Itre Itus Ka Nyitrepene La Mel Me Huliwa Ne Cainöj Pepa Nyine Huliwan
2-8 SEMITREPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | HEBERU 7-8
“Ate Huje Epine Palua Tune La Pengö i Melekisedek”
it-2 249
Melekisedek
Joxu ne Salema me “ate huje koi Akötesie ka sisitia,” ene Iehova. (Gen. 14:18, 22) Nyidrëti la pane atre huuj hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr. Nyidrëti a cilëne la hnëqa cili qëmekene la macatre 1933 M.P.K. Pine laka, nyidrëti la joxu ne Salema, kola hape, “Tingeting,” Paulo aposetolo a hë nyidrëti ka hape, “Joxu ne Tingeting” maine “Joxu ne la Meköt,” thenge la ëje i nyidrë. (Heb. 7:1, 2) Kola mekune ka hape, hna xupe la traone Ierusalema hune lo traone Salema ekö. Nge, hna amë la ëje Salema e hnine la ëjene Ierusalema. Hna hane hëne fe la traone Ierusalema ka hape, “Salema.”—Sal. 76:2.
Thupene la hnei Aberama (Aberahama) hna ngaa Kedalaoma memine la itre joxu ka ce xöle me angeic, hnei nyidrëti hna tro kowe la hnathupe Save maine “hnathupe i joxu.” Ame e cili, hnei Melekisedek “hna tro fë areto me waina” me amanathithi Aberahama, me hape: “Loi e manathithi Aberama hnei Akötesie ka sisitia, ate kë zine la hnengödrai memine la fen ; nge loi e qaja aloinyi Akötesie ka sisitia ate nue la nöjei ithupëjia me nyipë kowe la ime i nyipë.” Ame hnei Aberahama hna hamëne kowe la joxu me atre huuj la “ite hnaaluepine [hnaatrenene] la nöjei ewekë asë,” kola qaja la ka sisitria ngöne la itre ‘ewekë hnei angeic hna thapa ngöne la isi’ memine la itre xaa joxu.—Gen. 14:17-20; Heb. 7:4.
it-2 249 ¶4
Melekisedek
Nemene la aliene la kola hape, ‘pëkö drai ne hnahon me mec i Melekisedek’?
Paulo a amamane la ketre mekun göi Melekisedek ngöne lo angeic a hape: “Nge pine laka, pëkö keme me thine i nyidrë, nge pëkö xötre qaaqaa i nyidrë, nge tha hna cinyihane kö la drai ne hnahon me mec i nyidrë, matre kösë Nekö i Akötresie nyidrë. Haawe, nyidrëti a atre huuj epine palua.” (Heb. 7:3) Tune la itre xaa atr, hna hnaho Melekisedek, nge hnei nyidrëti hna mec. Ngo, tha hna cinyihane kö la ëjene la keme me thine i nyidrë, memine la itre xötrapane me itre nekö i nyidrë e hnine la Tusi Hmitrötr, nge pëkö hna qaja göne la drai ne hnaho me mec i nyidrë. Celë hi matre, tha ka tria kö troa aceitunë Melekisedek me Iesu Keriso. Pine laka, ame Iesu, pëkö pune la hnëqa i nyidrë troa atre huj. Tha hna qaja kö la itre xötrapane me itre nekö i Melekisedek, haawe, pëkö atre huuj ka tro pa hui Iesu, nge ka ceitu me nyidrë. Ketre, Tusi Hmitrötr a amamane laka, pëkö ka troa nyihna i nyidrë. Ngacama ka fetra Iesu qa ngöne la tribu ne Iudra, nge nyidrëti la matra i Dravita, ngo tha hnene kö lai matre hna acili nyidrë troa atre huuj. Haawe, tha hnene kö la itre xötrapane i nyidrë ngöne la ngönetrei matre acili nyidrëti jë troa atre huuj me joxu. Hna hamë nyidrë la lue hnëqa celë, ke, hetre hnei Iehova hna sisinyi koi nyidrë.
