Reperensia Karta nekʼawuabari Bʼaita kristianora kĩrãkʼa akʉza trajaita Daizezeita
13-19 ABRILBAYEDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | GÉNESIS 31
«Jacobta Labánʼʉ̃me bedʼea abarika zesida»
(Génesis 31:44-46) Wãna, bedʼea abarika zeda bʉta mʉ̃me, mawũã ũdubimarẽã dayi ũmena bedʼea abarika zedata». 45 Mawũã Jacobʼbara jira edasi mõgara aba maʉ̃ tẽã kusi drĩdau oi kĩrãkʼa. 46 Maʉ̃ tẽã Jacobʼba jarasi iyi mebẽrã: «Jarepeidua mõgarara». Mawũã ãyara jarepesi mõgarara ãba pipiaita. Maʉ̃ tẽã maʉ̃ mõgara ʉ̃rʉ nekosida.
it-1-S 986
Galeed
Jacobʼta Labánʼʉ̃me bedʼea zroma erpanana taʉbida tẽã, bedʼea abarika zesida. Maʉ̃ kʼarea Jacobʼbara mõgarata ãba pipia bʉesi adewara zokʼasi yi «mebẽrãta» mõgarata ãba pipia bʉedamarẽã mesa kĩrãkʼa, aramaʉ̃ta maʉ̃ ʉ̃rʉ nekosida bedʼea abarika zeda yikota. Labánbara maʉ̃ drʉara trʉ̃gasi «Jegar-sahadutá» arameo bedʼeade, mamina Jacobʼbara trʉ̃gasi «Galeed» ebreo bedʼeade. Labánba jarasi: «Naʉ̃ mõgara kʼãwũã ãba pipiabʉbara [heb. gal] ũdubibʉrʉ [heb. ʽedh], bʉta mʉ̃me sãwũã bedʼeadata» (Gé 31:44-48). Naʉ̃ mõgara ãba pipiabʉbara kʼawuabibasi wuabemara mama berabaribʉa. Naʉ̃ nejʉacha zake 49de jarabʉ kĩrãkʼa mõgara ãba pipiabʉra jarabasi «Atalaya» (heb. mits·páh), naʉ̃ba jarakĩrãbasi Jacobta Labánʼʉ̃me bedʼea abarika zedata akʉza yi mebẽrãbawara (Gé 31:50-53). Maʉ̃ tẽãbida mõgarata ãba bʉepanasi ãyi sãwũã bedʼeada ũdubita (Jos 4:4-7; 24:25-27).
(Génesis 31:47-50) Labánba trʉ̃gasi Jegar-Sahadutá, mamina Jacobʼbara trʉ̃gasi Galeed. 48 Labánba jarasi: «Naʉ̃ mõgara kʼãwũã ãba pipiabʉbara ũdubibʉrʉ bʉta mʉ̃me sãwũã bedʼeadata». Maʉ̃ kʼarea trʉ̃gasi Galeed 49 akʉza jarabʉ Atalaya, Labánba jarasi baera: «Jeowaba bʉta mʉ̃me akʉbayi dayi yiya ũdu ẽã bʉrʉde. 50 Bʉa mʉ̃ kaurata pokʉabidabʉrʉ mawũã ẽ bʉrʉ awuru wẽrãraʉ̃me mia kʼãĩra naʉ̃ra awuara, mia kʼai yumakẽrãba ũdu ẽ mina, kĩrãbera Daizezebara akʉbʉta bʉta mʉ̃mera».
it-1-S 246 parr. 9
Atalaya
Jacobʼba mõgarata ãba pipiasi mõbe trʉ̃gasi «Galeed» (naʉ̃ba jarakĩrãbʉ «Mõgara ũdubidata») akʉza jarasi «Atalaya», Labánba jarasi baera: «Jeowaba bʉta mʉ̃me akʉbayi dayi yiya ũdu ẽã bʉrʉde» (Gé 31:45-49). Naʉ̃ mõgara ãba pipiabʉbara ũdubibʉ Jeowaba akʉbasita Jacobʼba Labánʼʉ̃meba ãyi bedʼea abarika zeda aripe odamarẽã.
(Génesis 31:51-53) Labánba jarasi Jacobʼa: «Zachu mõgara kʼãwũã ãba pipiabʉra maʉ̃ba ũdubibʉ bʉta mʉ̃me sãwũã bedʼeadata. 52 Naʉ̃ mõgara kʼãwũã ãba pipiabʉbara ũdubibʉ mʉ̃ra kʼãwũã ãba pipiabʉde ʉ̃ta berabari ẽ baita bʉ kayirua oita akʉza bʉsida naʉ̃ne ʉ̃ta berabari ẽ baita mʉ̃ kayirua oita. 53 Abrahán, Nacor Daizezeba dayita kʼawua oyi, naʉ̃ba jarakĩrãbʉ ãyi yibarira Daizezeta». Akʉza Jacobʼba Daizeze kʼarea wãrĩnuta jarasi, yi zeze Isaacba wawia ũdubibada kʼarea.
