Watchtower ONLINE LIBRARY
Ita Ne Thup
ONLINE LIBRARY
Drehu
  • TUSI HMITRÖTR
  • ITRE ITUS
  • ITRE ICASIKEU
  • Paatr 1 Itre Trepene Ini Qa Hnine La Tusi Hmitrötr
    Organizasio Ka Kuca La Aja i Iehova
    • ITRE HNYINGE THATRAQAI ITRE KA AJANE TROA XOME LA BAPATAISO

      Paatr 1 Itre Trepene Ini Qa Hnine La Tusi Hmitrötr

      Ngöne la ijine nyipunie a inine la Tusi Hmitrötre memine la Itretre Anyipici Iehova, nyipunie ha trotrohnine hnyawa la nyipici. Hetre thangane catre la ini hnei nyipunie hna kapa, pine laka, kola aeatrëne la aja ka eje thei nyipunie troa atre Akötresie, nge hetrenyi fe hë thei nyipunie la mejiune laka, troa hetre mele ka loi elanyi ngöne la paradraiso hna troa acile hmaca e celë fen, hnene la Baselaia i Akötresie. Catrecatre hë la lapaune i nyipunie kowe la Wesi Ula i Akötresie, nge nyimutre la itre manathithi hnei nyipunie hna kapa qa ngöne laka, nyipunie a casi memine la nöje i Iehova, nöje ka tha isazikeu kö. Epuni hë a öhne trongëne la aqane ujë i Iehova kowe la nöje hnei Nyidrë hna iëne ngöne la hneijine së.—Zaka. 8:23.

      Nyipunieti hë a hnëkë troa hane xomi bapataiso, matre loi e tro nyipunie a ce wange hmaca la itre trepene ini ne la Tusi Hmitrötr, memine la itre qatre thupe ne la ekalesia. (Heb. 6:1-3) Epi tro Iehova a amanathithine la aqane catre thele nyipunie troa atrepengöi Nyidrëti hnyawa, nge epi tro Nyidrëti a hamëne koi nyipunie la ahnahna hna thingehnaean.—Ioane 17:3.

      1. Drei la nyipi Akötresie?

      “Atejë eö ngöne la drai celë, me mekune e kuhu hni ’ö laka Iehova la Akötesie e koho hnengödrai me e celë fen, nge pëkö kete.”—Deu. 4:39.

      “Hete, hna hape, ite haze, e koho hnengödrai me e celë fen, nyimute la nöjei haze, nge nyimute la nöjei joxu ; ngo the shë la Akötesie ka casi, la Tetetro, [qaathei] nyidëti la nöjei ewekë asë, nge eëshë thatraqai nyidë ; me Joxu ka casi, Iesu Keriso, [jëne] nyidëti la nöjei ewekë asë, nge eëshë fe [jëne] nyidë.”—1 Kor. 8:5, 6.

      Xome jë fe la: Sal. 83:18; Is. 43:10-12.

      2. Nemene la itre xa thiina ka draië i Iehova?

      “Akötesieti la ihnim.”—1 Ioane 4:8.

      “Giti anganyidë, nge pexeje la huliwa ; ke meköti asë la ite jë i nyidë ; Akötesie ka nyipici, nge pë engazon, nge meköti me uthautha nyidë.”—Deu. 32:4.

      “Ekölö hi ni la ejuine la inamacane ka sisitia memine la ate pengöne i Akötesie ! sihngödi atraqate la iameköti nyidë, nge tha nune öhne kö la ite kala i nyidë !”—Rom. 11:33.

      “Ekölö hi ni Joxu Iehova ; hana xajawatin, nöi enëtilai hna xupe la hnengödrai me fene hnengödrai hnene la mene atraqate i enëtilai memine la ime i enëtilai hna xejë, nge pëkö ewekë ka hace koi enëtilai.”—Iere. 32:17.

      3. Nemene la itre hnaewekë e hnine la Tusi Hmitrötr ka amamane koi së la itre pengöne la musi Iehova?

      “Iehova la ate ameköti shë, Iehova la ate ithue wathebo shë, Iehova la Joxu shë ; tro anganyidëti a amele shë.”—Is. 33:22.

      “Hape u, tha ’te kö eö ? tha denge kö eö ? Iehova la Akötesie ka epine palua, ate xupe la ite cane la fene hnengödrai ; tha sixetë nyidë, me kucakaca ; tha nune ate kö la inamacane i nyidë.”—Is. 40:28.

      4. Kola hapeue la troa hni koi Akötresie hmekuj? Pine nemene matre Nyidrëti hmekuje hi la hna troa thili kow?

      “Qâ i ’ö troa aja Joxu Akötesi ’ö hnene la hni ’ö ka pexej, me u i ’ö ka pexej, me mekune i ’ö ka pexej, me tenge cate i ’ö ka pexej.”—Mar. 12:30.

      “Ame hnei Iesu hna wetë koi nyën [Satana] ka hape, Ase hë cinyihan, ka hape, “Tro eö a thili koi Joxu Akötesi ’ö, me nyi hlue i anganyidëti hmekuje hi.”—Luka 4:8.

      “Ijiji enëtilai [“Iehova,” MN] Akötesi hun, troa kapa la nyine atrun, me nyine adraiën, me men; ke hnei enëtilai hna xupe la nöjei ewekë asëjëihë, nge thatraqane la aja i enëtilai it’ ej, nge hna xupe fe.”—Hna ama. 4:11.

      Xome jë fe la: Eso. 20:4, 5; Ite hu. 17:28.

      5. Tune kaa la aqane tro sa goeëne la ëje i Akötresie?

      “Akötesingöti fe, Joxu, tro ni a adraië cilie ; nge tro ni a qaja aloine la atesiwa [maine ëje] i cilie epin’ epine palua. Tro ni a qaja aloinyi cilie o drai, me atrune la atesiwa i cilie epin’ epine palua.”—Sal. 145:1, 2.

      “Celë hi matre thithi ju nyipunieti tune la, ka hape, ‘Tretretro huni e koho hnengödrai, epi hmitrötre la ëje i Cilie.’ ”—Mat. 6:9, MN.

      Xome jë fe la: Eso. 20:7.

      6. Pine nemene matre nyipiewekë troa qaja la sipu ëje i Akötresie ngöne la hmi së?

      “Ase hë Simona amamane la hnei Akötesieti hna pane xöji angete ethen, troa xome qa thei angate la nöje thatraqane la atesiwa i nyidë.”—Ite hu. 15:14.

      “Tro ha mele angat’ asë angete hëne la atesiwa i [“Iehova,” MN].”—Rom. 10:13.

      Xome jë fe la: Sal. 91:14; Ioela 2:32.

      7. Tune kaa la aqane tro Iehova a ahmitrötrëne elanyi la ëje i Nyidrë? Nemene la aqane tro së a hane ahmitrötrëne la ëje i Nyidrë?

      “Tro ni a atrunyi ni me ahmitötë ni kö; nge tro ni a mama qëmeke ne la ite nöje ka nyimute, nge tro angat’ a ate laka ini Iehova.”—Ezek. 38:23.

      “Tro pala kö angat’ a hleuhleu, me qou, me iëz, me pat; nge tro nöjei ate a ate laka cilieti Kasisitia hmekuje hune la fene hnengödrai asëjëihë, nge Iehova la atesiwa i cilie.”—Sal. 83:17, 18.

      “Neköng, inamacanepi, mate madinejë la hning; mate hete nyine sa koi angeic’ ate qaja angazo ni.”—Ite edomë 27:11.

      Xome jë fe la: Ezek. 36:16-18; 1 Pet. 2:12.

      8. Pine nemene matre tha loi kö e troa nyi hnasaatrë Akötresie, maine troa thele troa hmi koi Nyidrë jëne la itre iatr?

      “The tro kö eö a nyi idola thatraqai ’ö, me acei tunëne la kete ewekë e koho hnengödrai, me e celë fen, me ngöne la hnagejë fene la [“ihnadro,” MN]; the tro kö eö a thiliju kow’ it’ ej ; me nyi hlue kow’ it’ ej ; ke Iehova ni Akötesi ’ö, Akötesie ka isaxolo.”—Deu. 5:8, 9.

      “Iehova ni, celë hi ëjeng ; nge tha tro kö ni a hamëne la lolonge kowe la kete, memine la hna atrunyi ni kowe la ite idola.”—Is. 42:8.

      “Ua la Akötesie ; nge qâ i angete hmi koi nyidëti troa hmi ngöne la u me nyipici.”—Ioane 4:24.

      “Eëhuni a tro hnene la lapaun, ngo tha hnene kö la goeën.”—2 Kor. 5:7.

      9. Nemene la aliene la kola sa xepu koi Iehova hnene la atr? Hnei nyipunieti fe hë hna hane sa xepune la mele i epuni koi Iehova ngöne la thith?

