Drei Akötresieti Ju Matre Öhnyi Manathithi Qa Ngöne La Itre Hnei Nyidrëti Hna Sisiny
“Hnei nyidëti hna sisinyi göi nyidëti kö, qa ngöne la tha ’teine kö nyidëti troa sisinyi göi kete hui nyidëti kö”—HEB. 6:13.
MAINE IJIJI NYIPUNIE, SA JË:
Pine nemene matre xeci hnyawa koi së laka, troa eatr la aja i Akötresie?
Nemene la hnei Akötresieti hna qaja, ngöne lo Nyidrëti a sisiny, thupene la Adamu me Eva a kuca la ngazo?
Nemene la eloine koi së la hna sisinyi hnei Akötresieti koi Aberahama?
1. Nemene la aqane isazikeu ne la itre hnei Iehova hna thingehnaean, me hnei atr?
IEHOVA la “Akötesieti ka nyipici.” (Sal. 31:5) Tha ka pexeje kö la itre atr, celë hi matre thatreine kö tro sa mejiune pala hi kowe la hnei angatre hna qaja. Ngo ame pe, “tha ’teine kö Akötesieti troa thoi.” (Heb. 6:18; e jë la Numera 23:19.) Ka eatr pala hi la nöjei hnei Akötresieti hna thingehnaeane kowe la itre atr. Mekune ju hi së la nöjei ewekë asë hnei Nyidrëti hna xup e celë fene hnengödrai, a traqa koi sikisi lao drai ne xupi ewekë i Nyidrë. E nyiqaane hi la ketre drai, Nyidrëti a canga qaja ju la hnei Nyidrëti hna troa kuca. Nge e ase hë, Nyidrëti a eatrëne hnyawa ju thenge la hnei Nyidrëti hna qaja. Nge traqa ha kowe lo hna sikisine drai ne Nyidrëti a xupi ewekë, “xajawatinë hë Akötesie la nöjei ewekë asëjëihë lo hnei nyidëti hna kuca, nge hana wang, nyipi loi.”—Gen. 1:6, 7, 30, 31.
2. Nemene lai drai ne mano i Akötresie? Pine nemene matre Akötresieti a ahmitrötrëne la drai cili?
2 Thupene jë hi la hnei Iehova Akötresieti hna qeje eloine la nöjei hnei Nyidrëti hna xup, Nyidrëti a ithuemacanyine ju ka hape, kolo ha troa xejë la hnaasevenene drai. Kolo drai ne mano i Akötresie. Tha drai ka 24 kö lao hawan, ngo ketre hneijine lai ka qea ne mano Nyidrëti qa ngöne la hna xup la nöjei ewekë e celë fen. (Gen. 2:2) Tha fenesi pala kö lai drai ne mano i Akötresie. (Heb. 4:9, 10) Tha hna qaja amekötine kö hnei Tusi Hmitrötr ka hape, eu la kola nyiqaane la hneijine cili. Ngo atre hi së laka hna nyiqaane lo kola ase xupi Eva, fö i Adamu, a traqa ha enehila koi 6 000 lao macatre. Tha hmitre pe kö matre xejë jë lo ca thauzane lao macatre ne tro Keriso a mus; nge e cili hi lo hneijine tro Akötresieti a apexejene la itre hnei Nyidrëti hna mekune troa eatrëne göne la ihnadro. Aja i Akötresieti troa paradraiso asë la fen, nge troa lapa palua kö hune eje hnene la itre atr ka pexej. (Gen. 1:27, 28; Hna ama. 20:6) Ka xeci hnyawa koi së laka tro sa melëne elany la itre ewekë cili! “Hnei Akötesieti hna amanathithine la drai hnaaluengemenën, me ahmitötën’ ej.” Celë hi matre, pë kö ka troa thingi jëne la hnei Akötresieti hna thingehnaean; tro pe a eatr la itre hnei Nyidrëti hna mekune troa traqa kow ngöne la pune la drai ne mano i Nyidrë.—Gen. 2:3.
3. (a) Nemene la ewekë ka traqa, lo kola xötrei xejë la drai ne mano i Akötresie? (b) Hnei Iehova hna qejepengöne tune kaa la aqane tro Nyidrëti a seijolene lo ewekë ka traqa?
