Mekene 13
Pine Nemene Matre Jëne Madrine La Troa Mele Thenge La Thiina Ka Ijiji Akötresie
1. Pine nemene matre qaja jë së ka hape, jëne madrine la itre jë i Iehova?
IEHOVA la “Akötresie tene manathith,” nge Nyidrëti a ajane tro epuni a madrine ngöne la mele i epun. (1 Timoteo 1:11) Maine hnei epuni hna xötrethenge la itre jë i Nyidrë, ke, eje hi laka, ijije tro epuni a kapa la itre manathithi me hetrenyi la iamano ka epine palua, tune la ketre hneopegejë ka neni pala hi. Ketre, ame la troa trongëne la itre jë i Akötresie, ke, celë hi ka troa upe la atr troa kuca pala hi la itre thiina ka meköt, “tune la itre hoke ne gejë.” Celë hi ka hamëne la nyipi manathith.—Isaia 48:17, 18.
2. Nemene la ka aijijëne la itre keresiano troa hetrenyi pala hi la madrin, ngacama hna lapaa qanangazo angatr?
2 Itre xaa atr a qaja ka hape, ‘alanyimu la itre hna akötrëne pine la itre ewekë ka meköti hnei angatre hna kuca.’ Nyipici, hna traqa fe tune lai kowe la itre aposetolo i Iesu. Ngacama hna akötrë angatr, ngo ka madrine pala hi angatre nge thaa mano kö angatre o drai “cainöjëne la maca ka loi göi Keriso.” (Ite Huliwa 5:40-42) Hetre itre ini ka sisitria nyine tro së a kapa, qa ngöne la aqane ujë i angatr. Ame mina la ketre ini, ke, thaa hnene kö laka, easë hë a melëne la thiina i Akötresie, ke, thaa tro hmaca kö a hane angazo së. “Nge” hnei Paulo aposetolo hna cinyihan, öni nyidrë: “tro ha axösisi angat’a asë angete ajane troa lapa fë la thina ka ijiji Akötesie thei Keriso Iesu.” (2 Timoteo 3:12) Ame la kepine lai, ke, hnene laka Satana memine la fene hnengödrai i angeic, a icilekeu memine la itre atr ka melëne la thiina ka ijiji Akötresie. (Ioane 15:18, 19; 1 Peteru 5:8) Eje hi, thaa itre ewekë ne fene kö la ka hamë së la nyipi madrin. Ngo qa ngöne pe laka, ka xecie koi së laka meköti la hne së hna kuca, celë hi matre kola kepe së hnei Akötresie.—Mataio 5:10-12; Iakobo 1:2, 3; 1 Peteru 4:13, 14.
3. Troa hetre thangane tuneka la hmi i Iehova ngöne la mele ne la atr?
3 Hetre itre atr ka mekune ka hape, Akötresieti fe a hane kepe angatre pine la itre hnepe huliwa ka loi hnei angatre hna kuca, nge pë kö engazone e hna thëthëhmi Nyidrëti ngöne la itre xaa ijin. Epi thaa tro pi kö a eje la thiina celë ngöne la hnyipi hmi i Akötresie. Tro la nyipi hmi a hetre thangane kowe la mele ne la atr, ketre drai me ketre drai, nge ketre macatre me ketre macatre. celë hi kepine matre qaja jë ka hape “La Gojeny.” (Ite Huliwa 19:9, NW; Isaia 30:21) Celë hi jëne mele ka ihmeku memine la aja i Akötresie, nge ka upi së troa ithahnatane me melëne la Wesiula i Nyidrë.
4. Pine nemene matre hetre loi hna troa kapa, e hna saze la itre thiina thenge la itre jë i Akötresie?
4 Ame ngöne la kola öhne hnene la itre ka xötrei inine la Tusi Hmitrötre laka, tro angatre a saze la aqane mele i angatre matre kepe angatre hnei Iehova, angatre a isa thele ka hape, ‘Hapeu, nyipiewekë kö la troa mele thenge la thina ka ijiji Akötresie?’ Eje hi laka thaa tro kö a luelu. Pine nemen? Pine laka “ka ihnimi Akötresie,” nge manathithi hë la atre trongëne la itre jë i Nyidrë. (1 Ioane 4:8) Ka inamacane Akötresie, nge atre kö Nyidrë la ewekë ka loi koi së. Pine laka Akötresieti la ka pucatine asë, atreine Nyidrë troa hamëne la trenge catre ka ijije nyine troa acatrene la aja së troa amadri Nyidrë, qa ngöne la hne së hna trije la itre hna majemine ka ngazo. (Filipi 4:13) Tro sa wange la itre trepene meköti nyine troa trongëne matre mele thenge la thiina i Akötresie, nge tro së a thele la aqane troa trongëne itre eje matre hetrenyi së la madrin.
