Watchtower ˗bha 'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Watchtower
'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Yaoba
Ʋ̈
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɩ
  • ɩ
  • Ɲ
  • ɲ
  • Ŋ
  • ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ʋ
  • ʋ
  • Ʋ̈
  • ʋ̈
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLÖ
  • ˈSËËDHƐ ˗NU
  • ˗BHƆKWËË ˗NU
  • ol ˈwg. 8 ˈˈp. ˗nu 25-28
  • ˗Ka ˈˈkan ˗zlanwo yaa ˗bha, ˈka ˗da ˗zlanwo ˗së ˈgü

˗A video ˈyaa ˈdhö.

Yi ˗bhawɔn 'to, 'wɔn 'bhaa ˗ya ˗da video 'sü ˗sü 'gü.

  • ˗Ka ˈˈkan ˗zlanwo yaa ˗bha, ˈka ˗da ˗zlanwo ˗së ˈgü
  • ˗Tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˈBha˗ kë ˗ʒian ꞊slɔɔ ˗ee?
  • ˈWɔn ˗gɔ ˈsɛɛn˗ ˗nu
  • ˗A ˈˈwɛɛ ˈö bhɔ ˗a ˗bha
  • ˗Ka ˈgo ˗zlanwo yaa ˈgü
  • ˗Ka ˈˈkan ˗zlanwo yaa ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˈˈpɛpɛ ˗bha
  • ˗Bhö ꞊nënŋ Zoova ˗bha mɛn ˗nu ˗bha
  • ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö˗ ˗zo kun
    Biblö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ?
  • ˗Bhö Zoova ˗dhɔkë, ˈbha ˗dho Sɔtraan ˗dhɔkë
    Mɛn ˗nu ö ꞊wa ga, ˗an ˗zuu ꞊Mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ü ˗takun ɛɛnˈˈ ˈwo pë yaa ˗kë ü ˈka ˗ee? Mɛn ˗zuu ˗dhö ꞊dedewo ˗ee?
  • De ˗nu ˈwo dhaŋ˗ ˈgü?
    ˗Tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˈBha˗ kë ˗ʒian ꞊slɔɔ ˗ee?
˗Tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˈBha˗ kë ˗ʒian ꞊slɔɔ ˗ee?
ol ˈwg. 8 ˈˈp. ˗nu 25-28

ˈWƆN ˗GƆ 8

˗Ka ˈˈkan ˗zlanwo yaa ˗bha, ˈka ˗da ˗zlanwo ˗së ˈgü

1. ˗Mën ˈö mɛn ˗nu dua ˈdhö ˗mü kö ˗wo wo ˗kɔ ˈˈyɛ ˗a ˗bha ꞊dɛɛ ˈö ˗gban ˈmɛn ˈwo ˗dho ˗a ˗dhɔkë ˗a ˗bha?

YESU ˗ya ˗pö: “Mɛ ˈö ˈyii˗ bɔ n ˈka kö ˗yö ˗nu n ˗gɔ.” (Matiö 12:30) ˈKwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa bɔ Zoova ˈka, kö ˈkwa bɔ ˈzü Sɔtraan ˈka. Mɛn ꞊vadhɛ ˗bhaa ˈgü ˗an ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˗yö ˗së, ˈˈkɛɛ Biblö ˗ya ˗pö Sɔtraan ˗ya “ˈˈkpënng˗ kë ˈˈkpʋngtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ˗gɔ.” (˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 12:9) Mɛn ˈˈmliɲɔn ꞊va wo ˗zo ˗yö ꞊dhɛ wo ˗Zlan ˗dhɔkë ˗ni ˈgü, ˈˈkɛɛ gagade ˈka, Sɔtraan Dügɔmɛn ˈnën ˈwo˗ ˗dhɔkësü ˗bha. Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈwo ꞊dɛɛ, ˗an dua ˗mü kö ˈmɛn ˈwo ˗dho bɔ ˗a ˈka, ˗wo wo ˗kɔ ˈˈyɛ ˗a ˗bha. ˗An dua ˗mü kö ˗wo gagade ˗Zlan Zoova ˗dhɔkë, ɛɛnˈˈ kö ˗wo Sɔtraan “꞊sua dë ˗dhɔkë”—Psaume 31:5; Zan 8:44.