it-2 249
Melekisedek
Aqane Tro Keriso a Atre Huuj. Ame ngöne la ketre hna perofetane göne la Mesia, hnei Iehova hna sisinyi kowe la “joxu” i Dravita ka hape: “Nyipëti la ate huje epine palua tune la pengö i Melekisedek.” (Sal. 110:1, 4) Jëne la xötre celë, kola amamane kowe la angetre Heberu laka, tro la Mesia a joxu me atre huuj. Ame ngöne la tusi Heberu, hnei Paulo aposetolo hna amamane hnyawane laka, “Iesu, hna acil epine palua troa atre huuj tui Melekisedek.”—Heb. 6:20; 5:10; wange ju la ISISINYIKEU.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
w00 15/8 14 ¶11
Itre Huuj Hna Wangatrune Hnei Akötresie
11 Öni Paulo aposetolo, “hna acile la nöjei atre huuj troa tro fë la itre ahnahna me itre huuj.” (Heberu 8:3) Hnei Paulo hna amamane laka, lue pengöne huuj hna tro fë hnene la atre huuj ka sisitria, itre “ahnahna” me itre “huuj,” maine “huuj göne la itre ngazo.” (Heberu 5:1) Itre atr a hamë ahnahna, matre troa amamane la ihnim me hni ne ole i angatr kowe la ketre atr. Ketre, itre enehmu a ihamënekeune la itre ahnahna, maine pena, ketre atr a hamë ahnahna matre troa kepe angeic hnei ketre. (Genese 32:20; Ite Edomë 18:16) Ketre tune mina fe, hetre huuj hna amekötine hnene la Wathebo troa tro fë, ceitu me “ahnahna” koi Akötresie matre tro Nyidrëti a kepe së. Maine tro ketre a ena la Wathebo, nyipiewekë tro angeic a tro fë “huuj göne la itre ngazo” matre troa köletrije la ngazo i angeic. Kola qaja e hnine la Pentateuque (ene lo tusi Esodo, me Levitiko, me Numera) la nyimu pengöne huuj. Nyipici laka, jole catr troa trotrohnine la nöjei pengöne huuj, ngo hetre pengöne huuj nyine tro sa wange hnyawan.
it-1 79 ¶7
Isisinyikeu
Pine nemene matre “ka hnapane hë” la isisinyikeu ne la Wathebo?
Ngo, kola qaja ka hape, “hnapane hë” la isisinyikeu ne la Wathebo ngöne la Akötresie a qaja jëne Ieremia perofeta laka, hetre isisinyikeu ka hnyipixe. (Iere. 31:31-34; Heb. 8:13) Ame lo macatre 33 M.K. hna nyipune la isisinyikeu ne la Wathebo ngöne la kola athipi Keriso hune la sinöe ne iaxösisi (Kol. 2:14), nge hna nyihnane hnene la isisinyikeu ka hnyipixe.—Heb. 7:12; 9:15; Itre hu. 2:1-4.
9-15 SEMITREPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | HEBERU 9-10
“Iahnue Ne La Itre Ewekë Ka Loi Ka Troa Traqa”
it-2 490
Nue La Ngazo
Kola qaja ngöne la Wathebo i Akötresie kowe la nöje i Isaraela ka hape, ame la atr ka ngazo koi Akötresie maine kowe la ketre atr, loi e tro angeic a pane kuca la hna amekötine hnene la wathebo. Thupene lai, troa huujëne la ketre öni me anenine la madra qëmekei Iehova. (Lev. 5:5–6:7) Celë hi matre, öni Paulo: “Thenge la Wathebo, xalaithe hi la itre ewekë hna tha ahmitrötrën hnei madra, nge maine pëkö madra hna neng, ketre pëkö ngazo hna nu.” (Heb. 9:22) Ngo, thatreine kö la madra ne öni troa köletrij la itre ngazo së, me hamë së la mekuthetheu ka wië. (Heb. 10:1-4; 9:9, 13, 14) Hnene la isisinyikeu ka hnyipixe matre kola nue la ngazo së jëne la thupene mele hna hamëne hnei Iesu Keriso. (Iere. 31:33, 34; Mat. 26:28; 1 Kor. 11:25; Efe. 1:7) Ame lo Iesu e celë fen, hnei nyidrëti hna amamane laka, ijiji nyidrë troa köletrij la itre ngazo së ngöne la nyidrëti a nyinyine la mec ne la ketre atr ka genyi ca.—Mat. 9:2-7.
cf 183 ¶4
“Catre Pi Eö Xötrethenge Ni”
4 Tha Tusi Hmitrötre kö a qaja la ewekë ka traqa ngöne la Iesu a elë hnengödrai eë, memine la aqane kepe nyidrë e cili, me aqane imadri nyidrë me Keme i nyidrë. Ngo, eje pe a qaja la ewekë ka troa traqa e thupen. Ame ngöne la 1 500 lao macatre ka ase hë, angetre Iudra a sine la ketre icasikeu ka hmitrötr. E nöjei macatre, ngöne la Ijine Tha Xen, casi hi la drai ne tro la atre huuj ka sisitria a lö hnine la Gaa Nyipi Hmitrötr ne la uma ne hmi, me thathane la madra ne huuj hune la pua ne isisinyikeu. Ame ngöne la drai cili, kola nyihatrenyi Iesu hnene la atre huuj ka sisitria. Ame lo Iesu a bëeke kowe la hnengödrai, hnei nyidrëti hna eatrëne la hna perofetane hnene la icasikeu celë. Hnei nyidrëti hna lö me mama qëmekei Iehova, ngöne la götrane gaa nyipi hmitrötr ne la fen hnengödrai asë, me traqa fë la madra i nyidrë hna huujën, ene la thupene mel. (Heberu 9:11, 12, 24) Hapeu, hnei Iehova kö hna kapa la huuje i nyidrë?
