SAPIT 2
Ki mannyer ou kapab gard en bon konsyans?
“Gard en bon konsyans.”—1 PYER 3:16.
1, 2. Akoz konpa i en keksoz ki vreman enportan e ki mannyer nou kapab konpar li avek nou konsyans?
DAN gro laroul, en maren pe anmenn son bato atraver losean; en dimoun pe travers en gran dezer apye; en pilot pe diriz son avyon parlao nyaz ki’n kouver lesyel. Eski ou konnen kwa ki sa trwa dimoun i annan an komen? Zot tou le trwa menm si zot dan diferan sirkonstans, zot kapab vwar zot dan en gro problenm si zot napa en konpa, espesyalman si zot napa okenn lezot teknolozi modern avek zot.
2 Konpa i en keksoz senp, normalman i zis en plak ron avek en zegwiy lo la ki’n ganny fer avek lema e ki vir dan direksyon nor. Kan en konpa i mars byen e sirtou kan ou annan en bon map avek ou, i kapab sov ou lavi. Dan en sans, nou kapab konpar li avek sa kado presye ki Zeova in donn nou, sa i nou konsyans. (Zak 1:17) Si nou ti napa en konsyans, nanryen pa ti pou gid nou. Kan nou byen servi nou konsyans, i kapab ed nou pour trouv sa bon semen dan lavi e pour reste lo sa semen. Bon, annou vwar ki si sa konsyans e ki mannyer i marse. Apre nou kapab diskit sa bann pwen: (1) Ki nou kapab fer pour antrenn nou konsyans, (2) akoz nou devret pran an konsiderasyon konsyans lezot e (3) ki mannyer ler nou annan en bon konsyans sa i kapab anmenn benediksyon.
KI SI SA KONSYANS E KI MANNYER I MARSE?
3. Ki savedir sa mo Grek ki’n ganny tradwir konman “konsyans” e ki abilite ki zis imen ki annan?
3 Sa mo Grek dan Labib ki’n ganny tradwir konman “konsyans,” literalman i vedir konnesans ki en dimoun i annan dan li menm lo sa ki byen ek mal. Kontrerman avek bann lezot keksoz ki’n ganny kree lo later, Bondye in donn nou sa abilite pour konn nou lekor. Dan en sans, nou kapab asiz en kou pour reflesir, egzamin nou lekor e vwar si nou pe fer sa ki byen. Lefet ki nou konsyans i parey en ziz dan nou, i kapab egzamin nou aksyon, nou latitid ek swa ki nou fer. I kapab ed nou pour pran en bon desizyon e anpes nou fer en move desizyon. Apre, si nou’n fer en bon desizyon i kapab fer nou santi nou byen, ouswa si nou’n fer en move desizyon i kapab fer nou santi nou trouble en kantite.
4, 5. (a) Ki mannyer nou konnen ki Adan ek Ev ti annan en konsyans e ki ti arive kan zot ti dezobeir lalwa Bondye? (b) Ki legzanp ki montre ki bann zonm fidel dan lepase ti servi zot konsyans?
4 Depi o konmansman sa premye zonm ek fanm ti ganny kree avek en konsyans dan zot. I evidan ki Adan ek Ev ti annan en konsyans. Laprev se ki apre ki zot ti’n fer pese, zot ti kanmi. (Zenez 3:7, 8) Me malerezman, i ti tro tar pour en konsyans trouble servi zot dan nanryen. Zot ti volonterman dezobeir lalwa Bondye. Alors, avek tou zot konnesans zot ti swazir pour rebele, oubyen opoz Zeova. Konman bann imen parfe, zot ti konn tre byen sa ki zot ti pe fer e zot pa ti kapab retourn anver Bondye.
5 Kontrerman avek Adan ek Ev, bokou imen enparfe in ekout zot konsyans. Par egzanp, en zonm fidel ki ti apel Zob ti kapab dir: “Mon’n tyonbo mon lazistis e mon pa pou larg li; mon leker pa pou repros mwan pour okenn zour dan mon lavi.”a (Zob 27:6) Zob ti en dimoun ki ti fer sir ki i fer tou keksoz byen. I ti toultan ekout son konsyans, ki ti gid li dan tou sa ki i ti fer ek desizyon ki i ti pran. Avek vre satisfaksyon i ti kapab dir ki son konsyans pa ti repros li, swa fer li santi li onte oubyen koupab. Remark ladiferans ant Zob ek David. Kan David ti mank respe pour Sail, sa enn ki Zeova ti’n swazir konman lerwa, “apre sa leker David ti kontinyen akiz li.” (1 Samyel 24:5) Lefet ki son konsyans ti pe trouble li, sa ti en bon keksoz pour David, akoz sa ti ed li pour pa repet menm zafer apre.