˗Ka ˈgo ˗zlanwo yaa ˈgü

2. ˈˈSlö do ˗mɛɛn ˈö Sɔtraan ˗yö bɔ ˗a ˗ta kö mɛn ˗nu ˈwa ˗dho Zoova ˗dhɔkë?

2 Zoova ˗dhɔkësü ˈnën ˗tɔ ꞊kpɔɔdhɛ ˗ʒian ˈö mɛn ˗kë ˗së ˗Zlan ˗dhɛ. ˈˈKɛɛ mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo Zoova ˗dhɔkë bhë, ˈwaa kë Sɔtraan ˗dhɛ ˗së. ˗Yö ˈwɔngbɩɩ˗ ˗wɔ mɛn ˗nu ˈwo ˗Zlan ˗dhɔkë ˗an ˗ta. ˗A ˈwɔn ˗wɔ ˗an ˗ta ˗kɔ do ˈö ˈdhö, ˈyö ˗tɔ ˗ya ˗kë ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈˈyɩɩ ˗to ˗an ˗bha ɛɛnˈˈ ˈwo ˗gban ˗an ˗gɔ. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˗ʒiaanwo ˗an ˈˈtɛɛbɔ ˗nu ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈka. Yesu kwa ˗zo ˗kpɔɔ ˈö˗ pö: “ˈKɔ do ˈgü ˗mɛ ˗nu ˗dho ˗siö wo ˈko ˗dhɛ n ˗wɔn ˈgü.”—Matiö 10:36.

3. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ü ˗bha ˈkɔdhigümɛn ɛɛnˈˈ ü ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗wa ˗gban ü ˗gɔ ü ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkësü ˈgü, ˗mën ˈü ˗dho ˗a kë?

3 ˈWɔn ˗nu bhë ꞊wa kë ü ˈka ü ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ? Mɛn ꞊vadhɛ ˗wa ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ wo ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈyaa ˗së, ˈˈkɛɛ ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˗dɔ ˈdudhö ˗go ˗a ˈgü ˗sü ˗bha. ˗Wo wo ˗zota ꞊dhɛ ˈwa ˈgo ˗a ˈgü, kö ˈwa ˈˈkan wo ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗bha. ˗Zota ˗kɔ ˗së ˈnën bhë ˗ee? ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈbha˗ man ꞊dhɛ ü ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗wo ˈtaakpɛɛ mü ˗ni ˈgü, ü ˈti ˗dho ˗an ˗zo ꞊kpɔɔ˗ ꞊dhɛ ˈtaakpɛɛ ˗dho pë yaa kë ˗an ˈka ˗ee? Ü ˗dho ˗da ˗an ˈˈpiʋ̈ kö ˈka ˈtaakpɛɛ bhë˗ mü ˗ee? ˗Abin!

4. ˗Mën ˈö Zozue ˗ya pö Izraɛdhö ˗mɛn ˗nu ˗dhɛ ˈö ˗gban ˗Zlan ˗dhɔkësü ˈö kun ö ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü ˗a ˗bha?