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Génesis 31:19) Labánʼra obejara kara kõ wãsi, maʉ̃ enara Raquelbara zrʉgasi nekʼãrẽ oma yi zezedeta.
w04-S 1/6 29 parr. 2
Terapim
Nekʼãrẽ kikibari estudiabʉba, ũdubibʉ terapimʼra (nekʼãrẽ omara) mawũã religioitabʉrʉ zokʼada ẽ basita awuarabʉrʉ zokʼapanasi kʼawuaita kʼaiba erbaita nekʼãrẽ bia yibarideta, karta de ʉ̃rʉ yi dekau trʉ̃ bʉtabidabari kĩrãkʼa, maʉ̃ba yi wigʉbara widiseabasi yi zãwãreta beisibʉrʉ iya nekʼãrẽ bia erbadata maʉ̃ terapimta erbasibʉrʉ. Maʉ̃ kʼarea kʼawuapanʉ kʼãrẽa Raquelbara jira edasita yi zeze terapimʼra akʉza maʉ̃ba ũdubibʉ kʼãrẽa yi zezebara maʉ̃ra kʼaidu jʉrʉ wãsita. Jacobʼbara kʼawua ẽ basi yi kima Raquelba kʼãrẽ odara (Génesis 31:14-34).
(Génesis 31:41, 42) Mʉ̃ra 20 poagaba bʉ deda trajabʉta bʉita: akʉza 14 poagaba bʉ kau ũmeita trajabʉta adewara 6 poagaba bʉ nedʉwʉrʉraita trajabʉta, mawũãsidu awuara paga zebʉrʉ bʉa mʉ̃ra kĩrã 10 bayeda. 42 Mʉ̃ zeze Daizezeta (Abrahán Daizeze akʉza Isaacba Daizeze wawia ũdubibʉ) mʉ̃me ba ẽ basibʉrʉ, bʉa mʉ̃ra juwa awa jẽda zokʼakasi. Mamina Daizezebara ũdusi mʉ̃ mejãcha zʉbʉriabʉta akʉza trajabʉta. Maʉ̃ kʼarea nʉweda diamasi kʼẽãsida bʉra».
(1 Pedro 2:18) Nezokʼarabara ũrĩbara ãyi nokʼora bedʼeara akʉza wawia ũdubibara, mawũã ẽbẽra biabʉrʉ akʉza bia krĩchape panʉrabʉrʉ ũdubi ẽ baibara awuarabʉrʉ sobiaita zareabʉraitabida ũdubibara.
w13-S 15/3 21 parr. 8
Jeowara dayirã kʼareba
8 Jacob Haránʼena jʉ̃ẽside, yi yãba Labánba bia edasi maʉ̃ tẽã diasi Leata Rebecaʉ̃me iyi kima bamarẽã. Mamina ewari berabari wãne iya awuara paga wãsi kĩrã 10 bayeda iyi trajabadata (Gén. 31:41, 42). Jacob iyi mawũã berabaribasidu ariyabasi, krĩchabʉ baera Jeowaba kʼareba bʼaita. Maʉ̃ kʼarea iyi jẽda Canaánma wãsidera «nedʉwʉrʉrata mejãcha erbasi, kameyorata, burrurata, adewara nezokʼarata» (Gén. 30:43). Jeowaʼa biga diabʉda, naʉ̃ta jarasi: «Bʉa mʉ̃a kʼẽrẽpa kãga ũdubira neẽ akʉza aripe obʉta ũdubira neẽ. Mʉ̃ Jordán kĩrãbarisidera bakurutrʉ erbasi, mamina atiara mʉ̃ara nekʼãrẽ mejãcha erbʉ baera kĩrã ũme zebiseabʉ» (Gén. 32:10).
