Watchtower ˗bha 'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Watchtower
'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Yaoba
Ʋ̈
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɩ
  • ɩ
  • Ɲ
  • ɲ
  • Ŋ
  • ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ʋ
  • ʋ
  • Ʋ̈
  • ʋ̈
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLÖ
  • ˈSËËDHƐ ˗NU
  • ˗BHƆKWËË ˗NU
  • w25 ˈUtö ˈˈp. ˗nu 20-25
  • ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö kwa ˗kɔ ˗yö ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ?

˗A video ˈyaa ˈdhö.

Yi ˗bhawɔn 'to, 'wɔn 'bhaa ˗ya ˗da video 'sü ˗sü 'gü.

  • ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö kwa ˗kɔ ˗yö ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ?
  • ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2025
  • ˈWɔn ˗gɔ ˈsɛɛn˗ ˗nu
  • ˗A ˈˈwɛɛ ˈö bhɔ ˗a ˗bha
  • ˗ZOTAKƆ ˗MƐƐN ˈÖ «ˈWƆNYAAKËMƐN» ˈDHÖ˗ ˈˈPIƲ̈ KÖ ˗YÖ KË KWA ˗GƆ?
  • ˈWƆN YAA KË ˗DHII ˗WƆN ˈGÜ, KWA ꞊MƆƆN˗ ˗BHA ˈKWA ˗KË KWA ˗DE ˈGÜ ꞊DHƐ?
  • KWA ˗DHO ˈTO ˗A ˈˈGBƖƖ˗ ˈKA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?
  • ‹KWA ꞊DEDE ˗KWA KWA ˗DE ˗GA ˗SË ˈKA›
  • ˗Kwa ˗ya kwa ˈˈɲaan ˈgüdandhe ˗nu ˗gɔ
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
  • ˈKa ka bo ˗bɔyibhaasü ˈka, ˗ka ˈto Yesu ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kplawo
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
  • ˈMën Zoova ˗ya ˗kë kö ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗nu dha?
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
  • ˈWɔn ˗nu ˈö ˈkwa ˗da ˗an ˗ʒian ˗ta ˈö ˈwo˗ ˗zɔn ꞊dhɛ kwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ
    Kwa ˗bha ˗kë Kletiɛn ˈka ˗sü waa kwa ˗bha ˗zlanwopö ˗yö bhɔkwëë ˗kë ˗a ˈka ˈsëedhɛ—2023
˗A ˈbhaa ˗ga ˈzü
ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2025
w25 ˈUtö ˈˈp. ˗nu 20-25

ˈWƆN ˗GƆ 35

ˈˈTAN 121 ˗Kwa ˗mɔn kwa ˗de ꞊sɔŋ ˗bha ˗sü draanˈˈ

ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö kwa ˗kɔ ˗yö ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ?

«ˈKa ˈdho ˈˈwɩ˗ ˗bha ˈzü tongtongdhö ˈö ˈwɔn yaa ˗kɔ ˗yö ˗ziö ka kwi ˈö gapë ˈka bha˗ ˗gɔ. ˈWɔn yaya ˗nu ˈö ka zuëˈˈ ˗yö bhɔ˗ kë ˗sü ˗bha bha, ˈka ˈdho˗ ˈbha kë ˈzü.»—WLƆ. 6:12.

˗A ˗GƆ

ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗yö ˗dho kwa ˗takun kö kwa zuʋ̈ˈˈ ˗yö bhɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn yaa ˗bha, (1) kwa ˈgü ˈya ˗dho ga, (2) ˈkwa ˗dho ˗a ˈgüwɔn yaa kë.

1. ˈMën mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈdhö ˈko zë ˗ni ˈgü ˗a ˈka?

PË ˈBHAA ˈö ˈyaa Zoova ˗dhɛ ˗së, ka zuʋ̈ˈˈ ˗ya bhɔ ˗a kë ˗sü ˗bha do ˗ee? ˗Ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˈˈdhʋ̈, ka ˈgü ˈya ˗dho ga. Biblö ˗ya ˗pö: «Ka ˈgü ˈö Sɔtraan ˗ya dan bha ˗ya ˗dan ˈˈdhʋ̈ mɛ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗gɔ.» (1 Ko. 10:13) ˗A ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ zuʋ̈ˈˈ ˗bha ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈö bhë ˗yö ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˈpö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈka, ˈkaa ka do ˈka. Zoova ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü ka ˗kɔ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗ʒiö ˗a ˗gɔ.

2. Zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗mɛɛn ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo kë kletiɛn ˗nu waa Biblö ꞊klaŋnën ˗nu ˗an ˗gɔ? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗nu ˗bha.)

2 Biblö ˗ya ˗pö ˈzü: «ˈWɔn yaa ˗bha ˗da mɛ ˗zʋ ˈˈpiʋ̈ ˗sü bha ˗yö ˗sü ˈmɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a zuëˈˈ ˗bhɔ ˗bha ˗pë ꞊në˗ ˗bha.» (Zak. 1:14) Biblö ˈˈɲan ˈö bhë ˗yö kwa ˗takun kö ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ mɛn ˈö ˗dhö waa ö ˗bha zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˗a ˗bha ˗pë yaa ˗mü. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ kletiɛn ˈbhaa ˗nu zuʋ̈ˈˈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö bhɔ ˈˈɲangüyaakësü ˗bha, ˈö˗ mɛn ˈbhaa ˗nu ˗bha ˗kë ˈpö gɔɔn˗ waa gɔɔn˗ ɛɛnˈˈ dhebɔ waa dhebɔ ˗an ˗bha ˈko ˗kë ˈˈnɔnbɔ ˈka ˗sü ˈka. ˗A mɛn ˈbhaa ˗nu ˈö ˗wa ˈˈkan mɛn ˈkpee˗ ˈˈbin ˗ga ˗sü ˗bha ˈpö, ˗an zuʋ̈ˈˈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö bhɔ ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗bha ˈzü ꞊dedewo. Pë do ˈö bhë ˈnën ˗kë mɛn ˗nu ˈwo ˈtaakpɛɛ ɛɛnˈˈ we ˈˈdudu mü ˈˈdhiʋ̈ ˗be ˗an ˈka. ˈWɔn yaa ˗nu ˈö kletiɛn ɛɛnˈˈ Biblö ꞊klaŋnën ˗nu zuʋ̈ˈˈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö bhɔ ˗an ˗bha, ˗a ˈbhaa ˗nu ˈnën ˈwo bhë. ˗A ˗wɔn ˈgü, mɛn ˈˈpɛpɛ kwa ˗kë kwa ˗de ˈgü ꞊dhɛ bɔmɛn Pɔdhö ˈdhö. ˗Ya ˗pö: «ˈMa˗ pö ˈa ˈwɔn ˗së kë, ˈmaa ꞊mɔɔ˗ ˗bha. Pë doseng ˈö n ˗kɔ ˗yö ꞊mɔɔ˗ kë ˗sü ˗bha, ˈyö ˈwɔn yaa ˈka.»—Wlɔ. 7:21.

Zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kan kwa ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ waa ˗dhɛ ˈö ˈwaa kwa ˈˈɲaan ˗be ˗an ˈgü. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 2 ˈgü.)c


3. Zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈbhaa ˗ya ꞊gbɔɔn kwa ˗ta, ˈwɔn yö ˗kɔ ˗mɛɛn ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo kë kwa ˗gɔ?

3 Zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈbhaa ˗ya ꞊gbɔɔn kwa ˗ta, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ ˗ga ꞊dhɛ ꞊faan ˈyaa kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˗gban ˗a ˗gɔ. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈö ˗kë kwa ˈgü ꞊dhɛ kwa ˗takunmɛn ˈyaa ˈdhö ɛɛnˈˈ Zoova ˗dho kwa ˈsü ꞊dhɛ ˈwɔnyaakëmɛn ˗nu ˈdhö. ˈˈKɛɛ ˗kwaa ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ gagade ˈyaa ˗mü! ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗yö ˗dho bɔ dhɛɛˈˈ ꞊plɛ ˈwo yö ˗an ˗ta ˈö kwa ˗takun: (1) De ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ kö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗yö kë kwa ˗gɔ? (2) Kwa ˗kɔ ˗dho ʒiö ˗a ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

˗ZOTAKƆ ˗MƐƐN ˈÖ «ˈWƆNYAAKËMƐN» ˈDHÖ˗ ˈˈPIƲ̈ KÖ ˗YÖ KË KWA ˗GƆ?

4. (1) ˈMën kë ˈö Sɔtraan ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗yö kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ꞊faan ˈyaa kwa ˗gɔ? (2) ˈMën kë ˈö ꞊faan ˈdhö kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ?

4 Sɔtraan ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˗yö kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ꞊faan ˈyaa kwa ˗bha kö ˈkwa ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ. ˗A ˗wɔn ˈgü, Yesu ˗ya ˗pö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo bhɛɛˈˈ kö ˗wa pö: «˗Bhö yi ˗takun kö ˈya ˗dho ˗puö ˈgüdandhe ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗bhö yi dha ˈwɔnyaakëmɛn ˗gɔ.» (Mat. 6:13) Sɔtraan ˗ya ˗pö ꞊dhɛ zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗ya kë kwa ˗gɔ, kwa ˈti ˗dho ˈwɔnman Zoova ˗ta. (Job 2:​4, 5) ˈMën kë ˈö˗ pö ˈˈdhʋ̈? ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ Sɔtraan ˈnën ˗tɔ mɛn ˗blɛɛsü ˈö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗kɔ ˗yö ˗ʒiö ˗a ˗gɔ, ˈö˗ ˗kë ˈö yö ˈti ˈto ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha. ˗A ˗bha ˈgü ˗be kwa ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ ö ˈdhö ˈö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗ya nu ˗gɔ, ˈkwa to mü ˈkwa ˗kan Zoova ˗bha. ˗Yö ö ˗zota ˗ʒianwo ꞊dhɛ ˈya nu ˈgüdandhe ˈka ˗Zlan Gbö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗ta, ˗yö ˗dho ˈˈkan Zoova ˗bha. (Mat. 4:​8, 9) ˗Kwa kwa ˗zota dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˈgü: ꞊Faan ˈyaa kwa ˗gɔ ꞊dedewo kö ˈkwa ˈto ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗nu ˗ta ˗ee? ˗Abin toŋtoŋdhö! Bɔmɛn Pɔdhö ˗wo ˈö yö ˗yö kwa ˗zo ˗kun. ˗Ya ˗pö: «N ˗kɔ ˗yö ˗mɔɔ ˈwɔn ˗nu bha˗ ꞊gban kë ˗sü ˗bha ˈˈdhʋ̈ n Dëmɛ ꞊në˗ ˈsaa˗ ˈgü, ˗a ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ yö ꞊në n gba˗ ˗faan ˈka.»—Flp. 4:13.