it-2 548
Pexej
Ka pexeje la Trenge Wathebo i Mose. Hna hamëne la trenge wathebo kowe la angetre Isaraela jëne Mose. Hna amekötine koi angatre troa acile la itretre huuj, me huujëne la itre öni. Qaathei Akötresie la wathebo, matre ka pexej. Ngo, tune la aqane qaja hnei Paulo aposetolo, thatreine kö la wathebo, me itretre huuj, memine la itre huuj hna tro fë troa hamëne la mel ka pexej kowe la itre ka trongëne la wathebo. (Heb. 7:11, 19; 10:1) Tha wathebo kö la ka thapa la itre atr qa ngöne la ngazo me mec, ngo eje pe a amamane la itre ethan ne la ngazo thene la atr. (Rom. 3:20; 7:7-13) Ngo, hnene la itre ewekë cili hna eatrëne la aja i Akötresie; ceitune hi la wathebo memine la “atre ialoinekeun,” ke hnene ej hna tro xome la atr koi Keriso, matre celë hi “iahnue ne la itre ewekë ka loi ka troa traqa.” (Gal. 3:19-25; Heb. 10:1) Haawe, ame la Paulo a qaja ka hape, “pine la ngazo ka eje thene la atr, thatreine kö troa trongëne hnyawa la Wathebo” (Rom. 8:3), angeic a qaja la atre huuj ka sisitria ngöne la ngönetrei (hna acili nyidrë hnene la Wathebo matre troa tro fë huuj, me lö fë la madra e hnine la Gaa Nyipi Hmitrötr ngöne la Ijine Tha Xen) laka, thatreine kö troa “amelene hnyawa” la itre ka nyihlue, tune la aqane qaja ngöne Heberu 7:11, 18-28. Eje hi laka, jëne la itre huuj hna tro fë hnene la itre matra i Arona, hna xatuane la angetre Iudra troa meköt qëmeke i Akötresie, ngo tha itre eje kö a awiëne la mekuthetheu i angatr, atr ka ngazo. Celë hi mekuna i Paulo ngöne la angeic a qaja ka hape, thatreine kö la itre huuj hna tro fë troa “apexejene la itre ka easenyi koi Akötresie,” maine awiëne la mekuthetheu i angatr. (Heb. 10:1-4; wange ju Heb. 9:9.) Thatreine kö la atre huuj troa hamëne la thupene mel ka ihmeku, matre troa thapa la itre atr qa ngöne la ngazo. Keriso casi hi, atre huuj ka sisitria, memine la huuj hnei nyidrëti hna tro fë la ka ijij.—Heb. 9:14; 10:12-22.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
w92 1/3 31 ¶4-6
Itre Hnyinge Ne La Itre Ka e
Hnei Paulo hna amamane laka, nyipiewekë troa hetre ka mec matre troa aejëne la isisinyikeu i Akötresie memine la itre atr. Celë hi ka mama ngöne la isisinyikeu ne la wathebo. Mose la atre ialoinekeun, nyidrëti la ka kuca matre troa ialoinekeu Akötresie memine la angetre Isaraela. Ka sisitria catr la hnëqa i nyidrë, ke, nyidrëti la ka ce ithanata memine la angetre Isaraela ngöne lo kola isisinyikeu. Kösë Mose la ka acile la isisinyikeu ne la Wathebo qaathei Iehova. Ngo, hapeu, hnei Mose kö hna anenine la madra i nyidrë matre troa aejëne la isisinyikeu? Ohea. Hna huujëne la itre öni, matre kösë kola nyihnane la madra i Mose hnene la madra ne la itre öni.—Heberu 9:18-22.
Nge tune kaa la isisinyikeu ka hnyipixe i Iehova memine la Isaraela i Akötresie? Iesu Keriso la atre ialoinekeu Iehova memine la Isaraela i Akötresie. Eje hi laka, Iehova la ka acile la isisinyikeu celë, ngo Iesu Keriso la trepene ej. Iesu la atre ialoinekeun, nge ame lo nyidrëti e celë fen, hnei nyidrëti hna ce memine la itre ka troa pane nyiatrene la isisinyikeu cili. (Luka 22:20, 28, 29) Ketre, nyidrëti la ka ijij troa tro fë la huuj ka troa aejëne la isisinyikeu cili. Tha kolo kö a huujë öni, ngo mele ne la atr ka pexej. Celë hi matre Paulo a qeje Iesu ceitu me ketre igötranene la isisinyikeu ka hnyipixe. Thupene lai, “hnei Keriso . . . hna lö e hnengödrai, matre troa mama enehila qëmeke i Akötresie,” matre troa aejëne la isisinyikeu ka hnyipixe.—Heberu 9:12-14, 24.
