Mekuna i Tusi Hmitrötr Göi Mel Me Mec

Ame la easa e la aqane xupi atre i Akötresie ngöne la tusi Genese, easa atre la hna qaja hnei Akötresie koi Adamu lo pane atr, hna hape: “Tro eö a xeni qa ngöne la nöjei sinöe asëjëihë ngöne la hlapa ;ngo the tro kö eö a xeni qa ngöne la sinöe ne ate hmekune la loi me ngazo ; ke tro eö a meci ngöne la drai ne xeni eö qa ngön’ ej.” (Genese 2:16, 17) Kolo hi a amamane hnyawa e celë laka, maine drengethenge ju Adamu lo hna amekötine hnei Akötresie, tha tro jë kö angeic a mec, ngo tro pala hi angeic a mele hnine la gatran e Edrena.

Ngo tha hnei Adamu kö hna drengethenge lo hna amekötine hnei Akötresie, matre meci la pune koi angeic. Hnei angeice hna xeni la wene sinöe hna wathebon, hna hamëne koi angeice hnei Eva ifënekö i angeic. (Genese 3:1-6) Easë mina fe a xeni pune la thaidrei Adamu. Celë hi hna qaja hnei Paulo aposetolo, lo angeice a hape: “Hnene la ate ka cas, nge meci fe pine la ngazo ; tune lai hna traqa la meci kowe la nöjei ate asë, ke ngazo asë hë .” (Roma 5:12) Ame lai hna hape, “ate ka cas” ke, kolo hi lai a qeje Adamu. Nemene la ngazo hna kuca? Nge pine nemene matre meci la pun?

Ame hi lai Adamu a thaidrei me ena la wathebo i Akötresie, tre, angeice hi lai a kuca la ngazo. (1 Ioane 3:4) Nge ame la pune la ngazo tre, mec. Celë hi lo hnei Akötresieti hna ahnithe amë koi Adamu. Maine hna drengethenge ju hnei Adamu me itre matrai angeice la itre hna amekötine hnei Akötresie, tro ha pë ethane la mele angatr. Nge tha tro ju kö angatr a hane atre la pengöne la mec. Tha hnei Akötresieti kö hna xupe la atr matre tro angeice a mec. Ngo hnei Nyidrëti pe hna xupi angeice matre troa mele epine palua.

Tha easë kö a icilekeu la easa qaja ka hape, ame la mec ke, ‘hna traqa kowe la nöjei atre asë’, tune lo hna qaja lai hnei Tusi Hmitrötr. Ngo hetre ewekë pe kö ka mele thupene la easa mec? Nyimutre la itre atr ka troa qaja ka hape, eje hi. Angatr a mekune ka hape, hetre götrane së pë hë ka mel, kola qaja la u së. Ngo e tro sa mekune tun, ke, easë hi lai a qaja ka hape, hnei Akötresieti hna thoi koi Adamu. Tune Kaa? Maine tro la u së a tro kowe la ketre götran thupene la easa mec, haawe tha pune kö koi së la mec, tune lo hna qaja hnei Akötresie. Tusi Hmitrötr a qaja, ka hape: “Tha ’teine kö Akötesieti troa thoi.” (Heberu 6:18) Hnei Satana hna thoi ke, öni angeice koi Eva ka hape: “Tha trojë kö nyipo a mec.”—Genese 3:4.

Celë hi matre hnyingëne jë së ka hape, maine hna nyitrepene la ini hna hape, tha ka meci kö la u hnene la thoi, nemene la pune kowe la mec?

NYIPICI QA HNINE LA TUSI HMITRÖTR

Ame ngöne la tusi Genese, kola qaja göne la aqane xupi atr, ka hape: “Hnei Iehova Akötesieti hna xupe la ate xaxau qa ngöne la hnadro, me mano kowe la lue hnafiji angeice la mano ne mel ; ene pe u ka mele la at.” Ame la hnaewekë hna hape, “u ka mele la at,” tre, hna ujëne qene Heleni ka hape, ne’phesh, nge kola hape, “nöjei u ka mel.”—Genese 2:7

Tusi Hmitrötr a amamane hnyawa e celë laka, tha hna xupe kö la itre atr cememine la ketre u ka troa mele pe. Ngo ame pe, “u ka mele la at.” Thele ju hë së ngöne la itre Tusi Hmitrötr, ngo tha tro jë kö sa öhne la hnaewekë hna hape, “e meci hë la atr, mele pe kö la u.”

Pine laka tha hnei Tusi Hmitrötr hna qaja ka hape, ua ka troa mele pe epine palua thupene la easë a mec. Haawe pine nemene kö matre saze jë hi la itre hmi la ini cili? Tro sa ce wange la ka traqa e Aigupito ekö matre troa sa la hnyinge celë.

