Itre Itus Ka Nyitrepene La Mel Me Huliwa Ne Cainöj Pepa Nyine Huliwan
1-7 JANUARE
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | MATAIO 1-3
“Eashenyi Hë La Baselaia Ne Hnengödrai”
(Mataio 3:1, 2) NGÖNE la ijine cili traqa ha Ioane bapataiso, a cainöje ngöne la hnapapa e Iuda, 2 kola hape, Ietraju nyipunie, ke eashenyi hë la baselaia ne hnengödrai.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 3:1, 2
cainöj: Ame la aliene la hnaewekë celë qene Heleni tre, “troa qaja la ketre maca kowe la nöjei atr.” Kola amamane la aqane troa qaja: tha tune kö la kola hamëne la ketre cainöj, ngo tune pe la kola ithanata me porotrik kowe la nöjei atr.
Baselaia: Ame la pane aliene la qene Heleni ba·si·leiʹa, tre, kola qaja la itre teritoare me itre nöj ka lapa fene la musi ne la ketre joxu. Kola traqa koi 162 lao mama la hnaewekë celë ngöne la Itre Hna Cinyihane Qene Heleni, nge 55 ngöne la tusi Mataio, matre troa qejepengöne la musi cile i Akötresieti e koho hnengödrai. Pine laka, tru catr la hnei Mataio hna qaja la hnaewekë celë, matre hna hëne la Evangelia i angeic ka hape, Evangelia Ne La Baselaia.
Baselaia ne hnengödrai: Kola traqa koi 30 lao mama la xötrehnaewekë celë, ngöne hi la Evangelia i Mataio. Ame pena ngöne la Evangelia i Mareko me Luka, hna qaja ka hape, “baselaia i Akötesie.” Nyine amamane ka hape, hna acile “la baselaia i Akötesie,” nge ej a musi qa koho hnengödrai.—Ma. 21:43; Mrk. 1:15; Lu 4:43; Da 2:44; 2Ti 4:18.
eashenyi hë: Ame e cili kola qaja ka hape, easenyi hë matre traqa pi la Joxu ne la Baselaia ne hnengödrai.
(Mataio 3:4) Nge Ioane a xetëne la ixete pene kamela, nge hna oteëne la sine kupeine öni ; nge ame la sipu a i angeice, te, sipa me hani ne hnit.
nwtsty media
Ihnaheetr me Pengöi Ioane Bapataiso
Hna kuca la ixete i Ioane hnei pene kamela, nge hnei angeic hna liine la ketre beletre kopa maine ikupeine öni pena, nyine qatreng la itre neköi ewekë ka co. Ceitu hi la aqane heetre i Ioane me Elia perofeta. (2 Ite jo. 1:8) Ka calogitr la iheetr hna kuca hnei ikupeine kamela, nge itre hnaheetre hi lai hna xetrën hnene la itre puafala. Ame pena la iheetr ka menyik, hna kuca hnei mano lino maine mano silek, tre, itre hna xetrën hnene la itre ka trenamo. (Ma 11:7-9) Pine laka, ketre nazeri Ioane, maine jë tha hane fe kö angeice xötre ihe. Ketre, canga mama hi ngöne la aqane heetr me pengöi Ioane laka, hnei angeic hna ahmaloeëne la mele i angeic, matre troa huliwa i Akötresie.
Sipa
Tune la hna qaja ngöne la Tusi Hmitrötr, ame la hnaewekë “sipa” tre, kola qaja la nöjei pengöne sipa, itre ka hetre ijon nge ium ka ce sesë. Thenge la hna qaja hnene la itre ka ithel e Ierusalema, ka lolo catr la troa öni sipa. Ame enehila, kola huletrije la he memine la lue iwaca me lue iape me ijune wengesisila, nge kolo pe hi a lapa la imano, nge celë hi hna öni haatrën maine dreuthi pena. Ame la easa öni itre ej, tre, kösë easa öni crevette maine ixoe, nge ka lolo kowe la ngönetrei së ke, kola hamë protéines me trengecatr.
