Bann referans pour Kaye renyon Nou minister ek lavi Kretyen
5-11 FEVRIYE
BANN TREZOR DAN PAROL BONDYE | MATYE 12-13
Rod bann perl spirityel
not letid dan nwtsty-E dan Mt 12:20
en lanmes ki pros pour tennyen: Lalanp ki ti ganny servi kot lakour ti en pti resipyan anter ki ti ranpli avek delwil zoliv. I ti annan en lanmes ki ti ponp sa delwil pour fer sa pti dife reste alimen. Sa lekspresyon Grek pour “en lanmes ki pros pour tennyen” i kapab refer avek en lanmes kot sa pti dife i pros pour tennyen oubyen in fek tennyen. Sa lanmes i ankor rouz e pe anvoy en pti lafimen. Sa profesi dan Iza 42:3 ti koz lo konpasyon Zezi. I pa ti pou zanmen tenny sa dernyen pti lespwar ki bann senp dimoun ki dekouraze i annan.
12-18 FEVRIYE
BANN TREZOR DAN PAROL BONDYE | MATYE 14-15
“Zezi ti servi en ptigin pour nouri en kantite”
not letid dan nwtsty-E dan Mt 14:21
san kont madanm ek zanfan: Zis Matye ki koz lo bann madanm ek zanfan ki ti la ler Zezi ti fer sa mirak. I posib ki i ti annan bokou plis ki 15,000 dimoun ki ti ganny manze sa zour.
Rod bann perl spirityel
not letid dan nwtsty-E dan Mt 15:7
Ipokrit: Sa mo Grek hy·po·kri·tesʹ i orizinalman refer avek bann akter Grek dan bann pyes teat (pli tar bann akter Romen) ki ti met bann gran mask pour fer zot lavwa vin pli for. Avek letan, sa mo in ganny servi pour aplik lo en dimoun ki kasyet son vre lentansyon oubyen personnalite par donn en fo lenpresyon oubyen anbet lezot. Zezi ti apel bann sef relizye bann “ipokrit.”—Mt 6:5, 16.
not letid dan nwtsty-E dan Mt 15:26
zanfan . . . pti lisyen: Vi ki lisyen ti en zannimo enpir dapre Lalwa Moiz, Labib i souvan servi sa mo dan en fason negatif. (Le 11:27; Mt 7:6; Fil 3:2; Re 22:15) Par kont, dan tou le de resi dan Mr 7:27 ek Mt 15:26, sa mo ki Zezi ti servi i kapab vedir “pti lisyen” oubyen “lisyen lakaz,” pour fer sa konparezon pa paret tro negatif. Kekfwa Zezi ti pe mazin bann dimoun ki pa Zwif ki ti kontan annan lisyen kot lakour konman zot zannimo domestik. Par konpar bann Izraelit avek bann “zanfan” e dimoun ki pa Zwif avek bann “pti lisyen,” Zezi ti anvi montre son priyorite dan son minister. Dan en lakour kot i ti annan zanfan ek bann pti lisyen, zanfan ti pou ganny donnen manze premye.
19-25 FEVRIYE
BANN TREZOR DAN PAROL BONDYE | MATYE 16-17
Rod bann perl spirityel
not letid dan nwtsty-E dan Mt 16:18
Ou ou Pyer e lo sa ros: Sa mo Grek peʹtros (maskilen) i vedir “en ros, en gale.” La i ganny servi konman non en dimoun setadir Pyer. Zezi ti apel Simon par sa non Pyer an Grek. (Zan 1:42) Peʹtra (feminen) i kapab ganny tradwir konman “ros, gro ros” e i kapab pe refer avek en glasi. Sa mo Grek i osi ganny trouve dan Mt 7:24, 25; 27:60; Li 6:48; 8:6; Ro 9:33; 1Ko 10:4; 1Pyr 2:8. Pyer pa ti krwar ki i ti pou sa ros kot Zezi ti pou konstri son kongregasyon lo la akoz dan 1Pyr 2:4-8 i ti ekrir ki Zezi ti “ros kwen sa fondasyon” ki Bondye ti’n swazir li menm depi byen lontan. Pareyman, zapot Pol ti dir ki se Zezi ki ti sa “fondasyon” e sa “ros spirityel.” (1Ko 3:11; 10:4) Alor Zezi ti pe servi en zedmo pour dir: ‘Ou, sa enn ki mon’n apel Pyer oubyen Ros, ou’n konpran ki mwan Kris, mon “sa ros” oubyen glasi ki pou ganny servi konman fondasyon kongregasyon Kretyen.’
