ZEMMO YƐLƐ
Jehoova Soŋ Teŋ Teŋ E Leɛroo A Kyɛ Taa Popeɛloŋ Zie Zaa Te Naŋ Be
KA BA naŋ yelka ho mɔɔ a e leɛroo zie zaa ho naŋ be, aminekaŋaŋ a kawane ŋa na baŋ eɛ yelsaana a ko bo. Kyɛ, a Swedish kultaa deme ŋa, Mats ane Ann-Catrin, da e la leɛroo yaga ba zemmo poɔŋ. Sobuo ka a kawane ŋa soŋ ba ba zemmo poɔŋ?
Te yɔɔdɔɔ neŋ te yɔɔpɔge Kassholms da gaaɛ Gilead Sakuu yuoni 1979. Yuomo mine puoriŋ, ba da de baŋ gaaneŋ Iran, Mauritius, Myanmar, Tanzania, Uganda, ane Zaire ka ba te toŋ Jehoova puoruu toma. A Gilead sakuuŋ poɔŋ, Jack Redford da eɛ ba wulwulo na kaŋa. O da ko baŋ kawane naŋ soŋ ba yaga ba zemmo zaa poɔŋ. Vɛŋ ka ba manne a yɛlɛ.
Mats, sɔrebo la manne ko te lɛ ho naŋ e nyɛ a yelmeŋɛ.
Mats: N saa da kpeɛrɛɛ Poland, a Donɛɛ Zaa Zɔɔre ayi soba na saŋa, N saa da nyɛɛ zirii yɛlɛ yaga a Katilik puoruu poɔŋ. Gbɛɛ yaga, o da maŋ yeliŋ ka, “N baŋɛɛŋ ka a yelmeŋɛ puoruu bebeŋ!” Wagre naŋ gɛrɛ poɔŋ, N wa nyɛɛŋ ka, o yɛlɛ na eɛ yelmeŋɛ. N da daɛ gama yaga ka N kanne. Kaŋa da eɛ blue baŋ boɔlɔ ka, The Truth That Leads to Eternal Life. Maŋ da piili kanna o poɔ yɛlɛ na, a da noma korɔ maŋ yaga zaa, azuŋ N da kannɛɛ a gane poɔ yɛlɛ zaa ana zisoɔree na maŋ da da a gane na. Saŋa na maŋ da kanne a gane baare na, N da nyɛɛŋ ka N nyɛ la a yelmeŋɛ!
A yi April 1972 poɔŋ a gɛrɛ, N kannɛɛ Jehoova Sieree Deme gama yaga zaa a da nyɛ N Baabole soorebie nɔɛ iribo. N yɛlɛ da waa ŋa a yɛreyɛrɛ na Yezu naŋ da manne o yɛlɛ na. Saŋa na a yɛreyɛrɛ naŋ wa nyɛ a salma daaroŋ naŋ ba wono na, o da gaa yɛŋ a te koɔre o boma zaa a wa da neŋ. Lɛ meŋ maŋ da e, N da kaa ireeŋ ka N na puoree Jehoova a gaŋ maŋ na gaa university a wa leɛ dɔkta. (Mat. 13:45, 46) N da deɛ suobu December 10, 1972.
Yuoni gbuli kpakyagaŋ, N dɔgreba ane N yɔɔ meŋ da sagɛɛ a yelmeŋɛ a de suobu. July 1973 poɔŋ, N da piilee a regular paaneɛ toma. Te yɔɔpɔge kaŋa ba naŋ boɔlɔ Ann-Catrin meŋ da eɛ regular paaneɛ a be te lantaapuoruu na poɔŋ. O nɔŋɛɛ Jehoova yaga zaa a kyɛ maŋ de eŋnyagroŋ tonɔ a naaŋ moɔloo toma. Te da wa nɔŋɛɛ taa yɛlɛ a da kultaa yuoni 1975. Te da de la yuomo anaare toŋ a naaŋ moɔloo toma Strömsund poɔŋ, be eɛ zie naŋ veɛlɛ a be Sweden paaloŋ ka noba yaga naŋ bebe na meŋ da maŋ boɔrɔ a Baabole zannoo.