3 Kolo petre hi ekö a xötrei xejë la drai ne mano i Akötresie, nge icilekeu jë hi me Nyidrë hnene la itre xa xupuana i Nyidrë. Hnei Satana, lo ketre angela ekö e hnengödrai, hna iaöne la itre xan troa atrunyi angeice hui Akötresie. Satana la ka nyiqaane thoi me iaö Eva troa xele ma drei Iehova. (1 Tim. 2:14) Ase jë hi lai, Eva hmaca jë pena a hule la fö i angeic troa tha drei Iehova. (Gen. 3:1-6) Ketre ewekë ka ngazo catre la ka traqa e celë. Ngacama hnei Satana hna sili ewekë i Iehova me jelethoi Nyidrë, ngo tro kö Nyidrëti a eatrëne la aja i Nyidrë kowe la fen; tha nyipi ewekë kö tro Nyidrëti a sisiny, göi troa anyipicin. Hnei Nyidrëti hi hna thingehnaeane la ketre ewekë nyine tro pëhë a trotrohnine e thupen hnene la itre atr, me qaja la aqane tro Nyidrëti a sei jolene lai ewekë cili. Tro Nyidrëti a “aithupëjia” Satana memine la fö, me ‘aithupëjiane’ la matra i Satana me matra i fö. Tro lai Matrane hna thingehnaeane a fica “la he” i Satana, nge tro Satana a “athe la tidöca i angeic.”—Gen. 3:15; Hna ama. 12:9.
KOLA SISINY NYINE ANYIPICINE LA ITRE HNA QAJA
4, 5. Nemene la hnei Aberahama hna kuca matre nyine anyipicine lo mekune hnei nyidrëti hna axeciën?
4 Ame ekö qëmekene lo troa traqa la ngazo, tha nyipi ewekë kö troa sisiny göi troa anyipicine la hna qaja. Pine laka ka pexeje me hnimi Akötresie, nge hnaiji Nyidrëti la atr ekö, haawe tha nyipi ewekë kö tro angeic a sisiny. Itre ka qaja pala hi angatr la nyipici ekö, nge ka pexeje la aqane inyipicikeu i angatr. Ngo eni wathebo jë hi la lue pane atr, nge gufa pi hi la pexeje thei nyidro, nge joxu hë la thoi thene la atr. Haawe, qaane ju hi lai, amekötine jë hi laka, troa nyipici la ketre ithanata hna ce axeciën, hnei hna sisiny.
5 Hnei Aberahama hna sisiny ngöne la köni ijin. (Gen. 21:22-24; 24:2-4, 9) Ame la ketre ijin, hnei nyidrëti hna sisiny lo kola bëeke qa hna isi memine la joxu ne Elama me itre xa joxu ju kö, xöle i angeic. Hnene fe la joxu ne Salema me Elama hna lö pi troa ixelë me Aberahama. Hnei Melekisedek joxu ne Salema, nge “ate huje koi Akotesie ka sisitia,” hna amanathithi Aberahama me thithi sai nyidrëti koi Akötresie, matre tro nyidrëti a ngaane la itre ithupëjia me nyidrë. (Gen. 14:17-20) Ame hë la kola mekune hnene la joxu ne Sodoma troa nyithupei Aberahama pine la hna thapa la itre atre ne lai joxu qa ngöne la itre ithupëjia, öni Aberahama jë hi e sisinyi ka hape: “Ase hë ni adraiëne la imenge koi Iehova, Akötesie ka sisitia, ate kë zine la hnengödrai memine la fen, ka hape, Tha tro kö ni a xome la sine thenyi me otene la tepene hnatrapaca, nge tha tro kö ni a xome kete ewekë qa thei nyipë, wanga öni nyipëti jë, ka hape, Hnenge hna atena mo Aberama.”—Gen. 14:21-23.
A SISINYI KOI ABERAHAMA
6. (a) Nemene tulu la hnei Aberahama hna amamane koi së? (b) Nemene la thangane ka loi hne së hna troa kapa qa ngöne la hna kuca hnei Aberahama?