4 Zozue ˗yö Izraɛdhö ˗mɛn ˗nu ꞊faan ˗mën kö ˗wo ˈˈkan ˗zlanwo yaa ˗bha ˈwɔn ˗nu kë ˗kɔ, waa ˗an dë ˗nu ˗bha wɔkɔ ˗nu ˗bha. ˗Ya ˗pö: “ˈˈTʋ̈ŋ ˈö yö ˗a ˈgü, ˗ka ˈˈsuʋ̈ Zoova ˗gɔ, kö ˈka˗ ˗dhɔkë ka zuʋ̈ˈˈ ꞊gban waa gagade ˈka. ˗Ka ka ꞊kwaa ˗zlan ˗nu ˈö ka ˈˈbheman ˗nu ˗an ˗dhɔkë kö ˗wo ꞊kun ˈˈyi ꞊zlöö ɛɛnˈˈ Ezitö ˈˈsɛ ˈgü bhë ˗an ˗zü kö ˈka Zoova ˗dhɔkë.” (Josué 24:14) Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ Zozue ˗bha, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka ˗a ˗bha. Kö ˈkwa ˗klu Zoova ˗bha, ˗yö ˗dho ˈdhuëë˗ ˈkpɔ kwa ˗bha ˈpö.—2 Samuel 22:26.

˗Zlanwo ˗nu ˗bha ꞊klaŋwo: ˗A gagade waa˗ ꞊sua ˗sü

  • Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö do ˈö Biblö ˗zɔn ˗ni ˈgü dhebɔ do waa ö ˗bha ˈnën ˗nu ˗an ˗dhɛ

    ˗Zlan ˗bha ˗kë ö ˈkoodhö ˗yaaga ˗sü: ˗Zlanwo ꞊vadhɛ ˗wa ˗pö ꞊dhɛ ˗Zlan ˗yö ö ˈkoodhö ˗yaaga. ˗Wa ˗pö ꞊dhɛ “Dë ˗yö ˗Zlan ˈka, ˈö ˗a Gbö [Yesu] ˈdhö ˗Zlan ˈka, ˈö ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈdhö ˗Zlan ˈka.”

    ˗Wo ˈö ˗kë “˗Zlan ˗yö ö ˈkoodhö ˗yaaga” ˈka bhë ˈyaa Biblö ˈgü, ɛɛnˈˈ Biblö yö ˈti˗ pö ꞊dhɛ Zoova ˗yö mɛn do ˈö ö ˈkoodhö ˗yaaga ˗a ˈka. Zoova dosɛnŋ ˈnën ˗tɔ ˗Zlan. Kodhɛngtö ˗bha ˈsëëdhɛ ꞊blɛɛsü 8:6 ˗ya ˗pö: “ˈˈKɛɛ yö ˗zë ꞊gban ˈgü, kwa ˗zë kwa ˗bha ˗Zlan ˗yö do, ˗Zlan ˈö pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ suu ˗da bhë yö ˈnën kwa Dë ˈka.” Zoova ˈnën ˗tɔ ˈMɛn pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗gɔ ˗ta. Yesu ˈyaa ˗Zlan ˈka, ˈˈkɛɛ “˗Zlan Gbö” ˗mü. (1 Zan 4:15) ˗Kɔ do ˈö bhë˗ ˈgü, ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈyaa ˗Zlan ˈka. ˗Zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈyaa mɛn ˈka ˗ʒiaanwo. ˗Zlan ˗bha yökë ˗a ˈka ꞊faan ˗mü.—Këwɔn ˗nu 1:8; Efɛzö 5:18.

  • ˈNii˗: ˗Zlanwo ꞊vadhɛ ˗wa ˗pö ˈnii˗ ˈnën ˗tɔ pë ˈbhaa ˈö mɛn ˈgü ˈö ˈyaa ga toŋtoŋdhö. Biblö ˗ya ˗pö ˈnii˗ ˈnën ˗tɔ mɛndhü ꞊dede. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö mɛndhü ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ga.—ˈWunzüdɔdhɛ 2:7; Ézékiel 18:4.