Hani Ne Hnitr
Kola amamane hnene la iatr la ketre ruche hna kuca hnei itre bii ne hnitr (1), me ketre peigne ka tiqa hnei hani (2). Ame la hani hnei Ioane hna xen, tre, hna kuca hnene la itre bii ne hnitr hna hëne ka hape, Apis mellifera syriaca, itre ka mele hi ngöne la götrane cili. Ame la itre bii cili tre, ka mel e cili ne gaa hedredrei me gaa qaqacil ne la hnapapa e Iuda, nge tha itre hna thupëne kö hnei itre atr. Ngo ame ngöne lo itre macatre 1 800 M.P.K., hnene la itre atr ka lapa e Isaraela hna nyiqane nyialiene la itre trengen, hnei hani. Matre nyimutre enehila la itre trengen me itre ruche hna öhn e Tel Rehov, ketre traon ka tha nanyi kö qa Ioridano. Tha itre bii menu kö la ka kuca la hani cili, ngo itre bii hna traqa fë qa Turquie.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Mataio 1:3) nge Iuda a hnaho Farez me Zera göi Tamara, nge Farez a hnaho Ezerona, nge Ezerona a hnaho Ram,
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 1:3
Tamara: Thene lo faifi lao föe, Tamara la pane föe hna qaja hnei Mataio, la angeic a e xötrëne la itre xötrapane ne la Mesia. Ame lo lue xan, tre, Rahaba me Rutha, ngo tha lue atre Isaraela kö nyidro (xötre 5); nge ame pë hë lo lue xan, tre, Batheseba, lo “fö’ i Uria” (xötre 6); me Maria (xötre 16). Hna ce amë la ëje ne la itre föe cili memine la itre xötrapane i Iesu trahmany ke, hetre ewekë ka traqa koi angatr.
(Mataio 3:11) Ini a bapataiso nyipunie hnei timi kowe la ietra; nge ame anganyidëti calemi, te, hlemu e koho hung, tha ijiji ni kö troa xome trongëne la lue tenge ne hnatrapaca i anganyidë; tro anganyidëti a bapataiso nyipunie hnei [u]ati [h]mitöte, me eë.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 3:11
bapataiso nyipunie: Maine “heti nyipunie.” Ame la aliene la qene Heleni ne la hnaewekë hna hape, ba·ptiʹzo tre, “troa lö asë la ngönetrei e hnine la tim.” Itre xa Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, ame la troa xomi bapataiso, tre, troa hetin asë e hnine la tim. Ame e ketre ijin, hnei Ioane hna bapataisone la itre atr e Ioridano, ketre götrane ka easenyi e Salim, “ke tru la timi e cili.” (Ioane 3:23) Ame la Filipo a bapataiso la eunuka atre Aithiope, tre, “hnei nyidoti hna ce uti kowe la tim.” (Hu 8:38) Ketre, hna amë fe la hnaewekë celë qene Heleni ngöne la xötre 2 Ite Joxu 5:14 ne la Septante, la kola qaja lo ijine Naamana “a luengemene heti angeice kö ngöne Ioridana.”
8-14 JANUARE
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | MATAIO 4-5
“Ini Hna Xome Qa Ngöne La Cainöje i Iesu Hune La Wetr”
(Mataio 5:3) Manathithi la ite ka pë ewekë ngöne la u, ke thatraqai angate la baselaia ne hnengödrai.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 5:3
Manathith: Tha kolo hmekuje kö a qaja la kola hnyimahnyima hnene la ketre atr ka madrin. Kolo fe a qaja la pengöne la ketre atr ngöne la Akötresieti a amanathithi me kepe angeic. Hna xome mina fe la hnaewekë celë matre troa qejepengöne la elolo i Akötresie me Iesu e koho hnengödrai.—1Ti 1:11; 6:15.
itre ka pë ewekë ngöne la u: Ame la aliene la hnaewekë qene Heleni hna hape, “ite ka pë ewekë,” tre, kola qaja la “itre ka puafala (pë mo; pë ewekë; sipo manie).” Ame ngöne la xötre celë, kola qaja la itre ka ajan me ka thele ixatua. Hna xome fe la hnaewekë celë ngöne Luka 16:20, 22, lo kola qeje Lazaro, lo “ate ka pë ewekë.” Ketre hna ujën qene Heleni la xötrehnaewekë hna hape, “pë ewekë ngöne la u,” matre troa qaja la itre atr ka akötr ke, atrehmekune hi angatr laka, nyipiewekë Akötresie ngöne la mele i angatr, ngo nanyi pe Nyidrëti qaathei angatr.
(Mataio 5:7) Manathithi angete ihnim, ke tro pena ha hnimi angat.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 5:7
ihnim: Ame la lue hnaewekë hna xom qa hnine la Tusi Hmitrötr hna hape, “ihnim” me “utipin” tre, tha kolo hmekuje kö a qaja la kola nue la ngazo, maine meköt ngöne la aqane axecië mekun. Kolo pe a qaja la utipine me ihnim ka upe la ketre atr troa xatuane la itre xan.
(Mataio 5:9) Manathithi angete ailoin, ke tro ha qeje angat’ ite nekö i Akötesie.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 5:9
angetre ailoin: Tha itre ka tingeting hmekuje kö, ngo kolo fe a qaja la itre ka thele troa hetre tingeting ngöne la itre götrane gaa pë.