AME LA MADRIN, KE, THANGANE HI lA THIINA KA LOI
5. Nemene la hnei Tusi Hmitrötre hna qaja göi thoi me atrekënö?
5 Iehova la “Akötresieti ka nyipici.” (Salamo 31:5) Eje hi laka, aja i epuni fe troa xötrethenge la tulu i Nyidrë, me hane atre hnei nöjei atr laka epuni la ketre atr ka majemine qaja la nyipici. Hetre thangane nyine tro së a kapa qa ngöne la thiina ka loi, pine laka, kola thuejëne la imetrötrekeu, me nyi göhnene la madrine e kuhu hni së. Nge pine laka, kola mamacile la thiina ka ngazo e celë fen, loi e tro la itre keresiano a mekune hnyawa pala hi la nyine amekunëne celë, hna hape: “Isa qeje nyipici kowe la ate lapa easenyi nyipunie . . . ame la ate kë nö, the ënö hmaca kö, ngo loi pe tro angeice a huliwa . . . mate hetrenyi angeice la nyine hamëne kowe la ka pë ewekë.” (Efeso 4:25, 28) Tro la itre keresiano ka huliwane la ketre atr, a metrötrëne hnyawa la drai ne huliwa hna athipe koi angatr. Ketre, thaa tro kö angatre a sipu musi troa xome la itre ewekë ne la hene huliwa i angeic, e thaa hna nue angatre kö troa xom. Ngacama ngöne la hna huliwa, ngöne hna ini, maine ngöne hnalapa, nyipi ewekë tro la atre nyihlue i Iehova a ‘loi thina ngöne la nöjei ewekë asëjëihë.’ (Heberu 13:18) Ame la atr ka sili trengathoi me ka ënö, ke, thaa tro kö Iehova a kepe angeic.—Deuteronomi 5:19; Hna Amamane 21:8.
6. Nemene la aqane tro la ketre atr ka mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie nge ka huliwa nyipici hnene la hni ka ipië a atrunyi Iehova?
6 Nyimu manathithi hna troa kapa, e troa hetrenyi la thiina ka loi. Selina la ketre föe ka aja ixatua, pine laka hna meci triji eahlo hnene la fö i eahlo; nge atraqatre la ihnimi eahlo koi Iehova memine la itre trepene meköt i Nyidrë. Ame ngöne la ketre ijin, ke, hnei eahlo hna öhne la caa watreng, nge ame la aliene ej, ke, ca cek me itrenge mani. Jëne la aniere ne telefon, eahlo a öhne ju laka, ketre atr ka cilë setroa la hna atrekënön. Ka wezipo Selina, ngo hnei eahlo hna canga tro fë la aliene la watrenge kowe la atre cilë setroa, ame hnei nyidrë hna sesëkötr. Öni nyidrëti jë hi koi nyidro ka hape, “ijije la thupene kowe la atre thiina ka loi” nge nyidrë a hamë eahlo ju la ketre manie ka tru. Ngo ame la nyipi ewekë, ke, ene la kola qaja aloine me atrune la hmi i Selina. Eje hi laka, kola amingömingöne la ini qa hnine la Tusi Hmitrötr, me atrunyi Iehova, me hamë madrine kowe la itretre nyihlue i Nyidrë, hnene la itre huliwa ka loi hna kuca cememine la thiina ka loi.—Tito 2:10; 1 Peteru 2:12.
JËNE MADRINE FE LA TROA HAM
7. Nemene la engazone la elo mani?
7 Ame la atre ham, tro angeice a madrin, ngo ame la itre atr ka meciun, ke, thaa tro kö angatre a hane “sine la Baselaia e hnengödrai.” (1 Korinito 6:10) Ame la ketre aqane qajaqaja la atre meciun, ke, ene la elo mani, kola thele troa hleme la itre mani hna aluzine hnene la itre xaa ka elo. Thaa Iehova kö a kapa la itre atr ka “pi hetre mo.” (1 Timoteo 3:8) Nyipici laka, maine hna nue la elo manie hnei mus, nge ketre atr a mekune ka hape pëkö engazon, tro hë angeice a majemine me catre fë la ewekë cili ka troa ajojezine la mele ne la itre atr ka nyimutre. Elo mani, la ketre ewekë ka akötrëne la itre fami ne la itre ka elo, pine laka, co pë hë la manie ne troa itö xeni me ihetr.—1 Timoteo 6:10.