  • ꞊Geebɔ ˈˈwo: ꞊sua ˗zlanwo ˈgümɛn ˗nu ˗wa ˗pö ˈwɔnyaakëmɛn ˈnii˗ ˈˈklʋʋ ˗dho bhɔ ˈˈwo ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. ˈˈKɛɛ Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ꞊wa ga “ˈwaa pë ˈbha ˈwɔn dɔ.” (Ecclésiaste 9:5) Biblö ˗ya ˗pö ˈzü ꞊dhɛ “waa˗ pö ˗dhɔ, kö ˗wo ˗wɩ ˗Zlan ꞊në˗ ˈka.” (1 Zan 4:8) Zoova ˈö ˗kë ˗dhɔkaa ˗Zlan ˈka bhë ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha toŋtoŋdhö kö ˗yö mɛn ˈbha ˈˈklʋʋbhɔ ˈˈwo ˈgü.

ˈKɔnën: ˗Mën ˈö Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˗Zlan do ˗bha ˗kë ö ˈkoodhö ˗yaaga ˗sü, ˈnii˗ waa ꞊geebɔɔ ˈˈwo ˗nu ˗bha?

˗Ka ˈˈkan ˗zlanwo yaa ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˈˈpɛpɛ ˗bha

Dhebɔ do ˈö ö ˗bha dü ˗kwɛɛ ˗nu ˈˈgʋ̈ ˗ni

5. ˗Mën ˈö ˗kë kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa kwa ˗kɔ bho dü ˗kwɛɛ ˈˈpɛpɛ ˈgü?

5 ˗Go ˗zlanwo yaa ˈgü ˗sü ˈnën ˗tɔ ˈpö dü ˗kwɛɛ ˈpɛpɛ ˈö ka ˗gɔ ꞊dhɛ ꞊geebɔ ˗nu, ꞊kliiga ˗nu, ˗yökɔbhapë ˗nu, ˗kɔnëngabhapë ˗nu, waa˗ ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˗nu ˈwo ꞊dhɛ ˗an ˈdhö bhë, ˗an ˈgüshiʋ̈ˈˈ ˗sü. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö ˗së, ˈyö ˗tɔ ˈkwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, kö kwaa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ kwa kwa ˗zo ˗yö Zoova ꞊dhɛ ꞊dedewo.

6. ˗Mën ˈö Kletiɛn ˗blɛɛsü ˗nu ˈwo kun ꞊kwɛŋzü ˈwo˗ kë wo ˗bha ˈˈzʋʋdhɛ ˗kë ˗a ˈka ˈsëëdhɛ ˗be ˗nu ˈka?

6 ˈDhɛ Kletiɛn ˗blɛɛsü ˈbhaa ˗nu ˈwo kun ꞊kwɛŋzü ˈwo ˗dho ˗da ˗zlanwo ˗së ˈgü, ˈpë ˈwo˗ ˗kë ˗a ˗ga. Biblö ˗ya ˗pö: “ˈYö mɛ ˈwo kun ˈˈzʋʋdhɛ këmɛ ˗nu ˈka ˗nu wo, ˗a mɛgbɛdhɛ ˈwo nu ˈsëëdhɛ ˗be ˗nu ˈwo kun ˈˈzʋʋdhɛ kë sië˗ ˗bha bha˗ ˈka, ˈyö ˈwo˗ ˗nu ˗gʋ̈ mɛ ꞊gban ˈˈyan ˈˈdhiʋ̈.”—Këwɔn ˗nu 19:19.

7. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗zuu yaa ˗nu kwa sëëbho ˗ni ˈgü, ˗mën ˈö ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ ˗kë?

7 Mɛn ˗nu ˈö ˗an ˗kɔ kun dükësü ɛɛnˈˈ ˈˈzʋʋdhɛ ˈgü ˗be, ˈö ˗wa ˗ya Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha ˗dɛɛ ˈgü, ˗zuu yaa ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗an sëëbho. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ꞊ya kë ü ˈka ˈˈdhʋ̈, ˗bhö Zoova ˗dhɛ ˈˈgbɩɩ˗ ˈka bhɛɛwo ˈgü. ˈBha˗ kë ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗dho ü ˗takun.—Proverbes 18:10; Zakö 4:7.

