Troa Xome La Ita Ne Thup Celë e 14 Juun Me Wiike Cili Nyima 61 Me 52
The Nue Kö La Lue Meke i Nyipunie Troa Goeëne La Itre Ewekë Ka Gufa!
“Ëzineju la lue mekenge mate tha tro kö ni a goeëne la thoi; amele ni jë ngöne la ite jë i cilie.”—SAL. 119:37.
1. Nemene la enyipiewekëne la ahnahna hna hamë së, ene la lue meke së?
DREI la enyipiewekëne la lue meke së! Lue ej a aijijë së troa canga wanga atrehmekune la itre ewekë ka lapa xötreithi së, ene ngöne la ejuin me hane ne itre ej. Kola aijijë së hnene la lue meke së troa goeëne la itre enehmu hne së hna hnim maine pena la itre jol ka troa hetre ethan kowe la mele së. Jëne lue ej, kola aijijë së troa goeëne la emingömingöne la itre ewekë hna xup, me kapa la itre hatren ka amamane laka, ka mele Akötresie nge ka draië Nyidrë. (Sal. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom. 1:20) Hnene laka kola hamë ithuemacanyi hnene la lue meke së kowe la atuat, ene pe lue ej a xome la ketre hnëqa ka tru ngöne la easa kapa la atrehmekune qaathei Iehova, me ngöne la easa acatrene la lapaune së koi Nyidrë.—Ios. 1:8; Sal. 1:2, 3.
2. Pine nemene matre loi e tro sa hnehengazone la itre ewekë hne së hna goeën, nge nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la sipo ne la atre cinyihane la salamo?
2 Ngo ijije mina fe troa hetre ethane kowe la mele së, la itre ewekë hna goeën hnene la lue meke së. Pine laka ka hetre thangane catr kowe la he së la hna goeëne hnei lue mek, ijije hi tro itre ej a ahlëne maine akökötrene pena la itre aja ka ngazo e kuhu hni së. Ketre, hnene laka easa mele ngöne la ketre fen ka ngazo nge hna musinëne hnei Satana Diabolo, kola trotro tranyi së hnene la itre iatr memine la itre ithuemacanyi ka ngazo nge ka troa amenu së, ngacama thaa qea ju kö la hne së hna goeëne itre ej. (1 Ioane 5:19) Thaa sesëkötre kö së laka, hnene la atre cinyihane la salamo hna xëwe koi Akötresie, ka hape: “Ëzineju la lue mekenge mate tha tro kö ni a goeëne la thoi; amele ni jë ngöne la ite jë i cilie.”—Sal. 119:37.
Aqane Troa Amenu Së Hnene La Lue Meke Së
3-5. Nemene la itre edromë qa hnine la Tusi Hmitrötr ka amamane la pune koi së e tro sa nue troa iaö së hnene la lue meke së?
3 Tro sa pane ce wange la ewekë ka traqa kowe lo pane föe, ene Eva. Hnei Satana hna qaja koi nyiidro, ka hape, “tro ha maca” la lue meke i nyiidro e tro nyiidro a xeni la wen ne la “sinöe ne ate hmekune la loi me ngazo.” Maine jë hna huliwa la hni Eva hnene la hna mekun, laka, tro ha “maca” la lue meke i nyiidro. Hna akökötrene la aja i nyiidro troa xeni wene la sinöe hna wathebon, hnene la hna “mama [koi nyiidro] laka loi la sinöe nune xen, me mingeming’ e troa wang, nge sinöe nune ajane troa ainamacanën.” Hnene la hna goeëne hnei Eva la sinöe cememine la hni ka meciun, canga ena ju hi angeic la wathebo i Akötresie. Hnei Adamu föi nyiidro hna hane thaa idrei mina fe, ene pe atraqatre pë hë la itre ethane lai kowe la nöjei atr asë.—Gen. 2:17; 3:2-6; Rom. 5:12; Iako. 1:14, 15.
