Mekene Levin
Thele Tingetinge Jë Kowe La Hnalapa i Epun
1. Nemene la itre ewekë ka aisalapane la itre fami?
TROA atraqatre la madrine ne la itre atr ka mele e hnine la fami, gaa hetre ihnim, me trotrohnine me tingeting. Kola mejiune laka, tro fe a hane tune la fami epuni lai. Hace troa goeëne laka, alanyimu la itre fami ka thaa madrine kö, nge nyimutre fe la itre ka isalapa. Nemene la itre ewekë ka aisalapane la itre atrene la fami? Ngöne la mekene celë, tro së a ce ithahnatane la köni ewekë. Nyimutre la itre fami, kola isa hmi hnene la itre atren. Ame itre xan, thaa ce keme maine thine ne kö la itre nekönatr. Ketre, troa aisalapane fe la itre fami, hnene laka, itre xane a thele mani, maine hni catre kowe la itre mo ne fen. Ngo, thaa hnene kö laka, itre ewekë ka agomegomëne pena ha la ketre fami, ke tro fe hë a hane hetre ethane kowe la ketre. Nemene la ka aisapengönëne lai?
2. Tro sa öhne eka la itre ixatua thatraqane la mele ne la fami, ngo nemene la qaane la ixatua ka sisitria nge ka hetre thangan?
2 Ame la ewekë hnapane ka troa aisapengönëne la itre fami, ke, ene la isa aqane mekun. Maine tro epuni a thele ngöne la hni ka menyik troa trotrohnine la aqane mekune la ketre atr, tro hë epuni a atrehmekune hnyawa la aqane troa catre fë la caasi e hnine la fami. Ame la hnaluene ke, ene la ewekë hnei epuni hna xom, nyine eatrongëne la mele i epun. Nyimutre la itre atr ka drenge la itre eamo hna hamëne hnene la itre sine huliwa i angatr, me itre ka lapa ezi angatr, maine hnei angatre pena hna e hnine la itre zonal, maine hnine la itre itusi hna hnëkëne nyine ixatua kowe la itre atr. Ngo eje hi laka, alanyimu la itre atr ka öhne hë la hna qaja hnene la Wesiula i Akötresie göne la mele i angatr, ame hnei angatre hna xötrethenge ju la hnei angatre hna inin. Tuneka la aqane tro la mele cili, a xatuane la fami troa hetrenyi pala hi la tingeting?— 2 Timoteo 3:16, 17.
MAINE ISA HMI I EPUNI KÖ ME FÖ I EPUN
3. (a) Nemene la eamo hna hamëne hnei Tusi Hmitrötre thatraqane la atr ka faipoipo memine la ketre ka thaa ce hmi kö me angeic? (b) Nemene la itre trepene meköti nyine troa trongën, maine ka hmi la föe nge ka thaa hmi pë hë la trahmanyi nyidro?
3 Hna catre eamo së hnei Tusi Hmitrötr, ka hape, thaa tro kö a faipoipo memine la ketre atr ka isa hmi kö me easë. (Deuteronomi 7:3, 4; 1 Korinito 7:39) Ngo ma eje hi laka, thupene la hnei epuni hna faipoipo, epuni a inine ju la nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr, ngo thaa hna tune pë hë hnene la fö i epun. Matre troa tuneka ngöne la götrane cili? Thaa tro jë kö a apëne la faipoipo, hnene la ewekë cili. (1 Korinito 7:10) Tusi Hmitrötre a anyipiewekëne la troa acatrene la itre otrene la faipoipo, me xatuane la itre ka faipoipo troa cile kowe la itre thiina i angatre ka isa pengön, hune la troa kötrene itre ej. (Efeso 5: 28-31; Tito 2:4, 5) Tuneka e thungi jë i epuni jë hnene la fö i epuni troa kuca la hmi ne la Tusi Hmitrötr? Ma tro fe angeice a sewe epuni troa sine la itre icasikeu, maine tro pena a qaja ka hape, thaa ajane kö angeice tro la föe i angeice a cainöje ngöne la itre hnalapa troa qeje hmi trootro. Nemene la nyine tro epuni a kuca?
4.Tro la föe a amamane tuneka kowe la trahmanyi ka thaa ce hmi kö me nyidro, laka, ka atreine itrotrohni nyidro?
