ˈWƆN ˗GƆ 42
˗Mën ˈö Biblö ˗ya pö ˈkosüsü waa ꞊kɛgbɔɔdhɛ ɛɛnˈˈ ˈˈkwiaadhɛ ˗an ˗bha?
ˈˈSɛ ˈbhaa ˗nu ˈgü, mɛn ˗nu ˗wo wo ˗zota ꞊dhɛ ˈmɛn dhe ˈyaa˗ ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈyaa gwaan˗ ˗bha, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö kë zuʋ̈gblüdhi ˈgü. ˈˈKɛɛ mɛn ˗nu ˈö ˗wa wo ˈkosü, zuʋ̈gblüdhi ˈyaa ˗a mɛn ˈbhaa ˗nu ˗gɔ ˈˈkɛɛ kö ꞊kɛgbɔɔ ˈbhaa ˗nu ˗zë ˗wo zuʋ̈gblüdhi ˈgü. Biblö ˗ya ˗pö dhesüsü ɛɛnˈˈ gwaan˗ kpɔ ˗sü waa ˗kë ꞊kɛgbɔɔ ˈka ˗sü ˈwo bhë, ˈwo ˗Zlan ˗bha gbɔɔdhe ˈka.
1. ˈMɛn dhe ˈyaa˗ ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈö ˈyaa gwaan˗ ˗bha, ˈwɔn ˗së ˗mɛɛn ˈö˗ ˗gɔ?
Biblö ˗ya ˗pö: «ˈMɛ ˈö ö dhiyɔɔ sü ˗ya ˗kë ˗së. ˈˈKɛɛ ˈmɛ ˈyii ö ˗bha ˈsü ˈpö kö ˗ya ˗kë ˗së ˈö ˗ziö mü.» (1 Kodhɛngtö 7:32, 33, 38 ˗wo pö) ˗Mën kë ˈö Biblö ˗ya pö mɛn ˈö dhe ˈyaa˗ ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈö ˈyaa gwaan˗ ˗bha «˗ya ˗kë ˗së ˈö ˗ziö mü»? Kletiɛn ˈö ꞊kɛgbɔɔ ˈka ɛɛnˈˈ ˈö ˈyaa gwaan˗ ˗bha, ˗potaadhe waa ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˗wa ˗gɔ kö ˗yö ˈwɔn ˗së ꞊va kë. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ö ˗bha ˗zlanwopösü ˗dadhiʋ̈, ˈö dho ˈö ˗ya ˈˈsɛ ˈˈwɛɛ ˈgü kö ˗yö ˗zlanwopö. ˈˈKɛɛ ˗a ˈdhɛ ˗së ꞊dedewo ˈyö ˗tɔ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va ˗ya ˗gɔ kö ˗yö waa Zoova wo ˗bha ˗mlɛɛn ˗gɛn ˗gban.
2. Dhe waa ö ꞊gɔn ˈwo wo ˈkosü ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈, ˈwɔn ˗së ˗mɛɛn ˈwo˗ ꞊slɔɔ ˗a ˈgü?
Mɛn ˗nu ˈwo wo ˈkosü, ˗an ˗bha ˈwɔn ˗së ˗nu ˗wo ˗dhö ˈpö. Biblö ˗ya ˗pö: «Mɛn ꞊plɛ ꞊fiëë ˗dhö mɛn do ˗bha.» (Ecclésiaste 4:9) Dhe waa ö ꞊gɔn ˈwo Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, wo ꞊dede ˗wo Biblö ˈˈɲan ö bhë ˗a ˗yö gagade ˈka. Mɛn ꞊plɛ ˗wa wo ˈkosü kwi ˈˈdhiʋ̈, kö ˗wa wo ˗wo ˗bhö ꞊dhɛ wo ˗dho wo ˈko ˗nu ꞊bhlëë ˗ya, ˈö ˈwo wo ˈko ˗nu ˗dhɔkë. ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˈwaannu ꞊dedewo ˈö ˈwo ˗kë wo ˈko ˈˈpiʋ̈ wo ˈflëëgü ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka mɛn ˗nu ˈö wo ˈti wo ˈkosü ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ ˗an ˗ta. ˗Ya ˗kë ˈö ˗an ˗bha ˈnën ˗nu ˗wo ˗gla ˈkɔdhi ˗tiaandhö ˈgü wo ˈflëëgü.
