ˈWƆN ˗GƆ 32
˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ya yö züdɔ!
˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗yö yö züdɔ dhaŋ˗ ˈgü ˗kwɛ 1914 ˈka. Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˈˈsɛkɔɔnsü ˈˈdhiʋ̈to ˈˈtʋ̈ŋ zü ˗yö ˗dɔ ˗kwɛ ˈö bhë ˗a ˈka. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Pë ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö, ˈwɔn ˗nu ˈwo kë ˗ni ˈgü ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ꞊dɛɛ waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈˈta ˗kɔ ˗nu ˈö ˗an zü ˗yö dɔ ˗kwɛ 1914 ˈka bhë, ˗kwa ˗an ˗ga.
1. ˗Mën ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗an to ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˗an pö?
ˈSëëdhɛ ˗be ˈö Biblö ˈgü ˈwo˗ ˗dhɛ Daniel bhë, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho ˗ya mɛn ꞊kɔɔnsü ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈwo˗ ˗dhɛ «ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ» bhë ˗a ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈgü. (Daniel 4:16, 17) ˈDhɛ ˗kwɛ këŋ ꞊va ˗wo ˗ʒiö ˈö Yesu ˗yö nu ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ do ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗wɔn ˗blɛɛ ˈö˗ ˗dhɛ ‹ˈˈsɛ ˈˈwɛɛ ˈgü ˗mɛ ˗nu [...] ˗bha ˈˈtʋ̈ng ˈö ˗Zlan ˗ya ˗ya.› (Dhukö 21:24) Kwa ˗dho ˗a yö ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˗to ˗kwɛ 1914 ˗ta.
2. ˈÖ go ˗kwɛ 1914 ˗bha ˈö yö ˗a ˈka ꞊dɛɛ ˗bha, ˗mën ˗nu ˈwo kë ˗ni ˈgü ˈˈkpɔnŋ ꞊taa?
Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wa dhɛɛˈˈ ˗kpɔ ˈwo˗ pö «꞊duakëpë ˗mlë ˈyö dho kë kö ˗yaan ü bha nu ˗yi waa˗ ˈkpongtaadhɛ ˈdhiötoyi ˗an ˗zɔn?» (Matiö 24:3 NTBL) Yesu ˗ya ˗daa ˗kë ˈö˗ pö ˈya ˗ya ˗gblüdëdhɛ kë ˗sü ˗bha dhaŋ˗ ˈgü, ˈwɔn ˈgbɩɩ˗ ꞊va ˗dho kë ˈˈkpɔnŋ ꞊taa. ˗A ˈbhaa ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ ˗gblü ˗nu, din˗ ˗nu waa ˈˈsɛ ˗bha ꞊ziisü ˗nu. (Matiö 24:7 ˗wo pö.) Biblö ˗ya ˗pö ˈzü ꞊dhɛ «ˈˈkpʋŋtaadhɛ yën ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü» mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈˈta ˗kɔ ˗dho ˗tosɛta kë «ˈgbɩɩ˗». (2 Timote 3:1˗5) ˈÖ go ˗kwɛ 1914 ˗bha ˈö yö ˗a ˈka ꞊dɛɛ ˗bha, ˗kɔ ˈö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗ya kë ˗a ˈka ˈyö bhë.
3. ˈDhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗yö yö züdɔ dhaŋ˗ ˈgü, ˈmën ˗kë ˈö ˗tosɛta ˗yö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈkpɔnŋ ꞊taa?
ˈDhɛ ˈö Yesu ˗yö ˗ya ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗gɔdhiʋ̈ dhaŋ˗ ˈgü, ˗a ˗dhɛ yö ˈti ꞊gɔɔ ˈyö ˗gblü ˗da Sɔtraan waa ˗zuu yaa ˗nu ˗an ˗ta. ˗A ˗gblü yö ˈti dhi Sɔtraan ˗gɔ. Biblö ˗ya ˗pö ˈyö «ˈwo waa˗ ˗bha ˗mɛ ˗nu ˗a ˗nu ˗zuö ˈˈkpʋng ꞊taa.» (˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 12:9, 10, 12) Sɔtraan ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ö ˈgü ˗dho shiʋ̈ˈˈ. ˗A ˈwɔn ˗yö ˗shiö ˗sü ˈka ˗a ꞊dhɛ ꞊dedewo. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗yö ˈwɔn yaa ꞊va ꞊dede kë ˗ni ˈgü ˈˈkpɔnŋ ꞊taa. ˈPë ˗kë ˈö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗ya kë ˈyaa˗ ˈyö bhë. ˈˈKɛɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗dho ˈwɔn ˗nu bhë ˗an ꞊gban ˈˈɲanbhɔ.