Ann-Catrin: N saa da zannɛɛ a yelmeŋɛ saŋa na oŋ da naŋ gɛrɛ university na naŋ be Stockholm teŋkpɛŋ. Ana saŋa na, N da nyɛɛ kyuuri ata, kyɛ o da maŋ de maŋ gaaneŋ a lammore ane a naaŋ moɔloo. N ma da ba nɔŋ lɛ, azuŋ o da mɔɔrɛɛ o moɔbo zaa ka o vɛŋ ka te bare Jehoova puoruu. Kyɛ o da ba toɔ̃ e lɛ, azuŋ a puoriŋ, o meŋ da wa deɛ suobu. Maŋ da nyɛ yuomo 13 na, N da deɛ suobu. Saŋa na maŋ wa nyɛ yuomo 16 na, N da piilee a regular paaneɛ toma. N da gaaɛ Umeå teŋkpɛŋ ba naŋ boɔrɔ naaŋ moɔleba yaga a te toŋ a naaŋ moɔloo toma. A puoriŋ, N wa leɛ la special paaneɛ.
N neŋ Mats kultaa puoriŋ, te da mɔɔ la te moɔbo zaa a soŋ noba yaga baŋ wa zanne a yelmeŋɛ. Ba kaŋa la Maivor, o eɛ baapaalaa naŋ bare o bɔɔl ŋmeɛbo ka lɛ na vɛŋ ka o toɔ̃ toŋ toma yaga ko Jehoova. O wa eɛ paaneɛ ka o neŋ N yɔɔpɔge zaa laŋ tonɔ a paaneɛ toma. Ba gaaɛ Gilead sakuu yuoni 1984 a wa e misinaarehe a tonɔ Jehoova puoruu toma na Ecuador paaloŋ.
Boŋ da soŋ yɛ zaa bayi yɛŋ toɔ̃ e leɛroo a naŋ kyɛnɛ de popeɛloŋ tonɔ a misinaare toma?
Mats: Gbɛɛ yaga ba da maŋ leɛrɛɛ te toma. Kyɛ yel na kaŋa naŋ soŋ te teŋ maŋ e leɛroo a sage toŋyuo zaa la ka, wagre zaa te maŋ mɔɔrɛɛ te mɔɔbo ka te tɔglɔ Yezu, agaŋaazaa o sigrimennoŋ na. (Kol. 2:6, 7) Aŋa mannoo poɔŋ, te da ba maŋ kaara soriŋ ka te yɔɔmine erɛ yɛlɛ lɛ teneeŋ naŋ boɔrɔ, kyɛ te da maŋ mɔɔrɛɛ te mɔɔbo zaa ka te baŋ bon nanso baŋ e a yɛlɛ ana soriŋ. Te da boɔrɔŋ ka te zanne lɛ ba naŋ maŋ teɛre a kyaare yɛlɛ ane lɛ ba sããkomyɛlɛ naŋ waa. Saŋa zaa ka teneeŋ wa tɔglɔ Yezu, a maŋ eɛ mɔlɔ ko te ka te e leɛroo a naŋ kyɛnɛ de popeɛloŋ tonɔ te toma na.—Yiem. 1:2, 3.
Te da maŋ tue soe yaga a te puore te yɔɔmine na
Ann-Catrin: Ka hooŋ tu teɛ, a leɛ de o te sɛle ziyuo, o maŋ boɔrɛɛ ŋmenaa naŋ na soŋ ka o baa soŋ. Wagre zaa meŋ Jehoova maŋ waa ŋa “ŋmenaa” a ko te. (Yiem. 84:11) Jehoova ko teŋ te yɔɔdɔba neŋ te yɔɔpɔgeba yaga naŋ taa nɔmmo. Aŋa mannoo poɔŋ, te yɔɔmine naŋ be te lantaapuor-bile naŋ be Tehran, Iran teŋkpɛŋ na da maŋ wulee saannoŋ a kyɛ maŋ yuoro ba nuuri meŋ. A yɛlɛ ŋa leɛteɛre teŋ noba na mine naŋ da wuli ba taaba saannoŋ baŋ sɛge ba yɛlɛ eŋ a Baabole poɔŋ na. Te da naŋ nɔŋeŋ ka te naŋ be Iran, kyɛ July 1980, a gɔmenante da de la o nu dɔgle te puoruu toma na zuŋ. Azuŋ, bebiri kaŋa ba da yelko teŋ ka te yi a paaloŋ. Ba da leɛ ko teŋ toŋyuo ka te gaa Zaire (baŋ boɔlɔ pampana ka Congo) naŋ be Africa paaloŋ.