Daizeze Bedʼea leita
(Génesis 31:1-15) Tẽã jʉ̃neane Jacobʼba kʼawuasi Labán warraraba jarapanʉta: «Jacobʼbara dayi yibari nekʼãrẽ biata erbida. Jõma iya nekʼãrẽ bia erbʉra dayi yibaridebasia». 2 Jacobʼba Labán kĩrã akʉbaside, iya kʼawuasi iyi nãã bada kĩrãkʼa ba ẽ basita. 3 Maʉ̃ kʼarea Jeowaba jarasi Jacobʼa: «Wãra jẽda bʉyi yibarira drʉa eda, bʉ mebẽrã bʉeda. Mʉ̃ra bʉmebaya». 4 Aramaʉ̃ta Jacobʼbara bedʼeata zokʼa bʉesi Raquelʼa akʉza Lea iyidu zedamarẽã iyi nedʉwʉrʉra akʉbʉidu. 5 Aramaʉ̃ta jarasi: «Mʉ̃a ũdubʉrʉa mara zezera nãã bada kĩrãkʼabʉ ẽãta mʉ̃me. Mamina mʉ̃ zeze Daizezera mʉ̃mebʉa. 6 Marabara biʼia kʼawuapanʉ mʉ̃ra mejãcha zarea traja zebʉrʉta mara zezeita. 7 Mara zezeba mʉ̃ mejãcha sewakĩrãbʉmina akʉza iya awuara paga wãsimina kĩrã 10 bayeda, Daizezeba iduaribi ẽ mʉ̃ kayirua omarẽãra. 8 Iya mʉ̃a jarara, nedʉwʉrʉra gorogoroabʉba pagaita, jõma nedʉwʉrʉra gorogoroa ʉ̃tʉ zebasi. Mamina iya mʉ̃a jarabaside nedʉwʉrʉra erro erroabʉba pagaita, jõma nedʉwʉrʉra erro erroa ʉ̃tʉ zebasi. 9 Maʉ̃ kʼarea, Daizezebara mara zeze nedʉwʉrʉra jãrĩbʉ mʉ̃a diaita. 10 Ewari aba nedʉwʉrʉra jʉ̃wʉ̃rʉ̃nʉmʉne, kʼãĩmokʼãrãsi. Chibota yi jidabarabasita nedʉwʉrʉra erro erroabʉbawara akʉza gorogoroabʉbawara adewara bagabagabʉbawara. 11 Aramaʉ̃ta Daizeze wãrĩnuara angelba mʉ̃a kʼãĩmokʼãrãde jarasi: Jacob. Mʉ̃a panʉsi: Zachua mʉ̃ra. 12 Iya jarasi: Mʉ̃ bia okʼãrãpe akʉra akʉza bʉa ũduyi jõma yumakẽrã kabrarãra nedʉwʉrʉrabawara mia jidabʉra erro erroabʉta akʉza gorogoroabʉta adewara bagabagabʉta. Mʉ̃a maʉ̃ra mawũã obʉrʉ mʉ̃a ũdusi baera Labánba bʉ ʉ̃rʉ kʼãrẽ obʉrʉta. 13 Mʉ̃ra Daizeze wãrĩnuara, Betelde yi ũdubida, bʉa mõgara aba jidadamae akʉza mʉ̃a bedʼea jaradamae. Wãra bʉra naʉ̃ drʉadebara, bʉ drʉa todama». 14 Mõbe Raquelba Leaʉ̃meba jarasida: «Atiara dai zezeba nebia erbʉra daitara neẽ. 15 ¿Iyitara daira drʉa jãpeba zeda kĩrãkʼabʉ ẽka? Iyara daira nedo bʉesi akʉza daibari plata jidadaba bʉ iyira.
20-26 ABRILBAYEDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | GÉNESIS 32, 33
«¿Zarea obʉka Jeowaba nebia diamarẽã?»
(Génesis 32:24) Jacob doba beside, yumakẽrã aba yõ jʉ̃drʉsi iyiʉ̃me ũnadrʉ zeyeda.
w03-S 15/8 25 parr. 3
¿Bʉara zarea jʉrʉbʉka Jeowara?
Daizeze Bedʼeabara bio jarabʉ ẽbẽrarãba Jeowa zarea jʉrʉdapeada ʉ̃rʉ. Maʉ̃nebemata Jacob, maʉ̃ra angel ẽbẽra kakuade zedaʉ̃me yõsi ũnadrʉ zeyeda. Mamaʉ̃ba ʉ̃ta Israel trʉ̃gasida Jacobʼra («Daizezeʉ̃me yõnata») iyira Daizezeʉ̃me «yõsi» baera, adewara «zarea takĩrãsi» baera. Angelbara nebiata diasi iyi zarea yõbadabari (Génesis 32:24-30, nota).