kongregasyon: Sa i premye fwa ki sa mo Grek ek·kle·siʹa i ganny servi. I sorti dan sa de mo Grek, ek ki vedir “an deor” ek ka·leʹo ki vedir “apele, kriye.” I pe refer avek en group dimoun ki’n ganny demande pour zwenn ansanm pour fer serten keksoz. (Vwar Leksplikasyon bann mo.) Dan sa konteks, Zezi ti predir ki i ti pou annan en kongregasyon Kretyen. Dan sa kongregasyon, i ti pou annan bann Kretyen swazir ki parey “bann ros vivan ki pe ganny servi pour konstri en lakaz spirityel.” (1Pyr 2:4, 5) Sa mo Grek i souvan ganny servi dan Septant e i parey sa mo Ebre “kongregasyon” oubyen “lasanble” ki souvan refer avek pep Bondye an antye. (De 23:3; 31:30) Sa mo Grek “kongregasyon” i ganny servi dan Akt 7:38 kot i’n ganny tradwir konman “pep Izrael.” Pareyman bann Kretyen ki ganny ‘tire (oubyen apele) dan fernwanr’ e ‘swazir dan sa lemonn,’ i “kongregasyon Bondye.”—1Pyr 2:9; Zan 15:19; 1Ko 1:2.
not letid dan nwtsty-E dan Mt 16:19
bann lakle Rwayonm lesyel: Dan Labib, ler en dimoun ti ganny en lakle ki swa literal oubyen senbolik, sa ti montre ki sa dimoun ti’n ganny en serten lotorite. (1Kr 9:26, 27; Iza 22:20-22) Alor avek letan, sa mo “lakle” in reprezant lotorite ek responsabilite. Pyer ti ganny donnen bann lakle. I ti servi sa “bann lakle” pour donn bann Zwif (Akt 2:22-41), Samariten (Akt 8:14-17) ek dimoun lezot nasyon (Akt 10:34-38) sa loportinite pour ganny lespri sen pour ki zot antre dan Rwayonm lesyel.
26 FEVRIYE–4 MARS
BANN TREZOR DAN PAROL BONDYE | MATYE 18-19
“Vey byen ki ou pa fer pese e fer lezot fer pese”
not letid dan nwtsty-E dan Mt 18:6, 7
en ros moulen ki en bourik i vire: Oubyen “en gro ros moulen.” Literalman, “ros moulen en bourik.” En ros moulen koumsa ti apepre 1.2 a 1.5 met larzer. I ti sitan lour ki i ti bezwen ganny vire par en bourik.
keksoz ki fer dimoun fer pese: Sa mo Grek skanʹda·lon i ganny tradwir konman “keksoz ki fer dimoun fer pese.” I kapab refer avek en latrap. Serten i dir ki i ti sa baton kot labwet ti ganny anmare. Alor avek letan, i’n refer avek okenn lobstak ki kapab fer en dimoun tonbe. Dan en sans senbolik, i refer avek en aksyon oubyen sirkonstans ki fer en dimoun pran en move semen, perdi lekilib, tonbe moralman oubyen tonm dan pese. Mt 18:8, 9 i servi sa verb skan·da·liʹzo, ki ganny tradwir konman “fer [en lot dimoun] fer pese,” i osi kapab vedir “vin en latrap pour lezot, fer lezot tonbe.”
portre ek not dan nwtsty-E
En ros moulen
Bann ros moulen ti ganny servi pour kraz lagrenn e kraz zoliv pour fer delwil zoliv. Serten ros moulen ti ptipti e en dimoun ti vir li avek lanmen, me lezot ti sitan gro ki zannimo ki ti bezwen vir li. I kapab ki i ti enn sa bann gro ros moulen parey sa enn dan portre ki bann Filisten ti fors Sanmson pour vire. (Zi 16:21) Bann ros moulen ki zannimo ti vire ti popiler Izrael e preski partou osi dan Lanpir Romen.
