu Efesa an kir ṭhan tikah unau pawl thazang an pek hna.—Rom 16:3-5.
12 Akuila le Prisilla cu Paul he pawcawmnak caah saphaw thlam sernak rian kha chikkhat an ṭuanṭi. Mah hna nuva cu rian an ṭuanṭi tikah lungkhat tein an ṭuan i an i si lo. (Lam. 18:3) Jehovah rian kha a biapi bik rian in an ṭuanṭi caah an innchungkhar cu a nuam i a fek. Korin le Efesa khua lawng ah si loin Rom khua zongah ‘Khrih Jesuh rian ṭuan hawi in’ mi tampi nih an hngalh hna. (Rom 16:3) An phanhnak hmun paoh ah Pennak kong kha siangrual tein an chim.
13, 14. (a) Zei thil nih dah innchungkhar lung a rualter lo? (b) Nuva “pumkhat” si awk a bawmmi thil cheukhat cu zeidah an si?
13 Tinhmi aa khah le lungrual tein ṭuanṭinak nih chungkhar a fehter. (Pct. 4:9, 10) Ngaihchiat awk cu tuchan nuva tampi cu hmunkhat an umṭi caan a tlawm. Anmah le an rian cio kha suimilam tampi chung an ṭuan. Cheukhat cu an rian ruangah tu le tu khual an tlawng, a cheu cu an chungkhar tangka kuat awkah ram dang kal in rian an ṭuan. Inn an umṭi tik hmanh ah innchunghawi cheukhat cu TV, an duhmi thil, lentecelhnak, video game le Internet zohnak ah an caan an hman ruangah pakhat le pakhat caan an i pe lo. Nannih tah cutin nan si maw? Nan si ahcun nan caan tam deuh in hmanṭi awkah nan sining nan remh kho lai maw? Rawl chuan, kheng ṭawl le dum tuah tibantuk nifate rian kha nan ṭuanṭi kho lai maw? Fale le tar nulepa zohkhenhnak rian tah nan ṭuanṭi kho lai maw?
14 A biapi bikmi cu Jehovah biaknak he aa tlaimi rian ṭuanṭi a si. Nicang Baibal i ruah ṭinak le chungkhar pumhnak tuah ṭinak nih chungkhar ruahmi le tinhmi i khah awk a bawmh. Phungchimnak zongah kalṭi u. Nan sining nih a pek ahcun thlakhat asiloah kum khat hmaikal ṭuanṭi i zuam u. (1 Korin 15:58 rel.) An pa he hmaikal a ṭuanmi unaunu nih hitin a chim: “Phungchim kalṭinak cu hmunkhat ah tlunkal le bia ṭha tein i ruah khawhnak lamkhat a si. Kan pahnih in kan i tinhmi cu mi biatak hngalh awk bawmh a si caah kan lung aa khat tiah ka ruah. Kan pa hi va lawng si loin hawi ṭha zong in ka hmuh deuh.” Man a ngeimi thil nan tuahṭi tikah nan duhmi, biapi nan chiahmi le nan ziaza cu duhsah in aa khat lai i Akuila le Prisilla bantukin nan ruahmi le nan tuahmi ah “pumkhat” nan si chin lengmang lai.
Chungkhar ah Thlaraulei Kha Hmasa Bik ah Chia U
15. Chungkhar hlawhtlinnak tawhfung cu zeidah a si? Fianter.
15 Jesuh nih chungkhar ah Pathian hmasa bik chiah a biapit kha a hngalh. Hmasa bik ṭhitumnak Jehovah nih a tuahmi kha a rak hmuh. Adam le Evi nih Pathian lamhruainak an rak zulh chung zei tluk in dah an i nuamh kha a hmuh i an zulh lo tikah zeitindah harnak an ton zong a hmuh. Cucaah Jesuh nih mi a cawnpiak hna tikah Genesis 2:24 a Pa lamhruainak kha a chimh hna. Mah zong hi a chim chap: “Pathian nih a fonhmi hna cu mi nih an ṭhen awk hna a si lo.” (Matt. 19:6) Cucaah lungtak in Jehovah upat cu chungkhar nuamhnak le hlawhtlinnak tawhfung a si zungzal. Hi kongah Jesuh vawleicung a um lio a pa le a nu, Josef le Mari nih zohchunhawk ṭha an langhter.