Ame la Paulo a qeje Mose me Iesu ka hape, lue atrene la isisinyikeu, tha angeice kö a mekun ka hape, nyidroti la ka acile la isisinyikeu, ke, Akötresieti kö la ka acil. Ngo, nyidroti pe la lue atre ialoinekeun e hnine la lue isisinyikeu. Nge, ame ngöne la lue isisinyikeu cili, nyipiewekë troa hetre ka mec, itre öni la ka nyihnai Mose, nge Iesu la ka hamëne la sipu madra i nyidrë thatraqane la itre ka nyiatrene la isisinyikeu ka hnyipixe.
it-1 263-264
Bapataiso
Öni Luka, hnei Iesu hna thith ngöne lo ijine kola bapataiso nyidrë. (Luka 3:21) Önine la atre cinyihane la tusi Heberu ka hape, ame lo Iesu Keriso a “uti kowe la fen” (tha kolo kö a qaja lo ijine hnaho nyidrë, ke, thatreine kö nyidrë troa e me qaja la itre trengewekë e cahu, ngo kolo ijine nyidrëti a xomi bapataiso, me nyiqaane cainöje trootro), öni nyidrë, thenge la hna qaja ngöne Salamo 40:6-8 (LXX) ka hape: “ ‘Tha ajane kö nyipë la itre öni hna huujën, me itre xa huuj; ngo hnei nyipëti pe hna hnëkë ngönetrei koi ni. . . . Hanawang! Eni a traqa (kola qeje ni ngöne la tusi hna ewath) troa kuca la aja i nyipë, Akötresieti fe.” (Heb. 10:5-9) Pine laka, hna hnaho Iesu hnine la nöje Iudra, nyidrëti fe a nyiatrene la ketre isisinyikeu me Akötresie, ene la isisinyikeu ne la Wathebo. (Eso. 19:5-8; Gal. 4:4) Celë hi matre, ame la nyidrëti a tro koi Ioane matre troa bapataiso nyidrë, nyidrëti hë e hnine la ketre isisinyikeu. Ngo, ka sisitria catre kö la hnei Iesu hna kuca, hune la hna amekötine hnene la Wathebo. Hnei nyidrëti hna sisinyi koi Iehova, Keme i nyidrë troa kuca la “aja” i Nyidrë, me huujëne la ngönetrei nyidrë hna ‘hnëkën,’ matre tha tro hmaca kö a huujë öni, thenge la hna qaja hnene la Wathebo. Öni Paulo aposetolo: “Hnene la ‘aja’ cili, hna ahmitrötrë së jëne la hna aca huujëne la ngönetrei i Iesu Keriso.” (Heb. 10:10) Ame la aja i Akötresie koi Iesu, tre, tro fe nyidrëti a kuca la huliwa ne la Baselaia, nge celë hi kepin matre Iesu a sisinyi koi Iehova. (Luka 4:43; 17:20, 21) Hnei Iehova hna kapa la thithi Iesu, me hamë nyidrëti la uati hmitrötr, me hape, “Hmunë la Nekönge hniminang, eni a madri hmunë.”—Mar. 1:9-11; Luka 3:21-23; Mat. 3:13-17.
16-22 SEMITREPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | HEBERU 11
“Ka Nyipiewekë Catr La Lapaun”
Lapaune Jë Kowe La Itre Hna Thingehnaean Hnei Akötresie
6 Tusi Hmitrötr a qaja la aliene la lapaune ngöne Heberu 11:1 (E jë.) (1) “Ame la lapaun, te, kola lapa qale kowe la nöjei ewekë hna mejiune kow.” Ame la itre ewekë hne së “hna mejiune kow,” tre kola qaja fe la itre hna thingehnaean hnei Akötresie göne la itre drai elany. Easa mejiune laka, troa hetrenyi elanyi la fen ka hnyipixe, nge patre hë la iangazo. (2) Ame la lapaune tre, “nyine anyipicine la nöjei ewekë ka tha hna goeëne kö.” Ngacama tha öhnyi Iehova kö së, me Iesu Keriso, me itre angela, ngo ka xecie hnyawa koi së ka hape, angatr e koho hnengödrai, ketre tune mina fe la Baselaia. (Heberu 11:3) Nemene la aqane tro sa amamane ka hape, easa lapaune kowe la itre hna thingehnaean hnei Akötresie, memine la itre ewekë hne së hna tha öhn? Kola mama la lapaune së jëne la aqane mele së, me jëne la aqane ithanata së, me jëne la itre huliwa së.
