Itre Hnyinge Ne La Itre Ka e

Nemene la edraiëne la hnahag hnë lö ne la uma ne hmi i Solomona?

Qëmekene troa lö kowe la gaa hmitrötr, easa pane lö kowe la hnahag hnë lö ne la uma ne hmi. Ame ngöne la itre Tusi Hmitrötr Fene Ka Hnyipixe Hna Ujën hna fejan qëmekene la macatre 2023, kola qaja ka hape, “ame la hnahage hnë lö ke, 20 kubit la eqean, ceitu memine la eisaisane la uma, nge 120 kubit la edraiën.” (2 Aq. Jo. 3:4) Nge ame ngöne la itre xaa Tusi Hmitrötr, kolo fe a qaja ka hape, “120 kubit” la edraiëne ej, ka ceitu memine la ketre ita ka 53 lao met!

Ngo ame ngöne la itre Tusi Hmitrötr Fene Ka Hnyipixe Hna Ujën hna fejan lo macatre 2023, ke kolo pe a qaja ka hape, ame la edraiëne la hnahag hnë lö ne la uma ne hmi Solomona ke, ka “20 kubit la eqean” (9 met).a Tro sa ce wang la kepin matre hna saze.

Tha hna qaja kö la edraiën ne la hnahag hnë lö ngöne 1 Ite Joxu 6:3. Ame ngöne la xötre celë, hnei Ieremia hna qaja la eqean me ejuine la hnahag, ngo tha ase kö qaja la edraiën. Nge ame ngöne la mekene thupen, hnei Ieremia hna qejepengöne la uma ne hmi memine la aliene ej, tune la lue poto kopa ka cil qëmekene la hnahag hnë lö, memine la hnagejë kopa, memine lo 10 lao ikatr kopa. (1 It. Jo. 7:15-37) Maine ka 50 met la edraiën la hnahag hnë lö, nge e ka draië catre kö ej hune la uma ne hmi, maine ju tro Ieremia a qaja. Nge itre macatre thupen, hnene la itre historiens i angetre Iudra hna cinyanyine ka hape, tha ka draië catre kö la hnahag hnë lö hune la uma ne hmi Solomona.

Ame kowe la itre ka inamacan, tha ijije kö tro la itre ngöne uma ne la uma ne hmi a kapa la hnahag hnë lö ka 120 kubit la edraiën. Ame ekö, ame la itre uma ka draië catr hna xup hnei etë me etë dro, tune la itre qëhnelö ne la itre uma ne hmi e Aigupito, ke ka isaisa la trepen, nge kola coco trootro la kola elë draië. Ngo ka isapengöne kö memine la uma ne hmi i Solomona. Önine la itre ka inamacan ka hape, ame la eisaisane la itre ngöne uma ke, tha ka sasaithe kö la 6 kubit maine 2,7 met. Öni Theodor Busink, historien de l’architecture ka hape: “Pine laka, tha ka hmeköne kö la itre ngöne uma ngöne la hnë lö ne la uma ne hmi, tha ijije kö troa 120 kubit la edraiëne la hnahag hnë lö.”

Maine jë, hna fejan angazone la tusi 2 Aqane lapa itre Joxu 3:4. Ngacama ame ngöne la itre xaa tusi hna ewath hna qaja la “120” kubit ngöne la xötre celë, ngo hnene la itre xaa tus tune la Codex Alexandrinus ka he lo 500 M.K. maine Codex Ambrosianus ka he lo 600 M.K. hna qaja la “20 kubit.” Hnauëne la kola makën la “120” hnene la itre xan ka feja tus? Pine laka, ame ngöne la qene Heberu, ka ceitu la hnaewekë “hadredr” me “kubit.” Maine jë, hnei itre xan hna imenune me makën la “hadredr,” ngo “kubit” pe la nyine makën.

Nyipici laka, aja i easë troa atrepengöne hnyawan la uma ne hmi Solomona. Ngo ame la ka sisitria, ke troa trotrohnine la aliene ej, ene la uma ne hmi ka tru i Iehova. Tru catr la hni ne ole së koi Iehova, ke hnei Nyidrëti hna hane hë së kowe la uma ne hmi cili!​—Heb. 9:11-14; Hna Am. 3:12; 7:9-17.