      “Akötesieti fe, xajawatineju, ini a tro troa kuca la aja i cilie. . . . Xajawatineju la ini a tro troa kuca la aja i cilie.”—Heb. 10:7, 9.

      “Hnei Iesu hna ulatine koi angete dei nyidëti, ka hape, Maine kete ate a ajane troa xöte thenge ni, loi e tro angeic’ a xele angeice kö me xome la [“sinöe ne iaxösisi,” MN], me xöte thenge ni fë.”—Mat. 16:24.

      10. Drei lae Iesu Keriso?

      “Peteru a sa me hape, “Enëtilai la Keriso, Hupuna i Akötesie ka [mel].”—Mat. 16:16.

      “Nyidrëti la hnaiji Akötesie ka tha mama kö, haetra ne la nöjei hna xup’ asë ; ke jëne nyidrë matre xupe jë la nöjei ewekë asëjëihë, nöjei ewekë e hnengödrai, me e celë fen, nöjei ewekë ka mama me ka tha mama kö, nge nöjei theron, me nöjei joxu, me itretre mus, me nöjei men; hna xupe la nöjei ewekë asëjëihë jëne nyidrë nge thatraqai nyidrë.”—Kol. 1:15, 16, MN.

      Xome jë fe la: Ioane 1:1, 2, 14; Ite hu. 2:36.

      11. Nemene la pengö i Iesu xajawa i Iehova Akötresie, nge nemene la musi nyidrë qaathei Iehova?

      “Ini a tro koi Tetetro, ke atraqate Tetetroti hung.”—Ioane 14:28.

      “Loi e ej’ e kuhu ite hni nyipunie la mekune celë, lo ka eje thei Keriso Iesu ; ca pengö i nyidëti me Akötesie, ngo tha mekune kö nyidëti laka kola ënö la kola cei tune me Akötesie ; ngo hnei nyidëti hna aipië nyidëti kö, me xome la pengö i hlu, nge hna [kuca] mate ate ; nge mama ha laka pengöne atë hë nyidë, ame hnei nyidëti hna aipië nyidëti kö, me denge thenge uti hë la mec, [“hune la sinöe ne iaxösisi” MN], Qa ngöne lai ase hë Akötesie nyipi atrunyi nyidëti jë draië, me hamë nyidëti la [ëj] ka sisitia hune la nöjei ëjen’ asëjëihë ; mate troa sa watingöneca asëjëihë kowe la [ëje i] Iesu hnei angete hnengödrai, me fene hnengödrai, me fene la fene hnengödrai ; nge mate amamanepi hnene la nöjei sesepeneqë asëjëihë, laka Iesu Keriso la Joxu, nyine atrunyi Akötesie Tetetro.”—Fil. 2:5-11.

      Xome jë fe la: Dan. 7:13, 14; Ioane 14:10, 11; 1 Kor. 11:3.

      12. Pine nemene matre traqa pi Iesu e celë fen?

      “Tha traqa kö la neköi ate troa hete hlue i angeic, ngo tro pe a hlue, me hamëne la mele i angeice nyine thupene mele ne la nöjei ate ka kösau.”—Mat. 20:28.

      “Hnei Akötesieti hna hnime la fene hnengödrai, mate nyidëti a hamëne la Nekö i nyidëti ka cas, mate tha tro kö a meci la kete e angete lapaune koi nyidë, ngo tro ha hetenyi la mele ka tha ase palua kö.”—Ioane 3:16.

      “Angeic’ a goeë Iesu kola jötëti koi angeic, nge öni angeic ; ka hape, Hana wange la Arenio i Akötesie, la ate [xome trije] la ngazo ne la fene hnengödrai.”—Ioane 1:29.

      “Traqa ni e celë fene thatraqane lai, mate tro ni a anyipicine la nyipici.”—Ioane 18:37.

      13. Pine nemene matre nyipiewekë koi së la thupene mel? Tune kaa la aqane isa ketri nyipunie hnene ej?

      “Hetenyi hë shë jëne nyidë la hna itö mele hnene la madra i nyidë, ene la shenge la ite ngazo.”—Efe. 1:7.

      “Kola musinë huni hnene la ihnimi Keriso, nge dei lola mekune huni, laka, hna meci hnei kete thatraqan’ asë, ke meci asë. Nge hnei nyidëti hna meci thatraqan’ asë, mate tha tro hmaca kö a mele koi angate kö ange ka mel, ngo loi pe koi nyidëti ate meci nge mele hmaca ha thatraqai angat.”—2 Kor. 5:14, 15.

      Xome jë fe la: Rom. 3:23; 1 Ioane 4:11.

      14. Nemene la uati hmitrötr, nge nemene fe la hnene eje hna kuca?

      “Kola [enij] la [u]a i Akötresie hune la hnagejë.”—Gen. 1:2.

      “Ame la hna perofetane asëjëihë ngöne la hna cinyihan, te, tha mama xane kö. Ke tha traqa kö la hna perofetan’ ekö ngöne la aja i ate, ngo hnei ite ate qa thei Akötesie hna ulatine thenge la hna upi angate hnene la [u]ati [h]mitöt.”—2 Pet. 1:20, 21.

      “Ame hna tiqa angat’ asë hnei [u]ati [h]mitöt, me qane troa ewekëne la ite xa qene hlapa kö, tune la hnei [u]ati hna hamë angate troa ewekë.”—Ite hu. 2:4.

      15. Nemene la aqane xatua së hnyawa hnene la uati enehila?

      “Tro nyipunie a hete mene e hlepëtipi la [u]ati [h]mitöte koi nyipunie ; nge tro nyipunie a anyipici ni e Ierusalema, me Iuda asë, me Samaria, nge uti hë la cane la fene hnengödrai.”—Ite hu. 1:8.

      “Wai nyipunieti kö, memine la hnënge mamoe asë, hnei [u]ati [h]mitöte hna acilë nyipunie nyine itete thup, troa hiane la ekalesia i Akötesie.”—Ite hu. 20:28.

      “Ase hë Akötesie amamane koi shë hnene la [u]a ; ke [u]ati a thelethele la nöjei ewekë asë ga jui Akötesie.”—1 Cor. 2:10.

      “Ame la [“wene ne la ua” MN], te, ihnim, me madin, me tingeting, me xomi hni ahoeany, me metöt, me thina ka loi, me [“lapaun,” MN], me thina ka menyik, me xome hnöth ; tha hna wathebo sane kö la ite ka tun.”—Gal. 5:22, 23.

      Xome jë fe la: Mat. 10:19, 20; Ioane 14:26.

      16. Nemene la baselaia i Akötresie?

      “Ngöne la ite drai ne la ite joxu cili tro Akötesieti ne hnengödrai a axulune la kete baselaia ka tha tro kö a apaten’ epine palua ; nge tha tro kö a nue la baselaia cili kowe la ite xa nöj, tro ej’ a lep’ anyilanyilane me apatene la nöjei baselaia asëjëihë cili, nge tro ej’ a cile hut’ epine palua.”—Dan. 2:44.

      “Epi traqa pi la Baselaia i Cilie. Epi tro fe a eje la aja i Cilie e celë fen tune e koho hnengödrai.”—Mat. 6:10, MN.

      Xome jë fe la: Is. 9:7; Ioane 18:36.

      17. Nemene la itre eloine la musi ne la Baselaia, kowe la fen, me kowe la itre atr?

      “Tro nyidëti a köle tije la nöjei tenge timida asëjëihë qa ngöne la ite lue meke i angat ; nge pa hmaca kö mec, me hace hni, me teij, me aköt ; ke patë hë la ite ewekë hnapan.”—Hna ama. 21:4.

      “Tro la nekönate ate iji thi a elo hune la hnaop ne la asip (ketre ëjene un), nge tro la nekönate hna thepe thin’ a amë la ime i nyëne hune la drawa i vaipa. Tha tro kö angat’ a angazone me kamokamone ngöne la weteng’ asë ka hmitöt.”—Is. 11:8, 9.

      Xome jë fe la: Is. 26:9; 65:21, 22.

      18. Nemene la aliene la kola hape, troa pane thele la Baselaia?

      “The amë kö thatraqai nyipunie la tenga mo e celë fen,  . . . Ngo amëjë thatraqai nyipunie la tenga mo e koho hnengödrai,  . . . Pëkö ate ateine troa nyi hlue ne la lue joxu;  . . . Tha ’teine kö nyipunie troa nyi hlue i Akötesieti me mamona . . .  Qa ngöne lai, the kukehnine kö, kola hape, tro sha xeni nemen? nge, Tro sha iji nemen? nge, Tro sha xetë nemen? Ke ite wanaithihlë a thele la nöjei ewekë cili.”—Mat. 6:19-32.