Inine Jë La Itre Neköi Epuni Troa Thele Tingeting
Aja ne la itre keme me thine Keresiano troa inine la itre neköi angatr troa “thele la tingeting, nge xöte thenge ej.” (1 Peteru 3:11) Ketre, tru catre kö la etrune la madrine i angatr, ngöne la angatr a isine troa xomehnöthe la elëhni me iwesitrë me mekuhni.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Mataio 4:9) me qaja koi nyidëti, ka hape, Tro ni a hamë cilie la nöjei ewekë cili, e tro cilieti a kei a thili koi ni.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 4:9
kei a thil: Ame la aliene la hnaewekë qene Heleni hna hape, “thil” tre, kola qaja la ketre ewekë nyine troa aca kuca. Hna ujën e cili ka hape, “kei a thil,” matre troa amamane ka hape, tha hnei Diabolo kö hna sipo Iesu tro palahi a thili koi angeic, ngo tro Iesu a aca “kei a thili” koi angeic.
(Mataio 4:23) Iesu a [trongën] e Galilaia, kola ini hnine la nöjei sunago i angat, me cainöjëne la maca ka loi ne la baselaia; me apatene la nöjei meci asë, me ite ka kucakuca asë thene la nöje.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 4:23
ini . . . cainöj: Isapengöne la troa hamë ini memine la troa cainöj. Ame la atre hamë ini, tre, tha angeic hmekuje kö a qaja la ketre ewekë. Ngo angeice fe a qejepengön, me hamë itre xa mekun ka troa anyipicine la hna qaja.
15-21 JANUARE
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | MATAIO 6-7
“Troa Pane Thele La Baselaia”
(Mataio 6:10, MN) Epi traqa pi la Baselaia i Cilie. Epi tro fe a eje la aja i Cilie e celë fen tune e koho hnengödrai.
Thith, Ketre Ahnahna Qaathei Akötresie
12 Nemene la nyine troa pane qaja ngöne la easa thith? Tro sa pane qeje Iehova memine la aja i Nyidrë. Loi e tro sa amamane la hni ne ole së göne la itre manathith qaathei Nyidrë. (1 Aqane lapa ite Joxu 29:10-13) Easa atre tune kaa? Ame ngöne lo Iesu e celë fen, hnei nyidrëti hna inine la itretre drei nyidrë troa thith. (E jë la Mataio 6:9-13.) Öni Iesu, tro sa pane thithi me sipone matre troa ahmitrötrëne la ëje i Akötresie. Easë fe a sipon matre traqa pi la Baselaia i Nyidrë memine la aja i Nyidrëti e celë fen. Iesu a qaja ka hape, e thupene hë la itre ewekë cili ka nyipiewekë, ijije hë tro sa thithi thatraqane la itre sipu aja së. Maine tro sa amë panë Iehova memine la aja i Nyidrë ngöne la itre thithi së, ke easë hi lai a amamane la itre ka nyipiewekë ngöne la mele së.
(Mataio 6:24) Pëkö ate ateine troa nyi hlue ne la lue joxu; ke tro angeic’ a xelene la kete, me hanyine la kete; nge troa fede kowe la kete, me jakalane la kete. Tha ’teine kö nyipunie troa nyi hlue i Akötesieti me mamona.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 6:24
hlu: Ame la hnaewekë qene Heleni göne la troa huliwa ceitu me ketre hlu, tre, kola qaja la ketre atr hna itön hnene la maseta matre hlue i angeic. Ame e cili, Iesu a qaja ka hape, thatreine kö la Keresiano troa nyihlue i Akötresie, me hnin la itre mo.
(Mataio 6:33) Ngo pane thelejë nyipunie la baselaia i Akötesie, me thina ka meköti anganyidë; nge troa hamëne fe koi nyipunie la nöjei ewekë cili.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 6:33
thelejë: Ame la hnaewekë celë qene Heleni tre, kola qaja la ketre ewekë nyine troa kuca lapan, matre ijije hi troa ujën ka hape, “Catre jë thel.” Tha tro kö la itretre drei Iesu a thel la Baselaia ngöne hi la ketre hnepe ijin, me kuca la itre xa ewekë. Nyipiewekë tro la Baselaia a tro pa ngöne la mele i angatr.
la Baselaia: Ame ngöne la itre xa tusi hna ewath ekö qene Heleni, hna cinyihan ka hape, “Baselaia i Akötresie.”
anganyidrë: Kola qeje Akötresie, lo “Tetetro e koho hnengödrai” hna qaja ngöne Ma 6:32.
thina ka meköt: Kola qaja la itre ka thel la meköti Akötresie, me ka canga kuca la aja i Nyidrë me mel thenge la itre trepene meköti Nyidrë, göne la loi me ngazo. Isapengöne catr angatr memine la angetre Faresaio, itre ka thel troa acile hutine la thina ka meköti angatre kö.—Ma 5:20.
