ˈWƆN ˗GƆ 50
Kwa ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö kwa ˗bha ˈkɔdhi ˗yö ˈwaannu? (ˈˈPian 2)
Zoova ˗bha gbɔɔdhe ˗mü ˈnën ˗nu ˈka. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ ˗kö gbɔɔdhe ˈö bhë, ˈnënmɛn ˗nu ˗wo wo ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈. ˗Yö ˗dhioo ˗së ˗nu ˗dɔ ˈnënmɛn ˗nu ˗ta kö ˗yö ˗an ˗takun yö ˈö bhë ˗a ˗bha. Pë ˈö ˈnën ˗nu dua ˈdhö ˗mü kö ˗wa kë kö ˗an ˗bha ˈkɔdhi ˗yö ˈwaannu bhë ˗ya ˗zɔn ˗an ˗dhɛ ˈpö.
1. ˗Dhioo ˗mɛɛn ˈö Zoova ˗ya dɔ ˈnënmɛn ˗nu ˗ta?
Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈnënmɛn ˗nu ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɔ ˗yö ˗an kë, kö ˗wo wo ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö waa˗ nu ˗wo ˈˈtʋ̈ŋ ꞊va kë wo ˈko ꞊bhaa. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ pö kö ˗wo wo ˗zokë ˗an ˈˈpiʋ̈ pë yaa ˗gɔ, kö ˗wo ˗an ꞊klaŋkë Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu ˈka. (Proverbes 1:8) ˗Ya ˗pö ˈnën dë ˗nu ˗dhɛ: ‹˗Ka ka ˗bha [ˈnën ˗nu] draanˈˈ ˈˈta ˗sü kwa Dëmɛ Zoova ˗bha zian ˗ta ˗sü ˗bha.› (Efɛzö 6:4 ˗wo pö.) Kö ˈnënmɛn ˗nu ˗wo ˈto Zoova ˗bha ˗dhioo ˈˈpiʋ̈, kö wo ꞊dede ˗wo wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗to, wo ˈti ˗an ˈˈklɔɔnbho mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha, ˗yö ˗kë Zoova ˗dhɛ ˗së.
2. ˗Dhioo ˗mɛɛn ˈö Zoova ˗ya dɔ ˈnën ˗nu ˗ta?
Zoova ˗ya pö ˈnën ˗nu ˗dhɛ: «˗ka ka ˈkpɔmɛ ˗nu ˗wʋ ma.» (Kodhɔsö 3:20 ˗wo pö.) ˈNën ˗nu ˈö ˈwo wo mɛn ˗nu ꞊bhlëë ˗ya ˈö ˈwo ˈwɔnman ˗an ˗ta, ˗wo Zoova waa wo ˗mɛn ˗nu ˗an zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗da. (Proverbes 23:22-25) ˈDhɛ Yesu kun ˈˈtɩtɩ ˗yö ˈwɔnzuan ˗së ˗zɔn. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ö ˗mɛn ˗nu ˗bha, ˗yö ˈwɔnman ˗an ˗ta ˈö ˗an ꞊bhlëë ˗ya.—Dhukö 2:51, 52.
3. Kaa ü ˗bha ˈkɔdhi ˈgümɛn ˗nu ka ˗dho ꞊ɲɔɔn ˗Zlan ˗bha ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈnën ˗nu ˗wo ü ˗gɔ kö ü˗ ˈˈpiʋ̈ Zoova ˗dhɔ ˗yö ˗an kë ꞊dhɛ ü ˈdhö. Ü ˗dho ˗an ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Pë ˈü ˗dho ˗a kë Biblö ˗ya ˗zɔn ˈö˗ pö: «Ü dua ˗mü kö ˈü ü ˗bha ˈnën ˗nu ꞊klaŋkë [Zoova ˗Wo ˗nu ˈka] kö ˈü ˗an blɛɛˈˈ ˗an ˗dhɛ kö ü ˗ya ˗sü ˈka ü ˗gɔ ˈkɔɔ, kö ü ˈˈta ˈsü ˗ni ˈgü ˗kpinŋ ˈˈpiʋ̈.» (Deutéronome 6:7) Mɛn «꞊klaŋkë» ˗sü ˈnën ˗tɔ pë ˈbhaa ˗zɔn ˗a ˗dhɛ ˗sü ˈö ˗kplawo ˗kplawo. Bhi ꞊dede ü˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ ˈbha pë ˈbhaa ˗zɔn ü ˗bha ˈnën ˗dhɛ ˗kplawo ˗kplawo ˈyö˗ ˗zo ˈyaa bhɔ ˗a ˈka. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, Biblö ˈˈɲan ˈö bhë ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ü dua ˗mü ˈü˗ ˈˈslö mɛɛnˈˈ ˗kplawo kö ˈü Zoova ˗wɔn blɛɛˈˈ ü ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ. ˗Yö ˗dho kë ˗së kö kaa ü ˗bha ˈkɔdhi ˈgümɛn ˗nu ka ˗bha Biblö draanˈˈ ˈˈtʋ̈ŋ ˗yö kë ˗dhö ˈˈdhoogɔ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈka. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈnën ˈyaa ü ˗gɔ, ˗bhö ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü ˈˈdhoogɔ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈka kö ˈü ˗Zlan ˗Wo draanˈˈ.