(Génesis 32:25, 26) Maʉ̃ yumakẽrãba ũdusi Jacob iyi juwa edre baebibe ẽãta aramaʉ̃ta tõbarisi bakara kõrãkõrãta. Mawũã Jocob bakara kõrãkõrãta ẽʉ̃tasi iyi yõbʉ eda. 26 Maʉ̃ tẽã iya jarasi: «Kenetara mʉ̃ra, ũnadrʉbʉsi baera». Aramaʉ̃ta Jocobʼba panʉsi: «Mʉ̃ara keneta ẽ bayi bʉa mʉ̃a bedʼea biata jara ẽ nara».
it-1-S 501
Ãrregabʉ
Jacobʼra ãrregabʉ. Jacob 97 poagabasi Daizeze angel ẽbẽra kakuadebʉme yõside ũnadrʉ zeyeda. Jacobʼbara angelra iyi juwa edre baebisi akʉza jida erbasi maʉ̃ba bedʼea bia jarayeda iyi ʉ̃rʉ. Mawũã yõpanʉena angelbara tõbarisi Jacob bakara kõrãkõrãta mawũã ẽʉ̃tasi, maʉ̃ kʼarea Jacobʼra ãrrega besi (Gé 32:24-32; Os 12:2-4). Maʉ̃ mawũã berabaridaba kĩrãbebibasi yõsimina «Daizezeʉ̃me [Daizeze angel] akʉza yumakẽrãbawara», iyi juwa edre baebisimina maʉ̃ra wãrĩnubaira Daizeze angelera iyi juwa edre baebi ẽ basi. Awuarabʉrʉ Jeowaba kãgabasi baera Jacobʼra yõsi angelʼʉ̃me, mawũã ũdubisi Jacobʼbara Jeowaba nebia diaira iyitara audre yibiabasita akʉza maʉ̃ta mejãcha kãgabasita.
(Génesis 32:27, 28) Aramaʉ̃ta iya widisi: «¿Kʼai bʉ trʉ̃ra?». Iya panʉsi: «Jacob». 28 «Bʉ trʉ̃ra Jacob ẽ bayi (jarasi iya), awuarabʉrʉ bʉ trʉ̃ra Israel, bʉra yõsi baera Daizezeʉ̃me akʉza yumakẽrãbawara adewara juwa edre baebisi baera».
it-1-S 1263
Israel
1. Maʉ̃ra trʉ̃ra Daizeze Jacobʼa diada iyi 97 poagabaside. Diamasi iyi Jaboq koribi berabari wãne yi mebẽã Esaúʼʉ̃me yi daucha zeita, maʉ̃ne yõsi ẽbẽraʉ̃me mamina maʉ̃ ẽbẽrarã angelbasi. Jacob zarea yõtakĩrãsi baera, iyira trʉ̃ awuara diasida, Israel, maʉ̃ba ũdubibʉ Jeowaba iyaʼa nebia diaibasita. Maʉ̃ drʉade berabaridata kĩrãbeita, Jacobʼbara trʉ̃gasi Peniel mawũã ẽ bʉrʉ Penuel (Gé 32:22-31; akʉra JACOB num. 1). Maʉ̃ tẽã drʉa Betelde Daizezeba jẽda jarasi iyi trʉ̃ yiwidita, maʉ̃neba yẽta iyi beiyeda trʉ̃gasida Israel (Gé 35:10, 15; 50:2; 1Cr 1:34). Daizeze Bedʼeade Israel trʉ̃ 2.500 audre jarabʉra, jarakĩrãbʉ pʉwʉrʉ Jacobdeba zedarata (Éx 5:1, 2).
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Génesis 32:11) Widibʉ mʉ̃ta kʼarebamarẽã mʉ̃ mebẽã Esaú juwadeba, mʉ̃ra perabʉ iya mʉ̃ orra kʼãrãpe mʉ̃ta kayirua oideba akʉza yi paparata yi wũãwũãrabawara.
(Génesis 32:13-15) Mama kʼãĩ ewarisi. Maʉ̃ tẽã ãba jʉrepesi iyi nekʼãrẽ biara yi mebẽã Esaúʼa diaita: 14 200 kabrarata, 20 chiborata, 200 obejarata, 20 karnerorata, 15 30 kameyo yuwẽrãrata yi wũãwũãbawara, 40 pakarata, 10 tororata, 20 burru yuwẽrãta, 10 burru yumakẽrãrata.
w10-S 15/6 22 parr. 10, 11
«Ibiade bedʼeabaibara» wuabemarabawara bia bʼaita
10 Dayirãta mia bedʼeaseapanʉbʉrʉ adewara bia jara ũrĩbipanʉbʉrʉ, ãyibawara ãba bʼaita zare ẽ bayi. Dayirãta ẽbẽra biabʉrʉ (kʼarebabʉde, nekʼãrẽ bia soiduba diabʉde akʉza wuabemara bia edabʉde), mawũã zare ẽ bayi dayirãba krĩchabʉta jaraita. Adewara dayirãta badume bedʼea zromata erbʉbʉrʉ mamina maʉ̃ta bia erpanʉbʉrʉ «iyira perayi», mawũã bedʼea zroma erbʉta zare ẽ bayi ara oita akʉza ẽbẽra bia babiyi (Rom. 12:20, 21).