5. Zoova ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ kwa ˗kɔ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

5 Zoova ˈyaa ꞊dhɛ Sɔtraan ˈdhö, ˗yö ga ˗sü ˈka ˗a ˈgü ꞊ʒiaan ꞊dhɛ kwa ˗kɔ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˈˈdhʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö mɛn ˗nu ˈwo ˗klu ö ˗bha bhë ˗wo ˗dho dha ˈˈklʋʋbhɔdhe ˈkpii˗ ˗gɔ. ˗Kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. Zoova ˈö ˈyaa ꞊suakë bhë ˗yö ˈti˗ pö mɛn kpö ˈdɛdɛ, ˈˈkɛɛ ˗ya ˗pö mɛn kpö ꞊va ꞊dede ˈö ˗wa kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈö ‹˗a ˗nu ˗bha ˗tɔyang ˈdhö ˈˈzu ˗sü ˈka ˈˈbhlaanë ꞊yɔɔn ˈka ˈö ˗ya kë ˈˈpuu bhë› ˗wo ˗dho ˗da ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü. (Dhɛ. 7:​9, 13, 14) Gagade ˈka, Zoova ˈyaa kwa ˈsü ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ꞊faan ˈyaa ˗an ˗bha kö ˗wo ˈto ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗ta, ˗an ˈdhö.

6-7. Kwa ˗bha ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˈgü, ˈmën kë ˈö Sɔtraan ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa˗ ˗ga ꞊dhɛ kwa ˗takunmɛn ˈyaa ˗dhö?

6 Sɔtraan ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˗yö kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ꞊faan waa mɛn ˈö dho kwa ˗takun ˈwaa kwa ˗gɔ kö kwa ˗kɔ ˗yö ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ, ˈö˗ ˗wɔn ˈgü kwa ˈˈdhiaa ˈyaa Zoova ˈgü. ˗Kwa kwa ˗zota ˈzü ˈwɔn ˈö yö ˗a ˈgü. Sɔtraan ˗takunmɛn ˈyaa ˈdhö. ˗Ya ˈgo mü, Zoova ˗ya za dɔ ˗a ˗bha ˈsaadhö ꞊dhɛ ö ˗dho ˗a ˈgü shiʋ̈ˈˈ ˗toëpö ˈka. (ˈWun. 3:15; Dhɛ. 20:10) ˈWɔn ˗yö ˗shiö ˗sü ˈka Sɔtraan ˗dhɛ ꞊dedewo, ˈyö sü ꞊dhɛ kwa ˗zë kwa ˗bha ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗së ˗yö ˗dhö. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö pë ˈˈpɛpɛ kë ˗ni ˈgü kö ˈkwa˗ ˗ga ꞊dhɛ kwa ˗takunmɛn ˈyaa ˈdhö. ˈˈKɛɛ kwa ˗takunmɛn ˗yö ˗dhö. Biblö ˗ya ˗pö ˈˈpuu ˈka ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈö kwa ˗takun, ˈyaa ˈˈpiʋ̈ kö ˈö kwa yö ꞊dhɛ ˈwɔnyaakëmɛn ˗nu ˈdhö. ˗A ˗de ꞊ʒiaan Zoova «ˈyaa˗ ˈˈpiʋ̈ ꞊në˗ wo ꞊dhɛ mɛ ˈbha ˗mɛ ˈbha ˈgü ˗yö see˗. ˈWɔn ˈö˗ ˈgü ˗së, yö ˗mü ꞊dhɛ kö mɛ ˈˈpɛpɛ ꞊gban ˗wo ˈˈtʋng ꞊slɔɔ kö ˗wo ˈˈkan ˈwɔn yaa ˗bha.»—2 Piɛ. 3:9.

7 Gagade ˈka, kö ˈkwa˗ ˗ga ꞊dhɛ ꞊faan ˈyaa kwa ˗bha ɛɛnˈˈ kwa ˗takunmɛn ˈyaa ˈdhö kwa ˗bha ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˈgü, kwa ˗dho ˈto Sɔtraan ˗wo ˈˈpiʋ̈. ˈKwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ Sɔtraan ˈnën ˈˈkpënŋ˗ kë ˗ni ˈgü kwa ˗gɔ, kwa ˗dho ꞊faan ꞊slɔɔ kö ˈkwa ˗gban ˗a ˗gɔ.—1 Piɛ. 5:​8, 9.

ˈWƆN YAA KË ˗DHII ˗WƆN ˈGÜ, KWA ꞊MƆƆN˗ ˗BHA ˈKWA ˗KË KWA ˗DE ˈGÜ ꞊DHƐ?

8. ˗Mën ˈbhaa ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ ˗sü kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗? (Psaume 51:5) (Kpɔɔˈˈ ˈzü «ˈKwa˗ pö ˈkwa˗ ˈgüman ˗së ˈka» ˗bha.)