w13 1/11 11 ¶2-5
“Atre Nyithupen Kowe La Itre Ka Thele Nyidrë”
Nemene la aqane tro sa amadrinë Iehova? Öni Paulo, “e pëkö lapaun, thatreine kö troa amadrinë Akötresie.” Tha Paulo kö e celë a qaja ka hape, e pëkö lapaune së, jole troa amadrinë Akötresie. Angeice pe a qaja ka hape, thatreine kö troa amadrinë Nyidrë. Nyipiewekë catre la lapaune matre troa amadrinë Akötresie.
Nemene pengöne lapaune la ka amadrinë Akötresie? Nyipiewekë troa nyitrepene la lapaune së hnene la lue ewekë celë. Ame la hnapan, loi e tro sa “mejiune laka, ka mele nyidrë.” Eje hi, tro sa amadrinë Akötresie tune kaa, nge easë pe a luelue laka, ka mele Nyidrë? Ngo, tha eje hmekuje kö lai, ke, atre fe hi la itre dremoni laka, ka mele Iehova. (Iakobo 2:19) Tro la lapaune a upi së troa mele thenge la aja i Akötresie, matre troa amadrinë Nyidrë.—Iakobo 2:20, 26.
Ame la hnaaluen, nyipiewekë tro sa mejiune laka, “nyidrëti la atre nyithupen.” Ame la atr ka lapaun koi Akötresie, xecie koi angeic laka, tha ka gufa kö la itre trengecatr hnei angeic hna nue matre troa amadrinë Nyidrë. (1 Korinito 15:58) Eje hi, tro sa amadrinë Akötresie tune kaa, nge easë pe a luelue laka, tro Nyidrëti a nyijune koi së? (Iakobo 1:17; 1 Peteru 5:7) Ame la atr ka mekun ka hape, ka pë hni Akötresie, nge Nyidrëti a wangacone la itre atr, tre, thatre kö angeic la pengöne la Akötresie hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr.
Drei la hnei Iehova hna nyithupene kow? Öni Paulo, “itre ka thele nyidrë.” Kola qaja hnene la ketre itusi ka qeje Tusi Hmitrötr ka hape, ame la hnëewekë qene Geres celë, tre, tha eje kö a qaja la atr ka “tro troa thele” Akötresie, ngo atr ka “hmi koi” Nyidrë. Nge, önine la ketre itus ka hape, ame la hnëewekë celë, tre, kola qaja la atr ka isin. Eje hi laka, Iehova a nyithupene kowe la itre atr ka lapaune koi Nyidrë, me kuca asë la hnei angatr hna atreine troa atrunyi Nyidrë, me hnimi Nyidrë.—Mataio 22:37.
Catre Jë Lapaune Kowe La Hna Mejiune Kow
10 Öni Paulo ngöne Heberu mekene 11, ka hape: “Hnei ite föe hna kapa la ite meci angate hna amelene hmaca ; nge hna axösisin’ ite xan, tha kolo kö a kapa la troa amelen ; mate hetenyi angate la mele hmaca ka sisitia.” (Heberu 11:35) Ala nyimu la itre ka cile catr ngöne la itre itupath, me mele nyipici koi Akötresie ke, ka catre la lapaune i angatr kowe la mele hmaca hna thingehnaean hnei Nyidrë. Xecie hnyawa koi angatr laka, ame ngöne la itre drai elany, tro Iehova a amele angatr hmaca, nge tro angatr a mel epine palua e celë fen. Pane mekune ju la pengöi Nabotha me Zakaria, hna tran ameci nyidro pine nyidroti nyipici pala hi koi Akötresie. (1 Ite Joxu 21:3, 15; 2 Aqane lapa ite joxu 24:20, 21) Ame Daniela, hna kuië angeic nyipine la itre liona ka mecijin, nge hna kuiëne la itre sinee i angeic ngöne la hna dreufao hna acatrehnine catrën. Ame koi angatr, ketre ka loi kö la tro angatr a mec hune la troa nuetriji Iehova. Tha luelue kö angatr laka, tro kö Iehova a nue koi angatr la uati hmitrötre i Nyidrë matre tro angatr a cile hut ngöne la itre iakötrë celë.—Heberu 11:33, 34; Daniela 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.