      “Dei hmaca la, ame la baselaia ne hnengödrai, te, tune la tenga mo hna juetëne ngöne la hlapa ; hna öhne pena hnei kete at, ame hna juetënepi hnei angeic ; ame hnei angeice hna troju me [salemëne] la nöjei ewekë asë i angeice ke madinë hë, me itöne la hlapa cili. Dei hmaca la, ame la baselaia ne hnengödrai, te, tune la ate [salem], kola thele la ite penina ka lolo ; nge öhnë hë angeice la kete penina ka tru alameken, ame hnei angeice hna tro me [salemëne] la ite ewekë i angeice asë nyine thupen’ ej.”—Mat. 13:44-46.

      Xome jë fe la: Mat. 16:24; 19:27-29.

      19. Nemene la ka amamane ka hape, easa melëne la hneijine ne la pun, nge musi hë la Baselaia i Akötresie?

      “Nyidrëti petre kö a lapa ngöne la wetre Elaio, ame hna tro juetrë koi nyidrëti la angetre dreng, me hape, Epi qaja jë koi hun, troa traqa eue la itre ewekë cili, nge nemene la hatrene laka cilieti hë la, memine la hneijin ne kola troa nyipune la fen?”—Mat. 24:3, MN.

      “Wangate hmekune ju eö la, ka hape, tro ha traqa la nöjei ijine ka aköte ngöne la ite drai hnapin. Ke tro nöjei ate a hnimi angate kö, me meciu mani, me selën, me nyi tru, me pi tru, me tha dei keme me thin, me tha ole kö, me tha metöte kö, angete tha hnimi sinen, me tha ihnimi kö, me itete ixöjetij, me ka tha’teine xomihnöth, me ka cate mek, me itete tha ajane kö la loi, itete wanaxoe, me huliwa wathöthöl, me [pi mama], me itete ajane la nyine amadine ngo tha ajane kö koi Akötesie ; angete kösë thina ka ijiji Akötesie, ngo xelene pe la menen’ ej ; iananyipi eö me ite ka tune lai.”—2 Tim. 3:1-5.

      Xome jë fe la: Mat. 24:4-14; Hna ama. 6:1-8; 12:1-12.

      20. Drei lae Satana Diabolo? Nge nemene la qaane i angeic me itre dremoni?

      “Ame hna helënepi la drakona atraqatr, celë hi une ekö, ëjene Diabolo nge Satana, ate amenune la fene hnengödrai asëjëihë.”—Hna ama. 12:9.

      “Atre ihumuthi nyëne qa ngöne la qân, nge tha cile huti kö ngöne la nyipici, ke pëkö nyipici thei nyën. E tro nyën’ a qaja la thoi, te, qa thei nyëne hi, ke ate thoi nyën, nge keme ne ej.”—Ioane 8:44.

      “Ame la nöjei angela angete tha cile huti ngöne la aqane joxu angat, ngo hna nue tije la nyipi hnalapa i angat, [Iehova] a thupë angate hna othe ngöne la jidi ka epine palua, uti hë e troa amekötine ngöne la drai atraqat.”—Iuda 6.

      Xome jë fe la: Iobu 1:6; 2:1.

      21. Nemene la mekune hnei Satana hna amejën göi Iehova me musi Nyidrë e Edena? Nge nememe la aqane sili ewekë Iobu hnei Satana?

      “Öni[ne la un] kowe la fö, ka hape, Hape u, ase hë ulatine hnei Akötesie, ka hape, The tro kö nyipoti a xeni qa ngöne la nöjei sinöe asëjëihë ne la hlapa ? Nge önine la föe kowe la un, ka hape, Tro nyiho a xeni la wene la nöjei sinöe ne la hlapa ; ngo ame la wene la sinöe ngöne nyipine la hlapa, te, hna ulatine hnei Akötesie, ka hape, The tro kö nyipoti a xeni wen’ ej, nge the kete kö eje hnei nyipo, ke mecipi. Ame hna qaja hnene la une kowe la fö, ka hape, Tha trojë kö nyipo a mec ; ke ate hmekune kö Akötesie laka ngöne la drai ne tro nyipoti a xeni wen’ ej, tro ha maca la lue meke i nyipo, mate kösë lue akötesie nyipo, mate ate hmekune la loi me ngazo.”—Gen. 3:1-5.

      “Satana a sa koi Iehova, ka hape, Hape u, gufa kö la qou i Iobu e Akötesie ? Hape u, tha hnei cilieti hna ekö hage xöteithi angeic, me xöteithe la hnalapa i angeic, me xöteithe la nöjei ewekë i angeic’ asë ? nge hnei cilieti hna amanathithine la huliwa i angeic, me amanane la ite si angeice ngöne la nöj. Ngo loi pe xejëjë enehila la ime i cilie, me lepe la nöjei ewekë asë i angeic, nge tro angeic’ a jele ngazo cilie xajawa i cilie.”—Iobu 1:9-11.

      “Hnei Satana hna sa koi Iehova, me hape, Kupeine hnane la kupein, nge ite ewekë asë hna hetenyi hnene la ate tro angeic’ a hamëne hnane la mele i angeic. Ngo loi pe xejëjë enehila la ime i cilie, me lepe la ite june me ijö i angeic, nge tro angeic’ a jele ngazo cilie xajawa i cilie.”—Iobu 2:4, 5.

      22. Nemene la aqane tro sa nyixöle i Iehova me sajuëne la musi Nyidrë, me amamane ka hape, trengathoi la itre hnei Satana hna sil göi itre hlue i Akötresie?

      “Neköng, inamacanepi, mate madinejë la hning ; mate hete nyine sa koi angeic’ ate qaja angazo ni.”—Ite edomë 27:11.

      “Loine eni a tha tro kö ni a jele meköti nyipunie ; tha tro kö ni a tije qaja la thinange ka pë ethan, uti hë meci hë ni.”—Iobu 27:5.

      Xome jë fe la: Sal. 26:11; Iako. 4:7.

      23. Nemene ju hë elanyi la pune koi Satana me itre dremoni angeic, tune lo aqane amekötine hnei Iehova?

      “Tro ni a aithupëjia hmunë memine la fö, me matra i hmunë memine la matra i angeic ; tro angeic’ a athe la he i hmunë, nge tro hmunë a athe la tidöca i angeic.”—Gen. 3:15.

      “Tro ha canga waja fici Satana fene la ite lue ca i nyipunie hnei Akötesieti tene tingeting. Loi e thei nyipunie la ihnimi gufa ne la Joxu shë Iesu Keriso.”—Rom. 16:20.

      “Hnenge hna goeëne la kete angela kola uti qa hnengödrai, thei nyidëti la ki ne la hnaope ka tha ’te hmekun, nge ngöne la iwanakoime i nyidë la eno fao atraqat. Nge nyidëti a xölehuje la drakona, ene la une ekö, celë hi Diabolo nge Satana, me othi nyëne uti hë ca thausane la o macate.”—Hna ama. 20:1, 2.

      “Ame hna kuië diabolo, ate amenu angat, kowe la hneopegejë eë me teio, lo hne ne la öni ka sheshe memine la perofeta thoi ; nge troa akötë angat’ e lai me jidi epin’ epine palua.”—Hna ama. 20:10.

      24. Nemene la itre aqane kuci haze nyine tro la keresiano a thipetrij?

      “The tro kö a hetenyi thei eö la atre upe la nekö i angeice trahmanyi me jajinyi troa tro nyipine la eë, me atre thelejëne troa atre la itre ewekë ka troa traqa, me atre kuci haze, me atre atreine qajaqaja la aliene la itre hatren, me trene haze, me atre nyi drösinöeë ketre, me atre wang la atr ka ithanata me ka mec, maine ketre perofeta thoi, maine atre thele ewekë thene la itre ka mec.”—Deu. 18:10, 11, MN.

      “Ame la angete nga, me itete tha lapaun, me nöjei ate ka sis, me angete ihumuth, me angete kuci ngazo, me ite tene haze, me angete thithi kowe la ite idola, me angete thoi asëjëihë, te, edö i angate la hneopegejë ka ideuthi hnei eë me teio ; celë hi meci hnaaluen.”—Hna ama. 21:8.

      25. Nemene la u?

      “Hnei Iehova Akötesieti hna xupe la ate xaxau qa ngöne la hnadro, me mano kowe la lue hnafiji angeice la mano ne mel; ene pe u ka mele la at.”—Gen. 2:7.

      26. Nemene la ngazo? Pine nemene matre itre ka ngazo asë hi së?

      “Ame angat’ asë angete kuca la ngazo, te, kola shashaithe la wathebo; te celë hi ngazo.”—1 Ioane 3:4.

      “Qa ngöne la traqa ha la ngazo kowe la fene hnengödrai hnene la ate ka cas, nge meci fe pine la ngazo ; tune lai hna traqa la meci kowe la nöjei at’ asë, ke ngazo asë hë.”—Rom. 5:12.

      Xome jë fe la: Sal. 51:5.

      27. Maine traqa ju epuni kuca la ngazo, nemene la nyine tro epuni a kuca?

      “Hnenge hna amamane la ngazonge koi cilie, nge tha hna juetëne la menung ; öning, Tro ni a amamai Iehova la ite hnenge hna shashaith.”—Sal. 32:5.