w16.07 12 par. 18
Thele Panëne Jë La Baselaia
18 E jë la Mataio 6:33. E hne së hna amë panëne la Baselaia ngöne la mele së, tro hë së a kapa qaathei Iehova la itre hne së hna ajan. Öni Iesu: ‘Ate kö la Tetetro i nyipunie e koho hnengödrai laka, ka nyipi ewekë koi nyipunie la nöjei ewekë cili.’ Matre atre hnyawa kö Nyidrëti la itre aja së. (Filipi 4:19) Atre fe hë Nyidrë la iheetr hne së hna troa heetrën elany, memine fe la xen. Ketre, atre fe hi Nyidrë laka, nyipi ewekë koi së me hnepe lapa së troa hetre uma. Tro Nyidrëti lai a thupën matre tro pala hi së a kapa la ka ijij.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Mataio 7:12) Qa ngöne lai ame la nöjei ewekë asëjëihë hnei nyipunie hna ajane troa kuca koi nyipunie hnei ite at, kucajë lai koi angat; ke celë hi wathebo me ite perofeta.
Wathebo Ka Sisitria Ngöne La Hna Cainöj
14 Pane mekune jë laka, kola telefone koi epuni hnene la ketre atr ngo tha wang atrehmekune kö epuni la nine i angeic. Trehnyiwa angeice koi epun, ngo angeic a hnyingë epuni la pengöne xen hnei epuni hna ajan. Epuni a pane thele ka hape, drei jë lai atr ka hë epun nge nemene jë la aja i angeic. Tha ajane kö epuni troa ithanata catr koi angeic, matre epuni a nango porotrike jë me angeic, ngo thupene lai, epuni a canga nyipune la porotrik. Ame enehila pane mekune jë së ka hape, casi pala hi la atr ka hë, ngo angeice pe a pane qaja la pengöi angeic me huliwa i angeic matre troa xatuane la itre atr troa xome la itre xeni ka lolo thatraqane la ngönetrei. Angeic a qaja hnyawa ka hape, hetrenyi angeic la itre xa ithuemacanyi ka troa xatua epun. Ma tro hë epuni lai a pi drei angeic. Eje hi laka, aja së asë hi tro la itre atr a pane qaja hnyawa la pengö i angatr ngöne la angatr a ithanata me easë. Tro sa metrötrëne tune kaa la itre atr hne së hna ithanata kow?
15 Ame ngöne la itre xa götran, loi e tro sa canga qaja kowe la atr la kepine matre easa traqa troa wai angeic. Nyipici laka, easa tro fë la itre ithuemacanyi ka lolo thatraqane la itre atr. Ngo pane mekune jë së laka, tha pane qaja kö së la pengö së, memine la aliene la tronge së, ngo easë fe hë a canga hnying ka hape: “Maine ka atreine ju epuni troa nyinyin la itre jol e celë fen, nemene jole la hnei epuni hna troa thele nyin?” Easa hnyinge tune lai, ke easa pi atre la mekuna ne lai atr, nge easë fe a ajane tro fe Tusi Hmitrötre koi angeic. Ngazo pe, maine jë tro lai atr a ketre hnyinge ka hape: ‘A drei lae angeice la, nge hnauëne la angeic a hnyinge tune lai koi ni? Nge angeice jë lai a troa u?’ Ame la aja së, tre ene la tro la itre atr a pi porotrike me easë. (Fil. 2:3, 4) Ngo nemene jë la aqane tro sa kuca?
16 Hnene la ketre atre thup ka iwai trootro hna pane ibozu memine la atrene la ketre hnalapa, nge nyidrëti pë hë a liine ju lo tarak, Ajane Kö Nyipunieti Troa Atre La Nyipici? Öni nyidrëti jë hi: “Eahuni a tro fë la sine tarak celë kowe la itre atr. Nge hane hi cahu sikisi lao hnyinge hna lapaa hnyingëne hnene la itre atr. Hane ju e.” Kola qaja hnene lai trejine ka hape, ame la itre atr a atre la kepine matre kola wai angatr, kösë hmala pi hi angatr troa drei nyidrë, nge tha jole hë troa sisedrëne la porotrik. Nge e thupen, nyidrëti a hnyinge kowe lai atr ka hape: “Hane kö epuni mekune la ketre hnyinge hna qaja e cahu?” Maine iëne jë hi hnene lai atr la ketre, nyidrëti pë hë a fe pi lai tarak, me ce ithanatane me angeic la aqane sa hnei Tusi Hmitrötr lai hnyinge cili. Ngo maine pëkö hna iëne hnene lai atr, nyidrëti pë hë a sisedrëne jë la porotrike i nyidro, matre tha tro kö a hmahma lai atr. Eje hi laka, nyimu aqane troa nyiqaane porotrik memine la itre atr. Ame ngöne la itre xa nöj, hetrenyi la itre xa aqane troa ibozu memine la itre atr, qëmekene troa qaja la kepine la tronge së. Celë hi kepine matre nyipi ewekë troa eköthe hnyawa la itre pane ithanata, matre troa hmala la itre atr troa drenge la maca.