6. Kwa ki montre ki Bondye in donn tou dimoun lo later en konsyans?
6 Eski Zeova in donn en konsyans zis son bann serviter? Get sa bann parol ki zapot Pol ti ganny enspire pour ekrir: “Ensi, bann non-Zwif ki napa lalwa me ki obei sa ki lalwa i ordonnen par lobeisans zot konsyans, zot montre ki zot posed en lalwa, menm si zot pa’n resevwar lalwa. Par zot konportman zot montre ki lalwa in ekri dan zot leker, zot konsyans i montre ki sa i vre, e zot lespri osi i akiz zot ler zot fer mal e defann zot ler zot fer sa ki byen.” (Romen 2:14, 15) Menm bann dimoun ki pa konn nanryen lo lalwa Zeova, parfwa zot konsyans i kapab pous zot pour fer keksoz ki egzakteman parey sa ki Bondye i demann nou pour fer dan son bann prensip.
7. Akoz parfwa nou konsyans i kapab gid nou dan en move direksyon?
7 Me parfwa nou konsyans i kapab diriz nou dan en move direksyon. Akoz sa? En konparezon, si ou met en konpa o bor en lema, sa zegwir lo sa konpa i kapab tant pour vir dan en lot direksyon olye vir dan nor. E deplis si ou napa en bon map, sa konpa pa pou fer okenn gran diferans. Pareyman si nou les nou bann dezir egois ki nou’n devlope dan nou leker kontrol nou, nou konsyans i kapab diriz nou ver en move direksyon. E si nou pa les Parol Bondye gid nou konsyans, nou kapab pa arive fer ladiferans ant sa ki byen ek mal sirtou dan bann domenn tre enportan. San okenn dout, pour ki nou konsyans i kapab fonksyonn byen, nou pou bezwen lespri sen Zeova pour gid nou. Pol ti ekrir: “Par Lespri Sen mon konsyans i donn mwan lasirans.” (Romen 9:1) Me konman nou kapab fer sir ki lespri sen i ed nou konsyans fer en bon desizyon? Pour sa kapab leka, nou pou bezwen antrenn nou konsyans.
KI MANNYER NOU KAPAB ANTRENN NOU KONSYANS
8. (a) Ki mannyer nou leker i kapab annan en lefe lo nou konsyans e kwa ki devret pli enportan ler nou pe fer bann desizyon? (b) Akoz parfwa i pa sifi pour en Kretyen zis annan en konsyans kler? (Vwar not anba lo paz.)
8 Ki mannyer ou kapab fer en desizyon ki depan lo ou konsyans? Serten dimoun ki zot fer, zot zis mazin sa ki zot lespri i dir zot e sa ki zot santi ofon zot leker e apre zot fer en desizyon. Petet apre zot menm kapab dir: “Anfen, sa i pa fatig mon konsyans.” Me sa ki en dimoun i santi dan son leker i kapab vreman for e menm kontrol son konsyans. Labib i dir: “Leker i pli tret ki okenn keksoz e i tre move. Lekel ki kapab konn li?” (Zeremi 17:9) Sa ki nou anvi dan nou leker, i pa devret vin sa keksoz pli enportan ki nou pran an konsiderasyon. Plito, premyerman nou anvi rode kwa ki pou fer plezir Zeova.b
9. Ki si sa lakrent pour Bondye e ki lefe sa i devret annan lo nou konsyans?
9 Si desizyon ki nou pran nou vreman fer li avek en konsyans ki’n byen ganny antrennen, sa desizyon pou montre ki nou annan lakrent pour Bondye, pa akoz nou anvi ganny sa ki nou nou anvi. Annou pran en legzanp ki montre sa. Neemya ki ti en gouverner fidel, ti annan sa drwa pour fer bann dimoun Zerizalenm pey serten keksoz ek zot taks. Me pourtan i pa ti fer sa. Ou a dir mwan akoz? Vreman i pa ti anvi perdi laprouvasyon Zeova par met en fardo lo pep Bondye. I ti dir: “Mon pa’n fer koumsa akoz lakrent ki mon annan pour Bondye.” (Neemya 5:15) I esansyel ki nou senserman annan lakrent pour Bondye ofon nou leker, e ki nou pa anvi fer keksoz ki nou Papa dan lesyel pa kontan. Sa kalite lakrent ki nou annan pour pa depler Bondye, pou pous nou pour fouy dan Son Parol, pour rode ki i panse kan nou bezwen fer serten desizyon.