      “Hape u, hetete meci thei nyipunie? tro angeic’ a thenge la ite qate ne la ekalesia ; nge tro angate a thithi thatraqai angeic, me sië wakacu angeice ngöne la atesieti i [Iehova] ; nge ame la thithi lapaun, te, tro ha amelene la wezipo, nge tro [Iehova] a acilë angeice jë ; nge maine hnei angeice hna kuca la nöjei ngazo, tro ha shenge tije pi. Iamamanekeunejë la ite ngazo i nyipunie, nge thithijë kete thatraqai kete, mate aloinyi nyipunie. Hete thangane atraqate la thithi ne la ate thina ka meköt.”—Iako. 5:14-16.

      “Ame la ate juetëne la ite hnei nyëne hna shashaith, te, tha tro kö a manathith; ngo troa hnime la ate amamane me tij’ it’ ej.”—Ite edomë 28:13.

      28. Nemene la aqane tro sa goeëne la ngazo ka ej the së?

      “Qa ngöne lai the joxu kö la ngazo ngöne la ngönetei nyipunie ka troa mec, ene la denge thenge hnei nyipunie la ite aja ne ej. Ke tha tro kö a musinë nyipunie hnei ngazo ; ke tha nyipunieti kö e fene la wathebo, ngo fene la ihnimi gufa.”—Rom. 6:12, 14.

      29. Nemene la pengöne la atr ka mec?

      “Tro eö a xeni hnene la zinue ne la qëmeke i ’ö, uti hë la tro eö a hmaca kowe la hnadro ; ke hna xomi ’ö qa lai ; ke xaxau eö, nge tro hmaca eö kowe la xaxau.”—Gen. 3:19.

      “Ate hë la ite ka mele laka tro angat’ a mec ; ngo tha ’te kö la kete ewekë hnei ite ka meci hë, nge pa hmaca kö thupene koi angat ; ke patë hë la mekune i angat.”—Ate cai. 9:5.

      Xome jë fe la: Sal. 146:4; Ate cai. 3:19, 20; 9:10; Ioane 11:11-14.

      30. Pine nemene matre easë a mec?

      “Qa ngöne la traqa ha la ngazo kowe la fene hnengödrai hnene la ate ka cas, nge meci fe pine la ngazo ; tune lai hna traqa la meci kowe la nöjei at’ asë, ke ngazo asë hë.”—Rom. 5:12.

      “Ame la thupene la ngazo, te, mec.”—Rom. 6:23.

      31. Nemene la mejiune thatraqane la ka mec?

      “Ini a mejiune koi Akötesie la hnei angate fe hna xome, laka, tro ha mele hmaca la nöjei ka meköt, me ka tha meköti kö.”—Ite hu. 24:15.

      “The sheshëköte kö ene lai, ke calemi hë la ijine tro la nöjei ate ngöne la ite hua a denge la aqane ewekë i angeic, me tropi ; ame la angete kuca la loi, troa mejë kowe la mel, ngo ame la angete kuca la ngazo, troa mejë kowe la hnëjin.”—Ioane 5:28, 29.

      32. Ala ije la itre atr ka troa mele hmaca hnengödrai eë?

      “Hnenge hna goeën, nge hana wang, kola cile hune la wete Ziona la Arenio, nge thei nyidëti la ala hadede nge luate nge ekete la o thauzan [maine 144 000], lo hna cinyihane la atesiwa i nyidë me atesiwa i Tetetro i nyidë hune la ite göpadi angat. Nge angat’ a nyimane la nyima ka hnyipixe qëmeke ne la theron, me qëmeke ne la ite ewekë ka mele ka ekete, me nöjei qat; nge pëkö ate ateine troa inine la nyima cili, ngo loi la ala ca hadede nge luate nge ekete la o thauzan, ene la ite hna itöne qa la fen.”—Hna ama. 14:1, 3.

      33. Nemene la hnei angatre hna troa kuca e hnengödrai?

      “Hna celohmë angate nyine ite joxu me itete huje thatraqane la Akötesi hun ; nge angat’ a musi [hune] la fen.”—Hna ama. 5:10.

      “Hnenge hna goeëne la ite theron ; me angete të hun, nge hna nue koi angate troa hnyingën; . . . nge angat’ a mele me ce musi me Keriso uti hë la ite macate ka ca thausan. Manathithi hë me hmitöte la ite ate sine la mele hmaca hnapan; pëkö mene ne la meci hnaaluene hui angat, ngo tro angat’ a itete huje koi Akötesie me Keriso, nge tro angat’ a ce musi me nyidë uti hë la ite macate ka ca thausan.”—Hna ama. 20:4, 6.

      Xome jë fe la: Hna ama. 22:5.

      34. Nemene la mejiune ne la itre atr asë?

      “Ame hnei angeice hna qaja koi Iesu, ka hape, Mekune ju koi ni e traqa ha cilieti kowe la baselaia i cilie. Nge nyidrëti a ulatine koi angeic, ka hape, Nyipici ini a qaja koi ’ö ngöne la drai celë, tro eö a ce me ini ngöne la paradraiso.”—Luka 23:42, 43, MN.

      “Hnenge hna goeëne la nöjei ka mec, ite ka tru me ka co a icilenyi qëmeke ne la theron ; ame hna sheluthe la ite tus ; nge hna sheluthe la kete tus, celë hi tusi ne mel ; ame hna hnyingëne la nöjei ka meci la nöjei ewekë hna cinyihane ngöne la ite tusi thenge la nöjei huliwa i angat. Nge hna hamëne hnei hnagejë la nöjei ka meci then’ ej ; nge meci me hedis a kete hamëne la nöjei ka meci thene lu’ ej ; ame hna isa hnyingë angate thenge la nöjei huliwa i angat.”—Hna ama. 20:12, 13.

      Xome jë fe la: Hna ama. 21:1-4.

      35. Pine nemene matre loi e tro sa hnine catrëne la mejiune së kowe la mele hmaca?

      “The qou kö e angete humuthe la ngönetei ngo tha ‘teine kö troa humuthe la u fe ; loi e troa qoue anganyidë ate ateine troa ahnëjinëne la ngönetei memine la u e gena.”—Mat. 10:28.

  • Paatr 2 Itre Hna Amekötine Hnei Iehova
    Organizasio Ka Kuca La Aja i Iehova
    • ITRE HNYINGE THATRAQAI ITRE KA AJANE TROA XOME LA BAPATAISO

      Paatr 2 Itre Hna Amekötine Hnei Iehova

      Ngöne la nyipunie a inine la Tusi Hmitrötr, hnei nyipunie hna inine la enyipiewekëne troa ihmeku la aqane mele i nyipunie memine la itre trepene meköti Iehova. Hnene la ajane i nyipunie troa trongëne la hnei nyipunie hna inin, ene pe, nyimu ewekë hë hnei nyipunie hna amekötin ngöne la aqane mele i nyipunie me thiina i nyipunie. Matre nyipunie hë enehila a mele thenge la itre trepene meköti Iehova, haawe, ijije hë tro nyipunie a nyihlue i Nyidrë tune la ketre atre cainöjëne la maca ka loi.

      Maine nyipunie a wange hmaca la itre hnyinge e cahu memine la itre xötre hna fejane me cinyihan, ke, tro ha mama cile hnyawa koi nyipunie la itre hna amekötine hnei Nyidrë, me amekunë nyipunie la itre xa ewekë nyine tro nyipunie a kuca matre troa ketre hlue i Iehova hna kapa. Tro la mekune celë a xatua nyipunie, troa trotrohnine la enyipiewekëne la troa kuca la itre ewekë cememine la mekuthetheu ka loi, me troa atrunyi Iehova.—2 Kor. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Pet. 3:16, 21.

      1. Nemene la hna amekötin göi faipoipo kowe la keresiano?

      “Nyidëti a wetë me hape, Hape u, tha hna e kö hnei nyipunie laka, ame lo ate xupe ngöne la qan, te, hnei anganyidëti hna xupi nyido trahmanyi me fö, me ulatin, ka hape, “Qa ngöne lai tro la trahmanyi a nue la keme me thine i angeic, me fede kowe la fö’ i angeic ; nge tro nyidoti a ca ngönetrei?” Celë hi mate tha ala lue hmaca kö, ngo ca ngönetei hë. Qa ngöne lai, ame la hnei Akötesie hna isilekeun, the tro kö a shenge hnei atr.”—Mat. 19:4-6.

      “Ijije la [atre thup] troa pë gelen, me ca fö, ate hmek, ate mekun, ate thina ka loi, ate hnimi tenyiwa, ate ateine ini. . . Loi la nöjei dikona, troa isa ca fö, kola musinëne aloine la ite nekö i angat, me ite lapa i angat.”—1 Tim. 3:2, 12.