11 Jacobʼbara biʼia kʼawuabasi biode yibiata ẽbẽra bia bʼaira. Jacobʼra mirʉ wãsi yi mebẽã Esaúba beakĩrãbasi baera. Maʉ̃ poaga bio berabarida tẽã jẽda zesi. Maʉ̃ne Esaúra iyiʉ̃me yi ũduita wãsi mamina Esaúbara 400 yumakẽrãra erbasi iyi kʼaidu. Jacobʼba maʉ̃ra ẽbẽrarã ũduside Jeowaʼa kʼarebata widisi. Adewara yi mebẽãma nedʉwʉrʉra mejãcha zokʼa bʉesi. Maʉ̃ nebia diadaba so borekeabisi Esaúra, aramaʉ̃ta Esaúra wẽba wãsi Jacobma mõbe bʉrasi (Gén. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10).
(Génesis 33:20) Mama altarta osi mõbe trʉ̃gasi Daizeze, Daizeze Israeldebema.
it-1-S 700
Daizeze Israeldebema
Jacobʼra yõsi Jeowa angelʼʉ̃me Penielde mama trʉ̃gasida Israel akʉza maʉ̃ tẽã yi mebẽã Esaúʼʉ̃me yi ũdusidadera ibiade panasi. Adewara besi pʉwʉrʉ Sucotde akʉza tẽã besi Siquemne. Mama drʉata edasi Hamor wũãwũãraʼa adewara osi karpa deta (Gé 32:24-30; 33:1-4, 17-19). «Mama altarta osi mõbe trʉ̃gasi Daizeze, Daizeze Israeldebema» (Gé 33:20). Altar iyi trʉ̃ne Israel trʉ̃gadaba, ũdubibasi mejãcha kãgabasita Daizezeba trʉ̃ diadata adewara ũrĩbasita Daizeze ũrãgʼata, maʉ̃ba kʼarebasi akʉza jẽda Drʉa Diaya adama edeita. Bedʼea Daizeze Israeldebema bedʼeara abapai jarabʉ Daizeze Bedʼeadera.
Daizeze Bedʼea leita
(Génesis 32:1-15) Jacobʼra wãbasi iyi ode, maʉ̃ne Daizeze angelerata iyiʉ̃me daucha zesida. 2 Jacobʼba ũdubʉrʉde jarasi: «Naʉ̃ta Daizeze drʉa». Maʉ̃ kʼarea trʉ̃gasi maʉ̃ drʉara Mahanaim. 3 Aramaʉ̃ta Jacobʼbara ẽbẽrarãta zokʼa bʉesi yi mebẽã Esaúma, maʉ̃ra drʉa Seírdebasi Edom drʉade. 4 Mõbe naʉ̃ta zokʼasi: «Jarada naʉ̃ta Esaúʼa: Bʉ nezokʼa Jacobʼba jarasi: Mʉ̃ra ewari jõmaʉ̃nẽ Labánʼʉ̃mebasi 5 mama erbesi tororata, burrurata, obejarata adewara nezokʼarata. Mʉ̃a naʉ̃ bedʼeata jara bʉebʉ, bedʼea jaraita mawũã bʉta mʉ̃me sobia bamarẽã». 6 Maʉ̃ ewari berabarida tẽã, ẽbẽrarã iya zokʼadara jẽda zesida Jacobʼidu mõbe jarasida: «Daira jʉ̃ẽsida bʉ mebẽã Esaúidu, iyira atia uru bʉme daucha zeita 400 yumakẽrãra erbʉ iyi kʼaidu». 7 Maʉ̃ kʼarea Jacobʼra mejãcha perasi akʉza krĩcha onʉmesi, maʉ̃ba ẽbẽrarã iyi kʼaidupanʉra drasi, iyi nedʉwʉrʉrata, pakarata, kameyorata, maʉ̃rata kĩrã ũme drazebisi. 8 Iya jarasi: «Esaúba pẽwãra yi nãã wãnata yi tẽã wãnara ẽdrʉseabʉ». 9 Maʉ̃ tẽã Jacobʼra yiwidʼisi: «Mʉ̃ zeze Abrahán Daizeze akʉza mʉ̃ zeze Isaac Daizeze, Jeowaba, mʉ̃a jarasi: Wãra jẽda bʉ mebẽrã drʉa eda, mʉ̃a bʉra bia erbayi. 10 Bʉa mʉ̃a kʼẽrẽpa kãga ũdubira neẽ akʉza aripe obʉta ũdubira neẽ. Mʉ̃ Jordán kĩrãbarisidera bakurutrʉ erbasi, mamina atiara mʉ̃ara nekʼãrẽ mejãcha erbʉ baera kĩrã ũme zebiseabʉ. 11 Widibʉ mʉ̃ta kʼarebamarẽã mʉ̃ mebẽã Esaú juwadeba, mʉ̃ra perabʉ iya mʉ̃ orra kʼãrãpe mʉ̃ta kayirua oideba akʉza yi paparata yi wũãwũãrabawara. 12 Bʉa jarasi: Mʉ̃a bʉra bia erbayi akʉza jõma bʉdeba zebʉra ibʉ puzadebʉ kĩrãkʼa bayi, maʉ̃ra mejãcha bʼai baera mia kʼaiba jõma jʉachaʉda ẽ bayi».13 Mama kʼãĩ ewarisi. Maʉ̃ tẽã ãba jʉrepesi iyi nekʼãrẽ biara yi mebẽã Esaúʼa diaita: 14 200 kabrarata, 20 chiborata, 200 obejarata, 20 karnerorata, 15 30 kameyo yuwẽrãrata yi wũãwũãbawara, 40 pakarata, 10 tororata, 20 burru yuwẽrãta, 10 burru yumakẽrãrata.