10, 11. Ki prensip dan Labib ki koz lo lalkol e ki mannyer Bondye i kapab gid nou ler nou aplik zot?
10 Annou pran par egzanp lalkol. En desizyon ki nou tou nou bezwen pran ler nou al bann rankont ansanm, se eski mon pou bwar oubyen non? Premyerman nou pou bezwen fer plis resers. Ki prensip Labib ki adres sa size? Anfen, Labib pa anpes nou bwar avek moderasyon. Dan Labib, Zeova i ganny loue pour lefet ki i’n donn nou diven. (Psonm 104:14, 15) Me parkont, Labib i defann bwar en kantite e bann parti bwar. (Lik 21:34; Romen 13:13) E deplis, soular i ganny mansyonnen parmi bann pese grav, parey seks avan maryaz ek adilter.c—1 Korentyen 6:9, 10.
11 En Kretyen i les son konsyans ganny edike par sa bann prensip e i fer son konsyans vin pli sansib. Alors, kan nou pe deside si nou pou bwar dan en rankont, i byen pour demann nou lekor sa bann kestyon: ‘Ki kalite rankont ki pe ganny organize? Eski i probab ki sitiasyon pou al an deor kontrol, kot i pou vin en parti bwar? Mwan menm, ki mon annan tandans fer? Eski mon pa kapab san pans lalkol? Eski mon depan lo li? Eski mon servi lalkol pour sanz mon limer ek mon konportman? Eski mon annan kontrol lo mon lekor pour mwan dir non kan in ariv ler?’ Anmezir ki nou reflesir lo bann prensip Labib ek bann kestyon ki zot fer nou demande, nou devret priye pour ki Zeova i gid nou. (Psonm 139:23, 24) Si nou fer sa, nou ava pe les Zeova gid nou avek son lespri sen. Nou ava pe osi antrenn nou konsyans pour ki i azir dapre bann prensip Bondye. I osi annan en lot keksoz ki nou bezwen mazinen kan nou pe fer nou desizyon.
AKOZ NOU DEVRET PRAN AN KONSIDERASYON KONSYANS LEZOT?
Si ou konsyans in ganny antrennen dapre Labib, ou pou kapab deside si ou pou bwar oubyen non
12, 13. Nonm serten rezon akoz konsyans en Kretyen i kapab diferan avek en lot e konman nou devret reakte anver sa bann diferans?
12 Parfwa ou kapab sirprann pour vwar konman ki konsyans en Kretyen i vreman diferan avek en lot. Enn i kapab vwar ki serten koutim oubyen fason fer i vreman mal; en lot li i kontan e i pa vwar nanryen mal avek sa. Par egzanp si nou retourn lo sa size pour bwar lalkol, en Kretyen i kapab kontan pour bwar avek moderasyon ansanm avek detrwa zanmi en zour apremidi pour detann zot, tandis ki en lot li sa i sok li. Akoz sa bann diferans e ki lefe sa i devret annan lo nou desizyon?
13 I annan en kantite rezon akoz dimoun i diferan. En dimoun in kapab grandi dan en lanvironnman ki konpletman diferan avek lezot. Serten par egzanp, zot vreman konsyan en febles ki zot in lite avek dan lepase, petet plizyer fwa zot pa’n kapab sirmont sa febles. (1 Lerwa 8:38, 39) Alors, zot pou vreman fer atansyon an sa ki konsern lalkol. Par egzanp, si i vin kot ou e ou ofer li lalkol, i annan tou drwa pour li refize dapre son konsyans. Eski ou pou ofanse? Eski ou pou ensiste? Non. Ou pa pou fer sa, ki swa ou konnen akoz i pa oule bwar oubyen non, petet i pa anvi koz lo son sitiasyon, ou lanmour pour li pou fer ou respekte son desizyon.
14, 15. Konsernan ki size bann Kretyen dan premye syek ti annan en konsyans diferan e ki Pol ti ankouraz zot pour fer?