16. Josef le Mari nih an innchungkhar ah thlaraulei biapi an chiah zeitindah an langhter?
16 Josef nih Mari kha zaangfahnak le upatnak he a pehtlaih. Mari fa a pawi a hngalh tik, Pathian vancungmi nih Mari nau a pawinak kong a chimh hlan hmanh ah zaangfahnak he a pehtlaih. (Matt. 1:18-20) An nuva in Siangpahrang nawl an zulh lengah Moses Nawlbia zong an zulh. (Luka 2:1-5, 21, 22) Jerusalem i a biapimi biaknak puai ah pa pawl lawng kal a ngah ko nain Josef le Mari cu an innchungkhar dihlak in kum fate an kal. (Deut. 16:16; Luka 2:41) Cuticun le lam dang in Pathian a ṭihmi mah nuva hna nih Jehovah lungton an i zuam i thlaraulei biapi ah an chiah kha an langhter. Cucaah Jehovah nih a Fapa Jesuh a ngakchiat lio zohkhenhtu ah a thim hna cu khuaruahhar awk a si lo.
17, 18. (a) Nuleva nih innchungkhar ah zeitindah thlaraulei biapi bik ah an chiah khawh? (b) Mah nih zei ṭhatnak dah a pek hna lai?
17 Nan innchungkhar ah tah thlaraulei kha biapi bik ah nan chia maw? Tahchunhnak ah, a biapimi biakhiahnak tuah tikah Baibal phunglam nan kawl hmasa maw, mah kong ah thla nan cam maw, a thlarau mi hna sinah ruahnak nan hal maw? Asiloah harnak kha nanmah ruahnak, chungkhar le hawikom ruahnak in tawnghtham nan i tim maw? Zumhawktlak sal nih ṭhitumnak le chungkhar kong ca an chuahmi ruahnak cheuhnak nan zul maw? Asiloah nan umnak phunglam le mi uarmi vawlei ruahnak cheuhnak dah nan zulh? Hmunkhat ah thlacam le Baibal hlathlainak nan tuah maw? Thlaraulei tinhmi nan ngei maw, chungkhar ah biapi chiahmi thil nan i ruah maw?
18 Ray nih kum 50 chung a nupi he nuam tein an umnak kong hitin a chim: “Jehovah kha ‘thumthlak hrihrual’ i a biapi bik hri ah kan chiah caah kan tei khawh lomi buainak a um bal lo.” (Phungchimtu 4:12 rel.) Danny le Trina zong nih hitin an chim: “Pathian rian kan ṭuanṭi tikah kan innchungkhar hri a fek chin.” Nuam tein an umṭinak kum 34 leng a si cang. Nan innchungkhar ah Jehovah kha pakhatnak ah nan chiah ahcun hlawhtlin awk an bawmh hna lai i thluachuah tampi nan hmu lai.—Salm 127:1.
Pathian Laksawng kha Upat Peng
19. Pathian nih chungkhar laksawng kha zeicah a kan pek?
19 Tuchan mi tampi nih anmah nuamhnak kha biapi bik ah an chiah. Jehovah salle hmuhning tu cu aa dang. Pathian pekmi chungkhar laksawng nih Pathian tinhmi a tlinter khawh kha an hngalh. (Gen. 1:26-28) Mah laksawng kha Adam le Evi nih rak upat hna sehlaw vawlei pumpi cu a dingmi le aa nuammi Pathian salle in a khatmi paradis ah a cang hnga.
20, 21. Ṭhitumnak kha a thiangmi thil ah zeicah ruah awk a si? (b) Hmai zarh ah zei laksawng kong dah kan i ruah lai?
20 A hlei in Pathian salle nih ṭhitumnak kha Jehovah thang a ṭhatter khomi thil in an hmuh. (1 Korin 10:31 rel.) Kan hngalh cang bantuk in zumhawktlak sinak, lungrualnak le thlaraulei biapi bik chiahnak nih Pathian mithmai ṭha a hmuhter i chungkhar hri a fehter. Cucaah nupi, va ngeih aa timmi le chungkhar fehter chin a duhmi le a buaimi chungkhar daihter a duhmi nih ṭhitumnak cu Pathian thawkmi le a thiangmi a si kha an hngalh a hau. Mah kong i cinkennak nih ṭhitumnak kong i biakhiahnak tuah tikah Baibal hrambunh in a ṭha bik in tuah awk a kan forh lai. Cuticun ṭhitumnak laksawng upat lawng si loin, laksawng Petu Jehovah Pathian kan upat zong kan langhter.
21 Jehovah pekmi laksawng cu ṭhitumnak pakhat lawng hi a si lo lengah mah pakhat lawng hi nuamhnak hmuh khawhnak lam a si lo. A hnu capar ah Pathian pekmi a sungmi laksawng dang, nupi, va ngeihlonak kong kan i ruah lai.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Khrihfa nuva hna nih zumhawktlak an sinak zeitindah langhter awk a si?
• Lungrual tein rian ṭuanṭinak nih chungkhar kha zeicah a fehter?
• Nuva hna nih zeitindah thlaraulei biapi bik ah an chiah khawh?
• Ṭhitumnak Thawktu Jehovah kan upat zeitindah langhter khawh a si?
[Cahmai 15nak i hmanthlak]
Nu le va cu hmunkhat ah rian ṭuanṭinak nih lungrual awk a bawmh hna