Jʉ̃ãita: ¿wãrĩnu maʉ̃bara dayirã kʼarebabʉka?

DANIELʼRA 10 poagabasi akʉza kayabasi kanserba. Iyi akʉpananaraba akʉza yi mebẽrãba jʉ̃ã ẽ basi iyi bia bʼaira, mamina iyara jʉ̃ãbasi iyi bia bʼaita. Akʉza krĩchabasi iyi yi zroma bʼai maʉ̃ kaya kanser ʉ̃rʉ jʉrʉita sãwũã bebita. Iyara mejãcha jʉ̃ãbasi mediko iyi kanser ʉ̃rʉ mejãcha kʼawuachuta zemarẽã. Maʉ̃ mediko ewari akʉi zeside, iyara akʉ jʉ̃ẽ ẽ basi kueta zesi baera. Maʉ̃ kʼarea Danielʼra sobia ẽ basi mama ũdubisi iya jʉ̃ãbadara jõsita. Maʉ̃ audre ẽ ewaride beisi.

Medikoba jara ũrĩbisi maʉ̃ nebʉrara, naʉ̃ medikora estudiasi sãwũã jʉ̃ãbʉba kʼarebaseabʉta dayirã bia bʼaita. Bʉara ũrĩbarikĩrã naʉ̃ nebʉra kĩrãkʼara. Bari jaradaita, zõrãrã aba beibodobʉba jʉ̃ãbʉ nekʼãrẽ biata zemarẽã: jʉ̃ãbasi yi mebẽrãba iyita akʉ zemarẽã mawũã ẽ bʉrʉ jʉ̃ãbasi iyi ewari kãgabʉta zemarẽã. Maʉ̃ iya jʉ̃ãbada berabarida tẽã, maʉ̃ ẽbẽrarã beisi. ¿Kʼãrẽba zokʼai erbasi iyira? ¿Jʉ̃ãbaira arigʉ yibiaka ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrarãba krĩchabʉ kĩrãkʼa?

Medikora bioʉba jarapanʉ bia krĩchaita, jʉ̃ãita akʉza nekʼãrẽ sobiabibʉba dayi bebʉra arigʉ bia erbaseabʉ. Jõmaʉ̃ta mawũã krĩcha ẽ. Ʉ̃kʉrʉ medikoraba jarapanʉ dayita mawũã krĩchabʉbʉrʉ abarika krĩcha ẽãta siensiaʉ̃me. Maʉ̃ kʼarea ãya krĩchabʉ dayi yarade pʉabʉbʉrʉ maʉ̃ra kayakʉta.

Dããraba ẽbẽrarãba jarabʉta daya jʉ̃ãbaira kʼãrẽ ẽãta. Dããrabade poaga 2.000 audre, Aristótelesʼa widisida kʼãrẽta jʉ̃ãita, iya panʉsi: «Maʉ̃ra yumakẽrã kʼãĩmokʼãrãbʉ kĩrãkʼabʉ mamina wãrĩnu bʼaira ʉrʉmabʉ». Akʉza Benjamin Franklin iyira Estados Unidosdebemaba, jarasi: «Yi kʼãrẽ ne jʉ̃ãbʉra kʼãrẽ neẽã beiyi».

¿Mõbemata kʼãrẽ jʉ̃ãbaira? ¿Ẽbẽraba maʉ̃ jʉ̃ãbʉra, bari jʉ̃ãbʉka? mawũã ẽ bʉrʉ ¿maʉ̃ jʉ̃ãbaira yibiaka, dayirã bia bʼaita, sobia bʼaita akʉza nekʼãrẽ bia jʉ̃ãita ʉ̃ra zeide?