Ka teneeŋ wa teɛre yɛlɛ mine naŋ da e te toma na poɔŋ yuoni 1982 Zaire poɔŋ, te poɔ zaaŋ maŋ pɛle
Saŋa na maŋ da wa baŋ ka ba leɛ ko teŋ toŋyuo ka te gaa Africa paaloŋ na, N da koŋeeŋ, bonso N da woŋeeŋ ka wiiri ane baalonne yaga be la Africa paaloŋ, azuŋ dabeɛ̃ da kpɛ maŋ. Kyɛ kultaa deme mine naŋ da e te zɔmenne naŋ de yuomo yaga toŋ a puoruu toma beŋ na da yelko teŋ ka, “Yɛ ta zoro dabeɛ̃. Yɛ daaŋ ba gaa Africa zaa, kyɛ te baŋɛɛŋ ka yɛ na nɔŋɛɛ be.” Ba yɛlɛ ŋa da eɛ yelmeŋɛ! Te yɔɔmine na da maŋ wulo teŋ nɔmmo a kyɛ maŋ yuoro ba nuuri meŋ. Yuomo ayoɔbo puoriŋ, a gɔmenante da de la o nu dɔgle te puoruu toma na zu. A yelmeŋɛ la ka, teɛroŋ na maŋ da taa kyaare Africa na da leɛrɛɛŋ, azuŋ N da piili puoro sɔrɛɛ Jehoova ka, “Sɔrebo la te ba boɔrɔ ka te yi Africa”
Hoŋ puoro Jehoova na zuŋ, bo maaloo hoŋ nyɛ?
Te “bon-ganaa” naŋ da be a lɔɔre poɔŋ la lɛ, yuoni 1988 Tanzania paaloŋ
Mats: Lɛ na te toma naŋ waa na zuŋ, a vɛŋeŋ teŋ taa zɔmenne yaga meŋ naŋ e misinaarehe a yi zi-tɛɛtɛɛ ka ba yel-eree meŋ ba yitaa. A toma mine poɔŋ, te kaŋa zaa da maŋ taaɛ Baabole zannezanneba yaga naŋ ta ŋa 20, lɛ da maŋ vɛŋeŋ teŋ taa popeɛloŋ yaga zaa! Ane meŋ, N daaŋ koŋ baŋ inni nɔmmo ane saannoŋ na te yɔɔmine naŋ be Africa paaloŋ naŋ wuli te na zaa. Saŋa na teŋ da gaa ka te te puore Zaire lantaapuoruu na, te da maŋ gaŋɛɛ te lɔɔre poɔŋ, aneazaa ka te yɔɔmine na da eɛ nandaaneba, kyɛ ba da maŋ mɔɔrɛɛ ba moɔbo zaa ka te nyɛ boma yɛlɛ naŋ ferɛ te. (2 Kor. 8:3) Te da taaɛ wagre kaŋa teŋ maŋ manne yɛlɛ te naŋ e te kaŋa zaa zemmo poɔŋ ana bebiri na ko taa. N da nɔŋɛɛ a yɛlɛ ŋa soŋ. Bebiri zaa baaroo saŋa, N neŋ Ann-Catrin da maŋ zeŋ mannɛɛ yɛlɛ a kyaare yɛlɛ naŋ e a bebiri zaa poɔŋ a kyɛ maŋ puore Jehoova bareka neŋ o sommo.