8. Nemene la tulu ka loi hnei Iesu hna amë pe göne la troa ham, nge nemene la aqane tro së a ham?
8 Pine laka itre ka ihnim angatre me hame nyipici, atraqatre la madrine ne la itre keresiano troa xatuane la itre xan, ene lo itre trejine me angatre ka pë ewekë. (Iakobo 2:15, 16) Qëmekene la tro Iesu a traqa e celë fen, öhne hi nyidrë la aqane hame i Akötresie kowe la itre atr e celë fen. (Ite Huliwa 14:16, 17) Hnei Iesu hna hamëne la traeme i nyidrë, memine la atreine nyidrë, memine fe la mele i nyidrë kowe la nöjei atr asë. Qa ngöne lai, atreine tro nyidrëti a qaja hnyawane ka hape: “Sisitria la manathithi e troa hame hune la troa kapa.” (Ite Huliwa 20:35) Hnei Iesu fe hna hane qaja aloine lo ketre sine föe ka pë ewekë, ka kuiëne la lue manie ka co hnine la itrengene manie e hnine la uma hmitrötr, qa ngöne laka, hnei nyidro hna hamëne “asë la nune mele i nyidro.” (Mareko 12:41-44) Hnei angetre Isaraela memine la itre keresiano ne la hneijine i Iesu, hna hamëne madrine la itre ewekë nyine ixatua, thatraqane la itre hna ajane hnene la ekalesia memine fe la huliwa ne Baselaia (1 Aqane lapa i itre Joxu 29:9; 2 Korinito 9:11-14). Ketre, ame fe enehila, ke, itre keresiano a atrunyi Akötresie me nue la mele i angatre kowe la huliwa i Nyidrë. (Roma 12:1; Heberu 13:15) Iehova a amanathithi angatre pine laka, hnei angatre hna hamëne la traeme i angatr, me trenge catre i angatr, me itre xaa hnei angatre hna hetreny, ene la itre trenge manie ka tru, matre ixatua i angatre kowe la nyipi hmi, memine la huliwa ne cainöjëne la maca ka loi ne la Baselaia e cailo fen.—Ite Edomë 3:9, 10.
ITRE XAA JËNE MADRIN
9. Nemene la engazone la troa iji menu la ka haitr?
9 Loi e tro la itre keresiano a ‘atreine mekun’, maine angatre a ajane troa madrin. (Ite Edomë 5:1, 2, NW.) Celë hi matre, loi e tro angatre a e me mekune hnyawa la itre itusi ka thaa troa angazone la mekune i angatr, ene lo Wesiula i Akötresie memine la itre itusi ka xatua angatre troa trotrohnine la Tusi Hmitrötr. Ngo nyimutre la itre ewekë nyine troa thupën, maine la troa iji menu la ka haitr, matre thatreine ju pë hë xomehnöthe la itre mekun. Celë hi matre ngazo la mekune la itre atr, alanyimu la itre ka ajane troa kuca la ngazo, me pi isi, nge jëne meci itre xane la iji gorok, ke, nyimu ka meci hnene ej, maine hnei akesida pena. Tha sesëkötre kö së la Tusi Hmitrötre a qaja ka hape, thaa tro kö la itre ka iji menu la ka haitr a hane sine la Baselaia. (1 Korinito 6:10) Qa ngöne lai, loi e tro la itre nyipi keresiano a iji la ka haitr ngöne la tulu, ke, ketre aqane tro lai a akökötrene la madrine thei angatr, nge angatre pala hi a catre “mekune amekötin.”—Tito 2:2-6.
10. (a) Pine nemene matre thaa tro kö la itre keresiano a ufi sixa? (b) Nemene la itre thangane ka loi hnei angatre hna kapa, ngöne la angatre a trije la hna majemine cili?
10 Tro fe së a madrine e loi la ngönetrei së. Alanyimu catre la itre atr hna apone hnene la itre ewekë ka angazone la ngönetrei. Tro sa ce wange la ketre ceitun, ene la ufi sixa. Hna qaja hnene la Organizasio ne fen ka thele la qaane la itre mec (O.M.S.) ka hape, “theri milio lao atr e nöjei macatre hna humuthe” hnei ufi sixa. Jole catre troa triji sixa, e catre hë la aja cili ngöne la ngönetrei. Ngo ame pe, ke kola öhne hnene la itre ka trije hë la sixa laka, hetre thangane ka loi koi angatr, lolo la ngönetrei i angatr, nge hetre manie hë thatraqane la itre xaa hna ajane ka nyipi ewekë kowe la fami. Nyipici laka, maine tro së a nue la hne së hna majemin, ene la troa ufi sixa memine la itre xaa ewekë ka angazone me nyi engazone la ngönetrei së, ke, tro ha lolo hmaca la ngönetrei së, me loi la mekuthethewe së, nge hetrenyi fe hë the së la nyipi madrin.—2 Korinito 7:1.