KOLA HLEMU LA INI KA THOI

Ame ngöne lo itre macatre patre petre kö Keriso, hnei Hérodote, ketre atre Heleni ka inamacan hna qaja ka hape, ame la angetre Aigupito tre, angatre hi “la itre ka pane mejiune kowe la u ka mele pe.” Ketre tune mina fe la angetre Babulona ekö. Ame ngöne lo ijine kola thapa la itre götran e Moyen Orient hnei Alexandre le Grand lo macatre 332 M.P.K., hnene la itre ka inamacan i angatre Heleni hna sajuëne la ini cili, nge hna haöthe asë la Musi angetre Heleni hnene ej.

Ame ngöne lo hneijine ne la itre pane keresiano, hnene la lue hmi ne la angetre Iudra, ene lo itre Esséniens memine la angetre faresaio hna qaja ka hape, e meci hë së ke mele pe kö la u së. Kola qaja ngöne la The Jewish Encyclopedia, ka hape: “Ame la ini celë hna hape, e meci hë la atr ke, mele pe kö la u, ke kolo fe a hane kapa hnene la angetre Iudra, pine la angetre Heleni me qaathene la itre ini Platon.” Ketre tui Josèphe ketre atr ka inamacan ne Iudra ekö. Tha hnei angeice kö hna hamëne la itre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr, ngo hna xomi ini pena qa hnine la ketre tusi hna ce xawane la itre ifejicatre, hna hape, “La croyance des fils de la Grèce.”

Hna ketr la itre hna majemine me aqane mel hnene la itre ini qaathene la angetre Heleni. Nge hna hane löthe la itre Keresiano hnene la itre ini cili. Hna qaja hnei Jona Lendering, ketre atr ka inamacan ka hape, “Ame lo hna qaja hnei Platon lo kola hape, e meci hë së ke, mele pe kö la u së, ke ketre ini hna canga kapa me ka eje hë e cili. Tha hmitre ju kö, matre löthe pi la Hmi Keresiano hnene la itre ini qaathei Platon.” Celë hi matre, ame la ini wanaithihlë celë lo hna hape, e meci hë së ke mele pe kö la u së, ke hna löthe la “Hmi Keresiano,” matre ketre ini ka tru hë lai ne la hmi.

“TRO HA NUE AMACAI NYIPUNIE HNENE LA NYIPICI”

Ame ngöne lo hneijine i Iesu, hnei Paulo aposetolo hna hmekë së me hape: “Kola qaja amamane hnene la Ua, ka hape, tro ite xan’ a nue tije la lapaune ngöne la ite ijine hnapin, kola jëthenge la ite u ne amenun, me ite ihaji ne la ite demoni.” (1 Timoteo 4:1) Ka nyipicine hnyawa la itre hnaewekë celë! Ame lo hna qaja ka hape, e meci hë së ke mele pe kö la u së, ke ketre tulu ne la “ite ihaji ne la ite demoni.” Tha hna nyitrepene kö la ini cili hnei Tusi Hmitrötr, nge ka cile huti hë ej ngöne la itre hmi wanaithihlë ekö me ngöne la itre ini atr.

Manathithi së hnyawa hi ke, öni Iesu ka hape: “Tro hë nyipunie a ate la nyipici, nge tro ha nue amacai nyipunie hnene la nyipici.” (Ioane 8:32) Ame la easa atre hnyawa la nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr, kola xomi së qa ngöne la itre ini ka thoi ekö me itre aqane ujë ka ngazo hna ini së. Ketre, ame la nyipici ne Wesi Ula i Akötresie, tre, kola nuamacanyi së qa ngöne la ini ka thoi göne la pengöne la mec, tune lo itre hna majemine ekö me qa ngöne la itre kuci iöni.—Goeëne jë la itre mekun hna eköhagen, “Ekaa La Itre Ka Mec?”

Ame ekö tha ajane kö la Ate Xup, tro la atr a mele e celë fen uti hë traqa koi 70 maine 80 lao macatre me mele epine palua ngöne la ketre götran. Ame la aja i Nyidrëti ekö kowe la atr tre, tro angeice a mele uti hë epine palua e celë fen, ceitu me itre neköi Nyidrëti ka idrengethenge. Celë hi hatrene la ihnimi Nyidrëti kowe la itre atr, nge tha tro jë kö lai a saze. (Malaki 3:6) Celë hi matre kola akeukawane la hni së la hna qaja hnene la atre cinyihane la Salamo la kola hape: “Tro ha la ange ka meköti a hetenyi la nöj, me lapa palua kö ngön’ ej.”—Salamo 37:29..