4 Isa hnyinge ju epuni ka hape, ‘Pine nemene matre kola ujë tune la, hnene la fö i eni?’ (Ite Edomë 16:20, 23) Maine thaa trotrohnine hnyawa kö angeice la hnei epuni hna kuca, tro hë angeice a hnengazo. Maine pena, kola icilekeu me angeice hnene la itre sinee, pine laka, thaa hane hmaca kö epuni ajane troa kuca la itre xaa kutim ka nyipi ewekë koi angatr. Hna qaja hnene la ketre trahmanyi ka hape, “e eni caasi mina pë hë ngöne la hnalapa, kösë lo hna kötretriji ni.” Kola mekune hnene la trahmanyi celë ka hape, ase hë kötre fë la föe i nyidrë hnei hmi. Ngo hnene laka, hetrenyi thei angeice la pi hun, matre xele kö ma fe amamane hnyawa la mekune koi föe hmunë. Loi e tro la fö i epuni a atre hnyawa laka, ame la ihnimi epuni koi Iehova, ke, thaa eje kö a troa apujene pena ha enehila lo ihnimi epuni koi angeic. Thele ijine jë troa pane ce kuca me angeice la itre xaa hnepe jol.
5. Nemene la aqane tro la föe a inamacan, maine thaa ka ce hmi kö me angeice la fö i angeic?
5 Ngo eje hi laka, hetrenyi la ketre ewekë ka sisitria catr, nyine tro epuni a wangatrune hnyawa, maine epuni a aja inamacane matre xatua epuni troa cile kowe la jole cili. Wesi ula i Akötresieti a qaja kowe la itre föe ka hape: “Denge thenge la ite fö i nyipunie, tune la ka ijije thei Joxu.” (Kolose 3:18) Qa ngöne lai, loi e troa hmekëne la ajane troa isa kuci mekunen. Ketre, ame la trenge ewekë hna hape, “tune la ka ijije thei Joxu,” ke, celë hi hna cinyihane lai ka amamane laka, ame la kola drenge thenge la trahmany, ke kolo hi lai a hane metrötrëne la Joxu. Ngo loi e troa waiemekötine hnyawa la aqane troa drengethenge.
6. Nemene la itre trepene meköti nyine troa mekune hnyawa hnene la föe keresiano?
6 Ame la itre götrane hna troa nyipiewekëne hnene la keresiano, nge ka sisitria ngöne la hmi ka wië, ke, ene la troa sine la itre icasikeu ne la ekalesia memine la troa isa amamane la lapaune i angatr, hna nyitrepene ngöne la Tusi Hmitrötr. (Roma 10: 9, 10, 14; Heberu 10: 24, 25) Nemene la nyine tro epuni a kuca, maine tro la ketre atr a sewe epuni troa kuca la ketre götrane la aja i Akötresie? Hna qaja hnene la itre aposetolo i Iesu Keriso ka hape: “Ijiji huni troa denge thenge Akötesie hune la at.” (Ite Huliwa 5:29) Ka hetre thangane catre la tulu hnei angatre hna amë pe, ngöne la nyimu götrane ne la mel. Hapeu, tro kö la ihnimi epuni koi Iehova a upi epuni troa hamë Nyidrë la ewekë i Nyidrë, ene la troa catre atrunyi Nyidrë? Nge tuneka fe fö i epun, tro kö la ihnimi memine la metrötre i epuni koi angeic, a upi epuni troa nyihlue i Iehova hnene la hni ka pexej, ngo thaa tro pena ha a ketre ehnefe ka tru kowe la mele i angeic?— Mataio 4:10; 1 Ioane 5:3.
7. Nemene la hna troa catre thele hnene la föe keresiano?
7 Ase hë Iesu qaja amamane ka hape, thaa ka hmaloi kö la ewekë cili. Hnei Iesu hna ithuemacanyi ka hape, pine la icilekeu kowe la nyipi hmi, tro ha aisalapane la itre atrene la fami memine la ka nyihlue i Iehova, kösë lo kola thupaluëne la lapa hnei taua. (Mataio 10:34-36) Hna melëne lai hnene la ketre föe ne Zapo. Hetre 11 lao macatre ne icilekeu eahlo memine la fö i eahlo. Ngazo catre pi hë la aqane akötrë eahlo, nge nyimu ijine meköle qëhnelö eahlo. Ngo hnei eahlo pala hi hna catre xomi hni. Hna xatua eahlo hnene la itre enehmu ne la ekalesia i keresiano. Thaa mano kö eahlo thith, nge eahlo fe a thele trengecatre qa ngöne la 1 Peteru 2:20. Ka xecie hnyawa kowe lai keresiano föe, laka, maine tro eahlo a catre fë la lapaune i eahlo, ke, troa traqa elanyi la ijine tro la fö i eahlo a hane ce nyihlue i Iehova me eahlo. Nge celë hi ewekë lai ka eatre koi nyidro.
8, 9. Tuneka la aqane tro la föe a thupëne matre thaa tro kö nyidro a thungejëne menune la fö i nyidro?