MANATHITHI NGÖNE LA FAIPOIPO
11. Nemene la nyine tro së a kuca matre meköti ngöne mus, nge cile huti me loi la faipoipo?
11 Loi e tro la föe me trahmanyi ka ce lapa, a atre laka nyipi ewekë tro nyidroti a faipoipo, ene hi la troa cile ngöne mus. (Mareko 12:17) Loi e tro nyidroti a goeëne la faipoipo, tune la ketre hnëqa ka tru. Nyipici, ma troa ajane hnene la ketre trefëne troa isa lapa, pine laka, thaa xome kö hnene la ketre e nyidro la götraneqa i angeic, maine hnene laka catre la iaxösisi, maine kola troa angazone la götrane la ua. (1 Timoteo 5:8; Galatia 5:19-21) Ngo Paulo Aposetolo pe a xatuane la lue trefene ngöne 1 Korinito 7:10-17 troa lapa loi, nge thaa tro kö a inu. Loi e tro nyidro a inyipi, matre hetrenyi nyidro la nyipi manathith. Hnei Paulo hna cinyihane ka hape: “Loie tro la nöjei ate asë a nyipine la troa lue trefën memine la göhnë ka pë ethan; ke tro Akötesie a ahnëjinë angete nyi xetë me angete kuci ngazo.” (Heberu 13:4) Ame la hna ewekë hna hape, “göhnë” ke, kola qaja la ce meköle hnene la trahmanyi me föe, troa ce kuca la pengöi trefëne e ka faipoipo hë. Tha tro kö a nyixetë, tune la ketre trahmanyi ka nyimu föen, ke, hna qaja ka hape: “troa nyipine hnei nöjei atr’asë la troa lue trefën.” Ketre, Tusi Hmitrötre a ëjine la atre kuci ngazo qëmekene la faipoipo, me ce meköle hnei lue trahmanyi maine lue föe pena.—Roma 1:26, 27; 1 Korinito 6:18.
12. Nemene la itre wenene ka ngazo ne la kuci ngazo?
12 Eje hi laka, hetre itre hnepe hawa ne madrine hna kapa hnene la atre nyixetë me kuci ngazo, ngo thaa celë kö la ka troa hamëne la nyipi manathith. Tha kolo kö a amadrinë Akötresie, nge tune la ëje hna sa ngöne etë, tro pë hë lai ngazo cili a jilapa ngöne la mekuthethewe ne la atr. (1 Thesalonika 4:3-5) Tru la itre thangane ka ngazo ka xulu qa ngöne la kuci ngazo, tune la ka lapa trefëne ngo thaa hna faipoipo kö; maine troa tithe hnei SIDA, maine itre xaa meci pena ka fetra qa ngöne la hna kuci ngazo. Ngöne la rapore ne la itre xaa droketre, ke, “hna öhne laka 250 milio lao atr ngöne la fene hnengödrai hna tithe e nöjei macatre hnene la blennoragie, ketre meci tune lo itre mec hna ati ëjene hna hape, meci ne hune he, nge 50 milio lao ka pokes.” Alanyimu fe la itre ejolene la itre nekö jajinyi ka upune ngo thaa aja i angatre kö troa hetre nekönatr. Hna amamane hnene la ketre organizasio ka thele troa atre pengöne hnyawa la fami ngöne la fene hnengödrai asë, laka, e nöjei macatre, 15 milio lao jajiny, qa ngöne la 15 uti hë ngöne la 19 lao macatre ka upune nge faifi milio qa thei angatre la ka thi upune. Kola öhne ngöne la ketre traone ne Afirik laka, e 100 lao ka thi upune, 72 lao ka meci hnene la itre jole ka xulu qa ngöne la hna thi upune; nge alanyimu la itre nekö jajiny. Maine thaa tro kö a tithe hnei mec, maine thaa upune pena la itre ka kuca la ngazo, ngo eje hi laka, hetre ethane pala hi hna thatreine neën, ene la troa kucakuca la mekun. Ketre, thaa nyipiine hë angatre la ngönetrei i angatr, nge goi xele fe angatre ma wange ej.
13. Nemene la itre thangane ka nyimutre ka xulu qa ngöne la hna nyixetë, nge nemene la pune kowe la itre ka nyixetë lapa memine la itre ka kuci ngazo pala hi?