3. Zoova ˗yö ˈkosüsü ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
˗Dhɛ ˈö Zoova ˗yö dhe waa gɔɔn˗ ˗blɛɛsü ˗kɔdhɛ ˗da wo ˈko ꞊kwɛɛ˗ ꞊kwɛŋzü, ˗ya ˗pö: «Gɔɔn˗ dho kan ö dhe waa˗ ö dë ˗an ˗bha, kö waa˗ ö bɔɔ ˗waan ˗klu wo ˈkuë˗.» (ˈWunzüdɔdhɛ 2:24) Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö dhe waa ö ꞊gɔn ˗an ˗dhɔ ˗yö ˗an ˈko kë, kö ˗wo ˗klu ˗wo ˈkwëë˗, ˗yö ˈdho ˗yö yö˗ ˈka ˗an ga ˗yi ˗bha. Pë dosɛnŋ ˈö˗ ˗wɔn ˈgü ˈö ˗wɩ ˗a ˗bha kö dhe waa ö ꞊gɔn ˗wo ˈgo wo ˈko ˗gɔ ˈyö ˗tɔ ˗a mɛn do ˗bha niënŋsü. Mɛn ˈö˗ ꞊gɔn ɛɛnˈˈ ˗a ˗bha dhebɔ ˗ya to ˈö ꞊niënŋ, ꞊ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ˈto ˗a ˈˈpiʋ̈ ɛɛnˈˈ ˗yö ˗dho ˗a bho ˈˈblü, Zoova ˗yö ö ˗kwaa ˗a ˗zü kö ˗a ˗dhɛ ˈö ˗dhi ˗a ˗dhɛ ˗ya kë.a (Matiö 19:9) Zoova ˈyaa ˈˈwɩ ˗a ˗bha kö kletiɛn ˗yö dhe ꞊va ˈsü.—1 Timote 3:2.
˗KAA ˈˈPIƲ̈ ˈPƆN
ˈPë ˈö ꞊kɛgbɔɔ ˗nu ɛɛnˈˈ mɛn ˗nu ˈö ˈwaa gwaan˗ ˗bha waa ˈkosümɛn ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ ˗kë kö ˗wo zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ, kö ˗wo Zoova zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗da, ˗kwaa ˗ga.
4. ˗Bhö ˈwɔn ˗së ꞊dede kë ü ˗bha ꞊kɛgbɔɔdhɛ ˈgü.
Yesu ˗bha ˈka, ꞊kɛgbɔɔdhɛ ˈö bhë, gbɔɔdhe ˗së ˗mü. (Matiö 19:11, 12) ˗Ka Matiö 4:23 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
˗Kɔ mɛɛnˈˈ ˈö Yesu ˗yö ö Dë ˗dhɔkë ˗a ˈka, ˈö ˗wɔn ˗së ˗kë ˗a ˈka ˈpö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ ö ˗bha ꞊kɛgbɔɔdhɛ ˈgü?
Kletiɛn ˗nu ˈö dhe ˈyaa ˗an ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈö ˈwaa gwaan˗ ˗bha, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ ꞊dhɛ Yesu ˈdhö ˈpö. ˗Kaa VIDEO ˗ga, kö dhɛɛˈˈ ˈö ˈˈshia bhë ˈka˗ ˗yɔ mɛɛnˈˈ.
˗Mën ˗nu ˈö kletiɛn ˗nu ˈwo ꞊kɛgbɔɔ ˈka ɛɛnˈˈ ˈö ˈwaa gwaan˗ ˗bha ˈwo ˗dho ˗a kë kö ˗wo Zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ?