˗KAA ˈˈPIƲ̈ ˈPƆN
Pë ˈö ˈkɔdhi ˈgümɛn ˗nu ꞊gban ˈˈpɛpɛ dua ˈdhö ˗mü kö ˗wa kë kö zuʋ̈gblüdhi waa ˗yadeflëëgüsü ˗wo kë ˈkɔdhi ˈgü, ˗kwaa ˗ga.
4. ˗Ka ka ˗bha ˈnën dɔɔˈˈ ˗dhɔkaadhe ˈgü.
ˈNën ˗nu ˗to ˗sü ˈyaa ˈwɔn ˈˈplëëplë ˈka. ˈˈKɛɛ Biblö ˗dho ka ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Ka Zakö 1:19, 20 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈNënmɛn ˗nu waa wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗wo ˈˈdoodɔ ˗ni ˈgü, ˗wo ˗dho ˗a ˗zɔn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˗an ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë?
ˈMën ˗kë ˈö ˈnënmɛn ˗nu dua ˈyaa ˗mü kö ˗wo wo ˗bha ˈnën ˗nu ˈˈklʋʋbho zuʋ̈dhiʋ̈dhɛ ˈka?a
5. -Ka ka -zoto ka -bha ˈnën -nu ˈˈpiʋ̈.
ˈBha˗ pö ˈü ü ˗kɔ ˈkpa ü ˗bha ˈnën ˗nu ˗ta, ˗yö ˗dho kë ˗së kö ˈwɔn ˈö ˗gban dhe waa gɔɔn˗ ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗bha ˗kë do ˗sü ˗bha ˈü˗ blɛɛˈˈ ˗a mɛn ˈdhɛ ˈö ˈdhö ˗a ˗dhɛ. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ka ˗dhɛ ˈlëësü. ˗Kaa VIDEO ˗ga, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo ˈˈshia bhë ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ.
ˈMën ˗kë ˈö dhe waa gɔɔn˗ ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗bha ˗kë do ˗sü ˈö bhë ˗a ˗wɔn ˗blɛɛ wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ ˗sü ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ ˈnënmɛn ˈbhaa ˗nu ˗gɔ?
˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö ˈnënmɛn ˗nu ˗wa ꞊blɛɛ ˗a ˈka wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ video ˈö bhë ˗a ˈgü?
Sɔtraan ˗bha ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗yö kë ˗ni ˈgü ˈya˗ ꞊dedewo ˗dhɛ ˗kɔ ˈö ˗Zlan ˗Wo ˗ya to ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ pö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö. ˗Ka 2 Timote 3:1, 13 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈWɔnyaakëmɛn ˗nu ˈö˗ ˈˈɲan ˈsɛɛn˗ 13 ˗yö ˗we ˗an ˈka bhë, ˗a mɛn ˈbhaa ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ ˈˈɲangüyaa ˗kë ˈnën ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈka ˗mɛn ˗nu. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˈmën ˗kë ˈö ˈnënmɛn ˗nu dua ˈdhö ˗mü kö ˗wo dhe waa gɔɔn˗ ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗bha ˗kë do ˗sü ˈö bhë, ˗a ˗wɔn blɛɛˈˈ wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ kö ˗wo ˗duëë pëyaakëmɛn ˗nu ˈwo bhë ˗an ˗gɔ ˗kɔ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ?
Ü˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗ee?