      2. Nemene la sipu kepine hna hamëne hnei Tusi Hmitrötr, ka aijijëne la atr troa sei hna cil, me nyi hnaaluene faipoipo?

      “Ini a qaja koi nyipunie, ka hape, ame la ate tije la fö’ i angeic, nge tha ka kuci ngazo kö, me xomi kete, te, kola nyi xetë mina hi.”—Mat. 19:9.

      3. Nemene la hna qaja hnei Tusi Hmitrötre göi isa lapa?

      “Qa ngöne lai, ame la hnei Akötesie hna isilekeun, the tro kö a shenge hnei atr.”—Mar. 10:9.

      “Ini a ahnithe kowe la ite tene fö, loi pe tha ini kö, ngo Joxu pe, ka hape, The tro kö la fö’a tro tije la trahmany; . . . nge the tro kö la trahmanyi a helëne la fö’ i angeic.”—1 Kor. 7:10, 11.

      Xome jë fe la: 1 Kor. 7:4, 5, 12-16.

      4. Pine nemene matre nyipiewekë tro la trahmanyi me föe a faipoipo qëmeke i mus? Maine ka faipoipo hë epun, xecie hnyawa kö koi epuni ka hape, hna kapa hnei mus?

      “Amexejejë eö koi angate troa denge thenge la nöjei joxu, me itete musi, me dei angete amekötin, me hnëkëne kowe la nöjei huliwa ka loi asëjëihë.”—Tito 3:1.

      “Loi e tro nöjei ate asë a nyipine la troa luetefën, memine la göhnë ka pë ethan ; ke tro Akötesieti a ahnëjinë angete nyi xetë me angete kuci ngazo.”—Heb. 13:4.

      “Qa ngöne lai denge thenge ju hnei nyipunie göi Joxu la nöjei wathebo i ate asë, maine koi Joxu ka sisitia ; maine koi ite gavana, ite hna upe hnei nyidë troa nyi thupene koi angete kuca la ngazo me atrunyi angete kuca la loi.”—1 Pet. 2:13, 14.

      5. Pine nemene matre loi e tro sa wangatrune la mele ne la atr?

      “Thei enëtilai la qeqe ne mel.”—Sal. 36:9.

      “Akötesie Ate xupe la fene hnengödrai . . . Nyidëti a hamën asë la mel, me mano, me nöjei ewekë asë kowe la nöjei ewekë asë. Ke mele kö shë, me enij, me eje kö göi nyidë.”—Ite hu. 17:24, 25, 28.

      “Hnei Iesu Keriso . . . hna hamë nyidëti kö nyine itö mele ne la nöjei ate asëjëihë.”—1 Tim. 2:5, 6.

      “Maine eö a xupi uma ka hnyipixe tro eö a nyi öline fe xöteithe la uma i ’ö e koho, wanga anenine la madra ngöne la uma i ’ö, e thanepi la ate qa koho.”—Deu. 22:8.

      6. Nemene la aqane goeëne Iehova la (a) ihumuth? (b) thi upune? (c) hnöjua?

      “Ame la angete . . . ihumuth . . . , edö i angate la hneopegejë ka ideuthi hnei eë me teio; celë hi meci hnaaluen.”—Hna ama. 21:8.

      “E tro it’ ate a icatë me angazone la föe upune, mate uthithipi la medeng, loi pe tha nyipi ngazo kö nyido; tro ha nyi thupene koi angeice thenge la troa qaja hnei tene fö; . . . Ngo maine hete nyipi ngazo, tro ha hamëne la mele thupene la mel.”—Eso. 21:22, 23.

      “Hana wang, [ewekëng] la nöjei u asë, cei tune la u ne la keme memine la u ne la nekön, te, [ewekëng] hi it’ ej.”—Ezek. 18:4.

      7. Nemene la hnëqa ne la atr hna tithi hnei mec ka solesol nge hna mecin?

      “Qa ngöne lai ame la nöjei ewekë asëjëihë hnei nyipunie hna ajane troa kuca koi nyipunie hnei ite at, kucajë lai koi angat ; ke celë hi wathebo me ite perofeta.”—Mat. 7:12.

      “The isa wai ewekëne kö, ngo loi e isa wange la ite ewekë i ite xan.”—Fil. 2:4.

      8. Pine nemene matre tha loi kö tro la atr hna tith hnene la meci ka solesol a (a) haluthe me idrem memine la itre atr? (b) drenge akötrëne la kola tha könë angeic hnene la itre trejin? (c) Pine nemene matre loi e tro la atre hna tithe hë ekö hnei meci ka solesol a pane xomi madra qëmekene troa iatre me ketre? (d) Pine nemene matre loi e tro la atre hna tithe hnei meci ka solesol a canga thuemacane la kordinatör ne la lapa ne la itre qatre thup qëmekene troa xomi bapataiso?

      “The xome umuthe kö la ewekë i kete ate, ngo loi pe la ihnimikeu ; ke kola aeatene la wathebo hnei angeice ate hnime la kete . . . ej’ e hnine la tenge ewekë celë, ka hape,’ “Tro eö a hnime la ate eashenyi ’ö tune lo eö hi,” Ame la ihnimi, tha ate angazone la ate easheny ; ke ihnimi la ate aeatene la wathebo.”—Rom. 13:8-10.

      “Ihnimi la ate . . . tha thina ka qali kö, tha ate thele ewekë i nyëne kö, tha ate canga elëhni kö, tha ate meku ngazo kö.”—1 Kor. 13:4, 5.

      9. Pine nemene matre loi e tro la keresiano a ananyine la madra, nemene la aqane tro sa trongëne lai?

      “Ame la ijöne memine la mele ne ej, ene la madra ne ej’, te, the tro kö nyipunie a öni.”—Gen. 9:4.

      “Ame la nöjei ewekë asë hnei ’ö hna ajane tro eö a humuthe me öni thenge la manathithi qa thei Iehova Akötesi ’ö. . . . Loi pe the tro kö nyipunie a öni madra, ngo tro nyipunie a neng’ eje hune la hnadro tune la tim.”—Deu. 12:15, 16.

      “Iananyipi nyipunie memine la nöjei öni hna hujën kowe la ite idola, me madra, me ite öni hna jele nyinawan, me kuci ngazo.”—Ite hu. 15:29.

      10. Pine nemene matre tha itre keresiano kö fene la isisinyikeu ne la Wathebo i Mose me itre hna amekötin göi sabath me itre huuj?

      “Keriso la pune la wathebo thatraqane la thina ka meköti koi angat’ asë angete lapaun.”—Rom. 10:4.

      “The tro kö kete a [qeje] nyipunie ngöne la ite xen, me nyine ij ; me thina ne la pui ne xen, me teu ka hnyipixe, me sabath ; celë hi ahnuene la nöjei ewekë ka troa traqa ; ngo ame la alien, te, Keriso lai.”—Kol. 2:16, 17.

      Xome jë fe la: Gal. 3:24, 25; Kol. 2:13, 14.

      11. Nemene la thiina ka lolo ka troa mama hnyawa ngöne la aqane imelekeu së me itre trejin?

      “Ini a hamë nyipunie la wathebo, ka hnyipixe, laka tro nyipunieti a ihnimikeun ; tro nyipunie a ihnimikeune tune la hnenge hna hnimi nyipunie. Celë hi mate tro nöjei ate asëjëihë a wangate hmekune laka itete dei ni nyipunie, e tro nyipunie a ihnimikeu.”—Ioane 13:34, 35.

      “Ihnimi e hune la nöjei ewekë celë asë, celë hi otene ka nyipi loi.”—Kol. 3:14.

      Xome jë fe la: 1 Kor. 13:4-7.

      12. Tro la itre keresiano a wange tune kaa la itre engazone la itre sine hmi angatr?

      “Ihnimi ipitö ju nyipinue, nge iutipinekeuneju, kola inu’ aloinekeun, tune la hnei Akötesie hna nu’ aloinyi nyipunie [jëne] Keriso.”—Efe. 4:32.

      “Hune la nöjei ewekë asëjëihë la tro nyipunie a ihnimikeu cat ; ke tro ha he la ite ngazo ka nyimute hnene la ihnim.”—1 Pet. 4:8.

      Xome jë fe la: Ite edomë 17:9; 19:11; Mat. 7:1-5.

      13. Maine huliwa qene atrekënö nyipunieti jë hnene la ketre trejin maine sili trengathoi nyipunie pena, nemene la nyine tro nyipunie a kuca?

      “Maine tejine me eö a ngazo koi ’ö, troja ithanatane cone me angeice nyipoti hmekuje hi ; maine angeic’ a dei ’ö, ame hna lue tejine hmaca nyipo. Ngo maine tha denge kö angeic, nyi xöle eö ju fe la ka ala casi maine ala lue, mate acatene la nöjei ewekë asë hna ce qaja hnei ala lue maine ala kön. Nge maine tro angeic’ a ienine me angat, qajajë kowe la ekalesia ; nge maine tro angeic’ a ienine memine la ekalesia fe, ame hna tui angeice koi ’ö la etheni me telona.”—Mat. 18:15-17.