27 ABRILDEBA-3 MAYO EDA
BEDʼEA BIA DAIZEZE BEDʼEADE ŨDUDATA | GÉNESIS 34,35
«Neũdukʼawua kayirua kʼaidubʉdeba bia wã ẽ»
(Génesis 34:1) Dinabara (Lea kau Jacobʼʉ̃meba todata) akʉ wãbasi kau wẽrãra mamabema pʉwʉrʉdebemata.
w97-S 1/2 30 parr. 4
Siquem, pʉwʉrʉ koribidebema
¿Sãwũã akʉpanasiba warrara pʉwʉrʉ Siquemdebemabara naʉ̃ wẽrã yi zakera iyi doba audre ẽãne maʉ̃ pʉwʉrʉ akʉ jʉ̃ẽbadara? Nokʼo warraba ũdusi Dinara «aramaʉ̃ta jida kʼãrãpe wawa osi». ¿Kʼãrẽa Dinabara kananearata jʉrʉsi iyi neũdukʼawua bʼaita? ¿Neũdukʼawua iyi kĩrãkʼa warrarata erbakĩrãbasika? ¿Iya ũrĩkĩrã ẽ basika akʉza iya kãgabʉta obasika yi mebẽrã kĩrãkʼa? Akʉra Génesis librota mõbe kʼawuara kʼãrẽaba krĩcha obasita akʉza perabasita Jocobta Leaʉ̃me, yi kauta Siquemma mejãcha wãbʉ kʼarea nekayirua zromata ũdusi baera (Génesis 34:1-31; 49:5-7; akʉra La Atalaya, 15 de junio de 1985, pagina 31).
(Génesis 34:2) Ewari aba Siquemba ũdusi iyira, naʉ̃ra Hamor hebeo wũãwũãbasi, maʉ̃ra mamabema nokʼobasi. Aramaʉ̃ta jida kʼãrãpe wawa osi.
lvs-S 124 parr. 14
«Jĩgabara awurume kʼãĩta krĩchabʉdeba»
14 Siquemba odara iyitara yibiabasi. Adewara Dinata kãgabasi baera «jida kʼãrãpe wawa osi» (akʉra Génesis 34:1-4). Naʉ̃ kʼãwũã berabaridaba arigʉ bedʼea zromata wesi Dinaita akʉza yi mebẽrãita (Génesis 34:7, 25-31; Gálatas 6:7, 8).
(Génesis 34:7) Jacob warraraba ũrĩside aramaʉ̃ta meaʉ̃ba zesida. Ãyira mejãcha kĩrʉbasi Siquemba imitia bedʼeabisi baera Israel ʉ̃rʉ Jacob kaume ãba kʼãĩsi baera, maʉ̃ra oẽ baibarabasi.
(Génesis 34:25) Ewari ũbea berabarida tẽã, mamabema yumakẽrãra pʉabʉ eda, Simeónta Levíʉ̃me (naʉ̃ra Jacob warrarabasi akʉza Dina mebẽãbasi) kuchota ãyiza jira edada kʼãrãpe wãsida maʉ̃ pʉwʉrʉ eda. Maʉ̃ra mia kʼaiba jʉ̃ãba ẽ basi, yumakẽrãra jõma makenasida.
w09-S 1/9 21 parr. 1, 2
¿Abaʉba marata kayirua ora abarika oibaraka?
Ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrabara krĩchapanʉ abarika kayirua obʉrʉdera bia bʼaita. Mamina maʉ̃ra ¿wãrĩnuka? Krĩchaidua Jacob warrarata. Daizeze Bedʼeaba jarabʉ, ãya kʼawuasidade yi mebẽã Dinata yumakẽrã kananeoba yi trʉ̃ Siquemba wawa osita maʉ̃ kʼarea, «ãyira mejãcha kĩrʉbasi» (Génesis 34:1-7). Ãyi kayirua odara abarika odaita (Simeón akʉza Leví) sewasida Siquemta yi mebẽrãbawara. Mawũã sewadaba beasi Siquemta akʉza jõma yumakẽrãra mamabema pʉwʉrʉdebemata (Génesis 34:13-27).
¿Nebiata ũdusika mawũã makenana kʼarea? Naʉ̃ widira panʉbʉ, Jacobʼba yi warrara jaradade: «Marabara mʉ̃ita bedʼea zroma webʉrʉa, mara kʼarea naʉ̃ drʉadebemabara mʉ̃ra jʉradayi», «ãyira ãba zedayi mʉ̃me yõita, mʉ̃ta beadayi akʉza jõma mʉ̃ dedabʉta» (Génesis 34:30). Simeón Levíʉ̃meba odabara audre bedʼea zromata wesida. Maʉ̃ berabarida tẽãra Jacobta yi mebẽrãbawara jʉra kʼawua bʼaibarabasi iyi de kʼawapanʉrata iyiʉ̃me kĩrʉpanasi baera. Ãyita kayirua oẽ marẽã Jeowaba jarasi Jacobʼa wãmarẽã Betel eda (Génesis 35:1, 5).
Jʉrʉda nekʼãrẽ biʼiabʉta Daizezedebemata
(Génesis 35:8) Maʉ̃ tẽã Déborara beisi, Rebeca akʉbarita, maʉ̃ta wagasida roble edre, Betel katumabada jĩrʉne. Maʉ̃ kʼarea trʉ̃gasi Alón-Bacut naʉ̃ bakurura.
it-1-S 642 parr. 5
Débora
1. Rebeca akʉbari. Rebecaba yi zeze Betuel de amaeside Palestinama wãita mõbe Isaacʼʉ̃me juwa jidaita, maʉ̃ne Déborara iyi kʼaidu wãsi (Gé 24:59). Rebecata Isaacʼʉ̃me juwa jidadata 125 poaga berabarida tẽã, beisi Déborara maʉ̃ta wagasida bakuru zroma Betelbʉde. Maʉ̃ bakuru trʉ̃ba (Alón-bacut, maʉ̃ba jarakĩrãbʉ «Bakuru Jẽgadapeadamae») ũdubibʉ Jacobʼba akʉza yi mebẽrãba mejãcha kãgabasita Déborara (Gé 35:8).
(Génesis 35:22-26) Israel maʉ̃ drʉade bʉeda, ewari aba Rubénʼra ãba kʼãĩsi Bilháʉ̃me, maʉ̃ra yi zeze kimarenebemabasi, maʉ̃ta Israelba kʼawuasi. Jacobʼbara wũãwũãrãra erbasi 12. 23 Leaʉ̃meba tosida ãyi wũãwũã nabema Rubénta maʉ̃ adewara tosida Simeónta, Levíta, Judáta, Isacarta akʉza Zabulónta. 24 Raquelʼʉ̃meba tosida Joséta akʉza Benjamínta. 25 Bilhá, Raquel nezokʼaʉ̃meba tosida, Danta akʉza Neftalíta. 26 Zilpá, Lea nezokʼaʉ̃meba tosida Gadta akʉza Aserta. Naʉ̃ra Jacobʼba wũãwũãra erbadara Padán-Aramne.
w17.12-S 14 parr. 1-3
Lepanʉraba widipanʉta
Israel ewaridera, ¿nesidabasika wũãwũã nabema bʼaita Dayirã ẽdrʉbibari mamaʉ̃ba zeita?
Edaʉde daibara krĩchapanasi wũãwũã nabemaneba zeibarabasita. Daibara abarika krĩchapanasi baera Hebreos 12:16ba Esaú ʉ̃rʉ jarabʉ kĩrãkʼa «Daizezedeba zebʉta» kãga ẽ basi baera «nabemabasimina maʉ̃ta nedosi yikobari» Jacobʼa. Maʉ̃ bedʼeaba daiʼa jara ũrĩbikĩrãkʼabasi Jacobʼba ũduside yi nabema bʼaita, Dayirã ẽdrʉbibarira mamaʉ̃ba zeseabasita (Mat. 1:2, 16; Luc. 3:23, 34).
Mamina, daiba biʼia akʉbʉrʉdera Daizeze Bedʼeadeba, kʼawuasida nabema bʼaita nesida ẽãta Dayirã ẽdrʉbibari mamaʉ̃ba zeira. Akʉdaya.