8 ˗Ya ˈˈkan Sɔtraan ˗bha, pë ˈbhaa ˗yö ˗dhö ˈzü ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ ˗sü kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗. ˗Mën ˗mü? ˈWɔn yaa kë ˗dhii ˈö kwa ˈˈbhɛman ˗nu ˗wa to kwa ˗gɔ bhë, yö ˗mü.a—Job 14:4; Psaume 51:5 ˗wo pö.

9-10. (1) ˈDhɛ Adan waa Ɛvö ˈwo ˈwɔn yaa ˗kë, ˗wo ˗kë wo ˗de ˈgü ꞊dhɛ? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.) (2) ˈWɔnyaakësü ˗ya ˗kë ˈö ˈkwa ˗kë ˈpö kwa ˗de ˈgü ꞊dhɛ?

9 ˈDhɛ Adan waa Ɛvö ˈwo wo bo ˈwɔnyaakësü ˈka, ˗kɔ ˈwo ˗kë ˗a ˈka wo ˗de ˈgü ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ˗Wo wo ˗de ˗bin, ˈö ˈwo pë ˗nu kpa wo bun ˗ta. ˗A ˗wɔn ˈgü, kwa ˗bha ˈsëëdhɛ ˗be Étude perspicace des Écritures ˗ya ˗pö: «ˈWɔnyaakësü ˗ya ˗kë ˈö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗yö za dɔ ˗an ˗bha, ˈö ˈlëë˗ waa ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗an ˗kë ꞊dedewo ˈzü.» ˗Yö ˗kun kë ˗sü ˈka ꞊dhɛ ˈpë ˈwo ˈkɔ do ˈgü ˈö ˗wa ˈˈkwee ˗ta ˗an ˗blü ˗a ˈdhö. ˗Wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˗glü ˈkɔ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˈˈkɛɛ ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo yö ˈˈkpɛnŋ. ˈWaa kun ˗mɔn ˗ni ˈgü ˗a ˗bha ˈzü kö ˗wo dha ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˈö bhë ˗a ˗gɔ toŋtoŋdhö.

10 ˗A ˗dhɛ ˈö ˗së ˈyö ˗tɔ ˈwɔn ˗nu ˈö Adan waa Ɛvö ˈwo kun ˗an ˈgü bhë waa kwa ˗bha ˗nu ˈwaa do, ˈyö sü ꞊dhɛ Zoova ˈti ˗gɔtadhɔpë nu ˗an ˗bha ˈka. Kwa dosɛnŋ ˈnën ˈö˗ nu kwa ˗bha ˈka kë ˈˈdhʋ̈ kö kwa ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn ˗yö ˈto, kwa zuʋ̈ga ˗yö kë ˈˈpuu. (1 Ko. 6:11) ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˗wo ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗to kwa ˗gɔ ˈkɛnpë ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, kwa ˗kë kwa ˗de ˈgü ˈya˗, ˈö ˈˈsuʋ̈ waa ˈlëë˗ ˗nu ˗wo kwa ˗kë ˈpö. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈwɔnyaakësü ˗kɔ ˗yö ʒiö ˗sü ˈka mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ, ˈö ‹kun ʒiö ˗ni ˈgü ʒiaanwo mɛn ˗nu ˈö wo ˈti ˈwɔn yaa ꞊suu ˈö Adan ˗ya kë bhë ˗a kë, ˗an ˗gɔ.› (Wlɔ. 5:14) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗bhɔ ˈwɔnyaakësü ˈka, kwa ˈgü dua ˈyaa ˗mü kö ga ˈkwa˗ ˗ga ꞊dhɛ ˈkwaa ˗mɔn ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˗bha. ˈWɔn yö ˗kɔ yaa ˈö bhë, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗kan ˗a ˗bha. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

Adan waa Ɛvö ˈö ˈwü kwi sɔ ˈdhö ˗an ˗bha ˈlëë˗ ˗ya ˈkpɔ ˗an ˗ta ˗wo ˈgo ˗ni ˈgü Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö.

ˈWɔnyaakësü ˗ya ˗kë ˈö Adan waa Ɛvö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗yö za dɔ ˗an ˗bha, ˈö ˈˈsuʋ̈ waa ˈlëë˗ ˗yö ˗an ˗kë. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 9 ˈgü.)


11. ˗Ya kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈkwaa ˗mɔn ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˗bha, ˈmën dho kwa ˗takun? ˈYö ˈmën kë? (Wlɔmö 6:12)

11 ˈWɔn yaa kë ˗dhii ˗bha ˗kë kwa ˗bha ˗sü ˗wɔn ˈgü, ˈˈtʋ̈ŋ ˈbhaa ˗nu ˈka ˗yö ˗kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈpë ˈkwaa ˗mɔn ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˗bha ˗a ˈdhö. ˗Yö ˗kë ˈzü ꞊dhɛ pë ˈö ˗wo do ˈbhaa «ˈdhö˗ pö ˗ni ˈgü» kwa ˗dhɛ ˈkwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗a ˈdhö. Kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa kwa ˈˈtʋ ˈto ˗wo ꞊suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗bha. ˈMën kë? Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa kwa ꞊kwaa ˈwɔn yaa ˗zü ˗a ‹˗kɔ ˗yö ˗ziö kwa kwi ˗gɔ.› (Wlɔmö 6:12 ˗wo pö.) ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈ ˈwɔnyaakësü ˗zotadhe ˗yö nu ˗ni ˈgü kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈, kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa˗ ˈgüwɔn kë. (Ga. 5:16) Zoova yöö ꞊dede ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ kwa ˗kɔ ˗yö ˗mɔn ˗gban ˗a ˗gɔ ˗sü ˗bha. ˈYaa ˈˈdhʋ̈ ˗be ˗yö ˈti ˗dho ˗a pö kwa ˗dhɛ. (Deut. 30:​11-14; Wlɔ. 6:6; 1 Tes. 4:3) Kwa˗ ˗yö ˈˈpuu ˈka ꞊dhɛ ꞊faan ˗yö kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˈko zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka.