6 Hnei Iehova mina fe hna hane sisinyi kowe la itre atr, matre troa xeci koi angatre laka, tro Nyidrëti a eatrëne la itre hnei Nyidrëti hna thingehnaeane koi angatr. Hane hi la ketre aqane sisinyi Iehova: “Öni Joxu Iehova, ka hape, Loine eni.” (Ezek. 17:16) Ma traqa jë kö koi 40 nge hetre munëne la itre ijine Iehova a sisiny. Ame hi la ketre ceitune hne së hna atre hnyawa, tre kolo Akötresieti a sisinyi koi Aberahama. Tha ca isisinyikeu kö hnei Iehova hna kuca ngöne lo ijine mele Aberahama. Jëne la itre isisinyikeu cili, atre jë hi Aberahama, ka hape, tro lo Matran hna thingehnaean a fetra qaathene la ketre atrene la lapa i nyidrë, ene Isaaka nekö i nyidrë. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Thupene jë hi lai, hnei Iehova hna pane tupathi Aberahama. Hnei Nyidrëti hna upi Aberahama troa huujëne la nekö hnimina i nyidrë. Hnei Aberahama hna canga kuca la hna upi nyidrë. Ngo ame ju hi la nyidrëti a troa huujë Isaaka, sewe nyidrëti ju hi hnene la angela. Akötresieti a sisinyi ju me hape: “Öni Iehova, hnenge hna sisinyi göi ni kö, ke ase hë eö kuca la ewekë cili, nge tha hnei ’ö kö hna cipane la nekö i ’ö nekö i ’ö ka cas ; qa ngöne lai tro ni a nyipi amanathithi ’ö, me nyipi amanane la ite matra i ’ö mate tune la ite wëtesiji e hnengödrai, nge tune la ngöni ne ngöne gejë ; nge tro ha la ite matra i ’ö a hetenyi la qanahage ne la ite ithupëjia me angat ; nge tro ha manathithi qa thene la matra i ’ö la nöjei nöje asëjëihë e celë fen ; qa ngöne la hnei ’ö hna denge thenge la tenge ewekëng.”—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.
7, 8. (a) Pine nemene matre sisinyi jë Akötresieti koi Aberahama? (b) Tro la itre “xa mamoe” i Keriso a kepe thangane tune kaa qa ngöne la hna thingehnaeane me sisinyi hnei Akötresieti koi Aberahama?
7 Pine nemene matre hnei Akötresieti hna sisiny koi Aberahama ka hape, troa eatr la hnei Nyidrëti hna thingehnaean? Pine laka, celë hi lai ka troa acatrene la lapaune ne la itre ka troa sine lo hnaaluene igötranene lo ‘matran’ hna thingehnaean, lo angetre troa ce musi me Keriso. (E jë la Heberu 6:13-18; Gal. 3:29) Tune lo hna qaja ha hnei Paulo aposetolo, hnei Iehova “hna nyi xane ju hnei sisinyi.” Celë hi matre lue ewekë ka tha tro kö a patr nge hna hamëne kowe la itre hna iëne nyine xatua angatre “troa xölehuje la mejiune” i angatr. Kola qaja la hna thingehnaeane hnei Akötresie, memine la hnei Nyidrëti hna sisiny; ame la lue ewekë cili, “tha ’teine kö Akötesieti troa thoi ngön.”
8 Tha itre hna iëne hmekuje kö la itre ka troa öhnyi manathithi qa ngöne la hnei Akötresieti hna sisinyi koi Aberahama. Hnei Iehova ekö hna sisinyi ka hape, jëne la “matra” i Aberahama, tro ha manathithi la itre atrene “la nöjei nöje asëjëihë e celë fen.” (Gen. 22:18) Ame la itre atrene “la nöjei nöje” celë, tre kola hane qaja la itre “xa mamoe” lo itre ka drei Keriso fe, nge angetre mejiune kowe la mele ka tha ase palua kö ngöne la Paradraiso e celë fen. (Ioane 10:16) Itre hna iëne ju hë nyipunie, maine itre xa mamoe pena, “xölehuje” ju pe la mejiune i nyipunie. Kolo lai a hape, tro sa catre huliwa matre kapa jë së la hne së hna mejiune kow, me drengethenge Akötresieti pala hi ngöne la nöjei hne së hna kuca.—E jë la Heberu 6:11, 12.