13 Ijije tro Akötresieti a senge trije la ngazo ne la ka nyixetë, ngo ame pe, kolo hi lo kepine ka caasi lai ka aijijëne la trefëne hna nyixetë trij, troa sei hna cil. (Mataio 5:32; wange ju la Hosea 3:1-5.) Maine kola isalapa la lue trefëne pine laka, hna nyixetë hnene la ketre e nyidro, eje hi laka akötre catre kowe lai trefëne hna nyixetë trij, maine kolo pena a xeni pune hnei itre nekönatr. Ame la aja i Akötresie, ke, ene la troa tro loi la itre fami, celë hi matre Nyidrëti a amamane jëne la Wesiula i Nyidrë laka, tro Nyidrëti a aeatrëne la hnei Nyidrëti hna amekötine kowe la itre atr ka kuci ngazo me nyixetë ka thaa ietra kö. Ketre, kola amamane hnyawa laka, ame la itre atr ka kuci ngazo, ke, “tha tro kö a hetenyi la Baselaia i Akötresie.”—Galatia 5:19, 21.
“THAA TRO KÖ A HANE SINE LA FEN”
14. (a) Nemene la itre aqane thithi kowe la itre idola, hna wathebone kowe la atr ka mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie? (b) Nemene la ixatua hna kapa ngöne Ioane 17:14 me Isaia 2:4?
14 Nyipi ewekë tro la nöjei ka ajane troa amadrinë Iehova me kapa la itre manathithi qa ngöne la Baselaia, a nuetrije la nöjei pengöne aqane thithi kowe la itre idola. Kola amamane hnei Tusi Hmitrötre laka, ngazo e troa kuca me hmi pena kowe la itre hna xupi iatr, maine itre hna xupi ahnue i Keriso Iesu, maine thine i nyidrë, ene Maria. (Esodo 20:4, 5; 1 Ioane 5:21) Haawe, thaa tro kö la itre nyipi keresiano a thili kowe la itre hna saatr, me itre kuluse, me itre hna xupi iatr. Tro fe angatre a thipetrije la nöjei pengöne aqane thithi kowe la itre idola hna thatre hnyawa kö la alien, tune la troa sali kowe la darapo, maine troa nyimane pena la itre nyima nyine atrune la itre baselaia ne fen. Ngöne la kola upe catrë angatre troa kuca la itre ewekë cili, loi e tro angatre a mekune hmaca la trenge ewekë hnei Iesu hna qaja koi Satana, lo kola hape: “Tro eö a thili koi joxu Akötresi ’ö, me nyi hluei anganyidrëti hmekuje hi.” (Mataio 4:8-10) Hnei Iesu hna qaja ka hape, “tha itete fene kö” la itretre drei i nyidrë. (Ioane 17:14) Kola hape, thaa tro kö a kuci politik, nge troa thele la tingetinge me mele thenge la hna amekötine ngöne Isaia 2:4, hna qaja ka hape: “Nge tro Iehova a amekötine kowe la nöjei nöj, me shawa la nöjei atr ka alanyimu; nge tro angat’a lepe lepe la ite taua i angatre mate nyine uja dro pena, me ite jo i angate nyine hele ne xöte vin; tha tro kö la ketre nöj’a xejë la taua kowe la ketre nöj, nge tha tro hmaca kö angat’a ini isi.”
15. Nemene la Babulona Atraqatr, nge nemene la nyine tro la itre ka xötrei inine la Tusi Hmitrötre a kuca, matre löpi angatre qa ngöne ej?
15 Ame la troa “tha atre ne fen,” ke, kola hape, troa kötre trije la nöjei ewekë ka itretrengekeu me “Babulona atraqatr,” ene lo nöjei hmi asë ka thoi. Hna fetra la hmi ka ngazo qa thene lo nöje Babulona hnapan, nge eje a athixötrëne asë la itre atr e cailo fen, ngöne la götrane la ua. Thei “Babulona atraqatr” la nöjei hmi ka hamëne la ini me huliwa e tröne la atrehmekune i Akötresie. (Hna Amamane 17:1, 5, 15) Thaa tro kö la atre nyi hlue i Iehova a ce huliwa memine la itre hmi ka ithikeu, troa kuca la hmi ka caas lo hna hape egilize ekiminik, ene la troa ce hmi memine la itre xaa hmi maine tro pena a ce kuca la ketre ewekë ngöne la ua memine la ketre hmi ne la Babulona atraqatr. (Numera 25:1-9; 2 Korinito 6:14) Celë hi matre hna cinyanyi hnene la itre ka xötrei inine la Tusi Hmitrötre kowe la itre hmi hnapan, matre troa qeje fenes. Qa ngöne lai angatre a ujë koi Akötresie tune lo hna thingehnaeane ka hape: “ ‘Qangone lai, löpi qathei angatr, nge isa lapapi, öni Iehova, nge the ketre kö la ka sis; nge tro ni a kepe nyipunie.’ ” (2 Korinito 6:17; Hna Amamane 18:4, 5) Hapeu, thaa celë kö la ewekë hnei epuni hna ajan, ene la tro Tretretroti e koho hnengödrai a kepe epun?