12. ˈKwa˗ ˗ga ꞊dhɛ kwa ˈˈdhiaa ˈyaa Zoova ˈgü ˈzü, ˈmën ˈkwa ˗mɔn ˗a kë ˗sü ˗bha? ˈYö ˈmën kë?

12 Zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗bha ˗kë kwa ˗gɔ ˗sü ˗wɔn ˈgü ˈkwa˗ ˗ga ꞊dhɛ kwa ˈˈdhiaa ˈyaa Zoova ˈgü ˈzü, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ sü ꞊dhɛ ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗bha dhiaŋ ˗zë kwa ˗dhɛ ˗sü ˈdhö. Kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa kwa ˈˈtʋ ˈto ˗a ˗wo ˗bha. ˈMën kë? ˈYö sü ꞊dhɛ Biblö ˗ya ˗pö Zoova ˗ya ˈgüman kwa ˗gɔ. (Ps. 103:​13, 14) Pë ˗nu ˈwo ˗gban kwa ˗bha, Zoova ˗yö ‹˗an ꞊gban dɔ.› ˗A ˈbhaa ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ pë ˗nu ˈö ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗yö mɛn ˈö ˗dhö ˗a ˗blü ˗an kë ˗sü ˗bha. (1 Zan 3:​19, 20) ˈKwa ˈko zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka kwa ˈti˗ ˈgüwɔn yaa kë, kwa ˗dho kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ Zoova ˈwëëdhö. ˈMën kë ˈö dho ga kwa ˈgü ˈˈdhʋ̈?

13-14. Kwa zuʋ̈ˈˈ ˗bha ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɛn ˈnën ˗tɔ kwa ˈˈdhiaa ˈyaa Zoova ˈgü ˗ee? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

13 Pë ꞊plɛ ˈwo yö, Biblö ˗yö ˗an ˗bhokopiʋ̈dhɛ ˗zɔn: ˈWɔn ˈö ˈyaa ˗së ˗a kë ˗sü (kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗de ˈkun ˗a ˗gɔ) waa zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü (ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˈˈkan kwa ˈgü). ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ kletiɛn ˈbhaa ˗nu ˈwo kun Kolɛntö ˗kwɛ ˗këŋ do ˗blɛɛsü ˈgü bhë, ˗an ˗kɔ ˗kun gɔɔn˗ waa gɔɔn˗ ɛɛnˈˈ dhebɔ waa dhebɔ ˗an ˗bha ˈko ˗kun ˈˈnɔnbɔ ˈka ˗sü ˈgü ˈˈdhiʋ̈ ˗be. Pɔdhö ˗ya ˗pö: «ˈPë ˈö mɛ ˈbha ˗nu ˈwo ka kpö ˈgü ꞊dɛɛ ˈwo gun˗ ˈka ˈyö bha.» ˗A ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ˈwɔn ˈwo˗ ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗zo ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˗da ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈzü toŋtoŋdhö ˗ee? ˗Abin, ˈyö sü ꞊dhɛ ˈwɔn yaa ꞊suu ˈö bhë ˗a ˗bho ö zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo. ˈˈKɛɛ kletiɛn ˗nu ˈö ˗an ˗kɔ ˗yö ˗mɔn ˗an ˗de ꞊sɔŋ ˗bha, ˈö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈti ˗an ˗blü ˈwɔn ˗nu kë ˗sü ˗bha bhë ˗an ˈˈdhiaa ˗yö Zoova ˈgü. ˗Yö ˗an ˗sü ꞊dhɛ mɛn ˗nu ‹ˈö ꞊yaa ˗an ˈˈzu› ˗an ˈdhö. (1 Ko. 6:​9-11) Pë do ˈö bhë ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˗kë kwa ˈka ˈpö.

14 Zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈˈpɛpɛ ˈö ˈkwa ˈko zë ˗ni ˈgü ˗a ˈka bhë, kwa ˗kɔ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗ʒiö ˗a ˗gɔ. ˈKö ˗kë ˗ʒianwo ꞊dhɛ ˈkwaa ˗mɔn ˗a ˗bho kwa zuʋ̈ˈˈ ˈgü ˗sü ˗bha, ˗kɔ ˗mɔn ˗de ꞊sɔŋ ˗bha ˗sü ˗dho ˗a kë ˈö ‹ˈkwaa ˗tosɛa kë ˗kɔ ˈö ˗dhi kwa ˗dhɛ ˗a kë ɛɛnˈˈ ˈkwaa ˈwɔn yaa suu ˈˈʋʋ suu ˈö nu kwa ˗gɔ ˗a kë.› (Efɛ. 2:3) ˈKwa˗ pö ˗yö kë ˈˈdhʋ̈, ˈmën dho kwa ˗takun?