ITRE XA HNA SISINYI HNEI AKÖTRESIE, PI ABERAHAMA
9. Nemene la hnei Akötresieti hna qaja, lo Nyidrëti a sisinyi kowe lo itre matra i Aberahama hna thahluëne e Aigupito?
9 Traqa koi itre hadredre hë lao macatre thupe i Aberahama, Iehova hmaca a sisiny matre troa eatrëne lo hnei Nyidrëti hna thingehnaeane koi Aberahama. Hna traqa lai, lo Nyidrëti a upi Mose troa ithanata kowe la itre matra i Aberahama, itre hna thahluëne e Aigupito. (Eso. 6:6-8) Ame ju hi lai ijine cili Akötresieti a sisinyi me hape: “Hnenge hna lime draië koi angate troa tro sai angate qa ngöne la nöje Aigupito kowe la nöje lo hnenge hna thele thatraqai angat, ka di hnei zane thi me hani.”—Ezek. 20:5, 6.
10. Nemene la hnei Akötresieti hna thingehnaeane kowe la angetre Isaraela thupene lo hna xomi angatre qa Aigupito?
10 Thupene jë hi la hnei Iehova hna tro xomi Isaraela qa Aigupito, Nyidrëti hi lai a thingehnaeane hmaca ju ka hape: “Maine tro nyipunie a nyipi denge thenge la aqane ewekëng, me trongëne la isisinyikeung, tro nyipunie a atu ka conge hune la nöjei nöje asë, ke ewekënge la fene hnengödrai asë. Nge tro nyipunie a baselaia angete huj, me nöje ka hmitöte thatraqai ni.” (Eso. 19:5, 6) Tha fene ewekë kö la hna hamëne kowe la nöje Isaraela! Kola hape, maine tro angatr a drei Iehova, tro hë Nyidrëti a xomi angatr, nyine baselaia i angetre huuj, ange ka troa thewe manathithi kowe la nöjei atr. Nge e thupene hë, öni Iehova jë hi ka hape, ame lo hnei Nyidrëti hna thingehnaean, tre celë hi “isisinyikeu” lai.—Ezek. 16:8.
11. Nemene la hna kuca hnei Isaraela, lo Akötresieti a qaja la mekune hnei Nyidrëti hna hnëkëne koi angatr?
11 Tha hnei Iehova kö hna musinëne la angetre Isaraela troa sisiny matre troa drei Nyidrë. Nge tha hna musinë angatre pena kö troa kapa lo ewekë hnei Nyidrëti hna thingehnaeane koi angatr. Ngo ketre sipu aja i angatre kö troa sisiny koi Nyidrë. Öni angatre jë hi: “Tro nyihunie a kuca la nöjei ewekë asë hnei Iehova hna ulatin.” (Eso. 19:8) Köni drai thupen, Iehova Akötresieti a qaja ju koi Isaraela, lo nöje hnei Nyidrëti hna iën, la nyine tro angatr a kuca. Celë hi matre Nyidrëti a nyiqaane hamëne jë koi angatr la Treene Lao Wathebo, me upi Mose troa qaja koi angatre la itre xa hna amekötin, hna fejane ngöne Esodo 20:22 uti hë Esodo 23:33. Nemene la hna qaja hnei Isaraela thupene la hna kapa la itre wathebo cili ? “Ame hna sa hnene la nöj’ asë hna ca ewekë, me hape, Tro huni a kuca la nöjei wesi ula asë hnei Iehova hna ulatin.” (Eso. 24:3) Thupene jë hi lai, Mose a fejane jë la itre wathebo ngöne “la tusi ne isisinyikeu” me e catrëne itre eje kowe la itre atrene la nöj, matre tro angatr a dreng. Thupene hë la hna e, kolo ha nyi hnaakönine sisinyi hnene la nöje me hape: “Tro huni a kuca asë la hnei Iehova hna ulatin, me denge thenge.”—Eso. 24:4, 7, 8.