4 Ame ngöne lo hneijine i Noa, hna hane ajojezine mina fe lo itre xaa angela hnene la itre ewekë hnei angatre hna goeën. Kola qeje angatr ngöne Genese 6:2, ka hape: “Öhnë hë la nöjei nekö i Akötesie la ite neköne la nöjei ate jajinyi laka lolo angat; ame hnei angate hna xome nyine ite fö’ i angate lo hnei angate hna isa ajan.” Hnene la hna piine hnene la itre angela ka icilekeu la itre neköne lo itre atr jajiny, ene pe kola akökötrene e kuhu hni angatr la aja ka ngazo troa ce meköle me nyudren; ame la pune lai, tre, hnei angatr hna hamëne la ketre matrane ka iakötrë. Hnene laka atraqatre la ngazo hna kuca hnene la itre atr ngöne la ijine cili, ene pe hna lepe apaatrene la nöjei atr asë, ngo mele pe kö Noa me hnepe lapa i nyidrë.—Gen. 6:4-7, 11, 12.
5 Itre hadredr lao macatre thupen, hnene la lue meke i Akana ketre Atre Isaraela hna iaö angeic, me uku angeic troa ënö la itre xaa ewekë qa ngöne lo traon hnei angatre hna apon, ene Ieriko. Hnei Akötresieti hna amekötine laka, troa apaatrene asë la nöjei ewekë ka eje ngöne la traone cili, ngo hetrenyi la itre xaa ewekë hna amë pë hë thatraqane la trengamo i Iehova. Hna hmekëne hë lo angetre Isaraela, ka hape: “Tro nyipunie a thupë nyipunieti kö ngöne la ewekë ne hnëjin, wanga hnëjine nyipunie” me xome la itre xaa ewekë qa ngöne la traon. Hnene la hna thaa idrei hnei Akana, ene pe hna ngaan la nöje Isaraela ngöne la lapa e Ai, nge ala nyimu la itre ka mec. Thaa hnei Akana kö hna canga qaja la ngazo hnei angeic hna kuca, uti hë la kola ketre mama la ewekë hnei angeic hna atrekënö. Öni Akana jë hi, ka hape: “Hnenge hna öhn” la itre ewekë, “ame hnenge hna meciun, me xom’ it’ ej.” Hnene la hnei angeic hna drengethenge la aja ne la lue meke i angeic, ene pe hna lepe apaatrenyi angeic memine la “ite ewekë i angeic’ asëjëihë.” (Ios. 6:18, 19; 7:1-26) Hnei Akana hna piine e kuhu hni angeic la ketre ewekë hna wathebon.
Nyipi Ewekë Tro Sa Atreine Xomehnöthe La Itre Aja Së
6, 7. Nemene la aqane “nyinyithina” hna xome pala hi hnei Satana matre troa akeinyi së, nge kola xome tune kaa lai hnene la itre atr ka kuci pibilisite?
6 Ceitune pala hi la aqane iaöne la itre atr enehila memine lo aqane iaö Eva ekö, me itre angela ka thaa idrei, me Akana. Hetrenyi la ketre aqane “nyinyithina” hnei Satana hna xome matre troa amenune la itre atr asë, kola qaja la “meciune ne la lue mek,” laka ka hetre menene catr. (2 Kor. 2:11; 1 Ioane 2:16) Atre hnyawa hi la itre ka salem la emenene la lue mek ngöne la aqane troa iaöne la atr. Kola qaja hnene la ketre atre kuci salem qaa Erop, ka hape: “Ame la lue mek, tre, celë hi ewekë ka canga troa iaöne la itre atr. Ame itre xaa ijin, lue eje a sawa la itre xaa götrane la ngönetrei së troa kuca la huliwa ne itre ej, me iele së troa kuca la ketre ewekë ka thaa meköti kö.”