      14. Nemene la wene ne la ua, nge tro lai a xatua së tune kaa ngöne la aqane imelekeu së me itre xan?

      “Ame la wene ne la ua, te, ihnim, me madin, me tingeting, me xomi hni ahoeany, me metöt, me thina ka loi, me lapaun.”—Gal. 5:22, 23, MN.

      15. Pine nemene matre tha tro kö sa thoi?

      “Keme i nyipunie la Diabolo . . . thaa cile huti kö ngöne la nyipici, ke pëkö nyipici thei nyën. E tro nyën a qaja la thoi, ke, qa thei nyëne hi, ke ate thoi nyën, nge keme ne ej.”—Ioane 8:44.

      “Ame angete thoi asëjëihë, ke, edö i angate la hneopegejë ka ideuthi hnei eë me teio.”—Hna ama. 21:8.

      Xome jë fe la: Eso. 20:16; 2 Kor. 6:4, 7.

      16. Nemene la aqane wange hnei itre keresiano la atrekënö?

      “The tro kö kete e nyipunie a aköte nge ate ihumuth, me ate kë ’nö.”—1 Pet. 4:15.

      “Ame la ate kë ’nö, the ënö hmaca kö ; ngo loi pe tro angeic’ a huliwa, kola kuca hnei lue ime la ewekë ka loi, mate hetenyi angeice la nyine hamëne kowe la ka pë ewekë.”—Efe. 4:28.

      17. Nemene la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göi iji kahaitr?

      “Trojë eö, xeniju la a i ’ö memine la madin, me iji la waina i ’ö memine la hni ka mad, ke asë hë Akötesieti madine la huliwa i ’ö.”—Ate cai. 9:7.

      “The iji hmaca kö la tim, ngo nyi waina ka co thatraqane la hni ’ö, memine la nöjei meci ’ö ka nyimu drain.”—1 Tim. 5:23.

      18. Nemene la aqane goeëne la keresiano la troa iji menu la kahaitr?

      “Ke tha’te kö nyipunie laka tha tro kö a hane sine la baselaia i Akötesie hnei ange ka tha meköti thina ? The amenu nyipunieti kö ; ame angete nyi xetë, me itete thithi koi idola, me angete kuci ngazo, . . . me angete meciun, me angete hmo hnei ka hait . . . tha tro kö angate a hane sine la baselaia i Akötesie.”—1 Kor. 6:9, 10.

      “Nge ijije la [atre thup] troa pë gelen, . . . ate tha iji waina atrun.”—1 Tim. 3:2, 3.

      Xome jë fe la: 1 Kor. 5:11.

      19. Nemene la aqane goeëne la keresiano la troa iji kahaitr atrun, ngacama tha kolo kö a hmo hnene ej?

      “The ce me itete xömai waina.”—Ite edomë 23:20.

      “Kete tune lai la nöjei dikona troa thina metöt, . . . tha itete iji atrunyi waina.”—1 Tim. 3:8.

      Xome jë fe la: 1 Pet. 4:3.

      20. Pine nemene matre tha itre keresiano kö a xome la itre xa ewekë ka troa adrone me angazone la ngönetrei me mekune i angatr?

      “Ange tejine fe, ini a iele nyipunieti fë la ihnimi Akötesie, mate hamënepi hnei nyipunie la ite ngönetei nyipunie huje ka mel, me ka hmitöt, lo aja i Akötesie, celë hi [“huliwa ka hmitrötr hna kuca thenge la inamacan,” MN]. Nge the ce thina kö nyipunie memine la fene hnengödrai ; ngo loi e ujë nyipunie hnene la kola ahnyipixene la ite hni nyipunie, mate ate nyipunie la aja i Akötesie ka loi, me nyine amadin, me ka meköt.”—Rom. 12:1, 2.

      “Loi e tro sha nyihnyawa shë kö qa ngöne la nöjei ka sisi asë ne la ngönetei memine la u, kola apexejene la thina ka hmitöte ngöne la qoue Akötesie.”—2 Kor. 7:1.

      Xome jë fe la: 1 Pet. 4:7; Hna ama. 21:8.

      21. Nemene la hna qaja hnei Tusi Hmitrötre göi huliwa ka sis (por·nei’a), ene la kuci ngazo, me nyixetë, me trahmanyi ka ce meköle me ketre trahmany, me föe ka ce meköle me ketre föe, me ketre pengöne kuci ngazo?

      “Mamapi hë la ite huliwa ne la ngönetei, ene la kuci ngazo, me thina ka sis, me qene tratraij, . . . me ite ka tune lai. . . . Ame angete kuca la ite ewekë ka tune lai, tha tro kö a hetenyi la baselaia i Akötesie.”—Gal. 5:19-21.

      “Ke tha ’te kö nyipunie laka tha tro kö a hane sine la baselaia i Akötesie hnei ange ka tha meköti thina ? The amenu nyipunieti kö ; ame angete nyi xetë, me itete thithi koi idola, me angete kuci ngazo, me angete hni koi fö, me itete qene sodoma . . . tha tro kö angate a hane sine la baselaia i Akötesie.”—1 Kor. 6:9, 10.

      “Celë hi mate nue angate hnei Akötesie kowe la aja ka sis ; ke ite fö’ i angat’ a ujëne la thina ka ijije kowe la thina ka tha ijije kö. Kete tune fe la ite trahmanyi a kola nue tije la thina ka ijiji ite fö, me ihededeikeu la hanyi angat ; ite trahmanyi thei ite xa trahmanyi a kuca la ka sis, ame hna eate koi angate la thupene ka ijije kowe la menu i angat.”—Rom. 1:26, 27.

      “Loi e tro nöjei ate asë a nyipine la troa luetefën, memine la göhnë ka pë ethan ; ke tro Akötesieti a ahnëjinë angete nyi xetë me angete kuci ngazo.”—Heb. 13:4.

      Xome jë fe la: Mar. 7:20-23; Efe. 5:5; 1 Pet. 4:3; Hna ama. 21:8.

      22. Nemene la itre eamo ne la Tusi Hmitrötre nyine tro sa trongëne matre tha tro kö sa kei kowe la kuci ngazo?

      “Hninejë nyipunie la nöjei ewekë e koho, ngo the hnine kö la nöjei ewekë e celë fen. Qa ngöne lai humutheju hnei nyipunie la ite hnepe ngönetei nyipunie e celë fen ; ene la kuci ngazo, me thina ka sis, me qene tratraij, me aja ka ngazo, me meciun, celë hi kola thithi kowe la idola.”—Kol. 3:2, 5.

      “Ange tejine fe, dei lola pune, ka hape, ame la nöjei ewekë ka nyipici, me nöjei ewekë hna qaja aloin, me nöjei ewekë ka meköt, me nöjei ewekë ka wië, me nöjei ewekë ka lolo, me nöjei ewekë ka hlemu loi ; nge maine kete thina ka loi, me kete nyine atrun, mekuneju nyipunie la ite ewekë cili.”—Fil. 4:8.

      23. Pine nemene matre loi e troa neëne hnene la itre keresiano la nöjei pengöne elo mani?

      “Ame nyipunie itretre nue triji Iehova, itete thëthëhmine la wetrenge ka hmitötr, itretre hnëkëne la laulau kowe la haze ne lasas, me atiqane la itre ge hnei waina hna ithuenyikön thatraqane la haze ka qaja amë hë la mele ne la atr.”—Is. 65:11, MN.

      “Ke tha ’te kö nyipunie laka tha tro kö a hane sine la baselaia i Akötesie hnei ange ka tha meköti thina? The amenu nyipunieti kö; . . . ame angete ate kë ’nö, me angete meciun, . . . tha tro kö angate a hane sine la baselaia i Akötesie.”—1 Kor. 6:9, 10.

      24. Maine hna nanazije la ketre trejin me kuca la ketre ngazo ka sis, ngo angeic a aja ixatua matre troa amadrinë Iehova hmaca, haawe, nemene la nyine tro angeice a canga kuca?

      “Hnenge hna amamane la ngazonge koi cilie, nge tha hna juetëne la menung ; öning, Tro ni a amamai Iehova la ite hnenge hna shashaith, ame hna nuetije la ngazonge atraqate hnei cilie.”—Sal. 32:5.

      “Hape u, hetete aköte thei nyipunie? thithi ju angeic. Hape u, hetete madin? nyimanejë angeice la ite salamo. Hape u hetete meci thei nyipunie? tro angeic’ a thenge la ite qate ne la ekalesia ; nge tro angate a thithi thatraqai angeic, me sië wakacu angeice ngöne la atesieti ne la Joxu ; nge ame la thithi lapaun, te, tro ha amelene la wezipo, nge tro [Iehova] a acilë angeice jë ; nge maine hnei angeice hna kuca la nöjei ngazo, tro ha shenge tije pi.”—Iako. 5:13-15.