Ann-Catrin: Maaŋ yɛŋ, N poɔ pɛlɛɛŋ yaga zaa N neŋ te yɔɔmine naŋ be a donɛɛ lombori zaa naŋ laŋ zeŋ. Te da zannɛɛ kɔkɔ-tɛɛtɛɛ aŋa, Farsi, French, Luganda, ane Swahili. Te da lɛ zannɛɛ sããkomyɛlɛ tɛɛtɛɛ meŋ. Te soŋɛɛŋ a de wulibo naŋ seŋ neŋ a ko te yɔɔdɔba neŋ te yɔɔpɔgeba, a nyɔge zɔmeŋ-sonne, a kyɛ laŋ de popeɛloŋ toŋ Jehoova puoruu toma na.—Zef. 3:9.
Te da lɛ nyɛɛ Jehoova bonmaalee tɛɛtɛɛ naŋ veɛlɛ a kyɛ e seɛlee yaga zaa. Wagre zaa ka teneeŋ wa sage toŋyuo kaŋa Jehoova puoruu poɔŋ, a da maŋ waa ŋa Jehoova maŋ be la te zieŋ a wulo te sori. Jehoova wuli teŋ yɛlɛ yaga teŋ da koŋ baŋ zanne te menneŋ.
A naaŋ moɔloo toma teŋ da tonɔ zi-tɛɛtɛɛ Tanzania paaloŋ
Bo yelkpeɛne mine yɛŋ da tuore, ka boŋ da soŋ yɛ yɛŋ toɔ̃ are a noɔreŋ?
Mats: Saŋa kaŋa te maŋ beɛrɛŋ. Maaroŋ baaloŋ da nyɔge teŋ. Ann-Catrin meŋ da beɛrɛŋ aŋ seŋ ka ba wɛroo. Te da ba kaara lɛ soriŋ. Te da maŋ teɛrɛɛ te dɔgreba yuomo naŋ nyɛ nimitɔɔre gaabo na yɛlɛ meŋ. Te puoree te booree deme bareka neŋ ba naŋ da kaara ba kyɛ teŋ tonɔ te toma na. Ba da de la kannyiri, popeɛloŋ ane nɔmmo a kaara te dɔgreba na zu. (1 Tim. 5:4) Te da be la zi-tɔɔre kaŋa, kyɛ te mɔɔ la te moɔbo zaa a soŋ ba lɛ zaa teŋ na toɔ̃. Kyɛ saŋa kaŋa te poɔ da maŋ sããŋɛɛŋ bonso, te maŋ teɛreŋ ka aseŋ ka te soŋ ba a gaŋ lɛ.
Ann-Catrin: Yuoni 1983, saŋa na teŋ da naŋ tonɔ toma Zaire paaloŋ na, N da wa beɛrɛɛ cholera baaloŋ. A dɔkta da yelko la Mats ka, “De o yiniŋ a paaloŋ ŋa zenɛ ŋa!” Zie naŋ wa nyaa na, bon na yoŋ naŋ da bebe a na baŋ de te gaaneŋ Sweden paaloŋ la a cargo plain. Azuŋ te da kpɛ oŋ a gaa.
Mats: Te da koŋeŋ yaga zaa bonso, te da teɛreŋ ka te koŋ lɛ baŋ toŋ a misinaare toma zaa. A dɔkta da teɛrɛɛŋ ka Ann-Catrin koŋ baŋ nyɛ baaloŋ saŋ. Kyɛ, lɛ naaneŋ da e. Yuoni gbuli puoriŋ, te da toɔ̃ leɛ gaaɛ Zaire paaloŋ, kyɛ pampana ŋa yɛŋ, te da gaaɛ Swahili lantaapuor-bile kaŋa naŋ be Lubumbashi.
Ann-Catrin: Saŋa na teŋ da be Lubumbashi na, N da wa taaɛ poɔ, kyɛ a bie da kpieŋ sɛre maŋ dɔgoo. Aneazaa ka te da ba taa teɛroŋ ka te dɔge bie, kyɛ saŋa na teŋ da kɔŋ te bie na, te poɔ da sããŋɛɛŋ yaga zaa. Saŋa na teŋ da naŋ be awonaa poɔŋ na, Jehoova da ko teŋ kyɔɔtaa kaŋa teŋ ba kaara soriŋ. Te da taaɛ Baabole zannezanneba yaga a gaŋ saŋa zaa naŋ pare. Aŋa yuoni gbuli poɔŋ, a lantaapuoruu da baa yɛŋ a yi naaŋ moɔleba 35 a te ta 70, ka noba na naŋ maŋ wa a lammore noɔre ta ŋa 40 a te ta 220. Te da moɔ̃ la nimiri a naaŋ moɔloo toma poɔŋ, Jehoova meŋ da ko teŋ maaloo neŋ te moɔbo na, lɛ da vɛŋɛɛŋ maŋ nyɛ sukyiridii. Te naŋ maŋ teɛreŋ a kyɛ di dama kyaare te bi-nɔŋnaa na yɛlɛ yaga zaa. Te poɔ pɛleŋ neŋ lɛ na Jehoova naŋ na iri te yelwonii zaa bare kpɛlɛŋkpɛlɛŋ paradiisi poɔŋ.