7 Haawe, thaa sesëkötre kö së, laka, kola haöthe la götran hne së hna mele ngön hnene la itre iatr hna kuca hmekuje hi matre troa thapa la lue meke së me uku së troa xome la itre ewekë hnei angatr hna ajane tro sa itön! Hnene la ketre atr qaa Etazini ka inine la aqane ajojezine la itre atr hnene la pibilisite, hna qaja ka hape, “thaa eje hmekuje kö a hamë ithuemacany kowe la itre atr ngo eje mina fe a thele troa akökötrene e kuhu hni angatr la itre aja.” Ame la ewekë hna xome pala hi ngöne la götrane cili, tre, ene la itre iatr ka amamai kuci huliwa ka sis. Hna majemine qaja, ka hape, “hna thele maniëne la götrane gaa hmitrötre ne la ngönetrei.” Haawe, drei la enyipiewekëne la tro sa thupëne hnyawa la aqane tro sa goe, memine fe la itre ewekë hne së hna nue troa lapane la he së me hni së!
8. Hna wanga atrune tune kaa la enyipiewekëne la troa thupëne la lue meke së e hnine la Tusi Hmitrötr?
8 Ijije mina fe troa athixötrëne la itre nyipi Keresiano hnene la aja ne la lue mek me aja ne la ngönetrei. Qa ngöne lai, kola ithuecatre koi së hnene la Wesi Ula i Akötresie troa thupëne la lue meke së, me hnöthe la itre aja së. (1 Kor. 9:25, 27; e jë la 1 Ioane 2:15-17.) Hnei Iobu ketre atr ka meköt hna wanga atrehmekune la aqane ce tro la lue ewekë, ene la hne së hna goeëne memine la hne së hna ajan. Öni angeic, ka hape: “Hnenge hna isisinyikeu me lue mekeng, nge tro ni a mekune tune ka kowe la jajiny?” (Iobu 31:1) Thaa hnei Iobu hmekuje kö hna thipëne troa kuci ngazo memine la ketre föe, ngo hnei nyidrëti mina fe hna thupëne matre thaa tro kö a lapane la he i nyidrë hnene la mekune cili. Hnei Iesu hna qaja atrune la enyipiewekëne la troa thipetrije la itre mekune ka ngazo qa hnine la itre mekuna së, ngöne lo nyidrëti a qaja ka hape: “Ame la ate goeëne la fö’ i ket’ ate me meciu nyido, ase hë angeice kuci ngazo me nyido e kuhu hni.”—Mat. 5:28.
Itre Ewekë Ka Gufa Nyine Troa Neën
9. (a) Pine nemen matre nyipi ewekë tro sa thupëne hnyawa la aqane huliwane së la Ëternet? (b) Nemene la pune koi së e tro sa goeëne la kuci huliwa ka sis?
9 Ame ngöne la fen enehila, thaa jole hmaca kö troa ‘goeëne’ la itre iatr ka ngazo ngöne Ëternet. Thaa easë kö a thele itre ej, itre eje pena ha thele së! Kola mama tune kaa lai? Maine jë troa mama xan la ketre iatr ka ngazo ngöne la ordinatör ne la ketre atr. Maine jë ame la angeic a fe la ordinatöre i angeic matre troa goeëne la itre maca koi angeic, tre, mama pi hi la ketre iatr ka sis, nge hna kuca matre troa jole e troa canga apaatren ej. Ngacama thaa qea ju kö la hna goeën qëmekene troa apaatrene ej, ngo ase hë lapane la he i angeic hnene la iatr. Ka hetre ethanyine koi së e troa goeëne la kuci huliwa ka sis, ngacama thaa qea ju kö la hne së hna goeën. Ijije hi troa angazone la mekuthethewe ne la atr, nge ketre huliwa ka tru la troa xometrij me köletrije la itre iatr qa ngöne la mekuna i angeic. The qaja pala ha la atr ka sipu thele pala hi troa goeëne itre ej, angeice hi lai a amamane, ka hape, thaa hnei angeice pala kö hna humuthe la itre aja i angeice ka sis e kuhu hni angeic.—E jë la Efeso 5:3, 4, 12; Kol. 3:5, 6.