8 Nyimutre la itre ewekë ka lolo nyine tro epuni a kuca, matre saze pi la aqane ujë ne la fö i epun. Hanawange la ketre ceitun, maine tro la föi epuni a icilekeu memine la hmi i epun, wange kö ke hetre jë i angeice jë troa öhnyi gelene la itre xaa götrane la mele i epun. Celë hi matre loi e troa aporopene la uma. Loi e tro pala hi a amingömingöne fe la ngönetrei. Inine jë troa atreine ham, maine jëne la itre hna ewekë nyine amamane la ejuine la ihnimi epun, memine la aqane iwangatrunyi epun. Loi e tro fe epuni a atreine xomihni angeic, ngo thaa tro kö a xöjetrije lapaane la fö i epun. Amamane jë koi angeice ka hape, epuni a ajane tro angeice a kuca hnyawa la hnëqa i angeic, ene la troa hene la fami. The tro kö a iatëkeune la ngazo, e epuni a öhne laka, kola akötrë epuni ngo ketre ka ngazo hi la aqane ujë. (1 Peteru 2: 21, 23) Loi e troa trotrohnine la ngazo ka eje thene la atr, nge maine troa iwesitrë, inine jë troa ipië me canga tro troa qeje menu.— Efeso 4:26.
9 The tro kö a upe kowe la icasikeu, la kola elë hmitrëne la xen. Loi e tro fe epuni a tupathe troa cainöje trootro, e thaa fö i epuni kö ngöne la hnalapa. Thaa loi kö e tro la keresiano föe a cainöje kowe la fö i angeic, e thaa ajane kö nyidrë. Ngo, tro pe eahlo a xötrethenge la eamo hna hamëne hnei aposetolo Peteru, hna hape: “Loi e tune fe nyipunie ite fö, drenge thenge ju la ite fö’i nyipunie; thatraqan’e hetete tha denge thenge la wesi ula, mate ahmalanyi angate hnene la thina ne la ite ifënekö i angat, ngo tha hnei wesi ula; e goeëne hnei angatre la thina i nyipunie a pë ethan, nge kola xou.” (1 Peteru 3:1, 2) Nyipi ewekë tro pala hi la itre föe keresiano, a catre melëne asë la itre wene ne la ua i Akötresie.— Galatia 5:22, 23.
MAINE FÖE LA KA ISA HMI
10. Tuneka fe la aqane troa ujë hnene la trahmanyi kowe la föe i angeic, maine thaa ka ce hmi kö nyiidro me angeic?
10 Tuneka pena ha, e ka nyihlue i Iehova la trahmany, nge thaa ka hmi pe hë la föe? Tusi Hmitrötre fe a hamëne la itre ixatua thatraqane la itre aqane mele cili. Eje a qaja ka hape: “Maine hete tejine tene föe ka tha lapaune kö, nge aja i nyido troa ce lapa kö me angeic, the tro kö angeice a tro tiji nyido.” (1 Korinito 7:12) Ketre, eje fe a thuemacane la itre trahmany, ka hape: “Isa hnime ju la ite ifëneköi nyipunie.”— Kolose 3:19.
11. Nemene la aqane tro la trahmanyi a atreine waiewekë me menyike ngöne la aqane tro angeice a musi hune la föe, e thaa ka ce hmi kö nyiidro me angeic?
11 Maine epuni la ketre trahmanyi trene föe hmunë ka thaa ce hmi kö me epun, nyipi ewekë catre tro epuni a metrötrë nyidro, me wangatrune la itre aliene la hni i nyidro. Ketre, ka tru hë nyidro, matre, loi e troa nue nyidro troa trongëne la itre ini ngöne la hmi hnei nyidro hna kapa, ngacama thaa ce mekune i epuni kö. Ame ngöne la epuni a xötrei hane ce thawa la lapaune i epuni me nyidro, the saqe kö me mekune laka tro nyidro a canga nuetrije ju hi la itre ini hna lapa fë hë, matre tro pena nyi göhnene la itre ka hnyipixe. Thaa loi kö troa canga qaja angazone ju hi me jele thoine la itre huliwa i hmi hna kapa ha hnei nyidro me fami i nyidro, a itre macatre, ngo nyipi ewekë pe troa atreine xomihni me thele mekune jëne la Tusi Hmitrötr, ngöne la aqane troa ce ithahnatane itre ej, me nyidro jëne la Tusi Hmitrötr. Maine jë tro nyidro a mekune ka hape, tru la hna wangaconyi nyidro, hnene laka, tru catre kö la traeme hna xome kowe la itre huliwa ne la ekalesia. Ma tro nyidro a sewe epuni troa nyihlue i Iehova, jëne la itre xaa hnepe hna ithahnata hna hape: “Tru catre la hnei eö hna lapa tro, eni a ajane tro eö a pane hane ce lapa me eni!” Loi e tro epuni a xomihni ahoeany. Maine tro epuni a wangatrunyi nyidro me amamane la ihnimi epun, atreine hi tro nyidro a hane kapa la nyipi hmi.— Kolose 3:12-14; 1 Peteru 3:8, 9.