14 Zapot Pol ti remarke ki parmi bann Kretyen dan premye syek, zot konsyans ti vreman diferan en kantite. Dan sa lepok, serten Kretyen pa ti dakor pour manz serten manze ki ti’n ganny sakrifye avek zidol. (1 Korentyen 10:25) Me Pol pa ti vwar nanryen mal pour manz sa bann manze ki apre ti ganny vann lo bazar. Pour li, sa bann zidol ti napa valer e sa bann manze ki sorti kot Zeova pa ti pou zanmen kapab vin pour sa bann zidol. Me kantmenm sa, i ti konpran ki lezot ti napa menm pwennvi avek li lo sa size. Petet serten ti ador zidol avan ki zot ti vin Kretyen. Pour zot, nenport keksoz ki’n ganny servi dan ladorasyon zidol avan, zot pa ti pou kontan. Konman pour rezourd sa?
15 Zapot Pol ti dir: “Nou ki for nou devre siport febles bann ki feb, non pa rod nou prop plezir. Kris li pa ti esey rod sa ki ti fer li plezir.” (Romen 15:1, 3) Pol ti fer konpran ki nou bezwen met lentere lezot avan sa ki pour nou, zis parey Kris ti fer. En lot fwa kan i ti pe koz lo sa menm size, zapot Pol ti dir ki i plifere pa manz lavyann ditou ki fer tonbe en lot Kretyen ki Zezi in donn son lavi pour li.—1 Korentyen 8:13; 10:23, 24, 31-33.
16. Akoz sa bann ki zot konsyans pa permet zot fer serten keksoz pa devret ziz sa bann ki zot konsyans i permet zot fer li?
16 De lot kote, sa bann ki zot konsyans pa permet zot fer serten keksoz, pa devret kritik lezot e ensiste ki lezot i pans parey zot. (Romen 14:10) Nou devret les nou konsyans ziz nou lekor, pa lezot. Pa bliye Zezi ti dir: ‘Aret zize e ou pa ava ganny zize.’ (Matye 7:1) Nou tou dan kongregasyon nou evite fer bann largiman lo bann size ki depan lo nou konsyans. Plito nou rod fason pour promot lanmour ek linite, pour ankouraz kanmarad e nou pa fer mannyer pour kraz kanmarad.—Romen 14:19.
KI MANNYER EN BON KONSYANS I FER NOU GANNY BENEDISKYON
En bon konsyans i kapab gid nou tou dilon nou lavi, fer nou zwaye e anmenn vre lape
17. Ki’n arive avek konsyans bokou dimoun?
17 Zapot Pyer ti ekrir: “Gard en bon konsyans.” (1 Pyer 3:16) I vreman en tre gran benediksyon pour nou si nou annan en konsyans ki kler devan Zeova. Sa pou vreman diferan avek kalite konsyans ki bokou dimoun ozordi i annan. Pol ti koz lo sa bann “ki’n ganny marke avek en fer rouz dan zot konsyans.” (1 Timote 4:2) En fer rouz ti ganny servi pour fer en mark lo lapo en dimoun, apre i ti pou reste en sikatris e sa dimoun ti pou nepli santi nanryen. Annefe, en kantite dimoun ozordi zot konsyans i nepli marse, i parey en sikatris e i nepli sansib. I nepli kapab averti oubyen akiz zot, ouswa fer zot santi onte ouswa koupab. Bokou dimoun i byen kontan ki zot konsyans pa akiz zot.
18, 19. (a) Letan en dimoun i santi li koupab e onte, ki bon keksoz sa i kapab pous li pour fer? (b) Ki nou kapab fer menm si apre ki nou’n repantir, nou konsyans i kontinyen fatig nou?
18 Anfet, kan nou santi nou koupab, i kapab ki nou konsyans pe dir nou ki nou’n fer en keksoz mal. Sa santiman i kapab pous en dimoun pour repantir e menm si i’n fer sa pli gro pese, i kapab ganny pardonnen. Par egzanp, Lerwa David ti koupab pour en pese grav ki i ti fer, me i ti ganny pardonnen akoz i ti senserman repantir. Vi ki i pa ti kontan sa ki i ti’n fer e i ti determinen pour obeir lalwa Zeova, i ti kapab vwar pour li menm ki Zeova i “bon e pare pour pardonnen.” (Psonm 51:1-19; 86:5) Me ki nou pou fer si menm apre ki nou’n repantir e ganny pardonnen nou ankor santi nou koupab e onte en kantite?
