Trenge Wathebo Ne Ihnim e Kuhu Hni
“Tro ni a amë la wathebong’ e kuhu hni angat, me cinyihan’ eje ngöne la hni angat.”—IEREMIA 31:33.
AME NGÖNE la lue ini ka ase hë, tre, atre hë së laka ame lo Mose a uti qa hune la wetre Sinai, tre, kola hadrehadreu la iqëmeke i angeic hnene la lolo i Akötresie. Hne së fe hna ithanatane lo Mose a he la qëmeke i angeic. Haawe tro hë sa ce wang la ketre ini ka ihmeku memine lai, nge ka nyipi ewekë kowe la itre Keresiano enehila.
2 Ame ngöne lo Mose a cile hune la wetre Sinai, hnei angeic hna kapa la itre ini qaathei Iehova. Kola cile hnei angetre Isaraela fene la wetre Sinai, nge angatr a sine la ketre iamamanyikeu i Akötresie ka mingöming. “Hedeng, me ite samek, me awe mit, memine la sadraine la trutru ; ame hna hmengöhmengöne la nöj’ asë ngöne la lapa. Nge kola so trane la wete Sinai, ke Iehova a uti kow’eje hnine la eë ; nge kola elë draië la so ne eje tune lo so ne sha zi ; nge kola jumejume catën’asë la wet.”—Esodo 19:16-18.
3 Hnei Iehova hna upe la ketre angela troa ewekë koi angetre Isaraela, me hamëne koi angatr lo Trenge Wathebo hna troa hëne pë hë ka hape, Treen lao Trenge Wathebo. (Esodo 20:1-17) Qa ngöne lai, xecie hnyawa koi së laka, qaathene la Kapucatin’asë la itre Trenge Wathebo cili. Thupene lai, hnei Iehova hna sija la itre Trenge Wathebo cili hune la lue etë. Celë hi lue etë lai hnei Mose hna thë, ngöne la angeic a öhnyi angetre Isaraela e thili kowe la nekö i kau gool. Matre hnei Iehova hmaca hna sija lai itre Trenge Wathebo cili hune la etë. Ame hë la Mose a uti fë ngöne la ijine cili la lue etë, kola hadrehadreu la qëmeke i angeic. Matre, trotrohnine asë hi angatr laka, nyipi ewekë catr la itre Trenge Wathebo cili.—Esodo 32:15-19; 34:1, 4, 29, 30.
4 Ame la Treen lao Trenge Wathebo hna sija hune la lue etë, ke, hna amë lu’ej e hnine la pua ne isisinyikeu. Nge hna amë la pua ne isisinyikeu e hnine la Gaa Hmitrötr ne la uma ne heta, memine pë hë e hnine la Gaa Nyipi Hmitrötr ne la eneti hmitrötre i Iehova. Lu’eje hi a amamane la nyipi aliene la Trenge Wathebo i Mose, me nyi trepene la aqane tro Iehova a musinëne la nöje Isaraela. Itr’ej mina fe a amamane hnyawa laka Iehova hi a ce huliwa memine la ketre nöj ka ketre pengön, hnei Nyidrëti hna iën.
5 Kola qaja amamai Iehova hnyawa hnene lai Trenge Wathebo cili, nge kolo mina fe a amamane laka sisitria catr la ihnimi Nyidrë kowe la nöje i Nyidrë. Drei la ketre ahnahna ka sisitria thatraqane la itre ka drengethenge itr’ej. Önine la ketre trahmanyi ka ini ka hape: “Draië catre kö lo Treen lao Trenge Wathebo, hune la nöjei eamo hna cinyihane hnei atr”. Iehova a qaja lo Trenge Wathebo i Mose me hape: “Maine tro nyipunie a nyipi denge thenge la aqane ewekëng, me trongëne la isisinyikeung, tro nyipunie a atu ka conge hune la nöjei nöje asë, ke ewekënge la fene hnengödrai asë. Nge tro nyipunie a baselaia angete huj, me nöje ka hmitöte thatraqai ni.”—Esodo 19:5, 6
Trenge Wathebo Hna Cinyihane E Kuhu Hni
6 Nyipici laka, sisitria catr la aliene lai Trenge Wathebo cili. Ngo, hapeu atre fe hi nyipunieti laka sisitria catre kö lo ewekë hnei itre Keresiano hna iën hna kapa, hune lo Trenge Wathebo hna sija hune etë? Hna ahnithe hë hnei Iehova laka tro hmaca a kuca la ketre isisinyikeu ka hnyipixe, ka isa pengöne kö memine lo isisinyikeu hnapan hna hnëkëne thatraqai angetre Isaraela. “Tro ni a amë la wathebong’ e kuhu hni angat, me cinyihan’eje ngöne la hni angat.” (Ieremia 31:31-34) Thaa hnei Iesu kö, lo Atre xëwe fë la isisinyikeu ka hnyipixe, hna cinyihane la Trenge Wathebo koi angetre drei nyidrë. Hnei nyidrëti pe hna sija lo Trenge Wathebo i Iehova ngöne la itre mekune me e kuhu itre hni angatr, jëne la itre trenge ewekë hnei nyidrëti hna qaja me kuca.