LOI E TROA ININE LA ITRE NEKÖNATR
12. Ngacama thaa ka ce hmi kö la lue trefën, nemene la aqane troa trongëne la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr, ngöne la kola troa hetrune la itre nekönatr?
12 Ame ngöne la itre xaa ijin, ke, nyipi jole e troa inine la itre nekönatr, pine laka, thaa ka ce hmi kö la keme me thin. Nemene la aqane troa trongëne la itre trepene meköti qa hnine la Tusi Hmitrötr? Hna athipe panëne hnei Tusi Hmitrötre kowe la kem, la hnëqa ne troa inine la itre nekönatr, ngo hetre qa i föe fe ngöne la götrane cili. (Ite Edomë 1:8; wange jë la Genese 18:19; Deuteronomi 11:18, 19.) Ngacama thaa kapa kö nyidrë la musi Keriso, ngo keme pala hi la hene la fami.
13, 14. Nemene la nyine tro la föe a kuca, maine tro la trahmanyi a wathebo nyidro, troa ce tro memine la itre nekönatre kowe la itre hna icasikeu i keresiano, maine tro pena ini Tusi Hmitrötre me angatr?
13 Hetrenyi la itre keme ka thaa hmi kö, ngo thaa sawa kö angatre la thine troa inine la itre aliene la hmi kowe la itre nekönatr. Ame pena itre xan, ke, xele kö angatr. Nemene hë la nyine troa kuca e xele kö la fö i epuni ma nue epuni troa ce tro memine la itre nekönatre kowe la itre hna icasikeu ne la ekalesia, maine wathebo epuni pena troa ini angatre la Tusi Hmitrötre ngöne la hnalapa? Enehila epuni a troa thele la aqane troa tuluthe la itre hnëqa— hnëqa i epuni koi Iehova Akötresie, kowe la trahmanyi epun, ene la he i epun, me kowe fe la itre neköhnimina i epun. Tuneka la aqane tro epuni a ce eatrëne asë itre ej?
14 Eje hi laka, tro hë epuni a thithi thatraqane la jole cili. (Filipo 4: 6, 7; 1 Ioane 5:14) Ngo ame hë ngöne la pun, ke, ketre qanyi epuni kö troa mekune la nyine tro epuni a kuca. Maine troa menyike la aqane ujë i epun, ke, tro ha mama kowe la fö i epuni laka, thaa epuni kö a pi ithepe hnëqa, qa ngöne lai, maine jë troa lapa kötre la aqane icilekeu i angeic. Maine tro la fö i epuni a wathebo epuni troa ce tro memine la itre nekö i epuni kowe la itre hna icasikeu, maine tro pena a sewe epuni troa ini angatre la Tusi Hmitrötr, atreine pala hi tro epuni a hamë ini koi angatr. Jëne la aqane ithahnata i epuni koi angatre ngöne la nöjei drai, memine la tulu ka loi hnei epuni hna hamën, thele jë troa ini angatr, troa akökötrene la ihnimi angatre koi Iehova, memine fe la lapaune kowe la Wesiula i Nyidrë, memine la metrötre koi keme me thin, a tune fe kowe lo keme i angatr. Ketre, troa hnime fe la itre xaa atr, nge troa hetre madrine qa ngöne la hna kuca hnyawane la itre huliwa hna athip. Tro hë la keme a öhne la itre thangane ka loi, nge e cili, tro angeice a madrine la etrune la huliwa hnei epuni hna kuca.— Ite Edomë 23:24.
15. Nemene la hnëqa ne la keme ka hmi, ngöne la troa inine la itre nekönatr?
15 Maine epuni la ketre trahmanyi ka hmi, nge thaa ka hmi pë hë la föe i epun, loi e tro epuni a xome la hnëqa ne troa hiane la itre nekönatre “ngöne la ini me ihaji ne la Joxu.” (Efeso 6:4) Nge ngöne la epuni a troa kuca la hnëqa cili, loi e tro epuni a hni ka menyik, me ihnim, me atreine waiewekë ngöne la epuni a ce mele memine la föe i epun.
MAINE THAA CE HMI I EPUNI KÖ MEMINE LA KEME ME THINE I EPUN
16, 17. Nemene la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötre nyine tro la itre nekönatre hna troa mekun, maine tro angatre a kapa la ketre hmi ka isapengöne kö memine la hmi ne la itre keme me thine i angatr?