NEMENE LA AQANE TROA WANGE LA ITRE FEET NGÖNE LA MACATRE
16. Nemene kepine matre thaa atrune kö la noel hnene la itre keresiano?
16 Hnene laka easë a mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie, thigaje hë së qa ngöne la itre feete ka ithipahace ne la fen. Hanawange la ketre ceitun, ene la pengöi Iesu; thaa hnei Tusi Hmitrötre kö hna qaja la ijine mala i nyidrë. Kola qaja hnene la ketre atr ka hape: ‘Eni a mekune laka, hna mala Iesu lo Diseba 25!’ Ngo thaa ka meköti kö la mekune cili, pine laka, hnei nyidrëti hna meci ngöne ijine kola hetre dröne hmaca la itre sinöe ngöne la macatre 33 M.K., nge kola traqa kowe la hna 33 nge sine lao macatre i nyidrë. Ketre, ame ngöne la ijine mala i Iesu, ke, itre ka thupë mamoe a “hmekëne e jidi la itre mamoe i angat.” (Luka 2:8) Ame e Isaraela, ke, ijine hnötre hë lai pune diseba, nge itre ijine mani fe, celë hi matre kola umëne la itre mamoe hnine la itre uma i öni ke, atraqatre la hnötr, nge ketre, kolo ijine kolo lai a mala la kiona. Ngo eje hi laka, hna majemine hnei itre Roma troa fetëne la ijine mala ne la haze i angatr, ene la haze ne jö, ngöne la treu Diseba drai 25. Ngöne la itre macatre thupene lo hna traqa hnei Iesu e celë fen, ke, hna xome pena ha la drai cili hnene la itre keresiano ka icilekeu nge itre perofeta thoi, matre troa atrune la ijine hnaho Keriso. Celë hi matre thaa hna atrune kö la ijine noel hnene la itre nyipi keresiano, maine itre xaa feet hna ami trepene hune la itre ini ka thoi ne la hmi. Nge, pine laka, angatre a nue la mele i angatre koi Iehova hmekuj, haawe, thaa hane fe kö angatre atrune la itre feete ka iupi troa thili kowe la itre atr ka ngazo, maine itre nöje pena.
17. Pine nemene matre thaa atrune kö hnene la itre atr ka mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie la itre ijine mala i angatr, nge nemene la kepine matre ka madrine pala hi la itre nekönatre keresiano, ngacama thaa hna feetëne kö la ijine mala i angatr?
17 Lue aniversere hna qaja ngöne la Tusi Hmitrötr, ngo thaa lue atr ka nyihlue i Akötresieti kö nyidro. (Genese 40:20-22; Mataio 14:6-11) Hnauëne laka tro pe kö së a atrune la ijine mala ne la itre atr ka ngazo, ngo thaa qaja pe hnei Tusi Hmitrötre la ijine mala ne la atr ka pë ethan, ene Iesu Keriso? (Ate Cainöj 7:1) Tha hnene kö la itre keme me thine ka mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie, hna treqene la ketre drai hna asisitriane troa amamane la ihnimi angatre kowe la itre nekö i angatr. Hna qaja hnene la ketre keresiano jajinyi ka 13 lao macatre ka hape: “Nyimu ijine ne ce madrine ni memine la fami i eni. . . . ka tru pala hi la ihniminge koi kaka me nenë, nge maine tro la ketre nekönatre a hnyingëne la kepine matre thaa hane kö ni atrune la itre feet, öninge ju koi angatr, ceitune asë hi koi ni la nöjei drai.” Hna qaja fe hnene la ketre keresiano trahmanyi ka 17 lao macatre, ka hape: “Ame fe thei eahun, ke, nyimu ijine ngöne la macatre eni a kapa la itre ahnahna.” Nyipi atraqatre pala hi la madrine pine laka, thaa hna sa draine kö la troa hamë ahnahna.
18. Nemene la drai ka caasi ngöne la macatre, hnei Iesu hna upe la itretre drei i nyidrë troa wangatrun, nge nemene fe la hnene eje hna troa amekunë së?