7 Hna hëne lai Trenge Wathebo cili ka hape “Trenge Wathebo i Keriso”. Thaa hna pane hamëne kö itr’ej koi angetre Isaraela, ene lo itre matra i Iakobo qatr, ngo kowe pe la nöje ngöne la götrane la ua, “Isaraela i Akötesie.” (Galatia 6:2, 16; Roma 2:28, 29) Ame lo itre Keresiano hna iën, tre, angatre hi lo lai Isaraela i Akötresie. Ame pë hë thupen, kola hane ce tro me angatr hnene lo “ka ala nyimu atraqat” qa ngöne la itre xötre nöj asë. Nyudreni fe a hane thele troa atrunyi Iehova. (Hna amamane 7:9, 10; Zekaria 8:23) Matre tune lo “ca hna axö mamoe” hë a hna thupëne hnene “la ca atre thupën.” Nyidroti hi lue lapa a ce kapa “lo Trenge Wathebo i Keriso,” me nu’ ej troa amekötine la nöjei ewekë hnei angatr hna kuca.—Ioane 10:16.
8 Ame la itre neköi Isaraela, angatr a lapa fene la musi ne la Trenge Wathebo i Mose; thaa ceitune kö me itre Keresiano, laka, angatr a lapa fene la musi ne la Trenge Wathebo i Keriso, ewekë hnei angatr hna isa sipu iën. Thaa hnei angatre kö hna pane goeëne la nöje ne la atr memine la götrane hna mala angeice ngön. Angatre pe a thele troa atrepengöi Iehova memine la itre jë i Nyidrë, me kuca la aja i Nyidrë. Pine laka eje “e kuhu hni angat” lo Trenge Wathebo i Akötresie, ceitun me hna “cinyihan’eje ngöne la hni angat”, haawe, thaa kolo kö a drengethenge Akötresie hnene la itre Keresiano pine laka, Nyidrëti a nyithupene kowe la itre ka thaa idrei la ngazo i angatr; ketre, thaa angatre kö a drengethenge qa ngöne laka, qa i angatr. Hna eköthe la drengethenge i angatr hune la ketre trepene ka sisitria nge ka mene catr. Ketre tune mina fe la itre xaa mamoe, laka, nyudrene fe a hane drengethenge Akötresie, pine laka, hna amë la Trenge Wathebo i Akötresie e kuhu hni nyudren.
Trenge Wathebo Hna Nyi Trepene Hnene La Ihnim
9 Ame la trepene la nöjei wathebo me hna amekötine qaathei Iehova, ke ijije hi tro sa qeje pengön itr’ej hnene la caa hnepe hnëewekë: ihnim. Ame lai ihnimi cili, ke, hna nyipi ewekën catrën ekö, nge tro pala hi lai a tune ngöne la hmi ka wië. Ame la kola hnyingë Iesu la pengöne la wathebo ka tru e hnine la Trenge Wathebo, öni nyidrëti e sa ka hape: “Tro eö a aja Iehova Akötesi’ö hnene la hni’ö ka pexej, me u i’ö ka pexej, me mekune i’ö ka pexej.” Ame la hnaaluen, tre, “Tro eö a hnime la ate lapa eashenyi’ö tui eö hi.” Thupene lai öni nyidrëti ka hape: “Ngöne la lue wathebo cili kola thipe la ite wathebo asë me nöjei perofeta.” (Mataio 22:35-40) Iesu hi la a amamane ka hape, thaa hna nyitrepene hmekuje kö hnei Ihnim lo Trenge Wathebo memine lo Treen lao Trenge Wathebo, ngo ene mina fe lo isisinyikeu ka hekö.