19 Menm lontan apre ki en dimoun in senserman repantir, parfwa son konsyans i kapab fer li kontinyen santi li koupab, trouble li, akoz pese ki i’n fer avan. Dan en tel sitiasyon, petet nou pou bezwen asir li ki Zeova i pli “gran ki [son] leker” ek tou son santiman. Zis parey nou ankouraz lezot dimoun, nou pou bezwen krwar e aksepte ki Bondye i kontan nou e ki i pare pour pardonn nou. (1 Zan 3:19, 20) De lot kote, en dimoun ki son konsyans i kler i kapab annan vre lape, trankilite ek lazwa ki dire, ki pa fasil pour vwar dan sa lemonn. En kantite ki dan lepase ti fer bann pese grav in santi zot ganny soulaze dan en fason ekstraordiner e ozordi zot kapab annan en bon konsyans anmezir ki zot servi Zeova.—1 Korentyen 6:11.
20, 21. (a) Avek ki bi sa liv in ganny ekrir? (b) Ki sa liberte ki nou konman Kretyen nou annan, me konman nou devret servi nou liberte?
20 Sa liv in ganny ekrir pour ed ou eksperyans sa lazwa ki nou gannyen ler nou annan en bon konsyans, menm si nou pe viv dan sa bann dernyen zour sa move sistenm Satan. Sirman i enposib pour eksplik an detay dan sa liv tou bann lalwa ek prensip Labib ki ou pou bezwen reflesir lo la e aplike dan bann sitiasyon ki ou fer fas avek tou le zour. Deplis, pa ekspekte bann larepons direk dan bann sitasyon ki tou depan lo ou konsyans. Sa liv in ganny ekrir avek bi pour antrenn e fer ou konsyans vin sansib, par etidye konman ou pou aplik Parol Bondye dan ou lavi. Kontrerman avek Lalwa Moiz, bann ki atase avek “lalwa Kris” i bezwen depan plis lo zot konsyans ek prensip olye lo bann lareg ki’n ganny ekrir. (Galat 6:2) Zeova in donn tou Kretyen en liberte ekstraordiner. Parkont, son Parol i rapel nou pour pa zanmen servi sa liberte “konman en tapi pour kouver sa ki mal.” (1 Pyer 2:16) Plito, nou kapab servi sa liberte pour montre ki nou kontan Zeova e sa i en loportinite merveye.
21 Kan ou priye pour rod gidans lo konman ou pou pli byen swiv bann prensip Labib dan ou lavi e apre azir dapre desizyon ki ou’n pran, ou pou kontinyen fer sa keksoz tre enportan ki ou ti konmans fer ler ou ti konn Zeova pour premye fwa. Par “leksperyans,” ou pou devlop ou abilite pour “konn fer diferans ant sa ki byen ek sa ki mal.” (Ebre 5:14) Tou dilon ou lavi ou konsyans ki’n byen antrennen dapre Labib pou anmenn en ta benediksyon pour ou. Parey sa konpa ki gid en dimoun ki pe vwayaze, ou konsyans pou ed ou fer bann desizyon ki fer plezir ou Papa dan lesyel. E dan sa fason ou kapab asire ki ou pou reste dan lanmour Bondye.
a Sa mo “konsyans” pa egziste dan Lekritir Ebre. Me i kler ki dan sa legzanp, Zob ti pe koz lo son konsyans. An zeneral, sa mo “leker” dan Labib, i refer avek sa ki en dimoun i ete anndan. Dan sa ka la, i evidan ki sa pe refer avek en keksoz spesifik dan imen, sa i son konsyans. Dan Lekritir Grek, sa mo Grek ki’n ganny tradwir konman “konsyans” i aparet apepre 30 fwa.
b Labib i montre ki parfwa i pa sifi pour zis annan en konsyans kler. Par egzanp zapot Pol ti dir: “Mon annan en konsyans kler, me sa, pa rann mwan inosan, se Senyer limenm ki ziz mwan.” (1 Korentyen 4:4) Zis parey zapot Pol, sa bann ki persekit bann Kretyen, zot kapab fer li avek en konsyans kler, akoz zot mazinen ki Bondye i kontan sa ki zot pe fer. I tre enportan ki nou pa zis santi ki nou konsyans i kler, me ki i osi kler devan Bondye.—Akt 23:1; 2 Timote 1:3.
c I bon note ki bokou dokter i dir ki pour bann alkolik, i pa vreman posib pour zot bwar avek moderasyon, alor pour zot “moderasyon” i vedir pa bwar.