(Mataio 7:28, 29) Nge tixenuë hë la nöjei wesi ula i Iesu cili, ame hna haine atraqate la nöjei ate ka ala nyimu ngöne la ini nyidë ; 29 ke nöi nyidëti hna ini angate tune la tene men, nge tha tune kö la angete cinyihany.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 7:28, 29
hain atraqatr: Ijije hi tro sa ujëne la hnaewekë celë qene Heleni ka hape, “atraqatre la madrine i angatr, nge göi ketri fe la hni angatr.” Kola amamane hnene la hnaewekë celë laka, ka hetre thangane catr kowe la ka alanyimu la hnei nyidrëti hna qaja.
ini nyidrë: Ame la hnaewekë celë tre, kola qaja la aqane hamë ini i Iesu, tune lo itre ini hnei nyidrëti hna hamën ngöne lo Cainöj Hune La Wetr.
tha tune kö la angetre cinyihany: Tha hnei Iesu kö hna qaja la itre rabi matre troa qejepengöne la mus, tune la aqane kuca ne la angetre cinyihan. Hnei nyidrëti pe hna ithanata tune la ketre atre anyipici Akötresie, maine ketre atr ka cilëne la ketre mus, nge hna nyitrepen la itre ini nyidrë hnene la Wesi Ula i Akötresie.—Ine 7:16.
22-28 JANUARE
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | MATAIO 8-9
“Iesu a Hnime La Itre Atr”
(Mataio 8:1-3) [UTI] hë nyidëti qa hune la wet, ame hna xöte thenge nyidëti la nöje ka ala nyimu. 2 Nge hana wang, kola tropi la lepera, me thiliju koi nyidë, me hape, Joxue, maine enëtilai a [ajan], te, [ijiji] enëtilai troa [aloinyi ni]. 3 Ame hnei nyidëti hna li ime me kete nyën, me hape, Ini a ajan ; loi hë eö. Ame hna canga patepi la lepera i nyën.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 8:3
hna ketre nyën: Hnene la Wathebo i Mose hna amekötin laka, troa umëne la itre lepera matre thupëne la itre xa atr, wanga xötre pi koi angatr. (Le 13:45, 46; Nu 5:1-4) Ngo, hnene la itre hene ne hmi angetre Iuda hna nyixane la itre wathebo. Öni angatr ka hape, tha tro kö la ketre atr a easenyine la ketre lepera a 4 lao kubitr, maine 1,8 met. Nge ame ngöne ijine kola eny, tha tro kö a easenyi angatr a 100 lao kubitr, maine 45 met. Hnene la itre hna amekötin cili, matre hna nyiqane qanangazone la itre lepera. Itre atr ekö a qaja aloine la ketre rabi ka kötren, me hlothi hnei etë la itre lepera, matre tha tro kö a easenyi angatr. Ngo ame pena Iesu ke, tru catre la ihnim me utipine i nyidrë kowe la lepera. Ngacama atre hi nyidrë laka, ijije hi troa aloine la lepera, ngo hnei nyidrëti hna pane ketri angeic, nge ketre ewekë lai ka ngazo catr kowe la angetre Iuda ekö.—Ma 8:5-12.
Ini a ajan: Tha hnei Iesu hmekuje kö hna drenge la aja ne la lepera. Hnei nyidrëti fe hna xatua angeic, ngo tha hnene kö laka, hnëqa i nyidrë, ngo hnene pe la aja i nyidrë.
(Mataio 9:9-13) Nge Iesu a [tro], ame hnei nyidëti hna [öhne] la ate kola lapa ngöne la uma ne kepe hot, Mataio la ëjen, nge nyidëti a ulatine koi angeic, ka hape, Xöte thenge ni jë. Ame hnei angeice hna cilejë, me xöte thenge nyidë. 10 Nyidëti a [xen] e koho hnuma, nge hana wang, kola tropi la nöjei telona me ite ka ngazo, me ce lapa me Iesu me angete dei nyidë. 11 Nge öhnë hë la nöjei faresaio, angat’ a qaja koi angete dei nyidë, ka hape, Hna uëne laka ce xeni la Ate ini nyipunie me ite telona me ite ka ngazo ?” 12 Nge [drenge] hë Iesu, nyidëti a ulatine koi angat, ka hape, Tha nyipi kö la tene dösinöe koi angete egöcat, ngo loi koi ange tene mec. 13 Ngo trojë nyipunie, a inine la pengöne la, ka hape, “Ajange la ihnim, ngo tha huje kö ;” ke tha traqa kö ni troa hëne la ite ka meköt, ngo ite ka ngazo.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 9:10
xen: Maine “ce lapa me ce xen.” Ame la kola ce lapa me ce xen hnene la lue atr ekö, tre, kolo lai a amamane ka hape, ka easenyi catre nyidro. Matre, ame ngöne la hneijine i Iesu, tha hnene kö la angetre Iuda hna hane ce lapa ngöne la laulau, maine ce xeni pena memine la angetre ethen.