12. Nemene la hnei Iehova hna kuca thupene la Nyidrëti a sisinyi koi angetre Isaraela? Nge nemene hë la hnei angatre hna kuca thupene la angatr a sisinyi koi Nyidrë?
12 Tha hnei Iehova kö hna hmitre troa eatrëne la hnei Nyidrëti hna qaja, ngöne lo Nyidrëti a isisinyikeu me angetre Isaraela. Hnei Nyidrëti hna pane iëne la itretre huuj ka troa huliwa ngöne la uma ne heta hna hnëkëne kö thatraqane la huliwa ne la hmi. Ame la huliwa ne la itretre huuj, tre gojenyine hi la itre atr ka ngazo lai, matre troa imelekeu me Iehova. Ngacama nöje ka sa xepu hë angetre Isaraela koi Akötresie, ngo hnei angatre pe hna canga tha idrei. Tha hnei angatre kö hna trongëne lo hnei angatre hna qaja, ngo hnei angatre pe hna “qaja acone la mene la Kahmitöte i lsaraela.” (Sal. 78:41) Mekune ju hi së lo ijine Mose e hune la wetr Sinai, matre troa kapa la itre hna amekötine qaathei Iehova; tha hnei angetre Isaraela kö hna itreqe hnyawa, nge ketre nanazije trootro fe hë la lapaune i angatre koi Akötresie. Angatre ha mekune ka hape, ase hë Mose kötre angatr. Celë hi matre, xupe jë hi angatr la nekö i kau gol, me hape kowe la nöj: “Dei la haze i ’ö ate tro sai ’ö pi qa ngöne la nöje Aigupito.” (Eso. 32:1, 4) Ame hë la angatr a thili me huuj kow ej, öni angatr ka hape, angatr a nyihlue i Iehova. Ame ju hi la Iehova a öhne ka hape, angatre ha thili kowe la hnasaatre cili, Nyidrëti a qaja koi Mose ka hape: “Saqe hi angate jea qa ngöne la gojenyi lo hnenge hna ahnithe koi angat.” (Eso. 32:5, 6, 8) Thupene jë hi lai, kola tro la itre macatre nge hna a nyimu a sisinyi pala hi hnei Isaraela koi Akötresie; ngo ame pe tha hnei angatre kö hna metrötrëne la hnei angatre hna qaja.—Num. 30:2.
LUE XA ISISINYIKEU
13. Göi nemene la Iehova a sisinyi koi Davita? Easa atre tune kaa ka hape, ame la hna sisinyi hnei Nyidrë, tre göne hi lo Matrane hna thingehnaean?
13 Ame lo Davita a joxu i angetre Isaraela, hnei Iehova hmaca hna alua sisiny, nyine loi ne la itre ka troa drengethenge Nyidrë. Hnei Akötresieti hna pane sisinyi koi Davita ka hape, tro hë la matra i angeic a tithe la therone i angeic, uti hë epine palua. (Sal. 89:35, 36; 132:11, 12) Ame lo Matrane hna thingehnaean, ene Keriso, tre ka tro hi nyidrëti lai a fetra qaathene la itre matra i Davita; celë hi matre, tro ha hë nyidrëti fe: “Hupuna i Davita.” (Mat. 1:1; 21:9) Hnei Davita hna hëne la Matrane hna thingehnaean, ka hape, “Joxu,” pine laka, ka draië kö nyidrë hui angeic.—Mat. 22:42-44.