      Xome jë fe la: Ite edomë 28:13; 1 Ioane 2:1, 2.

      25. Nemene la hnëqa ne la nöjei keresiano asë göne la ngazo ka sisi hna kuca hnei ketre, matre tha tro kö a angazone la lapaune ne la itre trejin nge matre tro palahi a pë ethane la ekalesia?

      “Maine ngazo la kete ate hna denge la hna upe troa sisiny, nge ate anyipicin’ angeic, maine öhne maine ate hi; nge tha amamane kö hnei angeic, tro ha tithi angeice la hulö i angeic.”—Lev. 5:1.

      26. Nemene la aqane ujë ka loi nyine troa xom, ngöne la kola haji së jëne la Tusi Hmitrötr?

      “Neköng, the sixelene kö la eamo i Iehova, me methinëne la ihaji nyidë.”—Ite edomë 3:11.

      “Ame la hna ahnithe, te, lamepa ; nge ame la wathebo, te, lai ; nge ame la ihaji mate inamacan, te, jëne mel.”—Ite edomë 6:23.

      27. Nemene la nyine troa kuca hnene la ekalesia, ngöne la kola catre fë hnene la ketre atrene ej, troa ena la itre wathebo i Akötresie, nge pë pi kö ca ietra thei angeic?

      “Ase hë ni cinyihane koi nyipunie ngöne la tusing, ka hape, the imajemikeu kö me angete nyi xetë ; tha hape, tha troa iöhnyi me itete nyi xetë e celë fen, me itete meciun, me itete thepe mo, me itete thithi kowe la idola ; maine hna tun, maine tro hë nyipunie a cile qa la fen. Ngo enehila ini a cinyihane koi nyipunie, ka hape, e hete ate thei nyipunie a hape, tejin, ngo ate nyi xetë, me meciun, me thithi kowe la idola, me cateqë, me iji ka hait, me thepe mo, [“thaa tro kö a ce tro me angeic,”MN ]. Nemene koi ni troa ameköti angete lapa qëhnelö? hapeu, tha hnei nyipunie hna ameköti angete lapa e kuhu hnin, ngo Akötesieti a ameköti angete lapa qëhnelö? Helënepi qa thei nyipunie la ate ka ngazo.”—1 Kor. 5:9-13.

      28. Nemene la kuci idrola? Nemene la itre xa aqane kuci idrola, nyine troa thupëne hnene la itre keresiano enehila?

      “The tro kö eö a nyi idola thatraqai ’ö, me acei tunëne la kete ewekë e koho hnengödrai, me e celë fen, me ngöne la hnagejë fene la nöj ; the tro kö eö a thiliju kow’ it’ ej, me nyi hlue kow’ it’ ej ; ke Iehova ni Akötesi ’ö, Akötesie ka isaxolo.”—Eso. 20:4, 5.

      “Ange nekönate fe, thupë nyipunieti ju kö ene la ite idola.”—1 Ioane 5:21.

      Xome jë fe la: Is. 42:8; Iere. 10:14, 15.

      29. Nemene la pengöne la itre keresiano ngöne la fene celë ka iananyi me Akötresie?

      “Tha itete fene kö angat, nge tunge tha ate fene kö.”—Ioane 17:16.

      “Hape u, tha ’te kö nyipunie laka ithupëjia me Akötesie la kola nyi sine ne la fene hnengödrai ? qa ngöne lai ame la ate pi troa nyi sine ne la fen, te, ithupëjia ha me Akötesie.”—Iako. 4:4.

      30. Nemene la mekune i Iesu göi kuci politik?

      “Ame hnei diabolo hna tro sai nyidëti hmaca kowe la wete ka hoea cat, me amamai nyidëti la nöjei baselaia asë e celë fen, memine la lolo ne it’ ej ; me qaja koi nyidëti, ka hape, Tro ni a hamë cilie la nöjei ewekë cili, e tro cilieti a kei a thili koi ni. Ame hnei Iesu hna ulatine koi nyën, ka hape, Satana, kötejë ; ke ase hë cinyihan, ka hape, “Tro eö a thili koi Joxu, Akötesi ’ö, me nyi hlue i anganyidëti hmekuje hi.”—Mat. 4:8-10.

      “Nge ate kö Iesu laka tro angat’ a xome iele nyidë, troa acili joxu nyidë, ame hnei nyidëti hna [tro] casi hmaca kowe la wet.”—Ioane 6:15.

      31. Maine tro la ketre atr a ananyine la fen, me hane nyihlue i Iehova, nemene la ewekë hna troa kuca koi angeice hnene la itre atr ne fen?

      “Maine ite sine ne la fene nyipunie, maine tro la fen’ a hnine la ite sine ne ej ; ngo ngöne laka tha ite sine ne la fene nyipunie, ngo hnenge hna ië nyipunie qa la fen, celë hi laka methinë nyipunie hnene la fen. Mekuneju la tenge ewekë hnenge hna qaja koi nyipunie, ka hape, Tha tru kö la hlue hune la tixe i angeic. Maine ase hë angat’ axösisi ni, tro angat’ a axösisi nyipunieti fe.”—Ioane 15:19, 20.

      “Tro ha axösisi angat’ asë angete ajane troa lapa fë la thina ka ijiji Akötesie thei Keriso Iesu.”—2 Tim. 3:12.

      “Angat’ a sheshëköte qa ngöne la tha ce nyenyape nyipunie me angate kowe la pelulu ka elitrauj, nge kola jele ngazo nyipunie.”—1 Pet. 4:4.

      32. Maine tro la keresiano a lapa ananyine la fen, tro lai a mama tune kaa ngöne la angeice a huliwa i maseta?

      “Ame la ate kë ’nö, the ënö hmaca kö ; ngo loi pe tro angeic’ a huliwa, kola kuca hnei lue ime la ewekë ka loi, mate hetenyi angeice la nyine hamëne kowe la ka pë ewekë.”—Efe. 4:28.

      “Diabolo . . . ate thoi nyën, nge keme ne ej.”—Ioane 8:44.

      “Tro nyidëti a amekötine kowe la nöjei nöje ka nyimute, me shawa la ite nöje ka cate e ga nany ; nge tro angat’ a lepelepe la ite taua i angate mate nyine uja dro pena, me ite jo i angate nyine hele ne xöte vin ; tha tro kö la kete nöj’ a xejë la taua kowe la kete nöj, nge tha tro hmaca kö angat’ a ini ishi.”—Mika 4:3.

      “Dengë hë ni la kete aqane ula e hnengödrai, kola hape, Nöjenge fe, tropi qa thei nyido, mate tha hane kö nyipunie sine la ite ngazo i nyido, nge mate tha traqa kö koi nyipunie la ite meci nyido.”—Hna ama. 18:4.

      33. Nemene la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr nyine tro la keresiano a xötrethenge göi troa iëne la itre nyine iamadrinë?

      “The iaö nyipunieti kö ; itre sinatro ka ngazo la angetre angazone la thiina ka loi.”—1 Kor. 15:33, MN.

      “Ange tejine fe, dei lola pune, ka hape, ame la nöjei ewekë ka nyipici, me nöjei ewekë hna qaja aloin, me nöjei ewekë ka meköt, me nöjei ewekë ka wië, me nöjei ewekë ka lolo, me nöjei ewekë ka hlemu loi ; nge maine kete thina ka loi, me kete nyine atrun, mekuneju nyipunie la ite ewekë cili.”—Fil. 4:8.

      “The ajane kö nyipunie kowe la fen, memine fe la ite ewekë e celë fen.”—1 Ioane 2:15.

      “Iehova . . . [a] sixelene . . . la ate pi iangazo.”—Sal. 11:5.

      “Wange hnyawa kö la aqane tronge i nyipunie, the tune kö la ite hmo, ngo tune ju la ite ka inamacan, kola anyipi ewekëne la nöjei ijin, ke ngazo la nöjei drai. Qa ngöne lai the wangadrapa kö nyipunie, ngo trotrohnineju la aja i Joxu. Nge the hmo kö nyipunie hnei waina, ate acianyi ngazo ; ngo loi e troa atiqanyi nyipunie hnene la [u]a ; nge ithanatanejë nyipunie la nöjei salamo, me nöjei nyima, me nöjei nyima ne u, kola nyima me madine ngöne la ite hni nyipunie kowe la Joxu ; nge olene pala hi la nöjei ewekë asë koi Akötesie Tetetro ngöne la atesieti ne la Joxu shë Iesu Keriso.”—Efe. 5:15-20.

      “Ame la kuci ngazo, me ite thina ka sisi asë, me meciun, te, the qaja hmaca thei nyipunie, ke tha ijije kowe la ange ka hmitöt.”—Efe. 5:3.