8. Kletiɛn ˗nu ˗wo gbapë ˗nu waa pë ˈˈbin ˗nu ˈwo ꞊sua ˗zlanwo ˈgü, ˗an ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

8 Mɛn ˗nu ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ ꞊dhɛ ˈwo Zoova ˗dhɔkë, ˗an dua ˗mü kö ˗wo wo ˗kɔ bho gbapë ɛɛnˈˈ pë ˈˈbin ˗nu ˈwo ꞊sua ˗zlanwo ˈgü ˗an ˈgü. Kletiɛn ꞊dede ˗nu ‘ˈta ˗sü ˗kɔ [ˈwo˗] sü ˗na ˗a ˈka zö ꞊nɛ, [˗wa] sü ˗zo yö ˗sü ˈgü. Yaa kë ꞊nɛ pë ˈwo˗ pö [˗an] ˈyan ꞊ya dɔ ˗a ˗bha ˈö [ˈwo] ˈdho ˗na ˗a ˗gɔ ˗a ˈdhö.’ (2 Kodhɛngtö 5:7) ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö˗ pö ꞊dhɛ ˈkwa ˗dho bɔ pë ˈˈbin ˗ta ˈkwa˗ ˗dhɔkë bhë, ˗wa ꞊bhlëë ˗ya.—Exode 20:4, 5.

˗Bhö ꞊nënŋ Zoova ˗bha mɛn ˗nu ˗bha

Dhebɔ do ˈö waa ö ˈdhu ˈwo ˗bhöpë ˗kpa ˗ni

9. ˗Dhioo ˗mɛɛn ˈö Biblö ˗ya dɔ ˈö ˗gban ˗kë ꞊kpɔɔsü ˗sü ˗bha?

9 Biblö ˗ya pö: “ˈMɛn ꞊nënŋ mɛn ꞊kpɔɔsü ˗bha, ˗yö ˗dho kë ꞊kpɔɔsü.” (Proverbes 13:20) ˈKwa˗ pö ˈkwa kë ꞊kpɔɔsü, kwa dua ˗mü kö ˈkwa ꞊nënŋ Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗bha. Wo ˈnën ˈwo ˗tɔ Zoova ˗bha mɛn ˗nu ˈwo ˈˈta sü ʒiaan ˈö dho mɛn ˈka ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˗a këdhɛ ˈgü ˗a ˗ta.—Matiö 7:14.

10. Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗dho ü ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈü ˗Zlan ˗dhɔkë?

10 Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu wo ˗zo kë mɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo. ˗An ˗bha yö ˈnën ˗tɔ zuʋ̈ˈˈ ˈˈpuu ˗mɛn ˗nu ˗takun ˗sü kö ˗wo gagade ˗nu ˈwo Biblö ˈgü, ˈö wo dho mɛn ˈka ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën ˗a këdhɛ ˈgü bhë, ˗an dɔ. ˗Wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ü ˗takun Biblö ˗zɔn ü ˗dhɛ ˈˈwɛwɛ ˗sü ˈka. ˗Wo ˗dho ü ˗bha dhɛɛˈˈ ˈˈpɛpɛ ˗nu ˗yɔ bɔ, ˈö ˗kɔ ˈü ˗dho ˈwɔndɔdhe ˈö Biblö ˈgü ˗a ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗a ˗bha ü ˗bha ˗tosɛta ˈgü, ˈwo˗ ˗zɔn ü ˗dhɛ.—Zan 17:3.

11. Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗bhɔkwëë ˗nu ˗dho ü ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

11 Kö ˈü ˈdho ˗an ˗bha ˗bhɔkwëë ˗nu ˈwo˗ ˗kë ˗an ˗bha ˗bhɔkwëëkëgükɔ ˈgü ˗an ˗ta, ü ˗dho ˈwɔn ˗nu ˈwo ˗gban Zoova ˗bha ʒiaan ˗nu ˗bha ˗an ꞊va ˈbhaa ˈgü man. Ü ˗bha ˗da ˗zlanwo ˗së ˈgü ˗sü ꞊faan ˗dho ˗dadhiʋ̈. ꞊Ya ˈgo mü ˈzü, ˗kɔ ˈü ˗dho mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun ˗a ˈka kö ˗wo gagade ˗nu ˈwo Biblö ˈgü ˗an dɔ, ü ˗dho ˗a draanˈˈ mü.—Eblö 10:24, 25.

˗Zlanwo ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˈwo ˗bhɔkwëë kë ˗ni ˈgü ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ do ˈgü

12. Bhɛɛsü ˗dho ü ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈü ˗Zlan ˗dhɔkë?

12 ˈWɔn ˗nu ˈwo ˗gban Zoova dhɔɔbhaawɔn, waa˗ ˗zopiʋ̈wɔn ˗nu ˗bha, ü ˈdho ˗ni ˈgü ˗an draansü ˈka ˈˈdhiʋ̈, ü ˗dho ˗a ˗bha ˗dhɔkaadhe ˗ʒian ˗nu ˈgü man, ˈö ˈwo ˗kë ü ˗dhɛ ˗së ꞊dedewo. Pë ˈö˗ ˗dhɛ ˗së ˗a ˗dhɔ ˗bha ü kë ˗sü waa pë ˈö˗ ˗dhɛ ˈyaa˗ ˗kan ˗a ˗bha ˗sü ˗dhɔ ˗dhö ˗dadhiʋ̈ˈˈ ü ˈgü. Ü ˗zo ꞊ya ˈdho bhɔ ꞊dhɛ ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü ꞊ɲɔɔn Zoova ˗bha bhɛɛwo ˈgü, kö ˈü˗ pö ˗a ˗dhɛ ˗yö ü ˗takun ˈwɔn ˗së kë ˗sü waa ˗kan ˈwɔnyaa kë ˗sü ˗bha ˗sü ˗bha.—1 Kodhɛngtö 6:9, 10; Fidhipö 4:6.

ˈKɔdhi do ˈgümɛn ˗nu ˈwo Biblö ˗wo pö ˗ni ˈgü

Ü ˗dho ˗Zlan ˗dhɔkë ˗së ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

13. Ü ˗dho Zoova zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü dhi ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

13 Ü ˗gɛn ˗yö ˈdho ˗ni ˈgü ˈˈdhiʋ̈ ˗Zlan ˗dhɔkë ˗sü ˈgü, ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ ü ˗dho ü ˗de ˗nu ˗Zlan ˗dhɛ, kö ˗wo ü bɔ ˈˈyi ꞊bhaa, kö ˈü kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈka. Ü ˗bha ˗da Zoova ˗bha mɛn ˗nu kpö ˈgü ˗sü ˗dho Zoova zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü dhi. (Proverbes 27:11) Ü ˗dho kë mɛn ˗nu ˈö zuʋ̈gblüdhi ˈdhö ˗an ˗gɔ ˗an ˈˈpiʋ̈. ˈWɔn ˈö ˗gban ˗an ˗bha ˗Zlan ˗ya ˗blɛɛ ˈö˗ pö: “A ˗dho ˈdho˗ ˈa n ˗yɛɛ bho n dhɔɔbhaamɛ nu kpö ˈgü, ˈö ˈa ˗tosɛa ˗kë mü, ˈö ˈwo ˗kë ma ˗gɔgümɛn ˗nu ˈka, ˈö ˈa ˗kë ˗a ˗nu ˗bha ˗Zlan ˈka.”—2 Kodhɛngtö 6:16.