14. Nemene la hnei Iehova hna sisiny göne lo Matran hna thingehnaean? Nge nemene la eloine koi së la hna sisinyi cili?
14 Ame hë e thupen, Iehova a qaja hmaca pena ha koi Davita ka hape, tha tro kö lo Matrane hna thingehnaean a joxu hmekuje hi, ngo tro fe nyidrëti a Atre Huuje Ka Sisitria ne la nöjei atr. Ketre ewekë la ka ketrepengön, ke ase hë qaja ekö ngöne lo Wathebo hna hamë Isaraela, ka hape, troa fetra la itretre huuj qaathene la lapa i Levi, nge tro la itre joxu a xulu qa ngöne la lapa i Iudra. Celë hi matre, pëkö ketre atr ekö ka troa ce xome lai lue hnëqa cili. Ngo hnei Davita hna qaja göne lai Joxu cili ka troa traqa ka hape: “Hnei Iehova hna ulatine kowe la Joxung, ka hape, Lapaju nyipë ngöne la götrane macang, uti hë la tro ni a amë la ite ithupëjia me nyipë nyine tane la lue ca i nyipë. Hna sisinyi hnei Iehova, nge tha tro kö a ietra, ka hape, Nyipëti la ate huje epine palua tune la pengö i Melekisedek.” (Sal. 110:1, 4) Tune la aqane perofetane hë ekö, kolo ha musi enehila e hnengödrai la Matrane hna thingehnaean, ene Iesu Keriso. Nge nyidrëti fe la Atre Huuje Ka sisitria thatraqane la itre atr, me xatuane la itre ka nyipi ietra troa imelekeu hnyawa me Akötresie.—E jë la Heberu 7:21, 25, 26.
ISARAELA I AKÖTRESIE KA HNYIPIXE
15, 16. (a) Drei lue Isaraela la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr? Isaraela ka ue la hna amanathithine hnei Akötresieti enehila? (b) Nemene hna amekötine la hna hamëne hnei Iesu göne la troa sisiny?
15 Pine la hna nuetriji Iesu Keriso hnene la nöje Isaraela, ene pe Iehova a ketre nuetriji angatre pi, nge tha ijiji angatre ju hi troa “baselaia angete huj.” Hnei Iesu hna qaja kowe la itre hene ne hmi ne Iudra, ka hape: “Tro ha xome qa thei nyipunie la baselaia i Akötesie, me hamëne kowe la nöje ate wa wen’ ej.” (Mat. 21:43) Ame la nöje celë hnei Iesu hna qaja, tre hna nyiqaane eköthe ej lo Penetekos, macatre 33 M.K., ame ngöne lai ijine cili, hnei Akötresieti hna nue la uati hmitrötre i Nyidrëti kowe la 120 lao itretre drei Iesu ka icasikeu e Ierusalema. Angatre hi lo lai itre atrene lo “nöje” ka hnyipixe hna troa hëne ka hape, “Isaraela i Akötesie.” Tha hmitre ju kö, nge kolo fe a hane kapa hnine la Isaraela i Akötresie la itre xa atr ka fetra qa ngöne la itre xa nöj, itre thauzane jë kö la etrun.—Gal. 6:16.
16 Tha ka drengethenge Akötresieti kö lo nöje Isaraela ekö, ngo ame la Isaraela ka hnyipixe i Akötresieti enehila, tre, ka idrei nyudren. Hetrenyi la ketre hna amekötine hna hamëne kowe la Isaraela i Akötresie göi troa sisiny. Ame lo Iesu e celë fen, tru la itre atr ka sisinyi thoi, me majemine sisinyi menu göne la itre ewekë ka pë alien. (Mat. 23:16-22) Tha hnei Iesu kö hna inine la itretre drei nyidrë, troa sisiny. Öni nyidrëti pe: “Loi la ewekë i nyipunie troa Eje hi, eje hi ; Pëkö, pëkö ; nge qa ngöne la ngazo la troa nyi xane hune lai.”—Mat. 5:34, 37.
17. Nemene la itre hnyinge hne së hna troa ce wange pe ngöne la wiike ka troa xulu?
17 Ngo hapeu, kolo kö lai a qaja ka hape, ngazo troa sisiny? Nge nemene la aliene lo Iesu a qaja ka hape, e öni së ka hape, Eje hi, tre eje hi? Tro pëhë së lai a ce sa la itre hnyinge celë la wiike ka troa xulu. Catre pi pe së sine thele la itre mekune qa hnine la Wesi Ula i Akötresie, matre tro sa öhne la enyipiewekëne la troa drengethenge Iehova pala hi. Nge tro hë Nyidrëti lai a amanathithi së uti hë epine palua, thenge lo aqane sisinyi Nyidrëti ekö.