telona: Nyimutre thene la angetre Iuda ka huliwa kowe la angetre Roma, ngöne la itre uma ne kepe hotr. Xele catre la nöj ma wai angatr, pine laka angatr a ce huliwa memine la ketre musi trenyiwa, nge ka atrekënö. Celë hi matre, angatre Iuda a kötrene la itre telona, kösë itre atr ka ngazo me itre föe ne gojeny.—Ma 11:19; 21:32.
(Mataio 9:35-38) Nge Iesu a [trongëne] la nöjei lapa, me nöjei hnalapa asë, kola ini ngöne la ite sunago i angat, me cainöjëne la maca ka loi ne la baselaia, me [nyinyine] la ite meci asë me ite ka kucakuca asë. 36 Nge nyidëti a [öhne] la ka ala nyimu, nyidëti a utipi angat, ke kucakuca ha angat, me isa ije hë, tune la nöjei mamoe ka pa ate thupën. 37 Ame hnei nyidëti hna ulatine koi angete dei nyidë, ka hape, Atraqate la meledrai, nge xalaithe hi la angete troa menue ; 38 celë hi mate xëwejë nyipunie kowe la Joxu ne la meledrai, mate upepi la angete troa menue kowe la meledrai i anganyidë.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 9:36
utipin: Ame la qene Heleni ne la hnaewekë celë, tre, splag·khniʹzo·mai. Kola qaja la “ixel” (splagʹkhna), nyine amamane la aliene hni ne la ketre atr, me itre ewekë ka ej e kuhu hni angeic. Celë hi hnaewekë lai hna xom, matre troa qejepengöne la aqane hnim me utipine la ketre atr.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Mataio 8:8-10) Ame hnene la keneturio hna sa me hape, Joxue, tha ijiji ni kö [troa kepe nyipë ngöne la umang] ; ngo [epi amekötine matre aloine la hlueng]. 9 Ke [eni fene la ketre mus, nge eni la tane la itre sooc ; nge eni a qaja koi ketre], Trojë, nge nyën’ a tro ; nge koi kete, Trohemi, nge nyën’ a tro koi ni ; nge kowe la hlueng, Kucajë lai, nge nyën’ a kuca.” 10 [Drenge] hë Iesu, nyidëti a hain, me ulatine koi angete ixöte thenge, ka hape, Nyipici ini a qaja koi nyipunie, tha öhne kö ni e Isaraela la lapaune atraqate ka tune lai.
w02 15/8 13 par. 16
“Ase Hë Ni Hamë Nyipunie La Tulu”
16 Ketre tune mina fe, atre hnyawa hi Iesu laka, ketre atr ka ngazo lo tane isi (maine jë ketre atre Roma) ka sipo nyidrë troa nyinyine la meci ne la ketre hlue. Ame la itre tane isi ekö, tre, itre atr ka ngazo catr angatr ke, angatr a iakötrë, me ihumuth, me hmi koi idrola. Ngo ame pe, hnei Iesu hna öhne la ka loi thene la tane isi, ene la lapaune i angeic. (Mataio 8:5-13) Thupene lai, hnei Iesu hna ithanata memine la atr ka ngazo hna athip ezi nyidrë hune la isinöe. Tha hnei nyidrëti kö hna upe zö angeic pine la itre ngazo hna kuca ekö, ngo hnei nyidrëti pe hna ithuecatr me hamë mejiun koi angeic. (Luka 23:43) Atre hnyawa hi Iesu laka, ame la easa wangacon me xöjetriji itre xan, tre, angatr a akötr me kucakuca. Celë hi matre, hnei nyidrëti palahi hna thele troa öhne la ka loi thene la itre atr, nge kola ithuecatre koi angatr.
(Mataio 9:16, 17) Pëkö ate icanekeune la sine mano ka hnyipixe kowe la ixete ka sinë hë, ke tro ha zezene la ixete ka hnyeqete hnene la nyine axetin, ame hna atraqatepi la zezen. 17 Kete pëkö ate nenge la waina ka hnyipixe kowe la ite tengene ka sinë hë, wanga kaqapi la ite tengen, ene pe nenipi la waina, ame hna ngazopi la ite tengen ; ngo angat’ a nenge la waina ka hnyipixe kowe la ite tengene ka hnyipixe, mate isa loi.
Pine Nemene Matre Tha Hane Fe Kö Tha Xen La Itretre Drei Iesu?