11 Ala nyimu la itre perofeta ekö tui Mika me Ieremia hna hnyima fë maine hna akalabusin. Ame itre xan, tui Elia, hnei angatre hna trongëne “la ite hnapapa, me ite wet, me ite ngönemeny, me ite hnauji ne la fene hnengödrai.” Hnei angatr asë hi hna cile catr ngöne la itre itupath me mele nyipici koi Iehova ke, angatr a “lapa qale kowe la nöjei ewekë hna mejiune kow.”—Heberu 11:1, 36-38; 1 Ite Joxu 18:13; 22:24-27; Ieremia 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
it-1 907 ¶7
Lapaun
Itre Tulu Ne Lapaun Ekö. Hetre kepine matre ka lapaune la “itretre anyipicine ka ala nyim” hna qaja hnei Paulo. (Heb. 12:1) Ame Abela, atre hi angeic la hna thingehnaean hnei Akötresie göne la “matra” ka troa athe maine waja huj la he ne la “un.” Ketre, tha ka sihngödri kö koi angeic laka, hna eatr la itre hnei Iehova hna amekötine kowe la keme me thine i angeic e Edena. Tröne Edena, hnei Adramu me hnepe lapa i angeic hna xeni falawa qa ngöne la wene zinu i angatr, ke, hna ejine la ihnadro, matre itre ka ithinyi me haetraqa pë hë la ka cia. Hnei Abela hna öhne ka hape, tru la aja i Eva koi Adramu, nge Adramu a musinë eahlo. Ketre, ma drenge hi Abela la kola qaja hnene la thine i angeic la etrune la akötr ngöne la kola upune. Nge, öhne hi angeic laka, hna thinge la jëne lö kowe la hlapa e Edena hnene la lue kerubi me taua ka palulu. (Gen. 3:14-19, 24) Celë hi ka “anyipicine” koi Abela laka, troa nuamacanyi angatr jëne la ketre ‘matra.’ Nge, pine la lapaune i angeic, “hnei Abela hna huuje koi Akötresie, nge sisitria la huuje i angeic hune la huuje i Kaina.”—Heb. 11:1, 4.
“Hnei Angeice Hna Amadrinë Akötresie”
Nemene la aliene la kola qaja ka hape, hna “xomi” Enoka matre tha tro kö angeic a “öhne la mec”? Maine jë hnei Iehova hna amekölë Enoka qa ngöne la mel kowe la mec, matre tha tro kö angeic a drenge la itre akötre ne ej. Ngo, hnei Enoka hna pane “anyipici angeice lo tha hna xomi angeice pete kö, laka ate amadi Akötesie.” Tune kaa? Qëmekene tro angeic a mec, maine jë hnei Akötresieti hna aijijë Enoka troa meköle goeëne la fen hna aparadraison. Ame pë hë la Enoka a meköl ngöne la mec, atre hë angeic ka hape, hna kepe angeic hnei Iehova. Ame ngöne la kola qeje Enoka me itre xa trahmanyi me föe ka lapaun, öni Paulo aposetolo e qeje angatr ka hape: “Meci asë hë angate lai ngöne la lapaun.” (Heberu 11:13) Thupene lai, maine jë hna thel la ngönetrei Enoka hnene la itre ithupëjia me angeic, ngo ‘tha öhne ju kö’ angatr. Maine jë hnei Iehova hna juetrën, matre tha tro kö angatr a huliwan menun ej, maine nyi idolane pena hnene la hmi ka thoi.
23-29 SEMITREPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | HEBERU 12-13
“Ihaji—Hatrene Ihnimi Iehova”
w12 15/3 29 ¶18
The Goeëne Kö La Itre “Ewekë Hutrö”
18 Ihaji. Hapeu, epuni kö a lapa fë elëhni, ke, hna haji epun? Epuni a sipu akötrë epuni kö. Thupëne kö wanga “kucakuca” pi epun. (Heb. 12:5) Casi hi la pun e tro sa “wangacone” la ihaji (thipetrij) me “kucakuca” (easa kapa la ihaji, ngo e thupen, tha madrine kö së). Tha easë kö a kepe thangan qa ngön, maine macaj. Nyipiewekë tro sa trongëne la trengewekë i Solomona, kola hape: “Xölehujeju eö la hna inin, the nue, thupëneju ej ; ke celë hi mele i ’ö.” (Ite edomë 4:13) Tune la atr ka xomi loto, angeic a metrötrëne la itre pano, haawe, loi e tro sa kapa la ihaji, me saze la aqane ujë së, me catre tro ngöne la gojenyi ka loi.—Ite edomë 4:26, 27; e jë la Heberu 12:12, 13.
w12 1/7 21 ¶3
“Ame La Nyipunieti A Thith, Hape Jë: ‘Kakati Fe”
Ame la keme ka ihnim, nyidrëti a hajine la haanekö i nyidrë, ke, aja i nyidrë tro nyudreni a atr ka loi elany. (Efeso 6:4) Nyipici laka, troa catr e itre xaa ijine la aqane ihaji nyidrë, ngo tha nyidrëti kö a sasaithi tulu. Haawe, ceitune hi me Iehova, Keme së e hnengödrai. Tro fe Nyidrëti a haji së. Ngo, hna nyitrepene pala hi la aqane ihaji Nyidrë hnene la ihnim, tha Nyidrëti kö a akötrë së. Ketre, tha ka catrehnine kö la aqane hajine Iesu la itretre dreng, ngacama itre ka hmitre troa trongëne la ihaji.—Mataio 20:20-28; Luka 22:24-30.