KWA ˗DHO ˈTO ˗A ˈˈGBƖƖ˗ ˈKA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?

15. ˈKwa˗ pö ˈkwa ˈto ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗ta, ˈmën kë ˈkwa dho gagade pö kwa ˗de ˗dhɛ?

15 ˈKwa˗ pö ˈkwa ˈto ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗ta, kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˗de ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu dɔ. ˗Kwaa kë kwa ˈsuan˗ ˈka kö ˈkwa ˗dho ˈˈkpënŋ˗ ˗kë kwa ˗de ˗gɔ «꞊suasua ˗nu ˗zun ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˈka.» (Zak. 1:22) ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ mɛn ˈbhaa ˈö we mü ˈgbɛ bhë, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ pö: ‹Mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wo we ˗mü ˈgbɛ ˈwo ˗ʒiö ˈka n ˗ta,› ɛɛnˈˈ ˗an ˗bha we mü ˗kɔ ˗yö ˈya. Mɛn ˈbhaa ˈö mɛn ˈkpee˗ ˈˈbin ˗ga ˈpö bhë ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ dɔ ö ˗bha dhebɔ ˗bha ˈö˗ pö: «N ˗man dhebɔ ˗yö ˗dhɔ ˗zɔn n ˗dhɛ ˗be, n ˈti ˗dho ˗a kë ˈˈdhʋ̈.» ˗Zotakɔ ꞊suu ˈö bhë ˗ya kë kwa ˗gɔ, kwa ˗kɔ ˈti ˗dho ˗mɔn ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˗bha. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈ ˈwɔn ˗ya zë kwa ˗gɔ, ˈkwa ˗dho ˗a pö ꞊dhɛ ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗dhɛ ˗mü. ˗Kwa ˈˈwɩ ˗a ˗bha ꞊dhɛ kwa ꞊dede ˈnën ˈkwa ˈwɔn yaa ˗kë.—Ga. 6:7.

16. ˈKwa˗ pö ˈkwa ˈwɔn ˗së kë, kwa ˗dho kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

16 ˗Ya ˈˈkan kwa ˗de ˗bha ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu dɔ ˗sü ˗bha, kwa dua ˗mü ˈpö kö ˈkwa pë ˈˈpɛpɛ kë ˈkwa ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ. (1 Ko. 9:​26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Piɛ. 1:​15, 16) Pë yaa ˈbhaa ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈgü zoodhö zoodhö waa ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈkwa˗ ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗a ka bhë, ˗kwa ˗an ˈsuan˗ bho. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˈgüdandhe ˈbhaa ˈka ɛɛnˈˈ ˗a ˈgüdandhe ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈö nu kwa ˗ta ˈˈtʋ̈ŋ ɛɛnˈˈ ˈˈlɛlɛ ˈbhaa ˈˈpiʋ̈. Kwa ˈgü ˗ya ga ˈnën ˈkwa ˗kë ˈˈtëëtë, ɛɛnˈˈ ˈkwa dɔ gbeŋ ꞊zinŋgü ˈyö ˗kë kwa ˈka ˈˈdhʋ̈ ˗ee? ˗Kwaa ˈto ˈˈdhiʋ̈ kö ˈkwa kwa ˗de baaˈˈ, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈpë ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa kwa ˗de ˗takpa ˗a ˗gɔ bhë ˈkwa˗ dɔ. ˈˈSanni ˈgüdandhe ˗yö nu kwa ˗ta ˈkwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗dho kë ˗së.—Prov. 22:3.

17. ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö Zozɛfö ˗bha ˈwɔnzuan ˗ya ˗da kwa ˗bha? (ˈWunzüdɔdhɛ 39:​7-9) (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗nu ˗bha.)

17 ˈDhɛ Potifaa ˗bha dhebɔ ˗yö Zozɛfö ˈˈɲaan˗ kun, pë ˈö˗ ˗kë ˗kwaa ˗ga. Zozɛfö ˗yö ˗to ˈˈshia˗ mü ˈö ˗kɔ ˗a ˗dhɛ. (ˈWunzüdɔdhɛ 39:​7-9 ˗wo pö.) ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö˗ ˗da kwa ˗bha? ˈˈSanni Potifaa ˗bha dhebɔ ˗yö ö ˗wo yö ˗a ˗bha, Zozɛfö ˗kun ˗a ˈwɔn dɔ ˗ni ˈgü ˈkpakpadhö ꞊dhɛ ˗dadhepiʋ̈sü ˗yö ˈya˗. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˈˈsanni ˈgüdandhe ˗yö nu kwa ˗ta, kwa dua ˗mü kö ˈwɔn ˈkwa dho ˗a kë ˈkwa˗ dɔ ˈkpakpadhö. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˈwɔn ˗së kë ˗sü ˗dho kë kwa ˗kɔa ˈˈplëëplë, ˈyö sü ꞊dhɛ ˈpë ˈkwa dho ˗a kë ˈkwa˗ ˗ya kwa ˗zo ˈˈpiʋ̈ ˈsaadhö.