16 Thaa trehnyiwa kö la ewekë celë, laka, kola hane xome hnene la itre nekönatre la itre xaa aqane hmi ka isa pengöne kö memine la hmi ne la itre keme me thine i angatr. Hapeu, hnei epuni fe hna hane kuca tune lai? Maine eje hi ke, hetre eamo fe qa hnine la Tusi Hmitrötr, thatraqai epun.
17 Wesi ula i Akötresie a qaja ka hape: “Denge thenge ju la ite keme me thine i nyipunie thei Joxu; ke celë hi meköt. ‘Metötëne ju la keme me thine i’ö.’ ” (Efeso 6: 1, 2) Kola qaja e cili la metrötre ka tru kowe la itre keme me thin. Maine eje hi laka, nyipi ewekë e troa drenge thenge la itre keme me thin, ngo thaa tro pi kö së a wangacone pë hë la aqane tro së a drenge thenge la nyipi Akötresie. Ame hë la kola tru trootro la nekönatr, nge ijiji angeice hë troa ketre axeciëne la itre mekune hnei angeice hna xom, e cili tro kö angeice a ketre kepe thangane la itre huliwa i angeic. Thaa tro kö a eje caasi ngöne la itre wathebo ne fen, ngo ngöne fe la itre wathebo i Akötresie. Kola qaja hnei Tusi Hmitrötre ka hape, “tro asë sha isa qeje thinane koi Akötesie.”— Roma 14:12.
18, 19. Maine ketre hmi kö hna xome hnene la itre nekönatr, tuneka la aqane tro angatre a xatuane la itre keme me thine i angatr, troa trotrohnine hnyawa la hmi angatr?
18 Maine kola upi epuni hnene la itre hnei epuni hna inin, troa saze la mele i epun, tupathe jë troa trotrohnine la aqane mekune ne la itre keme me thine i epun. Tro hë angatre a madrine ngöne la angatre a öhne la thangane la hnei epuni hna inine me xötrethenge la itre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr, laka, epuni ha metrötre trootro, me idrengethenge hnyawa, nge epuni ha canga kuca la itre hnei angatre hna ajane thei epun. Ngo eje hi laka, maine kola upi epuni hnene la hmi ka hnyipixe troa trije la itre ini me itre kutim hnei angatre hna melëne catrën, ma tro hë angatre a mekune ka hape, epuni a xele xome la hnëqa hna amë hë thatraqai epun. Ma tro fe angatre a hnengazone la mele i epuni elany, maine angatre a öhne laka, thaa hna kapa kö la hnei epuni hna kuca ngöne la nöj, maine kolo pena ajeanyi epuni qa ngöne la itre aja hnei angatre hna mekune troa eatrongë epuni kow, ene la troa hetre mo. Ketre, ame la pi draië, ke celë fe ketre jole ka tru. Celë hi matre, ma tro angatre a mekune ka hape, epuni a pi thele meköt, ngo ka tria pëhë la mekune i angatr.
19 Maine ijij, ke, canga thele jë troa traqa la itre qatre thupe maine itre xaa temoë pena ka macaj ne la ekalesia, kowe la itre keme me thine i epun. Nge hë angatre jë troa hane wange la Uma ne Baselaia, matre tro angatre a sipu drenge la itre hna ithahnatan, me ketre goeëne la pengöne la itre Temoë i Iehova. Ngöne la ketre ijin, ma tro ha nango puje la icilekeu ne la itre keme me thine i epun. Nge maine troa catrehnine la icilekeu i angatre ene laka, kola kuca angazone la itre itusi ka qeje pengöne la Tusi Hmitrötr, me wathebone kowe la itre nekönatre troa hane sine la itre icasikeu i keresiano, loi pe hetrenyi pala hi la itre ijine me götrane hnë troa e tus, me itre ijine troa porotrike memine la itre trejine keresiano, nge atreine hi troa cainöje me xatuane la itre xane ngöne la nöjei ijin. Loi e tro fe epuni a thithi koi Iehova. Hnene la itre xaa thöth, hna treqene matre e tru jë angatr, tro angatre a mele e tröne la hnalapa, matre pëkö ka troa ajolë angatre troa kuca la itre sipu mekune i angatr. Ngo ngacama loi maine ngazo ngöne la hnalapa, thaa tro pi kö epuni a thëthëhmine laka “tro epuni a dengethenge la keme me thine i epun.” Thele jëne jë troa akökötrene la tingetinge ngöne la hnalapa. (Roma 12: 17, 18) Nge hune la nöjei ewekë asë, thupëne hnyawa kö troa mele tingetinge me Akötresie.