˗KAA ˈˈPIƲ̈ ˈPƆN
Pë ˗nu ˈwo˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ya yö züdɔ ˗kwɛ 1914 ˈka waa ˗kɔ ˈö ˗gban ˗a ˈka kwa ˗bha, ˗kwaa ˗ga.
4. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö Biblö ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ˗wɔn pö, ˗a dhʋʋŋˈˈ ˗kɔ ˈö ˗puö ˗kwɛ 1914 ˗ta.
Nabukodonozɔ ˈö ˗kë Babidhɔnö ˗Gblüdë ˈka ꞊kwɛŋzü bhë, ˗Zlan ˗yö ˈwɔn ˈö ˗dho kë ˈˈdhiʋ̈ ˗a ˗zɔn ˗a ˗dhɛ ˈˈɲɛɛn ˈgü. ˗A ˈˈɲɛɛn ˈö bhë waa- ˗gɛn ˈö Daniɛdhö ˗ya pö, ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ ˗yö ˗gban Nabukodonozɔ yö ꞊dede waa ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗an ˗bha.—˗Ka Daniel 4:17 ˗wo pö.a
˗Ka Daniel 4:20˗26 ˗an ˗wo pö, kö ˈka ˗gban tablo bhë ˗a ˗ta kö dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˈka ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
(1) ˗Mën ˈö Nabukodonozɔ ˗ya yö ˈˈɲɛɛn ˈö bhë ˗a ˈgü?—˗Kaa ˈˈɲan ˈsɛɛn˗ 20 waa˗ 21 ˗ga.
(2) ˗Mën ˈwo˗ ˗kë ˈˈdhü ˈö bhë ˗a ˈka?—˗Kaa ˈˈɲan ˈsɛɛn˗ 23 ˗ga.
(3) ˗Mën ˈö ˗kë ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈwo bhë ˗an ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈgü?—˗Kaa ˈˈɲan ˈsɛɛn˗ 26 ˗ga.
ˈˈDhü ˈö ˈˈɲɛɛn ˈö bhë ˗a ˈgü waa ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗an ˗gbankwëëdhɛ.
ˈPË ˗ZLAN ˗YA TO ˈˈDHIƲ̈ ˈÖ˗ PÖ (Daniel 4:20˗36)
˗Gblüdëdhɛ
(1) ˈˈDhü ˈkpikikpiki
˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈tosü
(2) «˗Ka ˈˈdhü ˈö bhë ˗a bɔ» kö «ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ» ˗wo ʒiö.
˗Gblüdëdhɛ ˗bha ˗yö ö pin˗ ˈgü ˗sü
(3) «Ü ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗dhö ˗lo ü ꞊kwɛɛ˗.»
˗Zlan ˗Wo ˈö˗ to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö bhë ˗a ˗bha ˗yokodhiʋ̈sü ˗blɛɛsü ˈgü . . .
(4) De ˈö ˗tɔ ˈˈdhü ˈö bhë?—˗Kaa ˈˈɲan ˈsɛɛn˗ 22 ˗ga.
(5) ˗A ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˗to ˈˈtʋ̈ŋ ˈnën ˈbhaa ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?—˗Ka Daniel 4:29˗33 ˗an ˗wo pö.
(6) ˗Mën ˈö ˗kë Nabukodonozɔ ˈka «ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ» ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈgü?—˗Ka Daniel 4:34˗36 ˗an ˗wo pö.
˗A ˗YÖKODHIƲ̈SÜ ˗BLƐƐSÜ
˗Gblüdëdhɛ
(4) Nabukodonozɔ, Babidhɔnö ˗gblüdë
˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈tosü
(5) ˗Dhɛ ˈö ˗kwɛ 606 ˗wo ˗ʒiö K.Y.B. ˈyö so ˗yö Nabukodonozɔ kun ˈö yö ˈti ˗mɔn ˗gblüdëdhɛ kë ˗sü ˗bha ˗kwɛ ˈˈsɔɔplɛ ˈˈpiʋ̈.