10 Hapeue la Trenge Wathebo e hnine la hni ne la itre Keresiano, hna nyi trepene kö hnene la ihnimi koi Akötresie me kowe la atre lapa easenyi së? Eje hi! Ame la Trenge Wathebo i Keriso, tre, hna nyi trepene hnene la ihnim koi Akötresie ka ej e kuhu hni ne la atr, nge hetrenyi mina fe e hnin la ketre wathebo ka hnyipixe, hna hape, tro la itre Keresiano a huujën la mele i angatr me hnime la itre xan. Nyipi ewekë tro angatr a ihnimekeu, tune la aqane hnime Iesu lo itretre drei nyidrë. Nge kola mama laka, hnei nyidrëti hna nue la mele i nyidrë kowe la itre sinee i nyidrë. Hnei nyidrëti hna inine la itretre drei nyidrë troa hnimi Akötresie, me ihnimekeu tune la aqane hnimi angatr hnei nyidrë. Ame la ihnimi ka ketre pengön hnei angatr hna iamamanekeun, tre, celë hi thiina lai ka troa aijijën la itre atr troa wanga atrehmekune la itre nyipi Keresiano. (Ioane 13:34, 35; 15:12, 13) Hnei Iesu mina fe hna ini angatr troa hnime lo itre ithupëjia me angatr.—Mataio 5:44.
11 Hnei Iesu hna amë la tulu ka pexej ngöne la aqane troa ihnim. Ngacama ketre ua ka draië nyidrë hna xup e koho hnengödrai, hnei nyidrëti hna madrine troa kuca la itre aja ne la Tretretro i nyidrë e celë fen. Thaa nyidrëti hmekuje kö a huujëne la mele i nyidrë matre troa mele epine palua la itre xaa atr; hnei nyidrëti fe hna amamane kowe la itre atr la aqane tro angatr a mel. Ka hni ka ipië nyidrë, atre ka metrötr, ka thiina ka loi, nge ka xatuane lo itre atr ka hleuhleu me hna qana angazon. Hnei nyidrëti mina fe hna inine la itre atr “la nöjei wesi ula ne shewengönie ka tha ase palua kö,” nge hnei nyidrëti pala hi hna catre xatuan lo itre xan troa atre Iehova.—Ioane 6:68.
12 Ame la ihnimi koi Akötresie memine la ihnimi kowe la atre lapa easenyi së, tre, ka ce tro pala hi lu’ej. Öni Ioane aposetolo ka hape: “ke qa thei Akötesie la ihnim . . . e öni kete ate, ka hape, ini a aja Akötesie, ngo methinëne pe la tejine me angeic, angeice la ate thoi; ke ame la ate tha hnime kö la tejine me angeice hnei angeice hna goeën, tha’teine kö angeice troa aja Akötesie lo hnei angeice hna tha goeën.” (1 Ioane 4:7, 20) Matre thaa Iehova hmekuje kö la qaan la ihnim, ngo Nyidrëti hi la ihnim. Am’asë la nöjei ewekë hnei Nyidrëti hna kuca, tre, hna nyi trepene hnei ihnim. Pine laka hna xupi së hnaiji Nyidrë, atreine hi së tro sa amamane la ihnimi së kowe la itre xan. (Genese 1:27) Maine tro sa amamane la ihnimi së kowe la atre lapa easenyi së, easë hi lai a amamane la ihnimi së koi Akötresie.