Iesu a xatuane la itretre drei Ioane Bapataiso troa trotrohnine laka, tha tro kö la itre Keresiano a trongëne la itre hna majemine kuca hnene la angetre Iuda, tune la troa tha xen. Tha hnei nyidrëti kö hna traqa matre troa acile la ketre aqane hmi ka hekö, nge hna troa nue hnene la itre atr. Ame la hmi hna kapa hnei Iesu, tre, tha hna nyitrepene kö hnene la itre hna majemine kuca hnene la angetre Iuda. Tha nyidrëti kö a thele troa ce cane la mano ka dro memine la mano ka hnyipixe, maine nyialiene la itre trengen ka hnyiqetr hnene la ketre waina ka hnyipixe.
29 JANUARE KOI 4 FEBUARE
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | MATAIO 10-11
“Iesu a Akeukawanyi Së”
(Mataio 10:29, 30) Hape u, tha hna itöne kö la lue sisi thupene la asari ? nge tha mala kö kete hune la hnadro e tha musi kö la Tetetro i nyipunie. 30 Ngo asesë hë e la ite pene he i nyipunie.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 10:29, 30
sisi: Ame la aliene la hnaewekë qene Heleni hna hape, strou·thiʹon tre, kola qaja la nöjei pengöne neköi waco, tune fe la itre sisi, itre waco ka co thupene catr ekö.
thupene la asari: Lit., “manie ka co catr,” ene lo manie hna kapa hnene la ketre atr ka huliwa ngöne hi la 45 lao menet. Ame ngöne la hnaakönine tro Iesu e Galilaia, hnei nyidrëti hna qaja ka hape, ame la thupene la lue sisi tre, 5 francs. Ame pena e ketre ijin, thupene la ca macatre ne nyidrëti a cainöj e Iuda, hnei Iesu hna qaja ka hape, ijije hi troa itöne la faifi lao sisi göi 10 francs. (Lu 12:6) Kola amamane hnene la lue ceitune celë laka, tha ka nyipiewekë kö la itre sisi kowe la itre ka salem, matre angatr a salemën la foa me hamën gufane la hna faifin.
asesë hë e la itre pene he i nyipunie: Maine jë, kola elë koi 100 000 la etrune la itre pene he ne la ketre atr. Ketre ewekë lai hna atrepengöne hnyawa hnei Iehova, nge ka amamane laka, ka tru koi Nyidrëti la itre ka xötrethenge Keriso.
nwtsty media
Sisi
Ame la itre sisi tre, itre waco lai ka co thupene catr hune ka itre xa waco nyine öni. Ijije hi kowe la atr ka huliwa ngöne la 45 lao menet, troa itöne la lue sisi. Ame la hnaewekë qene Heleni tre, kola qaja la nöjei pengöne neköi waco, tune la itre sisi ka mem (Passer domesticus biblicus), me itre hna hëne ka hape, Moineau espagnol (Passer hispaniolensis), itre ka tiqa e Isaraela.
(Mataio 11:28) Trohemi koi ni, nyipunieti asë ange ka huliwa me hace, nge tro ni a amanonyi nyipunie.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 11:28
hace: Ame la itre atr hna hën hnei Iesu, tre, itre ka “hace” pine laka, hetre ewekë hnei angatre hna hnehengazon. Hace hë koi angatr troa nyihlue i Iehova ke, hna nyixane la Wathebo i Mose hnene la qenenöj me itre hna majemine hnei atr. (Ma 23:4) Tune la Sabath laka, hna acil ekö matre hetre ijine mano, ngo hace hë kowe la angetre Isaraela.—Es 23:12; Mrk 2:23-28; Lu 6:1-11.
tro ni a amanonyi nyipunie: Ame la hnaewekë qene Heleni göne “amanon” tre, kola qaja la troa mano (Ma 26:45; Mrk 6:31), ngo kolo fe a qaja la troa meköle hnyawa matre mano hna huliwa (2Ko 7:13; Fim 7). Kola amamane hnene la itre xötr ka hape, ame la troa xom la ‘nyine isilikeu’ i Iesu (Ma 11:29), tre, kola qaja la troa huliwa, ngo tha tro kö a mano. Kola amamane e cili laka, Iesu a amanone me thue trengecatre kowe la itre atr ka kucakuca, matre tro angatr a ajane troa xome la nyine isilekeu i nyidrë ka hmaloi.