18 Ame koi itre atr ka mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie, ke, casihi la drai hna troa wangatrune ngöne la macatre. Celë hi lo jidri ne pui ne xeni ne la joxu, lo hna majemine hëne ka hape, ijine amekunëne la meci Keriso. Qa ngöne lai, hanawange la hna amekötine hnei Iesu kowe la itretre drei i nyidrë, “kuca jë la nyine mekune koi ni.” (Luka 22:19, 20; 1 Korinito 11:23-25) Ame la Iesu a ami trepene la pui ne xeni heji ngöne 14 Nizan, macatre 33 M.K., hnei nyidrëti hna xome la areto thaa hna levenëne kö, memine la waina ka madra zan, lue xeni lai nyine troa nyihatrene la ngönetrei ka pexeje memine la madra ka pë ethan. (Mataio 26:26-29) Troa kapa la itre hna nyihatrene celë, hnene la itre keresiano hna iëne hnene la uati hmitrötre i Akötresie. Hna nue angatre fe troa hane lö hnine la isisinyikeu ka hnyipixe, isisinyikeu thatraqane la Baselaia; kola hamëne koi angatre la mejiune troa mele e hnengödrai. (Luka 12:32; 22:20, 28-30; Roma 8:16, 17; Hna Amamane 14:1-5) Loi pe, hetre thangane asë hi kowe la nöjei atr ka hane sine la jidri cili, ijine ka ihmeku memine lo 14 Nizan ngöne la idrai i angetre Iudra. Angatre a mekune la ihnim i Iehova me Iesu Keriso hna amamane koi angatre jëne la thupene mel, ene la mele i nyidrë hna hujën, matre hetrenyi hmaca la mele ka thaa ase palua kö hnene la itre atr hna kapa hnei Iehova.—Mataio 20:28; Ioane 3:16.
HULIWA ME ITRE NYINE MADRIN
19. Nemene la jole hnene la itre keresiano hna qëmeke kow, ngöne la angatre a troa thele mani thatraqane la fami i angatr?
19 Ketre hnëqa ne la itre nyipi keresiano, troa catre huliwa thatraqane la mele i angatr. Troa madrine la itre tane la itre fami, e hnei angatre hna kuca hnyawa la hnëqa i angatr. (1 Thesalonika 4:11, 12) Nyipici, maine thaa ihmeku hmaca kö la huliwa ne la ketre keresiano memine la Tusi Hmitrötr, ke, ewekë lai ka troa apatrene la madrine i angeic. Eje hi laka, jole pi hë kowe la keresiano, troa öhne la ketre huliwa ka ihmeku memine la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr. Hanawange la ketre ceitun; hna upe la itre ka huliwa hnene la hene i angatre troa atrekënöne la itre atr ka itö. Ngöne la ketre götran, ke, itre hene huliwa a metrötrëne la mekuthethewe ne la itre ka huliwa nyipici, ke, thaa ajane kö angatre tro la itre atr cili a trotriji angatr. Ngacama troa traqa koi epuni la itupathi ka tune lai, ngo loi e troa xecie hnyawa e kuhu hni epuni laka, tro Akötresie a amanathithi epuni me xatua epuni troa öhne la ketre huliwa ka thaa tro kö a icilekeu memine la mekuthethewe i epun.—2 Korinito 4:2.
20. Pine nemene matre loi e tro së a hmek, me iëne hnyawane la itre nyine madrin?
20 Nyipi ewekë tro së a waitulune la aqane tro së a catre huliwa memine la itre ijine madrine me mano, pine laka, ame la aja i Iehova ke, ene la tro la itre atr ka nyihlue i Nyidrë a madrin. (Mareko 6:31; Ate Cainöj 3:12, 13) Kola jele loine me selëne hnene la fene i Satana, la itre nyine madrine ka ngazo. Maine easë a ajane troa amadrinë Akötresie, nyipi ewekë tro së a iëne la itre itusi hne së hna troa e, me itre porogarame ne radio maine miuzike hne së hna troa dreng, me itre koser ne la itre ka kuci miuzik, me itre film, me itre elo, itre porogarame ne televizio, me itre kaset video hne së hna goeën. Eje hi laka tro së a amadrinë Iehova e hne së hna saze la itre nyine madrine hne së hna ajane ekö, nge ka isazikeu memine la itre eamo nyine hmekë së hna hamëne ngöne Deuteronomi 18:10-12, Salamo 11:5, me Efeso 5:3-5.
TROA METRÖTRËNE LA MELE ME MADRA
21. Maine easë a metrötrëne la mel, ke, nemene la aqane tro së a goeëne la thi upune; tuneka fe la itre hne së hna majemin, memine la aqane ujë së?