˗Gblüdëdhɛ ˗bha ˗yö ö pin˗ ˈgü ˗sü
(6) Nabukodonozɔ ˗bha so ˗yö ˗bo ˈö ˗ya ˗gblüdëdhɛ kë ˗sü ˗bha ˈzü.
˗Zlan ˗Wo ˈö˗ to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö bhë, ˗a ˗bha ˗yökodhiʋ̈sü ꞊plɛ ˗naan ˈgü . . .
(7) ˗Mën ˈö ˗tɔ ˈˈdhü ˈö bhë?—˗Ka 1 Chroniques 29:23 ˗wo pö.
(8) ˗Gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˗to ˈˈtʋ̈ŋ ˈnën ˈbhaa ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö Yesu kun ˗a ˈka ˈˈsɛ ˗ta bhë kö ˗gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗yö ꞊kun ˈwü ˗sü ˈka?—˗Ka Dhukö 21:24 ˗wo pö.
(9) ˗Gblüdëdhɛ ˈö bhë ˗a zü ˗yö ˗dɔ ˈzü ˈˈmɛn? ˈˈTʋ̈ŋ ˗mɛɛn ˈka?
˗A ˗YÖKODHIƲ̈SÜ ꞊PLƐ ˗NAAN
˗Gblüdëdhɛ
(7) ˗Gblüdë ˗nu ˈwo kun Izraɛdhö, ˈö ˈwo ˗kë ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ blɛɛnˈˈ ˈka ˈˈkpɔnŋ ꞊taa
˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈tosü
(8) Zedhizadhɛmö ˗dhɛ ˈgü ˗yö ˗shiʋ̈, ˈö ˗gblüdë ˈˈwɛɛ bha ˈyii kë mü ˗kwɛ 2.520 ˈˈpiʋ̈.
˗Gblüdëdhɛ ˗bha ˗yö ö pin˗ ˈgü ˗sü
(9) Yesu ˗yö ˗ya ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗gɔdhiʋ̈ dhaŋ˗ ˈgü.
ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈö bhë ˗kwɛ ꞊dhɛ ˗mü?
Biblö ˈˈɲan ˈbhaa ˗nu ˗wo kwa ˗takun kö ˈkwa˗ ˈˈɲan ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˗nu ˈgüman. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ ˗ya ˗pö ˗kwɛ ˗yaaga waa ö ˈgbu [ɛɛnˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˗yaaga waa ö ˈgbü] ˈnën ˗tɔ ˗dhɛkpaɔyi 1.260. (˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 12:6, 14) ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈö bhë ˈyö ˗tɔ ˗dhɛkpaɔyi 1.260 ˗gwaa ꞊plɛ ɛɛnˈˈ ˗dhɛkpaɔyi 2.520. Biblö ˈgü, ꞊ya kë ꞊shiö ˗wo ˗kwɛ do ˗dhɛ ˗dhɛkpaɔyi do. (Ézéchiel 4:6) ˗A ˗wɔnzuan do ˈnën ˈö ˗tɔ ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈö Daniel ˈsëëdhɛ ˈgü bhë. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈö bhë ˈyö ˗tɔ ˗kwɛ 2.520.
5. ˈÖ go ˗kwɛ 1914 ˗bha ˈö yö ˗a ˈka ꞊dɛɛ ˗bha, ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗ya ˈgo ˈˈgblʋʋ.
ˈWɔn ˗nu ˈö ˈkwa ˗dho ˗a ˈˈsuanbho ˗an ˗bha ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ꞊dhɛ Yesu ꞊ya kë ˗Gblüdë ˈka dhaŋ˗ ˈgü, ˗yö ˗an ˗to ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˗an ꞊blɛɛ. ˗Ka Dhukö 21:9˗11 ˗an ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
Pë ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗we ˗an ˈka bhë, ˗a ˗mɛɛn ˈü˗ yö ˗ni ˈgü ꞊dɛɛ?