Mats: A puoriŋ, Ann-Catrin eŋɛ zaaŋ da bale. Ana wagre na neŋ o zu, ka dɔkta meŋ yelko ma ka N taaɛ colon cancer baaloŋ aŋ seŋ ka ba wɛre ma. Kyɛ zenɛ ŋa N taaɛ laafeɛ. Ann-Catrin meŋ mɔɔrɛɛ o moɔbo zaa Jehoova puoruu poɔŋ.
Te da wa nyɛɛŋ ka te yoŋ naaneŋ tuoro yelkpeɛne. Saŋa na a bale zɔɔre naŋ da iri Rwanda paaloŋ yuoni 1994 na, a puoriŋ te da gaaɛ refugee camps ka te te puore te yɔɔmine naŋ bebe na. Saŋa na teŋ da nyɛ ba sagediibu, kannyiri ane lɛ ba naŋ wulo saannoŋ aneazaa ka ba da tuoree yelkpeɛne na, a da soŋ teŋ teŋ nyɛ ka Jehoova taaɛ a kpeɛ̃o ka o soŋ o puorebiiri toɔrɔ zaa poɔŋ.—Yiem. 55:22.
Ann-Catrin: Saŋa na baŋ da waana ka ba de a bɛɛtil paalaa ba naŋ mɛ baare Uganda paaloŋ eŋ Jehoova nuuriŋ yuoni 2007 poɔŋ na, te da gaaɛ be, kyɛ te da tuoree yelkpeɛŋaa kaŋa meŋ. A lammo puoriŋ, te neŋ misinaarehe ane Bɛɛtil tontonneba naŋ ta ŋa 25 da laŋ kpɛɛ lɔɔre a gɛrɛ Nairobi, Kenya paaloŋ. Sɛre teŋ na ta Kenya border na, lɔɔre kaŋa da tuore teŋ a wa ŋmɛ te lɔɔre. Lɛ da vɛŋɛɛŋ ka neɛ naŋ mɔnɔ a lɔɔre ane te yɔɔmine banuu da kɔŋ ba nyɔvoɛ tɔntɔbaalɛ. A puoriŋ, te yɔɔpɔge kaŋa meŋ da kpieŋ asibiti poɔŋ. Te baŋ ka te na leɛ nyɛ baŋ a kũũni leɛ iruu poɔŋ!—Joob 14:13-15.
Pampana ŋa yɛŋ N taaɛ laafeɛ. Kyɛ a yɛlɛ naŋ dɔɔnɛɛ N neŋ Mats ane te yɔɔmine na mine. Maaŋ yɛŋ, teɛroŋ gyɛre da maŋ seŋ maŋ zisoɔree saŋa, a da maŋ waa ŋa maŋ taa sukyiri baaloŋ. Dabeɛ̃ zaaŋ da maŋ kpɛ ma. Kyɛ teŋ da maŋ puoro sɔrɔ Jehoova a kyɛ kanna sɛgre na te naŋ nɔŋ na da soŋ teŋ teŋ toɔ̃ are a noɔreŋ. Te da gaaɛ dɔktare naŋ kyile meŋ zie baŋ soŋ te a yɛlɛ ŋa poɔŋ. Pampana ŋa, te taaɛ laafeɛ, kyɛ te naŋ maŋ puoro sɔrɛɛ Jehoova ka o soŋ te ka te de sommo naŋ seŋ neŋ ko noba na meŋ naŋ tuoro a yɛlɛ ŋa taa.