ITRE JOLE KA XULU QA NGÖNE LA HNA NYIHNALUENE IKÖTRESAE
20. Nemene la aqane goeëne la itre nekönatr ngöne la itre xaa ijin, la hnaluene keme maine thine i angatr?
20 Ngöne la nyimu hnalapa, ame la jole ka tru, ke, thaa ene kö la hna isa hmi, ngo kola xulu qa ngöne laka, isa keme maine thinene kö la itre nekönatr. Ngöne la itre atrene la fami enehila, nyimutre catre la itre nekönatre ka xulu qa ngöne lo hna pane faipoipo, maine itre nekö i föe, maine nyidroti asë pena. Ngöne la fami cili, troa hetrenyi la izalukeu thene la itre nekönatr, me ixelemawai, nge thatre hë angatre la nyine troa drengethenge. Qa ngöne lai, angatre a thipetrije la itre ixatua hna kuca hnene la keme maine thine a thaa sipu kö, ngo nyidroti pe a thele troa kuca hnyawa la hnëqa i nyidro. Nemene la ka troa xatuane la itre fami laka, thaa itre sipu keme kö maine thin?
21. Ngacama ketre pengöne la aqane tro angatre a mel, pine nemene matre, jëne ixatua la tro la itre keme me thine ka nyihnaluene faipoipo, a wangatrune la itre trepene meköti e hnine la Tusi Hmitrötr?
21 Kola mama laka, maine hetre thangane ka lolo la itre trepene meköti qa hnine la Tusi Hmitrötr thene la itre xaa fami ka melëne itre ej, ke, eje hi tro fe a hane eje lai ngöne la itre fami ka xötrethenge la tulu cili. Maine kola mekune ka hape, atreine hi troa cile kowe la ketre jol, e hna pane thipetrije ngöne la ketre hnepe ijine la itre trepene meköti cili, ngo ame la pune elanyi lai ke, hace me akötr. (Salamo 127:1; Ite Edomë 29:15) Inamacane jë me atreine waiewekë— ene la troa inamacane matre troa xötrethenge la itre trepene meköt, me lapa mekune la itre manathithi ka troa epine palua, nge tro fe a atreine waiewekë matre troa atrehmekune la kepine matre kola qaja me kuca la itre xaa ewekë hnene la itre atrene la fami. Ketre, nyipi ewekë fe troa atreine itrotrohni.— Ite Edomë 16:21; 24:3; 1 Peteru 3:8.
22. Pine nemene matre hetrenyi la itre nekönatre ka troa öhne laka, jole e troa kapa la keme me thin, lo thaa itre sipu kö?
22 Maine thaa itre sipu nekö i epuni kö la itre nekönatr, mekune hnyawa ju laka, hnei epuni pala hi hna ce mele me angatre kösë ketre sine ce elo i angatre epun. Ngo ame hë la epuni a nyi hnaluene keme maine thine i angatr, ma tro jë hë a saze la aqane ujë i angatr. Ame ngöne la angatre a mekune hmaca lo sipu keme maine thine i angatre ka thaa ce mele hë me angatr, haawe, kola mekune hnene la itre nekönatre ka hape, epuni a thapa la ihnimi angatre kowe lo pane keme i angatr, matre ame e cili, angatre a xouene wanga ajolëne jë la mele ne la sipu keme i angatr. Ame ngöne la itre xaa ijin, ma tro angatre a lapa akötrë epuni me amexeje hmaca ka hape, thaa keme i angatre kö epun, maine thaa thine i angatre kö epun. Itre ithahnata lai ka akötr. Ngo, “the saqe kö la hni epuni troa elëhni.” (Ate Cainöj 7:9) Nyipi ewekë troa atreine waiewekë me itrotrohni, matre atreine troa cile kowe la itre mekune ka eje e kuhu hni ne la itre nekönatr.
23. Nemene la aqane troa hamëne la ihaji hnine la fami, gaa hetre itre nekönatre thaa sipu kuku kö?
23 Itre thiina lai ka sisitria catre ngöne la kola troa hamë ihaji hnene la ketre e nyidro. Thaa tro kö a puje hnine la ihaji. (Ite Edomë 6:20; 13:1) Ngo ame pe, pine laka, thaa ceitune asë kö la itre nekönatr, isa hetre ihaji hmeku i nyudren. Haawe, hna öhne hë hnene la itre keme me thine ka nyihnaluene faipoipo ka hape, ka loi kö tro la sipu keme me thine a pane hamëne la ihaji kowe la itre nekö i nyidro. Nyipi ewekë catre fe kowe la lue trefëne tro nyidro a caas ngöne la kola hamë ihaji, nge thaa tro kö a ië hna hnim, ene la troa hnime catrëne la sipu kuku, nge wangangazone ju pë hë la itre xaa nekönatr. (Ite Edomë 24:23) Nyipi ewekë la troa drenge thenge, ngo loi e troa atreine atrehmekune la pengöne la atr ka ngazo. The ithahnata nyimenyime menu kö, wanga troa ietrane e thupene la itre hna qaja. Loi pe la ihaji hna hamëne cememine la ihnim.— Kolose 3:21.