Mɛn ˗nu ˈˈtakɔ ˈö ˗dho kë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha mɛnkɔɔnsü ˈˈdhiʋ̈to ˈˈtʋ̈ŋ ˈka, bɔmɛn Pɔdhö ˗ya ˗blɛɛ. ˗Ka 2 Timote 3:1˗5 ˗an ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
Mɛn ˗nu ˈˈtakɔ ˈö Biblö ˗yö ˗an ˗wɔn ꞊blɛɛ bhë, ˗a ˗mɛɛn ˈö ü ˈˈɲan ˈdhö˗ ˗bha?
6. ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗bha ˈˈsɛkɔɔnsü ˗yö kwa ꞊faan ˗dɔ ˈwɔn ˗nu kë ˗sü ˗bha.
˗Ka Matiö 24:3, 14 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
Yö ꞊bhlëësü ˗mɛɛn ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ya yö züdɔ?
Yö ꞊bhlëësü ˈö bhë ü ˗dho ü ˗kɔ ˗da ˗a ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ya yö züdɔ ˈsaadhö. ˗A ˈˈtʋ̈ŋ ꞊ya ˈto ꞊klöö˗ kö ˗yö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗todhʋ̈sü ꞊kɔɔn. ˗Ka Eblö 10:24, 25 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ «ˈˈtʋ̈ng ꞊ya ꞊tëng ꞊dedewo» bhë, ˈmën mɛn ˈö ˈdhö ˗a dua ˈdhö ˗mü kö ˗ya kë?
Pë ˈö ˗dho mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗takun kö ˗wo dha ˈbha˗ dɔ, ˗mën ˈö ˗dho ü ꞊faanmën ˗a kë ˗sü ˗bha?
MƐN ˈBHA˗ ꞊MƆƆN˗ ˗BHA ˈÖ Ü DHƐƐˈˈ KPƆ ꞊DHƐ: «ˈMën ˗kë ˈö Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wo ˗kwɛ 1914 ˗wɔn ꞊blɛɛ ˈgbɛ?»
ˈMën ˈü ˗dho ˗a pö ˗a ˗dhɛ?
˗A ˈDHƐ TO KWA ˈˈƝAAN
Pë ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗an to ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˗an ꞊blɛɛ waa ˈwɔn ˗nu ˈwo kë ˗ni ˈgü ˈˈkpɔnŋ ꞊taa, ˗wa ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ya yö züdɔ. Kwa ˗dho ˗a ˗zɔn ꞊dhɛ kwa kwa ˗zo ˗yö ˗a ˗dhɛ ˗a ˗wɔn ˗blɛɛ mɛn ˗nu ˗dhɛ ˗sü waa ˗nu ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta ˗sü ˈka.
˗Zobuödhe
ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ ˈö ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lomɛn Daniɛdhö ˗ya ˈto ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ˗wɔn ꞊blɛɛ bhë, ˗mën ˈö ˗kë ˗a ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈgü?
ˈMën ˗kë ˈü dhaŋ˗ bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ꞊dedewo ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗yö yö züdɔ ˗kwɛ 1914 ˈka?
Ü ˗dho ˗a ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ü ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˈkpakpadhö ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗ya yö züdɔ?
˗AN ˗GA ˈPÖ
ˈÖ go ˗kwɛ 1914 ˗bha ˈö yö ˗a ˈka ꞊dɛɛ ˗bha, ˗kɔ ˈö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗yö ˈgo ˗a ˈka ˈˈgblʋʋ, ˗kwɛzlanbhomɛn ˗nu waa ꞊klaŋ ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˗wa ˗blɛɛ. Pë ˈwo˗ pö ˗a ˗ga.
Pë ˈö Matiö 24:14 ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö bhë, ˗kɔ ˈö gɔndë do ˗bha ˗tosɛta bho ˗a ˈka ˈˈgblʋʋ, ˗a ˗ga.
Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ pë ˈö Daniel ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 4 ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö pö bhë, ˗yö ˗gban ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗bha? ˗A ˗yɔ ˗ga.
˗Mën ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ «ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈsɔɔplɛ» ˈö Daniel ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 4 ˗ya ˗wɔn ꞊blɛɛ bhë, ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˗ta ˗kwɛ 1914 ˈka? ˗A ˗yɔ ˗ga.