Jacob (Israel) wũãwũã nabema Leaʉ̃meba todara Rubénbasi. Maʉ̃ tẽã Jacob wũãwũã nabema Raquelʼʉ̃meba todara Josébasi. Rubén nemitia oside, yi nabemabadara Joséma berabarisi (Gén. 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Crón. 5:1, 2). Mawũãsidu Dayirã ẽdrʉbibarira ze ẽ basi Rubéneba mia Josédeba, awuarabʉrʉ zesi Judádeba, Jacobʼ Leaʉ̃meba wũãwũã yi kimare todadeba (Gén. 49:10).
Daizeze Bedʼea leita
(Génesis 34:1-19) Dinabara (Lea kau Jacobʼʉ̃meba todata) akʉ wãbasi kau wẽrãra mamabema pʉwʉrʉdebemata. 2 Ewari aba Siquemba ũdusi iyira, naʉ̃ra Hamor hebeo wũãwũãbasi, maʉ̃ra mamabema nokʼobasi. Aramaʉ̃ta jida kʼãrãpe wawa osi. 3 Iya mejãcha kãgasi baera Dina, Jacob kauta, mawũã kãgabʉ baera nekʼãrẽ jõma osi iyi kãgamarẽã. 4 Siquemba jarasi yi zeze Hamorʼa: «Widida naʉ̃ wẽrã zaketa mʉ̃ kima bamarẽã». 5 Jacobʼba kʼawuaside Siquemba yi kau Dinata wawa osita, yi warrarãra mea paka akʉpanasi. Maʉ̃ kʼarea Jacobʼbara kʼãrẽ jara ẽ basi ãyi zei eda. 6 Maʉ̃ tẽã, Hamor Siquem zezera wãsi Jacobʼʉ̃me bedʼeaita. 7 Jacob warraraba ũrĩside aramaʉ̃ta meaʉ̃ba zesida. Ãyira mejãcha kĩrʉbasi Siquemba imitia bedʼeabisi baera Israel ʉ̃rʉ Jacob kaume ãba kʼãĩsi baera, maʉ̃ra oẽ baibarabasi. 8 Hamorʼra bedʼeasi ãyibawara, jarasi: «Mʉ̃ warra Siquembara mejãcha kãgabʉ bʉ kauta. Mʉ̃ bia okʼãrape diara iyi kima bamarẽã. 9 Bedʼea abarika zedadrʉ dayirã mebẽrãi juwa jidabita. Daiʼa diaidua mara kauta, daiba maraʼa diaya dai kauta. 10 Marara daibawara baseapanʉ akʉza dai drʉara maranebayi. Nekʼãrẽ nedoidua akʉza nama panaidua». 11 Aramaʉ̃ta Siquemra bedʼeasi wẽrã zezeʉ̃me akʉza yi mebẽrãbawara: «Maraba mʉ̃ bia akʉmarẽã, maraba widibʉrʉta mʉ̃a diaya. 12 Marabara mʉ̃ platata mejãcha widiseabʉ wẽrã zake kʼarea, nebia zromata. Maraba nekʼãrẽ badu widibʉdata mʉ̃a diayi. Mamina mʉ̃ bia okʼãrãpe, diaidua wẽrã zakera mʉ̃ kima bʼaita». 13 Mamina Jacob warrarabara sewaita krĩchasida Siquemta akʉza yi zeze Hamorta, yi mebẽã Dinata wawa osi baera. 14 Maʉ̃ kʼarea ãya jarasida: «Daibara mawũã obe ẽ. Diabeda ẽ dai mebẽãra yumakẽrã kʼãwũã sirkunsida ẽ chuara, maʉ̃ra biga ẽ bai baera daitara. 15 Bedʼea abarika zeseabʉ maraba naʉ̃ta odara: marara dai kĩrãkʼa panaibara akʉza sirkunsidaibara jõma yumakẽrãrãra. 16 Maʉ̃ tẽã daibara diayi dai kauta akʉza daiba mara kauta erpanañi. Daira marabawara panañi mawũã pʉwʉrʉ abapaipanañi. 17 Mamina maraba ũrĩna ẽ bʉrʉ akʉza sirkunsida ẽ bʉrʉ, dai kau jidada kʼãrãpe wãñi namaʉ̃ba». 18 Hamor akʉza yi warra Siquemʼitara ãya wididara yibiabasi. 19 Aramaʉ̃ta yumakẽrãbara mesera osi ãya widipanʉta, wãrĩnu kãgabasi baera Jacob kauta. Adewara iyitrʉ audre wawiapanasi yi zeze dera.