10. Pine nemen matre thaa jole kö troa ketr la itre nekönatr hnene la kuci huliwa ka sis, nge nemene la thangane ka ngazo e tro nyudren a goeëne itre ej?
10 Atre hnyawa hi së la pengöne la itre nekönatr, laka, pi tro catre nyudreni a atre la itre ewekë, matre canga tro hi a huli nyudreni hnene la kuci huliwa ka sis. Ame e cili, tre, tro ha hetre ethan kowe la aqane goeëne nyudreni la pengöne la ce meköle trefën. Kola qaja hnene la ketre rapor, ka hape, tria ha la aqane troa goeëne la ce meköle trefën, nge “jole catre e troa cile huti la ihnimi ka pë ethan; tro fe a ngazo la aqane goeëne la pengöne la föe; nge the qaja kö la aja ka catre troa kuci huliwa ka sis; ketre, troa hetre ethane mina fe ngöne la hna ini, me ngöne la aqane imelekeu me itre enehmu me itre atrene la hnepe lapa.” Ngo tro kö a tru catr elanyi la itre ethane ngöne la kola faipoipo.
11. Hamëne jë la ketre ceitun ka amamane la engazon e troa goeëne la kuci huliwa ka sis.
11 Hnene la ketre Keresiano trahmany hna cinyihan, ka hape: “Ame ngöne la nöjei ewekë hnenge hna wangatrune catrën ekö qëmekene tro ni a ketre Atre Anyipicin, tre, casi hi la ewekë ka jole catr koi ni troa nuetrij, ene la troa goeëne la kuci huliwa ka sis. Ame itre xaa ijin, mama xane pi hi la itre iatr cili ngöne la mekunang, maine jë hnene la hna punepune la ketre ewekë maine hna drenge pena la ketre miuzik, maine hnene la hna goeëne la ketre ewekë maine hna jea menu pena la mekunang. Eni pala hi a isi memine la itre ewekë cili ngöne la nöjei drai.” Ame ngöne lo co petre kö angeic, hnene la ketre trejine trahmany hna lapaa goeëne lo itre zonale ne la keme i angeic ka amamane la kuci huliwa ka sis, ngöne lo paatre kö keme me thine i angeic. Hnei angeic hna cinyihan, ka hape: “Ngazo catr la itre thangane la itre iatr cili ngöne lo mekunang ekö ngöne lo ini a thöth! Traqa ha enehila koi 25 lao macatre, nge thatreine kö ni troa nue la itre xan. Ngacama ini a catre thele troa nue itre ej, ngo kösë itre ej pala hi la. Celë hi mekune ka jele ngazo ni ngacama thaa itre eje kö a lapane la heng.” Loi e tro sa ezine la lue meke së matre thaa tro kö sa goeëne la itre ewekë ka gufa, me neëne la itre mekune ka troa jele ngazo së. Tune kaa la aqane tro la ketre atr a eatrëne lai? Nyipi ewekë tro angeic a catr troa apone “la nöjei mekun’ asë mate dengethenge Keriso.”—2 Kor. 10:5.
12, 13. Nemene la itre ewekë ka gufa hna thipetrije hnene la itre Keresiano troa goeën, nge pine nemen?
12 Hetrenyi la ketre ewekë “ka ngazo” maine ka gufa nyine tro sa neën, ene lo itre nyine iamadrinë ka sajuëne la aja mo, maine kuci haze maine kolo pena a amamane la isi me ihumuth me mec. (E jë la Salamo 101:3.) Ame xajawa i Iehova, hnëqa ne la itre keme me thine Keresiano troa iëne hnyawa la itre ewekë nyine troa nue matre troa goeën e hnine la hnalapa i angatr. Eje hi laka, pëkö ketre nyipi Keresiano ka ajane troa kuci haze. Ngo nyipi ewekë tro la itre keme me thine a atre hnyawa la itre film, me itre elo ngöne video ngacama nyine hnyiman, memine la itre itus thatraqane la itre nekönatr ka wanga atrune la itre huliwa ne kuci haze.—Ite edomë 22:5.