Saŋa na hoŋ da manna lɛ yɛ naŋ toɔ̃ e a are yɛ yelkpeɛne noɔreŋ na, ho da yeleeŋ ka Jehoova da taa yɛŋ aŋa gyɛlee. Wala hoŋ boɔrɔ ka ho wuli?
Mats: Jehoova da taa teŋ aŋa gyɛlee. Aŋa lɛ neɛ naŋ maŋ taa gyɛlee soŋ zaa ka lɛ vɛŋ ka o ta le ŋmɛre na, lɛ meŋ ka Jehoova da taa te a sonnɔ te te toma zaa poɔŋ. Wagre zaa te maŋ taa la boma na yɛlɛ naŋ ferɛ te a gaŋ lɛ na te naŋ boɔrɔ gba. Sori na kaŋa Jehoova naŋ wuli te ka o nɔŋ la te yɛlɛ a kyɛ maŋ sonnɔ te la, lɛ na a Lantaa Zukaareba naŋ maŋ wulo te nembazo na.
Ann-Catrin: N na boɔrɔŋ ka N yel Jehoova sommo yɛlɛ na kaŋa. Bebiri kaŋa, ba da boɔle maŋ fone zuŋ a yelko ma ka N saa be la Asibitiŋ a beɛrɛ nimizeɛ̃. Mats meŋ da beɛrɛɛ maaroŋ baaloŋ. Kyɛ, oŋ seɛ na da ba kɔɔre, azuŋ a da eɛ kpeɛŋaa ko te ka te nyɛ libiri a de pelen a gaa te nyɛ o. Te da deɛ gbɛre ka te na koɔrɛɛ te lɔɔre. Kyɛ, noba bayi da lɛ boɔle teŋ fone zuŋ; kaŋa da eɛ kultaa deme mine naŋ woŋ te yɛlɛ na a boɔrɔ ka ba soŋ te ka te gaa. A kaŋa na meŋ da eɛ te yɔɔpɔge nyaaŋaa kaŋa naŋ maŋ iri bon kaŋa binne a sɛge eŋ ka, “A ko neɛ naŋ boɔrɔ sommo.” A da ba kɔɔre, kyɛ Jehoova da soŋ teŋ teŋ nyɛ libiri a gaa!—Hib. 13:6.
A yuomo 50 ŋa hoŋ de toŋ a wagre zaa puoruu toma na, boŋ hoŋ zanne?
Te toŋ paalaa poɔŋ te naŋ be Myanmar paaloŋ
Ann-Catrin: N zanne nyɛɛŋ ka, te faŋa la teŋ na ‘mãã te menne a kyɛ maŋ dɛle Jehoova.’ Ka teneeŋ wa dɛle Jehoova, o maŋ zɔɔ la te zɔɔre a ko te. (Aiz. 30:15; 2 Tun. 20:15, 17) Te naŋ toŋ Jehoova puoruu toma lɛ zaa teŋ na toɔ̃ na zuŋ, te nyɛɛ maaloo yaga a gaŋ maaloo zaa teŋ da naŋ nyɛ.
Mats: N zannɛɛŋ ka ka maaŋ dɛle Jehoova yɛlɛ zaa poɔŋ, o na arɛɛ N gbɛbɔgriŋ a e yɛlɛ ko ma. (Yiem. 37:5) Wagre zaa o maŋ soŋ maŋ aŋa lɛ o naŋ eŋ noɔre na. Pampana ŋa, te be la Myanmar Bɛɛtil kyɛ te naŋ nyɛrɛɛ lɛ Jehoova naŋ sonnɔ te a toma ŋa poɔŋ.
Te puoro sɔrɔŋ ka baapaalba naŋ boɔrɔ ka ba toŋ toma yaga ko Jehoova meŋ na nyɛɛ a yelmeŋɛ nɔmmo ŋa tɔ Jehoova naŋ wuli ko te na. Te sagedieŋ peɛlaaŋ ka, ka ba naŋ dɛle Jehoova, o na soŋ baŋ ka ba e leɛroo toma zaa poɔŋ, a naŋ kyɛnɛ taa popeɛloŋ ba toma poɔŋ zie zaa ba naŋ be.