Ü˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗ee?
˗Kwɛ ˈö kwa ˗dho yö ˗a ˗bha kö ˈkwa dhe ˈsü ɛɛnˈˈ kö ˈkwa gwaan˗ ˈkpɔ, Biblö yö ˈti pö kpɛnŋdhö. ˈˈKɛɛ ˗ya ˗pö ꞊dhɛ mɛn ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈö dhe ˈsü ɛɛnˈˈ ˈö gwaan˗ ˈkpɔ, ˗a dua ˗mü kö ˗yö ˗dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan kö «ˈˈtʋ̈ŋ ö dhe ˗wɔn ɛɛnˈˈ gɔɔn˗ ˗wɔn ꞊faan ˈdhö ˈka ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ˗a ˈgü» bhë, ˗yö ʒiö. ˈYö ˗tɔ ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka, dhe ˗wɔn ɛɛnˈˈ gɔɔn˗ ˗wɔn ꞊faan ˈö bhë ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˗kë ˈö wlüünën ˈyaa ˈwɔn ˗bhokoo yö ˗së ˈka.—1 Kodhɛngtö 7:36, NWT.
5. Dhe ˈü ˗dho ˗a ˈsü ɛɛnˈˈ ˈmɛn ˈü ˗dho gwaan˗ ˈkpɔ ˗a ˗gɔ, ü ˗kɔ ˈˈyɛ ˗a ˗bha ü ˈsuan˗ ˈka.
Ʒiaan ˗nu ˈö ˈkwa ˗dho ˗da ˗an ˗ta kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü ˈö ˗an ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo bhë, ˗a do ˈnën ˈtɔ˗ ˗kwa ˗kɔ ˗yɛ ˈmɛn ˈö dho kë kwa ꞊gɔn ɛɛnˈˈ ˗kwa ˗bha dhebɔ ˈka ˗a ˗bha ˗sü. ˗Ka Matiö 19:4-6, 9 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈMën ˗kë ˈö kletiɛn dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö ö ˗zota ˗së ˈka ˗be, kö ˗yö ꞊kun dhe ˈsü ɛɛnˈˈ gwaan˗ ˈkpɔ?
Gɔɔn˗ ˈö ˈkwa dho ˗ya ˗a ˗gɔ ɛɛnˈˈ dhebɔ ˈö ˈkwa dho ˗a ˈsü bhë, ˈˈklʋʋsë ˗nu ˈö ˈkwa dho ˗a mɛɛnˈˈ ˗a ˗mɛn ˈˈpiʋ̈, Biblö ˗yö kwa ˗takun kö ˈkwa ˗an dɔ. ˗A ˈdhɛ ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo ˈyö ˗tɔ Zoova ˗dhɔ dua ˗mü kö ˗ya ˗mɛn kë.b ˗Kaa 1 Kodhɛngtö 7:39, waa 2 Kodhɛngtö 6:14 ˗an ˗wö pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈMën ˗kë ˈö Zoova ˗dhɔkëmɛn dosɛnŋ ˈnën ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ ˈsü dhe ˈka ɛɛnˈˈ kö ˈkwa gwaan˗ ˈkpɔ ˗a ˗gɔ?
Kö Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗yö mɛn ˈö ˈyaa Zoova ˗dhɔkë ˗a ˈsü dhe ˈka ɛɛnˈˈ kö ˗yö gwaan˗ ˈkpɔ ˗a ˗gɔ, ˗yö ˗kë Zoova ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
Wü ꞊plɛ ˈö ˗an ꞊faan ˈyaa do kö ˗wo ˗an ˗gɔ ˗klu ˈkwëë˗, ˗an ꞊gban ꞊plɛ ˗dho saanˈˈ ˗sü. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, kletiɛn ˈö mɛn ˈö ˈyaa Zoova ˗dhɔkëmɛn ˈka ˗a sü dhe ˈka ɛɛnˈˈ ˈö gwaan˗ kpɔ ˗a ˗gɔ, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊va ꞊slɔɔ ˗a ˈgü.