Ame La Ihnim, Tre, Kola Hape Troa Drengethenge
13 Tro sa hnimi Akötresieti tune kaa, nge thaa öhnyi Nyidrëti pe hne së? Ame la ewekë nyine troa pane wang ka sisitria, ke, troa atre pengöi Nyidrë. Thatreine kö tro sa hnime maine canga mejiune kowe la trehnyiwa. Matre, Wesi Ula a ithuecatr koi së troa atre pengöi Akötresie jëne la troa e Tusi Hmitrötr, me thith, me troa ce memine lo itre ka atre pengöi Nyidrëti me hnimi Nyidrëti hë. (Salamo 1:1, 2; Filipi 4:6; Heberu 10:25) Sisitria catr lo foa lao Evangelia, pine laka itr’ej a qaja la thiina i Iehova ka mama hnyawa, jëne la mele i Iesu Keriso memine la huliwa ne cainöje i nyidrë. Maine tro pala hi së a inine troa atre Iehova, me madrine la aqane hnimi së hnei Nyidrë, eje hi lai laka, tro ha kökötre trootro la aja së troa drengethenge Nyidrë me xötrethenge la thiina i Nyidrë. Haawe, ame la troa hnimi Akötresie, ke kolo hi lai a hape troa drengethenge Nyidrë.
14 Ame la easë a hnime la ketre atr, atre hi së la hnei angeic hna ajan memine la hnei angeic hna xelen, nge easë mina fe a ujë thenge lai. Thaa ajane kö së troa akötrëne la atr hne së hna hnim. Hna cinyihane hnei Ioane, aposetolo ka hape: “Dei lola aja koi Akötesie, laka eësha denge thenge la ite wathebo i nyidë; nge tha hace kö la ite wathebo i nyidë.” (1 Ioane 5:3) Thaa hace kö itr’ej nge thaa nyimutre pena kö. Ihnimi la ka eatrongë së. Thaa nyipi ewekë kö tro sa inine gufane la itre wathebo ka nyimutre matre troa ameköti së ngöne la nöjei jë së. Ohea, ihnimi së koi Akötresie la ka troa eatrongë së ngöne la mele së. Maine easë a hnimi Akötresie, tro hë së a madrine troa kuca la aja i Nyidrë. Eje hi lai laka, tro ha kepe së hnei Akötresie, nge celë hi manathithi ka tru lai, pine laka, ka hetre thangane ka loi pala hi koi së la itre trenge wathebo i Nyidrë.—Isaia 48:17.
15 Ihnim koi Akötresie la ka upi së troa xötrethenge la itre thiina i Nyidrë. Ame la easë a hnime la ketre atr, ke pi tro catre së a goëene la itre thiina i angeic me thele troa tui angeic. Drei la aqane imelekeu i Iehova me Iesu. Nyimutre catre hë la itre macatre hnei nyidroti hna ce mel e koho hnengödrai. Ame la ihnimi Nyidro, tre, ihnim ka jui me ka wië. Hnene laka ceitui Iesu hnyawa hi memine la Tretretro i nyidrë e koho hnengödrai, ene pe nyidrëti a qaja jë kowe la itretre drei nyidrë ka hape: “Ame la ate goeë ni, angeice fe a goeëne la Tretretro.” (Ioane 14:9) Maine tro pala hi sa akökötren la aqane atrehmekunyi Iehova hne së memine la aqane ole së koi Nyidrë me kowe la hupuna i Nyidrë, haawe, tro fe ha kökötr la aja së troa tui nyidro. Tro la ihnimi së koi Iehova memine la ixatua qaathene la Uati Hmitrötr, a aijijë së troa “una tije la ate ka hekö memine la ite thina i nyën ; nge xetëne la ate ka hnyipixe.”—Kolose 3:9, 10; Galatia 5:22, 23.
Ihnim Ka Huliwa
16 Pine laka itre Keresiano së, thaa tro pi kö sa thëthëhmine laka ihnimi së koi Akötresie me angetre lapa easenyi së, la ka troa upi së troa cainöjëne la maca ne Baselaia me inine la itre atr. Celë hi matre easa amadri Iehova Akötresie, “lo ate ajane la nöjei ate asëjëihë troa mele me wangate hmekune la nyipici.” (1 Timoteo 2:3, 4) ijiji së fe troa hetre madrine troa xatuane la itre xan, troa hetrenyi la Wathebo i Keriso hna cinyihane e kuhu hni angatr. Nge tru catre fe la madrine së troa goeën la angatr a saze la itre thiina i angatr, matre troa hane melën la itre thiina Iehova ka draië. (2 Korinito 3:18) Nyipici laka, pëkö ahnahna ka sisitria ka tune lai, ene, la troa xatuane la itre xan troa atre Akötresie. Matre ame la angetre ce sinee me Iehova, ke ijiji angatre fe troa itre enehmu i Nyidrë epine palua.