13 Ketre thöthi ju hë së maine ketre qatre pena, thaa tro kö sa piine la itre elo ngöne video ka sajuëne la isi maine ihumuthi pena. (E jë la Salamo 11:5.) Nyipi ewekë tro sa thipetrije la itre huliwa hna ahnëjinëne hnei Iehova matre thaa tro kö itre ej a löthe la itre mekuna së. Thaa tro pi kö sa thëthëhmin, ka hape, ame la aja i Satana, tre, ene la troa angazone la itre mekuna së. (2 Kor. 11:3) Nge maine ka loi hi la itre nyine iamadrinë ngo tru menu pala ha la traeme hne së hna xome matre troa goeëne itre ej, haawe, tro ha thapa la hawa hne së hna eköth thatraqane la Hmi Ne La Hnepe Lapa, me e o drai la Tusi Hmitrötr, me hnëkëne mina fe la itre icasikeu së.—Fil. 1:9, 10.
Xötrethenge Jë La Tulu i Iesu
14, 15. Nemene la mekune ka sisitria ngöne la hnaakönine tupathi Keriso hnei Satana, nge hnei Iesu hna cile tune kaa kowe la itupathi cili?
14 Eje hi lai laka, thatreine jë kö së troa neëne asë la itre ewekë ka gufa ngöne la fene ka ngazo celë. Hnei Iesu mina fe hna hane cile kowe la itre ewekë cili. Ame ngöne lo hnaakönine itupath göi troa ajeanyi Iesu qa ngöne la aja i Akötresie, “hnei diabolo hna tro sai nyidëti hmaca kowe la wete ka hoea cat, me amamai nyidëti la nöjei baselaia asë e celë fen, memine la lolo ne it’ ej.” (Mat. 4:8) Pine nemen matre Satana a ujë tune lai? Pine laka angeic a ajane troa huliwane la emenen la lue mek. Angeic a mekune laka, maine tro Iesu a goeëne la lolo ne la nöjei baselaia asë, tre, maine jë tro ha cia e kuhu hni nyidrë la ajan troa hlemu e cailo fen. Tune kaa la aqane ujë i Iesu?
15 Thaa hnei Iesu kö wanga atrune la itupathi cili. Thaa hnei nyidrëti kö hna nue troa kökötr e kuhu hni nyidrë la itre aja ka ngazo. Nge goi thaa hnei nyidrëti fe hna pane goeëtiline la itre ewekë hna hamëne hnei Satana qëmekene troa thipetriji itre ej. Hnei Iesu hna canga sa, me hape: “Satana, kötejë.” (Mat. 4:10) Hnei Iesu hna wanga atrune la aqane imelekeu i nyidrë me Iehova, me ujë thenge la ewekë hnei nyidrëti hna thele troa eatrën ngöne la mele i nyidrë, ene la troa kuca la aja i Akötresie. (Heb. 10:7) Qa ngöne lai, hnei Iesu hna apë thanganëne la trenge catre i Satana.
16. Nemene la itre ini hne së hna xome qa ngöne la tulu i Iesu ngöne la kola cile kowe la itre itupathi Satana?
16 Hetre ini hne së hna xome qa ngöne la tulu i Iesu. Ame la hnapan, pëkö ketre atr hna thaa ketr pe kö hnene la itre aqane nyinyithiina i Satana. (Mat. 24:24) Ame la hnaaluen, tre, ijije hi tro la itre ewekë hne së hna wanga atrun jëne la lue meke së, a akökötrene e kuhu hni së la itre aja ka loi maine ka ngazo pena. Ame la hnaakönin, tro pala hi Satana a nyi jëne la “meciune ne lue mek” matre troa amenu së. (1 Pet. 5:8) Nge ame la hnaafoan, ijije mina fe tro sa thipetriji Satana, e hne së hna canga ujë.—Iako. 4:7; 1 Pet. 2:21.