6. Zoova ˗bha ˈwɔnyökɔ ˈö ˗gban dhesüsü ɛɛnˈˈ gwaan˗ ˈkpɔ ˗sü ˗bha, ˗yö kë ü ˗gɔ.
Izraɛdhö ˈˈsɛ ˈgü ꞊kwɛŋzü, mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wo ˗gban wo ˗de ˗bha ˈwɔnyökɔ ˗ta ˈö ˈwo dhe bho ˈˈbü. ˗Ka Malachie 2:13, 14, 16 ˗an ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈMën ˗kë ˈö dhe bho ˈˈbü ˗sü ˈö ˈˈwlaa˗ ˗wɔn ˗nu ˈgü, ˗a ˗san ˗yö Zoova ˗kë?
Niënŋsü waa dhe bho ˈˈbü ˗sü ɛɛnˈˈ ˗go gwaan˗ ˗bha ˗sü ˗wo ˗nu ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊va ˈka mɛn ˈö˗ ꞊gɔn ɛɛnˈˈ ˗a ˗bha dhebɔ ˗ya to waa ö ˗bha ˈnën ˗nu ˗an ˗ta.
˗Kaa VIDEO ˗ga, kö dhɛɛˈˈ ˈö ˈˈshia bhë ˈka˗ ˗yɔ mɛɛnˈˈ.
꞊Ya kë ꞊dhɛ ü ꞊gɔn ɛɛnˈˈ ü ˗bha dhebɔ ˈyaa Zoova ˗dhɔkëmɛn ˈka, ü dho ˗a kë ꞊dhɛ kö ü ˗bha ˈkɔdhi ˗yö ˈwaannu?
7. Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö ˗gban ˈkosümɛn ˗nu ˗bha, ˗a ꞊bhlëë ˗ya.
Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö ˗gban ˈkosümɛn ˗nu ˗bha bhë ˗a ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗sü ˈyaa ˈˈplëëplë.c ˈˈKɛɛ ˈmɛn ˈö ö ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈö˗ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ ˗a ˗bha. ˗Kaa VIDEO ˗ga.
˗Ka Eblö 13:4 ˗wo pö NTBL, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
Ü ˗bha ˈgü Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈkosüsü ˗bha bhë, ˗wo ˗së ˗ee? ˈMën ˗kë ˈü˗ pö ˈˈdhʋ̈?
ˈˈSɛ ꞊vadhɛ ˈgü, ˈˈsɛgɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˗wo dhe ˈsü ˗kɔ waa dhe bho ˈˈbü ˗kɔ ˈtɔŋ˗ ˗nu ˗ya. Zoova ˗ya ˗pö ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dhɛ ˗wo ˈtɔŋ˗ ˗nu bhë ˗an ꞊bhlëë ˗ya. ˗Ka Titö 3:1 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈka ka ˈkosü ˈsaadhö, ˗a ˈkosü ˈsëëdhɛ ꞊dede ˗yö ka ˗gɔ ˗ee?
MƐN ˈBHA˗ ꞊MƆƆN˗ ˗BHA ˈÖ Ü DHƐƐˈˈ KPƆ ꞊DHƐ: «Ö ˈkosü ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ ˗sü bhë ˈˈgbɩɩ˗ ˗dhɛ ˗mü ˗ee? Mɛn ꞊plɛ ˈö wo ˈti wo ˈkosü ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo ˗ya wo ˈko ˗gɔ ˗ee?»
Ü ˗dho ˗a ˗yɔ bɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
˗A ˈDHƐ TO KWA ˈˈƝAAN
˗To ꞊kɛgbɔɔ ˈka ˗sü, dhe ˈsü ˗sü ɛɛnˈˈ gwaan˗ ˈkpɔ ˗sü, ˗an ꞊gban ˗wo Zoova ˗bha gbɔɔdhe ˈka. Mɛn ˈö ˗ya dhe ˈsü ɛɛnˈˈ ˗ya gwaan˗ ˈkpɔ waa mɛn ˈö ꞊kɛgbɔɔ ˈka ˗an ˗gban ꞊wa ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, ˗an zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗yö ˗da.
˗Zobuödhe
ˈMɛn ˈö dhe ˈyaa˗ ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈö ˈyaa gwaan˗ ˗bha, ˗yö ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö ˗yö ö ˗bha ˗tosɛta din˗ yö?
ˈMën ˗kë ˈö Biblö ˗ya pö ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔkëmɛn dosɛnŋ ˈnën ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ ˈsü dhe ˈka ɛɛnˈˈ kö ˈkwa ˗ya ˗a ˗gɔ?
Biblö ˗ya ˗pö ˗mën dosɛnŋ ˈö ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈwo dhe bho ˈˈbü ɛɛnˈˈ ˈö ˈwo go gwaan˗ ˗bha ˗a ˗wɔn ˈgü?
˗AN ˗GA ˈPÖ
Biblö ꞊yaa˗ pö ˗ya ‹˗bhɛa ˗Zlan ˗dhɛ ˗mɛ› ˗gɔ ˗sü, ˗a ˗gɛn ˈnën ˈtɔ˗ ˗mën? ˗A ˗yɔ ˗ga.
«Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˗wa kpɔ» (˗Kwɛ 2004 Ʒue 1 ˗bha ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn)
˗Dhioo ˗së ˗nu ˈwo ˗gban ö ˈko ˗ga ˗sü waa ö ˈkosüsü ˗bha, ˗an ˗ga video ˈˈpian ꞊plɛ ˈwo yö ˗an ˈgü.
Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ kwa ꞊dhegblü do ˈö ö ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ö ˗bha ˗tosɛta bho ˈˈgblʋʋ ˗a ˗bha. ˗Kɔ ˈö ˗kë ˗a ˈka, ˗a ˗ga.
ˈˈSanni ˈkwa ˈgo gwaan˗ ˗bha ɛɛnˈˈ kö ˈkwa dhe bho ˈˈbü, ˗mën ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈgü ˗be?
«‹ˈPë ˈö ˗Zlan ꞊yaa˗ ꞊nëng ˈkwëë˗ bha›, ˗a ꞊bhlëë ˗ya» (˗Kwɛ 2018 Desanblö ˗bha ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn)
a ˗Bhö Kpɔɔˈˈ ˗Zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn 4 ˗bha kö ˈpë dhe waa ö ꞊gɔn ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ꞊kankwëë˗ ˗a ˗wɔn ˈgü ˈˈkɛɛ kö ˗a mɛn do yö ˈti niënŋˈˈ ˈü˗ dɔ.
b ˈˈSɛ ˈbha ˗nu ˈgü, ˈnënmɛn ˗nu ˈnën ˈwo dhe ɛɛnˈˈ gɔɔn˗ ꞊mɛɛn wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ. Kletiɛn ˈö ˈˈsɛ suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü ꞊yaa˗ pö ˈö dhe ɛɛnˈˈ gɔɔn˗ mɛɛnˈˈ ö ˗bha ˈnën ˗dhɛ, ˈmɛn ˈwëëga ˈdhö˗ ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈtɔmɛn ˈyaa ˈnën ˈö˗ ꞊mɛɛn. Mɛn ˈö Zoova ˗dhɔ ˗ya ˗kë ꞊dedewo ˈyö˗ ꞊mɛɛn ö ˗bha ˈnën ˗dhɛ.
c Mɛn ˈü˗ ˈˈpiʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö yö ˗a ˈgü bhë, ꞊ya kë ꞊dhɛ ka ˈti ka ˈkosü ˈsü ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈, ü ˗bha ˗go ˗a ˗gɔ ˗sü ɛɛnˈˈ ü ˗bha ˗to ˗a ˗gɔ ˗sü kö ˈka ka ˈkosü ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ bhë, ˗yö ˗dho ˈsü bhi ꞊dede ü ˗bha.