21 Nyipici laka, tro fe së a hetrenyi la manathithi e hne së hna ahmitrötrëne la mel, tui Iehova. Wesiula i Nyidrë a wathebo së troa ihumuth. (Mataio 19:16-18) Jëne la wathebo hna hamëne koi Isaraela, Nyidrëti a amamane laka, ame la nekönatre hna upunen, ke, mele ka pexeje nge ka sisitria ha koi Nyidrë, thaa tro hmaca kö a apaatren. (Esodo 21:22, 23) Celë hi matre thaa tro kö së a xome ahmaloeëne la mel, tune la troa ufi sixa, maine troa angazone la ngönetrei hnei dorog me kahaitr, maine troa inagala matre thaa hmekëne hë la itre ewekë, celë hi qaane cahu itre akesida ka traqa kowe la atr. Qa ngöne lai, thaa tro kö së a kuca la ketre ewekë ka troa thupatëne la mele ne la atr, maine tro pena a sasaithe la itre hna amekötine hnei mus, wanga zö së jë la meci ne la ketre atr.—Deuteronomi 22:8.
22. (a) Nemene la mekune i Akötresie göi madra, me itre aqane troa huliwane ej? (b) Madra i drei hmekuje la ka troa iamele?
22 Hnei Iehova hna qaja koi Noa me lapa i angeice ka hape, ame la madra, ke, celë hi u maine mel, nge hnei Nyidrëti hna wathebo angatre troa öni la madra. (Genese 9:3, 4) Nge pine laka, easë la itre xötre nekö i angatr, thatraqai së asë fe la trenge wathebo cili. Hnei Iehova hna qaja koi angetre Isaraela ka hape, troa nenge eje hune la hnadro nge thaa tro kö a kuci mekunëne hnei atr la madra, thatraqane la itre aja i angeic. (Deuteronomi 12:15, 16) Hna amekunëne hmaca fe la wathebo i Akötresie göi madra ngöne la kola hamëne la ini kowe la itre keresiano ne la hneijine i Iesu; hna hape: “The öni kö . . . la madra.” (Ite Huliwa 15:28, 29) Qa ngöne laka, itre atr mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie, hetre ehmitrötrene koi angatre la mel, thaa hane fe kö angatre hamëne maine xomi madra, ngacama itre xane a unaiele angatre ka hape jëne iamele. Nyimutre la itre xaa nyine nyihnane la madra hna kapa hnene la itre Temoë i Iehova ka anyipicine laka, ijije troa mele ngacama thaa hna xomi madra kö, ketre, thaa tro kö a hane ketri së hnene la itre ethanyine me engazone la hna xomi madra. Atre hnyawa la itre keresiano laka, madra i Iesu hmekuje hi la ka troa iamele. Qa ngöne lai, maine hne së hna lapaune kowe ej, ke, tro hë a senge la itre ngazo së, nge ijije tro së a hane mejiune kowe la mele ka thaa ase palua kö.—Efeso 1:7.
23. Nemene la itre manathithi hna troa kapa, e hna mele thenge la thiina ka ijiji Akötreise?
23 Eje hi laka, tro pala hi së a catre ajane së troa mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie. Pine laka, troa ihnyimasai hnene la itre atrene la fami, maine itre atr hne së hna atre. (Mataio 10:32-39; 1 Peteru 4:4) Ngo ame la manathithi hna troa kapa, sisitria catre kö eje hune la itre hnepe itupathi ka traqa koi së. Hetre thangane ka loi hna kapa qa ngöne la hna nyihlue i Akötresie; ene la troa loi la mekuthethew, nge tro fe a hetrenyi la itre nyipi sinee, ene la itretre nyihlue i Iehova. (Mataio 19:27, 29) Ketre, the thëthëhmine kö la manathithi nyine troa kapa, ene la troa mele palua hune la fene hnengödrai ka meköti Akötresie! (Isaia 65:17, 18) Nge, drei la madrine e troa xötrethenge la itre eamo qa hnine la Tusi Hmitrötr, celë hi aqane ujë ka troa amadrinë Iehova! (Ite Edomë 27:11) Nyipici laka, manathithi la atr mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie!—Salamo 128:1, 2.
HAPEUE LA HNEI EPUNI HNA ININ
Nemene la itre kepine ka amamane laka jëne madrine la troa mele thenge la aja i Akötresie?
Nemene la ewekë nyine troa saze, matre ijije troa mele thenge la aja i Akötresie?
Pine nemene matre epuni a ajane troa mele thenge la aja i Akötresie?
[Iatr ne la götran 125]
Maine hne së hna atreine melëne la itre huliwa hne së hna kuca ngöne la götrane la ua memine la itre ijine mano së, eje hi laka, tro ha kökötre la madrine së itre ka mele thenge la thiina ka ijiji Akötresie