24. Nemene la nyine troa neëne matre thaa tro kö a hetrenyi la kuci ngazo e hnine la ketre fami, laka, thaa sipu kuku kö me keme maine thine la itre atren?
24 Nyipi ewekë catre fe tro la fami a ce ithahnatane la itre xaa mekun, matre atreine troa neëne la itre xaa hnepe jol. Tro la itre hna porotrikëne cili a xatuane la fami troa wangatrune la itre ewekë ka sisitria thatraqane la mel. (Wange ju la Filipi 1:9-11.) Ketre, loi e tro fe angatre a ihamënekeune la itre ithuecatre ka troa isa amamane koi angatre la nyine tro angatre a kuca, matre eatre la itre aja ne la fami. Ketre, maine tro la itre atrene la fami a nyipici ngöne la aqane ifekeune hnyawa la itre mekun, haawe, atreine hi troa thupë angatre qa ngöne la itre ewekë ka troa angazone la thiina ka lolo. Nyipi ewekë tro la itre jajinyi a ajane troa trotrohnine la aqane troa heetre hnyawa me aqane troa ce mele memine la itre xaa atrene la fami, ene lo keme me itre trejine trahmany, a thaa itre sipu kö, nge itre nekötrahmanyi a aja ixatua ngöne la aqane tro angatre a ujë kowe la itre thine me itre xa i angatre a thaa itre sipu kö.— 1 Thesalonika 4:3-8.
25. Nemene la itre thiina ka loi, ka aijijëne la troa mele tingetinge hnine la fami?
25 Ame la itupathi ka tru thene la keme me thine ka nyihnaluene faipoipo, ke ene la troa xomihni ahoeanyi ngöne la itre ijine kola ce ithahnata. Troa pane qea la hna ce mel, matre imajemikeu hnyawa jë, me iatre hnyawa. Ketre hnëqa ka lolo catre la troa xatuane la itre nekönatre thaa hnei epuni hna hnahon, matre hmala la hni angatre troa hnimi epuni me metrötrë epun. Atreine hi troa traqa kowe lai. Troa hetrenyi la tingeting, hnine la ketre fami ka nyihnaluene faipoipo, e eje e kuhu hni la inamacane me atreine waiewekë, memine la troa hetrenyi la ajane atraqatre troa amadrinë Iehova. (Ite Edomë 16:20) Celë fe itre thiina lai ka troa xatua epuni troa cile kowe la itre xaa jole ka traqa ngöne la mele i epun.
HAPEU HNA THË KÖ LA LAPA I EPUNI HNEI THELE MO NE FEN?
26. Qa ngöne nemene matre, tro la itre jole memine la itre aqane ujë göi mo ne fen, a aisalapane la itre atrene la fami?
26 Hna aisalapane la fami, hnene la itre jole ka nyimutre memine la itre aqane ujë kowe la itre mo ne fen. Hace troa mekun, ngo nyimutre la itre fami hna angazone hnene la aja mani memine la pi thele troa trene mani— maine troa tru catre pena la trenge mani. Troa fetra la itre isazikeu cili maine ka huliwa i maseta asë hi la lue trefën nge nyidro a isa “ami mani, isa baake kö.” Nge maine thaa ka iwesitrë kö la trahmanyi me föe, ngo pine laka, nyidroti a isa huliwa i maseta, ngo troa co pë hë la traeme nyine thatraqai nyidro. Kola kokötre enehila ngöne la fen, la ketre aqane mele ne la itre kem, ene la troa nue la itre fami angatr— itre treu maine itre macatre pena— troa thele mani pine laka, thaa ijije kö la hnei angatre hna kapa ngöne la nöje i angatr. Celë hi jëne la itre xaa jole ka tru.
27. Nemene la itre xaa trepene meköti ka troa xatuane la fami, ngöne la itre ejolene göi mani?
27 Pëkö trenge wathebo ka ijije troa apaatrene la itre aqane mele cili, pine laka, nyimutre la itre fami ka troa qëmeke kowe la itre jole ka isapengön, tune mina fe la itre aja e hnine la fami. Ngo eje hi laka, atreine hi Tusi Hmitrötre troa hamë ixatua. Hanawange la ketre ceitun, ngöne Ite Edomë 13:10 kola amamane laka, ngöne la itre xaa ijin, ijije hi troa neëne la itre iwesitrë ka pëkö pengön, e hna “eamo.” Thaa eje hmekuje kö la troa qaja la sipu mekune, ngo tro fe a thele eamo me wangatrune la aqane waiewekëne la ketre atr. Ketre, troa catre caasi la fami, e hna atreine tuluthe me thele la manie ka ijij thatraqane la itre ajane ej. Ame itre xaa ijin, ke ma loi e tro asë hi la lue trefëne a pane huliwa—ngöne la ketre hnepe ijine ka xoxopatr—e tröne hnalapa, matre hetre manie nyine thupëne la itre nekönatr, maine itre xaa hnëqa ju kö. Maine kola mele tune lai hnene la lue trefën, loi e tro la trahmanyi a qaja axeciëne kowe la föe i angeice ka hape, tro kö a hetre ijine hnei angeice hna troa hnëkëne thatraqai nyidro. Loi e tro angeice memine la itre nekönatre a amamane la ihnimi angatr, me xatuane la föe lo itre huliwa hnei eahlo hna lapaa majemine kuca caasine ngöne la hnalapa.— Filipo 2:1-4.