Pë ˈˈbin ˗nu: 1. Zozɛfö ˗ya ö ˗bha sɔ ˈto Potifaa ˗bha dhebɔ ˗gɔ ˗yö ꞊duëë ˗ni ˈgü. 2. Kwa ꞊dhegblü wlüünën do ˗yö ˗kɔ ˗ni ˈgü ˈnëndhiëŋ do ˈka ꞊klaŋplöö.

ˈGüdandhe ˗ya nu kwa ˗ta, ˗kwa ˈto mü ˈkwa˗ bho kwa ˗bha ꞊dhɛ Zozɛfö ˈdhö! (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 17 ˈgü.)


‹KWA ꞊DEDE ˗KWA KWA ˗DE ˗GA ˗SË ˈKA›

18. ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö kwa ˗kɔ ˗yö ˗ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ? (2 Kolɛntö 13:5)

18 ˈKwa˗ pö kwa ˗kɔ ˗yö ʒiö zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ, kwa dua ˗mü kö ‹kwa ꞊dede ˈkwa kwa ˗de ˗ga ˗së ˈka› zoodhö zoodhö kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗kɔ ˈkwa ˈwɔn kë ˗ni ˈgü ˗a ˈka ˈkwa˗ dɔ. (2 Kolɛntö 13:5 ˗wo pö.) ˗Ya kë ꞊shiöŋ ˗kwa kwa ˗zotakɔ waa kwa ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˗ga kö ˗a ˗dhɛ ˗nu ˈkwa dho ˗an bho ˈˈgblʋʋ, ˈkwa ˗an bho ˈˈgblʋʋ. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˈkö ˗kë ꞊dhɛ kwa ˗kɔ ˗yö ˗ʒiö ˈgüdandhe ˈbhaa ˗gɔ, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ˈkwa˗ pö: ‹A˗ ˗pö ˗abin ˈˈvaandhö ɛɛnˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈdɛdɛ ˗yö ˗ʒiö ˈa ꞊kun ˗a pö ˈˈdhʋ̈ ˗ee?› ˈKwa˗ yö ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈdɛdɛ ˗yö ˗ʒiö, ˈya ˗dho kë kwa ˗dhɛ ˈya˗. ˗Kwa kwa ˗de ˗takpa ˗ʒian mɛɛnˈˈ. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ˈkwa˗ pö: ‹ˈMën ˈa ˗mɔn ˗a kë ˗sü ˗bha kö ˈa zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü bho n ˗bha ˈˈvaandhö? Trʋʋˈˈ ˗nu ˈö ˈa ˗an kë ni ˈgü bhë ˈnën ˈwo˗ ˗kë ˈö ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ ˗sü ˗kë n ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗ ˗ee? ˈMan ˗kpan pë ˈˈbin yaa ˗bha, a ˗to mü ˈa n ˈˈɲan bho ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee? A˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ n ˗man ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˗sü kö n ˗kɔ ˗yö ˗mɔn n ˗de ꞊sɔŋ ˗bha kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈa kë Zoova ˗dhɛ ˗së bhë, ˗a ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˗ee?›—Ps. 101:3.

19. ˈKwa ˗da ˈwɔn yaa ˈsɛɛn˗ ˗nu ˗ʒian ˗ta, ˈko ˗zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˗sü ˗dho kë kwa ˗kɔa ˈˈgbɩɩ˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

19 Kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈwɔn yaa ˗nu ˈkwa ˗an ˗kë bhë, ˈkwa ˗an ˈsü ˗bhaasü. Biblö ˗ya ˗pö: «Mɛn zuʋ̈ga ˗yö ˈˈkpënŋ˗ ˗kë mɛn ˗gɔ ˈgbɛ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗ta. ˗Yö ˗we ˈwɔn ꞊gban ˗bha.» (Jér. 17:9) Yesu ˗ya ˗pö ˗ʒianwo ꞊dhɛ kwa zuʋ̈ga ˗yö ‹ˈwɔn yaa ˗yökodhiʋ̈ ˗kë.› (Mat. 15:19) ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ mɛn ˈbhaa ˗ya ˈˈkan mɛn ˈkpee˗ ˈˈbin ˗ga ˗sü ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈbhaa ˗ya ʒiö, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ pö mɛn ˈö ö bhɛ ˈˈkpaan ˈka bhë ˗a ˗ga ˗sü ˈyaa ˈya˗, ˈˈkɛɛ ˗a ˗dhɛ ˈö ˈya˗ dosɛnŋ ˈnën ˗tɔ mɛn ˈö ö ˈkpee˗ ˈka. Ɛɛnˈˈ ˗a ˗mɛn ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈö˗ pö ö ˗de ˗dhɛ: ‹ˈKö ˗kë ꞊dhɛ a ˈwɔn ˗dhiisü ˗kë n zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈, n ˈti˗ ꞊dede kë ˈyaa ˈya˗.› Mɛn ˈö ö ˗zota ˈˈdhʋ̈, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ö ‹꞊kwaa ö ˗de ˗zü ˈö˗ ꞊dhɔɔbhaapë ˗nu yaya ˗wo sɔ ˗a ˗ta.› (Wlɔ. 13:​14, NTBL) ˈWɔn ꞊suu ˈö bhë kwa ˗dho ˈˈkan ˗a ˗bha ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Kwa kë kwa ˈsuan˗ ˈka ˗da ˈwɔn yaa ˈsɛɛn˗ ˗nu ˗ʒian ˗ta ˗sü ˗gɔ, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˗kɔ ˗da ˈwɔn yaa ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu kë ˗sü ˈgü.b ˗Kwa ˈˈkan ˈzü ꞊suawɔn ˗nu ˗yökodhiʋ̈ kë ˗sü ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗ya kë kö ˈkwa˗ pö kwa ˗de ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈwɔn ˗nu ˈkwa ˗an kë ˗ni ˈgü bhë ˈwaa ˈya˗ ˗an ˗bha.