(Mataio 11:29, 30) Xomejë la nyine isilikeunge hui nyipunie me inine theng ; ke menyike ni, nge ipië la hning; nge tro nyipunieti a öhne la hna mano thatraqane la ite u i nyipunie. 30 Ke uqa la nyine isilikeung, nge maloe la ehnefeng.
nwtsty Ithuemacany göi Mataio 11:29
Xomejë la nyine isilikeunge hui nyipunie: Hnei Iesu hna xome la “nyine isilekeun” matre troa qaja la ketre atr ka metrötrëne la mus. Maine Iesu a qaja la nyine isilekeun hnei Akötresie hna hamë nyidrë, ke, kolo hi lai a qaja la nyidrëti a könëne la itretre i nyidrë troa hane ce kapa me nyidrë la nyine isilekeun, nge tro kö nyidrëti a xatua angatr. Haawe e cili, ijije hi tro sa ujëne la xötrehnaewekë, ka hape: “Trohemi ma ce kapa me ni la nyine isilekeung.” Ngo, maine Iesu hi la ka hamëne la nyine isilekeun koi itre xan, ke, kola amamane ka hape, tro angatr a metrötrëne la musi Keriso tune la itretre i nyidrë ekö.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Mataio 11:2, 3) Nge ate hë Ioane e kalabus la ite huliwa i Keriso, ame hnei nyidëti hna upe la luete dei nyidë, 3 troa qaja koi anganyidëti, ka hape, Enëtilai la ate troa [traqa, maine tro huni pena a treqene] la kete ?
Ioane a Thele Troa Atrepengöi Iesu Hnyawa
Hnauëne la angatr a hnyinge tune lai? Ketre atr ka mele nyipici Ioane. Lue macatre qëmeken, hnei angeic hna bapataiso Iesu, me öhne la uati hmitrötre i Akötresieti a uti koi Iesu, me drenge la nine i Akötresie lo Nyidrëti a kepe Iesu. Tha tro kö sa mekune ka hape, hna nanazije la lapaune i Ioane. Maine ju tha tro kö Iesu a qaja aloinyi angeic, tune e celë. Ngo maine ka lapaune Ioane, pine nemene kö matre angeic a hnyinge tune lai?
Maine jë, Ioane a ajane tro Iesu a ketre sipu qaja ka hape, nyidrëti hi la Mesia. Celë hi lai ka troa xatua angeic troa xomihni lo angeic e kalabus. Ngo hetre ketre aliene la hnyinge i Ioane. Atre hnyawa hi angeice la hna perofetan hnei Tusi Hmitrötr laka, ame la Siana i Akötresie tre, tro angeic a joxu me atre iamele. Ngo, itre treu hë ne xomi bapataiso Iesu, nge Ioane palakö e kalabus. Celë hi matre angeic a hnying ka hape, hetre ketre atr kö ka troa traqa, maine jë la hnaaluene i Iesu, matre troa eatrëne la itre hna thingehnaean hnene la Mesia.
(Mataio 11:16-19) Nge tro ni a acei tunëne la xöte celë me nemen ? Cei tun’ eje me nöjei nekönate kola lapa ngöne la hnaitö, me ithanata me ite sine i angat, 17 me hape, Ase hë huni ufi hoho koi nyipunie, ngo tha fiafia kö nyipunie ; ase hë huni teije koi nyipunie, ngo tha latesi kö nyipunie. 18 Ke traqa ha Ioane nge tha xeni kö me ij, nge öni angat, ka hape, Angeice la tene demoni. 19 Traqa ha la Nekö i ate kola xeni me ij, nge öni angat, ka hape, Hana wang, la ate pi xen, me pi iji waina, sine la nöjei telona me ite ka ngazo. Ngo hna qaja amekötine la inamacane hnene la nöjei huliwa ne ej.
Hnëjine La Xötr Ka Thaidrei
Iesu a wangatrunyi Ioane Bapataiso, ngo nemene la aqane goeë Ioane hnene la itre xa atr? Öni Iesu göne la “xöte celë” ka hape, “cei tun’ eje me nöjei nekönate kola lapa ngöne la hnaitö, me ithanata me ite sine i angat, me hape, Ase hë huni ufi hoho koi nyipunie, ngo tha fiafia kö nyipunie ; ase hë huni teije koi nyipunie, ngo tha latesi kö nyipunie.”—Mataio 11:16, 17.
Nemene la aliene la hna ithanata i Iesu? Öni nyidrë: “Traqa ha Ioane nge tha xeni kö me ij, nge öni angat, ka hape, Angeice la tene demoni. Traqa ha la Nekö i ate kola xeni me ij, nge öni angat, ka hape, Hana wang, la ate pi xen, me pi iji waina, sine la nöjei telona me ite ka ngazo.” (Mataio 11:18, 19) Ketre Nazeri Ioane, matre tha hane fe kö angeice iji waina. Ngo kola qaja hnene lai xötre laka, ketre dremoni angeic. (Numera 6:2, 3; Luka 1:15) Ketre, ceitu hi la aqane mele i Iesu memine la itre xa atr laka, nyidrëti a xom la ka ijij göi iji me xen. Ngo angatr a qaja ka hape, nyidrëti a sasaithi tulu ngöne la aqane iji me xen. Haawe, kola amamane laka, tro palahi a hetre itre atr ka troa qeje gele së.