28. Nemene la itre nyine amekunëne nyine troa trongën, ka troa acaasine la fami?
28 Loi e tro pala hi së a amë ngöne la itre he së, laka, ngacama kola aja mani ngöne la fene celë, ngo thaa jëne madrine kö lai. Ketre thaa ka tro kö lai a hamë mel. (Ate Cainöj 7:12) Eje hi laka, maine tro së a wangatrune menune la itre mo ne fen, tro ha hetre thangane ka ngazo kowe la mele së ngöne la ua, me ngöne fe la itre thiina së. (1 Timoteo 6:9-12) Drei la eloine la troa thele la aqane tro së a catre thele panëne la Baselaia i Akötresie memine la meköt i Nyidrë, cememine la mejiune laka, tro Nyidrëti a amanathithine la aja së, ene la troa hane hetrenyi la itre ewekë ka ijije thatraqane la mele së! (Mataio 6:25-33; Heberu 13:5) Maine tro së a amë panëne pala hi la itre aja së ngöne la ua, me thele panëne la aqane troa ce mele tingetinge me Iehova hune la itre xaa eweke kö, tro hë së a öhne laka, ngacama troa hetrenyi la itre hnepe isazikeu hnine la fami pine laka, tru la itre xaa hnepe jol, ngo tro hë a caasi hnyawa ngöne la itre götrane ka nyipi ewekë.
NEMENE LA AQANE TRO LA ITRE TREPENE MEKÖTI CELË QA HNINE LA TUSI HMITRÖTRE A XATUANE . . . LA ITRE ATRENE LA FAMI TROA MELE TINGETINGE NGÖNE LA HNALAPA?
Tro la itre keresiano a atreine waiewekë.— Ite Edomë 16:21; 24: 3.
Thaa hnene kö laka, ceitune hi la hmi i nyidro, ke tro hë la lue trefëne a ihnimekeu me imetrötrekeu.— Efeso 5:23, 25.
Thaa tro pi kö la keresiano a sasaithe xanëne la trenge wathebo i Akötresie.— Ite Huliwa 5:29.
Itre ka thele tingetinge la itre keresiano.— Roma 12:18.
Xomihni aqeanyi ju.— Ate Cainöj 7:9.
[Hna eköhagen götran 139]
HNA METRÖTRËNE NGE TINGETINGE LA ATR KA LOLO HNA FAIPOIPO
Ngöne la itre hnedrai së enehila, nyimutre catre la itre trahmanyi me föe ka lapa trefën, ngo thaa hna cile kö ngöne mus. Celë hi ewekë lai hna troa cile kow hnene la itre atr ka xötrei kapa la nyipci. Ngöne la itre xaa götran, maine jë hna kapa hnene la itre atrene la nöj maine kutime pena la aqane mele celi, ngo eje hi laka, thaa ka meköti kö. Hna amekötine hnei Tusi Hmitrötre ka hape, nyipi ewekë fe troa faipoipo ngöne mus. (Tito 3:1; Heberu 13:4) Ame kowe la itre atr ka mele hnine la ekalesia i keresiano, Tusi Hmitrötre a upi angatre troa isa caa föe maine isa caa trahmanyi hna faipoipo memin. (1 Korinito 7:2; 1 Timoteo 3:2, 12) Ame la troa xötrethenge la hna amekötine celë ke, celë hi pane aqane troa hetrenyi la mele ka tingeting, ngöne la hnalapa i epun. (Salamo 119:165) Thaa ka menu kö maine nyine ithuehnefë, la itre trenge wathebo i Akötresie. Jëne manathithi koi së la itre hnei Nyidrë hna inine koi së.— Isaia 48:17, 18.
[Iatr ne la götran 130]
Thele jë troa trotrohnine la aqane mekune ne la ketre atr
[Iatr ne la götran 138]
Ngacama sipu keme me thin, maine lue ka nyihnaluene faipoipo pena, nue pi la Tusi Hmitrötre troa eatrongë epun