Loi e Tro Pala Hi a “Maca” La Alameke i Nyipunie
17. Pine nemene matre jëne inamacan la tro sa canga mekune la hne së hna troa kuca qëmekene tro sa cile kowe la ketre ewekë ka gufa?
17 Ame la easa sa xepu koi Iehova, tre, easë fe a sisiny troa iananyi qa ngöne la nöjei ewekë ka gufa. Ame ngöne la easa sisiny troa kuca la aja i Akötresie, tre, easë hi lai a cengöne qaja memine la atre cinyihane la salamo, ka hape: “Hnenge hna cipane la lue cange ene la ite jëne ka ngazo asë, mate tro ni a kuca la wesi ula i cilie.” (Sal. 119:101) Maine ka inamacane së, haawe, loi e tro sa pane mekune hnyawa la hne së hna troa kuca qëmekene troa cile kowe la ketre ewekë ka gufa. Ka mama cile hnyawa koi së la itre huliwa hna jele ngazone hnei Tusi Hmitrötr. Atre hnyawa hi së la itre aqane nyinyithiina i Satana. Eue la Satana a tupathi Iesu troa saze la itre etë matre tro pena ha areto? Thupene la hna thaa xeni hnei nyidrë ngöne la 40 lao drai me jidri, me “mecijin.” (Mat. 4:1-4) Atreine hi tro Satana a atrehmekune la ijine easa kucakuca me canga kei kowe la itupath. Qa ngöne lai, enehila hi la ijine tro sa wanga atrune hnyawa la itre ewekë cili. The uthe kö koi elany! Maine tro pala hi sa hnehene la hne së hna sisinyi koi Iehova, haawe, tro hë lai a uku së troa iananyi catr memine la nöjei ewekë ka gufa.—Ite edomë 1:5; 19:20.
18, 19. (a) Nemene la eisapengönene la troa “maca” la lue mek memine la troa “ngazo” la lue mek? (b) Pine nemene matre nyipi ewekë tro pala hi sa mekune hnyawa la itre ewekë ka sisitria catr, nge nemene la eamo hna hamëne hnei Filipi 4:8 ngöne la götrane cili?
18 Ame ngöne la nöjei drai, nyimutre la itre nyine iamadrinë ka ihul jëne la lue mek, nge kolo pala hi a elë la etrune itre ej. Ene pe, easa kapa madrine la eamo hna hamëne hnei Iesu, ka hape, loi e tro pala hi a “maca” la alameke së. (Mat. 6:22, 23) Ame la atr ka “maca” la alamek, tre, angeice hi a thele troa eatrëne la aja ka casi hi ka sisitria, ene la troa kuca la aja i Akötresie. Ngo ame la alameke ka “ngazo,” tre, ka iaö me ka meciun, nge hna iaöne hnene la ewekë ka gufa.
19 Thaa tro pi kö sa thëthëhmin, laka, hetre thangane kowe la mekuna së la itre ewekë hne së hna wanga atrune jëne la lue mek; nge, hetre thangane mina fe la itre ewekë hne së hna hnehen kowe la hni së. Haawe, drei la enyipiewekëne tro pala hi sa lapa mekune la itre ewekë ka sisitria catr. (E jë la Filipi 4:8.) Eje hi, epi tro sa catr amexemine la thithi ne la atre cinyihane la salamo, ka hape: “Ëzineju la lue mekenge mate tha tro kö ni a goeëne la thoi.” Haawe, maine tro sa catre ujë thenge la thithi celë, tro hë Iehova a “amele [së] ngöne la ite jë i [Nyidrë].”—Sal. 119:37; Heb. 10:36.
Nemene La Hne Së Hna Inine Göne . . .
• la itretrengekeu ne la lue meke së, me mekuna së me hni së?
• la itre ethanyin e troa goeëne la itre kuci huliwa ka sis?
• la enyipiewekëne troa “maca” pala hi la lue meke së”?