“Dengeju La [Ihaji], Nge Inamacanepi”
18 Ka akötr e itre xa ijine la ihaji, ngo troa tru catre kö la akötr, e tro sa trije la ihaji Iehova. (Heberu 12:11) Hetre ini nyine tro sa xom qa ngöne la hna melën hnei Kaina me Zedekia joxu. Ame la Iehova a öhne laka, Kaina a methinë Abela, nge ej e kuhu hni angeic la ajan troa humuthi Abela, hnei Nyidrëti hna canga hmekë angeic. Öni Nyidrë: “Ue lae eö a elëhni ? nge ngöne nemene iazi la qëmeke i ’ö ? Hape u, maine eö a kuca la loi, tha tro kö a kepe eö ? nge e tha kuca kö eö la loi, hawe, mekölë hë la hulö ngöne la qëhnelö. Nge tro ha fei ’ö la aja i angeic, nge tro eö a musinë angeic” (Genese 4:6, 7) Hnei Kaina hna trije la ihaji Iehova, ame hnei angeic hna humuthe la trejin me angeic. Angeice pë hë a xeni pun la aqane ujë i angeic utihë la angeic a mec. (Genese 4:11, 12) Maine drei Iehova ju hnei Kaina, tha tro kö a traqa koi angeic la itre akötr ka nyimutre.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
Nyenyape Jë Me Catr
11 Ame la ‘itete anyipicine ka ala nyimu’ ekö, tre, tha itre ka traqa ne tro kö a igoeë tili, tune lo itre ka traqa ne wai itre ka iwaja, maine ketre atre kuci elo maine ekip pena xöle i angatr. Ame la itre hlue i Iehova qëmekene la hneijine i Keriso, tre itre ka hane hë angatre sine la iwaja. Ase hë angatr ekö hane nyenyape me traqa kowe la pune la hna isasaqe. Ngacama meci hë angatre enehila, ngo tro la tulu i angatr a xatuane la itre ka nyenyap enehila ngöne la hna isasaqe. Atre hnyawa hi së la thangane kowe la atr ka nyenyap, e atre hë angeice ka hape, kola cile goeë angeice hnene lo itre ka nyenyape hë ekö nge itre ka traqa ha kowe la hna ie! Eje hi lai laka tro hë angeic a kuca la hnei angeice hna atrein, maine pena tro hë angeic a nue asë la trenge catre i angeice ngöne la iwaja. Tro hi la itre hlue i Iehova cili a anyipicine laka, ijije hi troa hun ngöne la hna isasaqe, ngacama ka jole ju hë. Hawe, ijije tro fe la itre Keresiano ne Heberu a mekune hnyawa la tulu ne la “itete anyipicine ka ala nyim,” matre tro fe angatr a catr, me ‘nyenyape cememine la xomi hnin;’ nge tu së mina fe enehila.
w89 15/12 22 ¶10
Huujëne Jë La Itre Huuj Ka Amadrinë Iehova
10 Nyipiewekë tro la angetre Heberu a thupëne wanga ‘amenu angatre jë hnene la nöjei pengöne ini me itre ini trenyiwa’ qaathene la hmi Iudra. (Galatia 5:1-6) “Troa aegöcatrene la hni hnene la ihnimi gufa,” ngo tha hnene kö la itre ini cili. Celë hi ka xatua së troa cile hut ngöne la nyipici. Alanyimu ekö la itre ka iwesitrë pine la xen me huuj, matre öni Paulo, “pëkö eloine la xen kowe la itre ka hni kow ej,” nge tha ka aegöcatrene kö la hni. Tro sa kapa la itre manathith qaathei Akötresie, e tro sa hmi koi Nyidrë me hetre hni ne ole kowe la thupene mel, ngo tha hnene kö la ketre ewekë hne së hna xen, maine atrune la ketre drai. (Roma 14:5-9) Ketre, hnene la huuje i Keriso, matre tha nyipiewekë hmaca kö la itre huuj hna kuca hnene la itretre Levi.—Heberu 9:9-14; 10:5-10.