Pë ꞊va ˈwo ˗dho ˈnënmɛn ˗nu ˗takun kö ˗wo dhe waa gɔɔn˗ ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗bha ˗kë do ˗sü ˗wɔn blɛɛˈˈ wo ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ kö ˗wo wo ˗zoto ˗an ˈˈpiʋ̈ pëyaakëmɛn ˗nu ˗gɔ, Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wo ˗an ˗yö ˗kë. Pë ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, ˗an ˈbhaa ˈnën ˈwo ˗tɔ:
Ü ˈˈtʋ ˈto mɛn ꞊klaŋkëmɛn ˈkpii˗ ˗wo ˗bha, ˈwɔn ˗gɔ 10 waa˗ 32
«˗Ka dhe waa gɔɔn˗ ˗an ˗bha sɛɛˈˈ ˗bha ˗kë do ˗sü ˗wɔn blɛɛˈˈ ka ˗bha ˈnën ˗dhɛ» (˗Kwɛ 2016 ˗bha ˗Ka ˗ya ka ˈˈɲaan! No. 5)
6. Ü ˈkpɔmɛn ˗nu ꞊bhlëë ˗ya.
ˈNën ˈsɛɛn˗ ˗nu waa wlüünën ˗nu ˗wo wo ˗mɛn ˗nu ꞊bhlëë ˗ya ˗an ˈwɔn ˗blɛɛ ˗an ˗dhɛ ˗kɔ ˈgü. ˗Kaa VIDEO ˗ga, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo ˈˈshia bhë ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ.
ˈNën ˈö ˈwɔn ꞊blɛɛ ö ˈkpɔmɛn ˗nu ˗dhɛ ˗an ꞊bhlëëgü, ˈwɔn ˗së ˗mɛɛn ˈö ˗dho kë ˗a ˗dhɛ?
ˈNën ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ö ˈkpɔmɛn ˗nu ꞊bhlëë ˗ya ˗a ˈwɔn ˗blɛɛ ˗an ˗dhɛ ˗kɔ ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
˗Ka Proverbes 1:8 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈNën ˈö˗ ˗mɛn ˗nu ˗wo ˗dhioo dɔ ˗a ˗ta, ˈmën ˈö˗ dua ˈdhö ˗mü kö ˗ya kë?
7. Kaa ü ˗bha ˈkɔdhi ˈgümɛn ˗nu ˗ka Zoova ˗dhɔkë.
ˈˈDhoogɔ ˈˈpɛpɛ ˈka Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wo ˈˈtʋ̈ŋ ˗sü ˈwo Zoova ˗dhɔkë wo ˈkwëë˗ wo ˗gɔ ˈkɔɔ. ˗A ˗bhɔkwëë ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗wa ˗kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Kaa VIDEO ˗ga, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo ˈˈshia bhë ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ.
ˈKɔdhi ˈgümɛn ˗nu ˗wo ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkë ˈkɔɔ wo ˈkwëë˗ ˈˈdhoogɔ ˈˈpɛpɛ ˈka?
˗Mën ˈö ˈnënmɛn ˗nu dua ˈdhö ˗mü kö ˗wa kë kö ˗Zlan ˗dhɔkë ˈkɔɔ ˗sü ˗yö kë ˈˈdhiaasü ꞊dedewo? —Pë ˈˈbin ˈö ˈwɔn ˗gɔ zübhodhɛ ˈgü bhë, ˗kaa ˗ga.
˗Mën ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö Biblö ˗draan ka ˈkwëë˗ ˗sü ˈö ˈkɔɔ ˗a ˗kë ka ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗?
Izraɛdhö ˈˈsɛ ˈgü ꞊kwɛŋzü, ˗yö ˗kun Zoova ˈˈpiʋ̈ ꞊dhɛ ˈkɔdhi ˈgümɛn ˗nu ˗wo ˈˈdoodɔ ö ˈˈDhiwo ˗ta zoodhö zoodhö. ˗Ka Deutéronome 6:6, 7 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
Ü ꞊mɔɔn ˗bha ˈü ˗dhioo ˈö bhë ˗a ˗ya ꞊bhlëëgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
˗Zlan ˗dhɔkë ˈkɔɔ ˗sü ˈˈslö ˗nu:
˗Ka ka ˗de baaˈˈ ˗bhɔkwëë ˗nu ˗bha.
Biblö ˗bha ˗kwɛzlan ˈö˗ ˗dhɔ ˗yö ka ˗bha ˈkɔɔmɛn ˗nu ˗kë, ˗kaa ˗wo pö kö ˈka ˈˈdoodɔ ˗a ˗ta.
꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈnën ˈsɛɛn˗ ˗nu ˗wo ˗ka ˗gɔ, ˈnën ˈsɛɛn˗ ˗nu kë ˗yö ˗nu ˈwo jw.org ˗ta bhë, ˗ka ˗an ˈsü ɛɛnˈˈ ˗ka ˗an ˈˈgan.
꞊Ya kë ꞊dhɛ ka ˗bha ˈnën ˗nu ˗wo wlüünën ˈka, ˈwɔn ˗gɔ ˗nu ˈwo jw.org ˗ta ˈö ˈwo ˗gban wlüünën ˗nu ˗bha bhë, ˗ka ˈˈdoodɔ ˗an ˗ta.
Kaa ka ˗bha ˈnën ˗nu ˗ka ˈˈslö ˗nu ˈwo ˗gban Biblö ˗bha ˗kwɛzlan ˗ta ˗an kë.
Video ˗nu ˈwo jw.org ˗ta, kaa ka ˗bha ˈkɔɔmɛn ˗nu ˗ka ˗an ˗ga kö ˈka ˗an ˈˈdoodɔ.
MƐN ˈBHAA ˗NU ˗WA ˗PÖ: «Biblö ˈgümansü ˗dho kë ˈnën ˗nu ˗kwaa ˈˈgbɩɩ˗.»
꞊Waa˗ pö ü ˗dhɛ ˈˈdhʋ̈, ü ˗dho ˗a ˗yɔ bɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
˗A ˈDHƐ TO KWA ˈˈƝAAN
Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈnënmɛn ˗nu ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɔ ˗yö ˗an kë, kö ˗wo ˗an ꞊klaŋkë, kö ˗wo wo ˗kɔ ˈkpa ˗an ˗ta, kö ˈnën ˗nu ˗wo ˈwɔn man wo ˈkpɔmɛn ˗nu ˗ta, kö ˗wo ˗an ꞊bhlëë ˗ya, kö ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkë wo ˈkwëë˗.
˗Zobuödhe
ˈNënmɛn ˗nu ˗wo ˗dho wo ˗bha ˈnën ˗nu ꞊klaŋkë ˈö ˈwo wo ˗kɔ kpa ˗an ˗ta ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
ˈNën ˗nu ˗wo ˗dho wo ˈkpɔmɛn ˗nu ꞊bhlëë ˗ya ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
ˈKɔdhi ˈgümɛn ˗nu ˗wa wo ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˗wo ˗dhɛkpɔɔyi ˈkpɔ ˈˈdhoogɔ ˈˈpɛpɛ ˈka kö ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkë ˈkɔɔ wo ˈkwëë˗, ꞊trɔɔn ˗mɛɛn ˈwo ˗dho ˗a ꞊slɔɔ ˗a ˈgü?
˗AN ˗GA ˈPÖ
ˈWɔn ˗gɔ ˗nu ˈwo ˗dho ü ˗bha ˈnën ˗takun kö ˗yö kë mɛn ˗kiansü ˈka ˗an ˗ga.
Mɛn ˗nu ˈwo wo ˗zokë ˗ni ˈgü ˗an ˗bha mɛn ˗nu ˈö ˗wa kë ˗zii ˗an ˈˈpiʋ̈, ˗dhioo ˗nu ˈö Biblö ˗yö ˗an dɔ ˗an ˗ta, ˗an ˗ga.
Gɔndënën do ˈö ˈyaa ˈnën ˗nu ˗to ˗kɔ dɔ ˗be, ˗ya kë ˈnëndë ˗tiaandhö ˈka ꞊dɛɛ. ˗Kɔ ˈö ˗kë ˗a ˈka, ˗a ˗ga.
Pë ˈö ˈnëndë ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ ˗kë kö waa wo gbö ˗nu ˗wo kë ˈˈtɔŋdë ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈka, ˗an ˗ga.
a Biblö ꞊yaa˗ pö mɛn ˈˈklʋʋbhosü kö ˗yö ˗wɩ mɛn «꞊klaŋkë» ˗sü, mɛn dɔɔsü ɛɛnˈˈ ˗gleŋ ˗da ˗a ˗bha ˗sü ˈka. ˗A ˗gɛn ˈyaa ˈnën ˗tɔ toŋtoŋdhö pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˗kë mɛn ˈka ˗sü.—Proverbes 4:1.