17 Easë a mele hnine la fen ka nyipi ewekën me hnine pala ha la itre mo ne ngönetrei. Ngo, ame la itre mo ne ngönetrei, ke thaa ka tro kö itr’ej a cile hut. Atreine hi troa atrekënö itr’ej, maine troa angazone pena. (Mataio 6:19) Tusi Hmitrötr a ahnithe ka hape: “Kola pate la fene hnengödrai, memine la hna aja kow, ngo troa cile huti epine palua la atr kuca la aja i Akötesie.” (1 Ioane 2:16, 17) Eje hi lai, tro Iehova a cile hut uti hë epine palua, memine fe la itre ka troa hnimi Nyidrë me nyi hlue i Nyidrë. Matre, nemene la ka nyipi ewekë, e tro sa eën la ihnimi së koi Akötresie me kowe la itre atr, maine troa nyenyape thele la itre ewekë ne fen, laka maine ka lolo itr’ej ngo ka tro pe a paatr?
18 Ame la angetre catre thele troa ihnim, tre, angatre hi lai a atrunyi Iehova. Drei la ketre mesinare qaa Senegal, Sonia la ëjen. Hnei angeic hna ini Tus me Eidi, ketre föe hna tithe hnei SIDA. Meci lai ka xötr qaathene la föi eahlo, ka thaa hane kö ini Tus. Thupene lai, meci pi hi föi eahlo. Ame hnei Eidi hna bapataiso, ngo kolo pala hi a ngazo trootro la meci Eidi, celë hi matre xomi eahlo jë pë hë ka SIDA a tro pital. Öni Sonia ka hape: “Hnene lo itre ka huliwa i pital hna kuca asë la hnei angatr hna atreine troa aloine la meci Eidi, ngo thaa tru pena kö hnei ka huliwa. Ketre, hna sipone la itre trejine hnine la Ekalesia troa thupë Eidi e pital. Ame ngöne la hnaaluene jidr, eni a lapa hune ixöe ezine la ibetr i angeic me hlë jidri angeic, uti hë la angeic a mec. Önine lo droketre i angeic, ka hape: ‘Ame la jol ka tru ke hnene pala hi la itre atren la fami hna nuetrij la itre sinee i angatr ngöne lo kola atre laka ka SIDA nyudren. Pine nemene matre ce epone la, ue i angeice lae eö, isa nöje i epone kö, isa pengöi epone kö, nge ame fe koi eö, tre, thaa ka loi kö pine laka meci ka solesole nge ka pë nyin?’ Matre, hnenge hna qaja la mekunang laka, ame Eidi ke trejine me eni, kösë lo caasi hi la keme me thine i nyio. Matre, ame la eni a atre pengöi angeic, tre, kola atraqatre catre fe la ihniming koi angeic. Ketre, thaa xötre ju kö la meci Heidi koi Sonia, ngacama hna inyië angeic hnei eahlo.
19 Nyimutre la itre hlue i Iehova ka hamë tulu ngöne la troa amamane la ihnim ka ej e kuhu hni. Ame enehila, thaa Trenge Wathebo kö hna cinyihan, la ka amamane la nöje i Akötresie. Ngo, easë pe a goeën la kola eatrëne la hna cinyihane ngöne Heberu 8:10m kola hape: “ ‘Drei lola isisinyikeu hnenge hna troa kuca memine la lapa i Isaraela thupene la ite drai cili. Tro ni a amë la ite wathebonge ngöne la mekune i angat, me cinyihane ngöne la ite hni angat ; nge tro ni a Akötesi angat, nge tro angat’a nöjeng.’ ” E pi tro pala hi sa ajane catrën la Trenge Wathebo ne ihnim hnei Iehova hna cinyihane ngöne la itre hni së. Nge catre pi së troa amaman’ej ngöne la nöjei ijin ne mele së.