30 SEMITREPA–6 OKOTROPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IAKOBO 1-2
“Gojenyi Ne Tro Kowe La Ngazo Me Mec”
g17.4 14
Itupath
Kola tupathi së, ngöne la kola uku së troa kuca la ketre ewekë ka ngazo. Hanawange la: Epuni a tro ngöne la hnë itö, nge epuni a öhne la ketre ewekë hnei epuni hna ajan. Epuni a pane mekun ka hape, ijiji epuni hi troa atrekënö, nge pëkö ka troa e epun. Ngo, kola nyiqaane huliwa la mekuthetheu i epun! Haawe, epun a thipetrij la mekune cili, me trongëne la gojenyi epun. Ame e cili, ase hë epun elë hune la itupath, nge hune kö epun.
HANAWANGE LA HNA QAJA HNENE LA TUSI HMITRÖTR
Tha hnene kö laka, kola traqa koi epun la itre itupath, matre atr ka ngazo epun. Tusi Hmitrötr a amamane ka hape, kola traqa koi së asë la itre itupath. (1 Korinito 10:13) Ame la ka nyipiewekë, tre, aqane ujë së qëmekene la itre itupath. Ame itre xan, angatr a mekune lapane la itre ewekë ka sis, ame hnei angatr hna kei kowe la ngazo. Ngo ame pena itre xan, angatr a canga lepetrij la itre mekune cili.
“Kolo pe a isa tupathi së, me huli së, me iaö së, hnene la itre sipu aja së.”—Iakobo 1:14.
g17.4 14
Itupath
Tusi Hmitrötr a amamane la aqane tro la atr a kei kowe la ngazo. Öni Iakobo 1:15: “Kolo pe a isa tupathi së, me huli së, me iaö së, hnene la itre sipu aja së [ka ngazo].” Tune la föe ka upune, nge ka troa hnahone la nekönatr, tro la atr ka meku ewekë ka ngazo a kei kowe la ngazo. Ngo, ijiji së hi troa lepetrije la itre mekune ka ngazo, me apatrene itre ej.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
it-2 168
Lai
Iehova la “Keme ne la lai ne hnengödrai.” (Iako. 1:17) Nyidrëti la “ate hamëne la jö nyine lai e lai, memine la wathebo ne la teu me ite wëtesiji nyine meleme e jid” (Iere. 31:35), me atre ini së la itre jë i Nyidrë. (2 Kor. 4:6) Ame la wathebo i Nyidrë, me itre hna amekötine hnei Nyidrë, me trengewekë i Nyidrë, tre, lai kowe la itre ka xötrethenge Nyidrë. (Sal. 43:3; 119:105; Ite edomë 6:23; Is. 51:4) Önine la ketre atr cinyihane la Salamo ka hape: “Tro nyihunieti a [öhne] la lai hnene la lai cilie.” (Sal. 36:9; wange ju Sal. 27:1; 43:3.) Qaane la kaqa ne lai, “kola lai trotro uti hë e hnaipajö,” haawe, kola lai trootro la jë ne la itre ka meköt hnene la inamacan qaathei Akötresie. (Ite edomë 4:18) Maine easa tro ngöne la lai Iehova, easa xötrethenge la gojenyi Nyidrë. (Is. 2:3-5) Ngo, ame la atr ka mekune la itre ewekë ka sis, me ka ngazo, nanyi catr angeic qa ngöne la atrehmekune i Akötresie. Öni Iesu: “Maine ka ngazo la alameke i eö, tro ha miti asë la ngönetrei eö. Maine tro la lai thei eö a mit, haawe tro ha miti atraqatr.”—Mat. 6:23; wange ju la Deu. 15:9; 28:54-57; Ite edomë 28:22; 2 Pet. 2:14.
it-2 162 ¶7
Wathebo
“Wathebo Ka Tru.” Tune la joxu, ka sisitria catre kö nyidrë hune la itre jini nyidrë, haawe, ka sisitria catre kö la wathebo ka upi së troa hnim la atr lapa easenyi së hune la itre xaa wathebo. Celë hi matre hna hëne ej ka hape, “Wathebo ka tru.” (Iako. 2:8) Ihnim la ka nyitrepene la isisinyikeu ne la Wathebo. Ame la hnaaluene wathebo ka tru, tre, kola hape, “Qa i eö troa hnime la atre lapa easenyi eö, tui eö hi” (wathebo i joxu), nge celë hi ka nyitrepene la nöjei wathebo me itre perofeta. (Mat. 22:37-40) Ngacama tha itre keresiano kö fene la isisinyikeu ne la Wathebo, ngo angatr fene la wathebo i Iehova Joxu, me nekö i Nyidrë, ene Iesu Joxu, thenge la hna qaja ngöne la isisinyikeu ka hnyipixe.