20. ˈWɔn ˗së ˗mɛɛn ˈö kwa ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan ˗ni ˈgü ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü? ˈYö ˗takundhe ˗mɛɛn ˈö kwa ˗gɔ ˈpö ꞊dɛɛ?

20 ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈkwa˗ yö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö Zoova ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü, ꞊faan ˗yö kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ. ˗Ya ˈgo mü Zoova ˗bha mɛn ˗wëëzësü ˗wɔn ˈgü, kwa ˈdhaŋ˗ ˗bho ꞊dhɛ ˗tosɛta ˈö ˈyaa ɲën bhë kwa ˗dho ˗a kë ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü. Kwa ˈti ˗dho ˈko zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka ˈzü. Kwa ˗dho Zoova ˗dhɔkë ꞊ʒiaan zuʋ̈gblüdhi ꞊dede ˈgü! ˈˈSanni ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗wo, ˗yö ga ˗sü ˈka kwa ˈgü ꞊dhɛ ꞊faan ˗yö kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˈko zë zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˈka. Zoova ˗ya ˈdhuëë˗ ˈkpɔ kwa ˗bha ˈgüdɔgbɩɩsü ˗bha, kwa ˗kɔ ˗dho ʒiö ˗a ˗gɔ!

Ü ˗DHO ˗A ˗YƆ BƆ ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?

  • ˗Ya kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈkwaa ˗mɔn ˗gban zuʋ̈ˈˈ ˗bhɔ ˈwɔn yaa ˗bha ˗sü ˗gɔ ˗sü ˗bha ɛɛnˈˈ kwa ˈˈdhiaa ˈyaa Zoova ˈgü, ˈmën dho kwa ˗takun?

  • ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö ˈwɔn yaa ˗kɔ ˈya ˗dho ʒiö kwa ˗gɔ?

  • ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö ‹kwa ꞊dede ˈkwa kwa ˗de ˗ga ˗së ˈka›?

ˈˈTAN 122 ˈˈSuʋ̈ ˈya ˗dho kwa kë, ˗kwa dɔ gɛnŋdhö!

a ˈKWA˗ PÖ ˈKWA ˗AN ˈGÜMAN ˗SË ˈKA: Biblö ˈgü ˗wo ˈö ˗kë «ˈwɔnyaakësü» ˈka bhë ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ꞊kwaansü, ˗dadhepiʋ̈sü ɛɛnˈˈ mɛnzësü ˈka. (Ex. 20:​13-15; 1 Ko. 6:18) Biblö ˈˈɲan ˈbhaa ˗nu ˗wo «ˈwɔnyaakësü» ˗zɔn ˈpö ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˈö ˈnën ˗yö bhɔ ˗a ˈka ˈˈkɛɛ kö ˗yö ˈti ˈwɔn yaa gbɛ˗ kë ꞊köŋ bhë ˗a ˈka.

b ˗Kwaa ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ wlüünën ˈö Proverbes 7:​7-23 ˗yö ˗a ˗wɔn ˗blɛɛ bhë ˗yö ˗da ˈwɔn yaa ˈsɛɛn˗ ˗nu ˗ʒian ˗ta ˗blɛɛsü ˈö˗ ˈˈdhiʋ̈ to ˗a yaa ꞊gbɔɔnsü ˈö ˗kë ˈˈɲangüyaa ˈka bhë ˗a ˗ta.

c PË ˈˈBIN ˗NU ˈKLƆƆ˗: Kwaa ˈgü: Kwa ꞊dhegblü wlüünën do ˈö ˗ya ˗sü ˈka kafeyimüdhɛ ˈgü, ˗a ˈˈɲan ˗yö gɔɔn˗ ˗nu ꞊plɛ ˈwo ˗dhɔ ˗zɔn ˗ni ˈgü wo ˈko ˗dhɛ ˗an ˗bha. ˗Kɔ ˗së ˈgü: Kwa ꞊dhegblüdhe do ˈˈɲan ˗yö mɛn ꞊plɛ ˈwo ꞊shɛti mü ˗ni ˈgü ˗an ˗bha.

    Yacouba ˈsëëdhɛ ˗nu (2012-2025)
    Yö ˈˈkpɛɛn
    ˗Dadhɛ
    • Yaoba
    • ˗A ˗gblü
    • ˗A ˈdhɛ ˈü ˗an ˈˈpiʋ̈
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yökëtamɛn ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈtɔŋ˗
    • "Dhɛ ˗to 'wɔn ˗ta 'tɔŋ˗
    • ˈˈDhɛ ˗to ˈwɔn ˗ta ˗sü ˈˈslö ˗nu
    • JW.ORG
    • ˗Dadhɛ
    ˗A ˗gblü