ˈMan ˈgo ˗zuu yaa ˗nu ˗gɔ ˈˈgan ˈgü

Zozefinö Ikezu waa ö ˗bha ˈnën ˈbhaa ˗nu

Gbeŋ do ˈka kö yaa n ꞊gɔn yi yi zë ˗ni ˈgü, ˈyö ˈa ˗wo do ˈbha man kö ˗ya n ˈtɔ pö ˗gɛn ˗ɲaan ˈka ˗yaaga. ˈA ˗dhɛ ˗ga kö ˈkɔ ꞊gba ˗yö ˈgo ˗ni ˈgü ˈkoo, ˈyö pë do ˈbha ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˈˈwo ˈdhö, ˈyö go ˈmü ˈyö ˗pö n ˈgwü ˗ta. N ꞊gɔn ˗zë, ˗a ˈˈɲan yö ˈti ˗da ˈwɔn ˈbha ˈgü. ˈDhɛ ˈö ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˈyö ˈˈwo ˗yö dɔ n ˈka ˈˈsu ꞊va ˈˈpiʋ̈.

ˈDhɛ ˈˈsu ˈˈsɔɔdo ꞊ya ʒiö, ˈyö ˈa ˗wo ˈö bhë ˗a man ˈzü. A ˗to ˈˈshia˗ mü ˈö ˗kë n ˈgü ꞊dhɛ ˈpë ˈkɔ ꞊gban ꞊ya ˈdho ˈˈyi ꞊löö ˗a ˈdhö. ˈYö ˗gblüŋ ˈkpikpi do ˗yö go ˈˈyi ꞊bhaa ˈyö ꞊piʋʋ n ˗kɔ ˈka. A˗ ˈˈslö ˗mɛɛn kö ˈa˗ bho n ˗kɔ ˗bha ˈˈkɛɛ ˈmii ꞊mɔɔn˗ ˗bha. ˈYö ˈˈshiʋ̈ ˗yö ˗kan n ˈˈgblü. ˈDhɛ ˈˈyi waa ꞊mlɛɛn ˈwo bhë ˈwo ꞊dhiɔŋ, ˈyo n ˗zuö ˈˈshia˗ ˈˈgbɩkɩgbɩkɩ, ˈyö ˈa ꞊fëë ˈˈlɛlɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈. ˈYö ˗wo bhë ˈö˗ pö n ˗dhɛ ˈa ˈdho ˈˈguunkɔ ˈö yi ˗gɔ ˈplöö bhë ˗a ˈgü. ˈDhɛ ˈa˗ dhɛɛˈˈ kpɔ ꞊dhɛ ˗a ˈtɔ de, ˈyö ˈtɔ ˈö˗ ˗gɛn ˗kë “꞊nɔɔnmɛn ˈˈkɛɛ ˈö ˈnën ˈyaa˗ ˗gɔ” ˈka bhë, ˈyö˗ pö n ˗dhɛ. ˈYö˗ pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ a ˗dho dɔ ˈˈzʋʋdhɛ ˈgü ˈa ˗kë ꞊nɔɔnmɛn ˈka.

ˈˈYuamɛn ˗nu ˗go ˗dhɛ ꞊klöö ˗nu, ˗dhɛ ꞊gblɛɛn ˗nu ˈgü ˈwo nu n ˈˈpiʋ̈. ˗Yö dɔ kö ˗wo ˗wo n ˗gɔ ˈkɔɔ, kö ˈman ˗kpan ˗an ˗bha n ˗bha ˗dhuaŋdhe do ˈbha ˈö mü ˗a ˈgü. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗an mɛn do ꞊ya nu, ˈman n ˗kɔ ˗man ˗a ꞊kwɛɛ˗, ˈyö ˈˈyua ɛɛnˈˈ ˈwɔn ˈö˗ ˗bha waa˗ ˈˈdhɛ ˗nu ˗zɔn n ˗dhɛ. ˈWëëga ˈö˗ ˗mɛn dho ˗a bho, ˗zuu ˈö bhë yö ˈnën˗ pö n ˗dhɛ.

ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ n ˗bha blɛɛdhɛ ˗yö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗, ˈyö ꞊nɔɔn waa gbɔɔpë ˈwo nu ˗an ˈka n ꞊dhiaa ˈyö ˈwo ˈkɔ pa. ˈYö ˈa ˗kë “꞊nɔɔnmɛn ˈka,” ˈˈkɛɛ ˈyö ˈpë ˈwo˗ ˗dhɛ “ˈnën ˈyaa˗ ˗gɔ” ˈa˗ ˈgü man ˈpö. ˈMan ˈgwü ˈsü do, ˈyö man ˈnën ˗blɛɛsü ˗wɔn ˗kë. ˗Yö ˗kë saanˈˈ ꞊dede ˈka n ˗gɔ. ˗Kwɛ 12 ˈa˗ ˗kë ˗zuu ˈö bhë ˗a ˗dhɔkë ˗sü ˈgü bhë, n ˗man ˈnën ˈˈsɔɔdo ˈnën ˈwo ga.

ˈYö ˈa ˗ya bhɛɛsü ˗bha ˗Zlan ˗dhɛ kö ˗yö n ˗takun. ˈYö ˈa ꞊bhɛɛ n ꞊faan ˈka. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka ˈyö Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu n ˗bha ˈˈkwee ˗ta ˗man. ꞊Ya kë ꞊shiö ˗be a ˗an ˗kë, ˈˈkɛɛ ˗dhɛkpaɔyi ˈö bhë ˗a ˈka, ˈyö ˈa˗ pö a ˗dho n ˈˈtʋ ˈto ˗an ˗wo ˗bha. ˈDhɛ ˈyaa˗ ˗nu ˈyi ˈˈdoo dɔ ˈyi dho ˗a ˈka ˈˈdhiʋ̈, ˈyö ˈa˗ man ꞊dhɛ a ˗zuu yaa ˗dhɔkë ˗ni ˈgü. ˈYö ˈa ˈˈdhiʋ̈ ꞊luu ˗a ˗bha kö ˈa n ꞊kwaa ˈˈzʋʋdhɛ ˗zü.

ˈDhɛ ˈa˗ pö ˈˈdhʋ̈ ˗zuu ˈö bhë ˗a ˗dhɛ, ˈyö mën ˗a ˈka. ˈˈKɛɛ ˈyö ˈa˗ pö ˗a ˗dhɛ: “N ˗bhawɔn ˈyaa ü ˗bha ˈzü”

ˈYö ˈa n ˗bha ˈˈzʋʋdhɛ ˗kwɛɛ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗gʋ̈. ˈYö ˈa ˗ya Biblö draansü ˗bha Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˈpiʋ̈, ˈyö ˈa ˗ya Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha, ˈyö ˈa bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗kwɛ 1973 ˈgü. Dɔ ˈö ˈkwa˗ wo ꞊dɛɛ, ˈnën ˈˈsoodhü ˈˈklʋ̈kʋ̈klʋ̈kʋ̈ ꞊nën ˈwo n ˗gɔ. N ꞊gɔn ˗de ˈpö ˗ya bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗ya kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈka.—Zozefinö Ikezu ˈnën ˈwɔn bhë ˈö˗ ˗gɛn dɔ.

ˈKɔnën: Dhebɔnën do ˈbha ˗yö ˗go ˗zuu yaa ˗nu ˗bha ˈˈgan ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

    Yacouba ˈsëëdhɛ ˗nu (2012-2025)
    Yö ˈˈkpɛɛn
    ˗Dadhɛ
    • Yaoba
    • ˗A ˗gblü
    • ˗A ˈdhɛ ˈü ˗an ˈˈpiʋ̈
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yökëtamɛn ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈtɔŋ˗
    • "Dhɛ ˗to 'wɔn ˗ta 'tɔŋ˗
    • ˈˈDhɛ ˗to ˈwɔn ˗ta ˗sü ˈˈslö ˗nu
    • JW.ORG
    • ˗Dadhɛ
    ˗A ˗gblü