Bout anler ek bout anba dan en ros moulen
En gro ros moulen parey dan sa portre ti ganny vire par en zannimo domestik parey bourik. I ti ganny servi pour kraz lagrenn oubyen zoliv. Sa bout anler lo sa moulen ti kapab 1.5 met larzer e i ti ganny vire lo sa bout anba ki ti pli larz ankor.
not letid dan nwtsty-E dan Mt 18:9
Zeenn: Sa term i sorti dan sa mo Ebre geh hin·nomʹ, ki vedir Vale Inonm ki ti dan Was ek Sid ansyen lavil Zerizalenm. (Vwar “Zerizalenm ek son zanmirant” dan Seksyon 16 dan En led pour etidye Parol Bondye oubyen “Jerusalem and Surrounding Area” dan App. B12 an Angle) Dan letan Zezi, dimoun ti bril salte dan sa vale, alor so mo “Zeenn” i reprezant byen destriksyon eternel.
nwtstg Leksplikasyon bann mo
Zeenn
Non Grek pour Vale Inonm ki ti sid was ansyen lavil Zerizalenm. (Zer 7:31) Profet Zeremi ti profetize ki bann lekor mor ti pou ganny zete dan sa landrwa. (Zer 7:32; 19:6) Napa okenn levidans ki montre ki bann zannimo ek dimoun ti ganny zete vivan dan Zeenn pour ganny brile ouswa ganny tourmante. Alor, sa landrwa pa kapab reprezant en rezyon envizib kot bann nanm imen i ganny tourmante eternelman dan en dife literal. Plito Zezi ek son bann disip ti servi sa mo Zeenn, dan en fason senbolik pour refer avek en pinisyon eternel, “dezyenm lanmor,” setadir destriksyon eternel.—Re 20:14; Mt 5:22; 10:28.
not letid dan nwtsty-E dan Mt 18:10
get figir mon Papa: Oubyen “devan mon Papa.” Vi ki bann lanz i lanmenm la devan Bondye, zis zot ki kapab vwar figir Bondye.—Eg 33:20.
Rod bann perl spirityel
not letid dan nwtsty-E dan Mt 18:22
77 fwa: Literalman, “70 fwa 7 fwa.” Sa lekspresyon Grek i kapab vedir, swa “70 ek 7” (setadir 77 fwa) ouswa “70 fwa 7” (setadir 490 fwa). Sa menm lekspresyon i ganny servi dan Ze 4:24 dan Septant pour tradwir en lekspresyon Ebre ki vedir “77 fwa.” Sanmenm lekspresyon Grek in ganny tradwir “77 fwa” dan Mt 18:22. Par kont, lefet ki sa nimero set ti ganny repete plizyer fwa, sa i montre ki i pa devret annan “okenn limit” dan lakantite fwa ki nou pardonnen andotmo en dimoun i devret “touzour pardonnen.” Ler Zezi ti dir pa 7 fwa me 77 fwa, Zezi ti pe demann son bann disip pour pa met okenn limit lo kantite fwa ki zot devret pardonnen. Par kont, Babylonian Talmud (Yoma 86b) ti dir: “Si en zonm i fer en fot en fwa, de fwa oubyen trwa fwa i kapab ganny pardonnen me son katriyenm fwa i pa ganny pardonnen.”
not letid dan nwtsty-E dan Mt 19:7
sertifika divors: Vi ki dapre Lalwa, en zonm ki ti pe plàn divorse ti bezwen prepar en dokiman legal e tre probab koz avek bann ansyen, sa ti donn li plis letan pour byen reflesir avan fer en desizyon sitan serye koumsa. Anfet, Lalwa ti anpes dimoun taye pour divorse e i ti en fason pour protez drwa legal bann madanm. (De 24:1) Me dan letan Zezi, bann sef relizye ti fer li fasil pour divorse. En istoryen ki apel Josephus, en Farizyen ki ti’n divorse li menm ti dir ki en dimoun ti kapab divorse “pour nenport ki rezon (e bann zonm i souvan annan en kantite sa bann rezon).”
portre ek not dan nwtsty-E
Sertifika divors
Sa sertifika divors ki ti ganny ekrir dan langaz Arameen i date lannen 71 oubyen 72. I ti ganny dekouver dan nor Wadi Murabbaat, en larivyer sek dan Dezer Zida. Aparaman dan sizyenm lannen rebelyon bann Zwif, Zozef garson Naksan ki ti reste dan lavil Masada ti divors Miryam fiy Zonatan.