20 Drei la madrine ka tru troa nyi hlue i Akötresie, ce memine la itre trejine Keresiano ne la fen asë ka amamane lai ihnimi cili! Eje thene la itre atr ka amë ekuhu hni angatr la wathebo i Keriso, la ketre loi ka sisitria e celë fen gaa pë ihnim. Thaa angatr hmekuje kö a madrine la aqane hnimi angatr hnei Iehova, ngo angatre fe a madrine la itre otren ne ihnim ka acaasin la itre trejine Keresiano ne la fen asë. “Hana wang, lolopi hë me sheminge pi hë la kola ce lapa la ange tejin!” Ngacama ame la itretre Anyipici Iehova, tre, angatr ngöne la itre xötre nöj’asë, kola ithanatan la ketre qene hlapa kö, nge isa pengön aqane mele kö, ngo angatr a caas ngöne la hmi, ewekë ka paatre kö thene la itre xaa hmi. Kola kepe angatr hnei Iehova, hnene la aqane caasi angatr. Hna qaja hnene la atre cinyihane la Salamo ka hape: “Hnei Iehova hna ahnith’e cili [e nyipine la itre atr ka caas ngöne ihnim] la manathith, ene la mele epine palua.”—Salamo 133:1-3.
Atreine kö Nyipunie Sa?
• Nemene la enyipiewekën lo Treen lao Trenge Wathebo?
• Nemene la Trenge Wathebo hna cinyihane ngöne itre hni?
• Nemene la hnëqa i ihnim hnine “La Trenge Wathebo i Keriso”?
• Tune Kaa la aqane tro sa amamane la ihnimi së koi Akötresie me kowe la atre lapa easenyi së?
[Thying]
1, 2. (a) Nemene hë la hne së hna troa ce wang? (b) Tune kaa la aqane mama Iehova hune la wetr Sinai?
3. Hnei Iehova hna hamëne tune kaa lo Treen lao Trenge Wathebo koi angetre Isaraela, nge nemene pë hë la hnei angatr hna troa trotrohnin?
4. Pine nemene matre sisitria catr lo Treen lao Trenge Wathebo?
5. Tune kaa la aqane amamane hnene loTrenge Wathebo la ihnimi Akötresie koi angetre Isaraela?
6. Nemene la Trenge Wathebo ka sisitria kö hune lo Trenge Wathebo hna cinyihane ngöne lo etë?
7. Hna pane hamëne koi drei “lo Trenge Wathebo i Keriso”, nge drei la ka hane kapa pë hë thupen?
8. Nemene la eisapengönene la Trenge Wathebo i Mose memine la Trenge Wathebo i Keriso?
9. Tune kaa la aqane qeje pengöne Iesu laka hna nyi trepene la Trenge Wathebo i Iehova hnei ihnim?
10. Tro sa atre tune kaa laka ihnimi hi la trepene la Trenge Wathebo i Keriso?
11. Tune kaa la aqane amamane hnei Iesu la ihnimi nyidrë koi Akötresie me kowe la itre atr?
12. Pine nemene matre kola qaja ka hape ame la ihnim koi Akötresie me ihnim kowe la atre lapa easenyi së, tre, ka ce tro pala hi lu’ej?
13. Maine easë hnimi Akötresie, nemene la nyine tro sa pane kuca?
14. Pine nemen matre ijije hi troa qaja ka hape thaa ka hace kö troa trongëne la itre wathebo i Akötresie?
15. Nemene la ka upi së troa xötrethenge la itre thiina i Iehova? Qeje pengöne jë.
16. Tro sa amamane tune kaa la ihnimi së koi Akötresie me kowe la atre lapa easenyi së, ngöne la easë a cainöj me inine la itre atr?
17. Pine nemene matre nyipi ewekë kö me inamacane e troa hnimi Akötresie memine la itre atr ka lapa easenyi së, hune la itre ewekë ne fen?
18. Hnene la ketre mesinare hna amamane tune kaa la ihnim ka ej e kuhu hni angeic?
19. Nemene la hne së hna atreine troa amamane ngöne la nöjei ijine mele së, e eje ekuhu itre hni së la Trenge Wathebo i Akötresie?
20. Pine nemene matre ame la Trenge Wathebo i Keriso ke ketre trengamo ka tru alamekene catr?