      34. Pine nemene matre tha tro kö la itre nyipi keresiano a hane lö hnine la itre xa hmi?

      “Dengë hë ni la kete aqane ula e hnengödrai, kola hape, Nöjenge fe, tropi qa thei nyido, mate tha hane kö nyipunie sine la ite ngazo i nyido, nge mate tha traqa kö koi nyipunie la ite meci nyido ; ke uti hë e koho hnengödrai la ite ngazo i nyido, nge Akötesieti a mekune la ite ngazo i nyido.”—Hna ama. 18:4, 5.

      Xome jë fe la: Mat. 7:13, 14, 21-23; 1 Kor. 10:20; 2 Kor. 6:14-18.

      35. Nemene la feet nyine tro la itre keresiano a atrun?

      “Nyidëti a xolomëtine la areto, me olen, me thupathupa, me hamë angat, me hape, Dei la ngöneteinge hna hamëne thatraqai nyipunie ; kucajë la nyine mekune koi ni.”—Luka 22:19.

      Xome jë fe la: 1 Kor. 11:23-26.

      36. Nemene la ka troa xatua nyipunie troa xomi mekune hnyawa göi itre feete ne la nöj?

      “Tha itete fene kö angat, nge tunge tha ate fene kö.”—Ioane 17:16.

      “Tha ’teine kö nyipunie troa iji la inege ne la Joxu, me inege ne la ite demoni.”—1 Kor. 10:21.

      “Hnei angate hna ithuenyikö angate memine la nöjei nöj, me nyi tupune la ite thina i nyuden. Ame hnei angate hna nyi hluene la ite idola i nyuden, nge ite hnö nyudeni koi angat.”—Sal. 106:35, 36.

      “Ea loiju hë la hna kuca la aja i angete etheni ngöne la ite ijine ka pat, lo hna trongëne la qene tratraij, me ite meciun, me iji waina atrun, me pelulu, me agö menu, me thithi kowe la ite idola ka sis.”—1 Pet. 4:3.

      “Ate hë la ite ka mele laka tro angat’ a mec ; ngo tha ’te kö la kete ewekë hnei ite ka meci hë.”—Ate cai. 9:5.

      37. Nemene la aqane qejepengöne Tusi Hmitrötr la itre ijine kola atrune la itre drai ne hnahone la itre atr? Nemene la thangane lai kowe la aqane tro sa goeëne la itre feete cili?

      “Angat’ a pui ne xeni ngöne la drai ne hnaho Heroda, ame hnene la nekö i Herodia jajinyi hna fiafia ngöne nyipin, me amadi Heroda. Celë hi mate angeic’ a sisinyi troa hamë nyëne la ewekë hnei nyëne hna troa sipon. Nge hna aeae e nyëne hnei thine troa hape, Hamë ni pi la he i Ioane bapataiso hnine la cei. Ame hna hacepi la joxu; ngo ngöne pe la hna sisinyi, me göi angete ce lapa me angeic, angeic’ a qaja troa hamën. Ame hnei angeice hna iupi troa thupa la nyinawa i Ioane hnine la kalabus. Ame hna tro fë pi la he i nyidë hnine la cei, me hamëne kowe la jajiny, nge nyëne pena a tro fë koi thin.”—Mat. 14:6-11.

      Xome jë fe la: Gen. 40:20-22; Ate cai. 7:1, 8.

  • Paatr 3 Aqane Ameköti Ewekë i Iehova
    Organizasio Ka Kuca La Aja i Iehova
    • ITRE HNYINGE THATRAQAI ITRE KA AJANE TROA XOME LA BAPATAISO

      Paatr 3 Aqane Ameköti Ewekë i Iehova

      Qa ngöne la hnei nyipunie hna inine la Tusi Hmitrötr, nyipunie a atre laka, ame la aja i Iehova, tre, ene la troa musinëne hmaca la nöjei ewekë asë, tune ekö lo xötrei. (1 Kor. 15:24-28; Efe. 1:8-10) Matre, hetrenyi hë la aja thei nyipunie troa hane mele thenge la aqane ameköti ewekë i Iehova, me hane lapa fene la musi Nyidrë. Hanawange cahu itre hnyinge me itre xötre ne la Tusi Hmitrötr, ka troa xatua nyipunie troa trotrohnine la aliene la troa drengethenge e hnine la ekalesia, e hnine la hnepe lapa, me kowe la itre mus. Tro lai a akökötrene la hni ne ole i nyipunie kowe la aqane ameköti ewekë i Iehova göi troa inine me acatrene la lapaune ne la itre hlue i Nyidrë. Kola qaja fe la itre icasikeu ne la ekalesia hne së hna sine lapan, nge e cili fe easa qeje mekun.

      Ketre tro la paatre celë a amamane hnyawane la enyipiewekëne la tro palahi a cainöjëne la Baselaia, me xatuane la itre atr troa atre Iehova memine fe la hnei Nyidrëti hna kuca thatraqane la nöjei atr. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Tro ha mama hnyawa fe koi nyipunie la aliene la nyipunieti a sa xepu koi Iehova, memine la bapataiso i nyipunie. Loi e ej e kuhu hni nyipunie laka, ka tru koi Iehova la hni ne ole i nyipunie kowe la ihnimi gufa i Nyidrë.

      1. Thenge la aqane ameköti ewekë i Iehova, drei la he ne la föe ka faipoipo?

      “Ange fö, isa denge thenge ju la ite fö i nyipunie, tune la ka ijije thei Joxu.”—Kol. 3:18.

      “Ange fö’, denge thenge ju nyipunie la ite fö’ i nyipunie, kösë koi Joxu. Ke he i föe la trahmany, tui Keriso he ne la ekalesia ; nyidëti la emelene la ngönetei.”—Efe. 5:22, 23.

      2. Nemene la aqane tro la trahmanyi a musi hune la föi angeic?

      “Qâ ne la nöjei trahmanyi troa hnime la ite fö’ i angate tune la ite itei angate kö. Ame la ate hnime la fö’ i angeic, te, kola hnimi angeice kö. Ke pa pala kö ate xelene la ngönetei angeice kö ; ngo hna ithu ane me thupën’ ej, kete tui Keriso kowe la ekalesia.”—Efe. 5:28, 29.

      “Ange trahmany, isa hnimeju la ite ifënekö i nyipunie, nge the akötë angat.”—Kol. 3:19.

      3. Hapeue la föe ne la trahmanyi ka tha hmi kö, tro fe kö nyiidro a drengethenge la föi nyiidro?

      “Ite fö, denge thenge ju la ite fö’ i nyipunie ; thatraqan’ e hetete tha denge thenge la wesi ula, mate ahmalanyi angate hnene la thina ne la ite ifënekö i angat, ngo tha hnei wesi ula ; e goeëne hnei angate la thina i nyipunie a pë ethan, nge kola qou.”—1 Pet. 3:1, 2.

      4. Drei la ka troa inine me hajine la itre nekönatr xajawa i Akötresie?

      “Nge ame nyipunie ite kem, te, the aciane kö kowe la ite nekö i nyipunie la iwesitë ; ngo loi pe hia angate jë ngöne la ini me ihaji ne la Joxu [Iehova].”—Efe. 6:4.

      “Neköng, dengeju la hna ihaji hnei keme i hmunë, nge the tije kö la hna inine hnei thine i hmunë.”—Ite edomë 1:8.

      5. Nemene la hnëqa ne la itre nekönatre thenge la aqane amekötine Iehova e hnine la hnepe lapa?

      “Ange nekönate fe, denge thenge ju la ite keme me thine i nyipunie thei Joxu ; ke celë hi meköt. ‘Metötëneju la keme me thine i ’ö ;’ celë hi wathebo hnapane ka hete hna thinge hnaeane ngön ; ‘mate manathithi ’ö, me lapa ahoeanyi ju e celë fen.’ ”—Efe. 6:1-3.

      “Ange nekönat, denge thenge ju la ite keme me thine i nyipunie ngöne la nöjei ewekë asë ; ke celë hi nyine amadi Joxu.”—Kol. 3:20.

      6. Nemene la aqane tro la keresiano a ujë kowe la itretre musi e celë fen?

      “Denge thenge ju hnene la nöjei ate asë la angete musi atraqat ; ke pëkö musi ka tha qathei Akötesie ; nge ame la ite musi enehila, te, [hna nue itre ej, MN] hnei Akötresie troa cil.”—Rom. 13:1.

      “Amexejejë eö koi angate troa denge thenge la nöjei joxu, me itete musi, me dei angete amekötin.”—Tito 3:1.

      7. Hapeu, tro kö la keresiano a hane hotrë mani (impôts me taxes) thenge la hna amekötine hnei mus?

      “Hamënejë kowe la nöjei ate asë la ite ewekë i angat, nyixenine kowe la nyixenine kow, hote kowe la hna hote kow ; qou kowe la hna qou kow ; atrune kowe la hna atrune kow.”—Rom. 13:7.

      Xome jë fe la: Luka 20:21-25.

      8. Hetrenyi kö la itre ijine laka, thatreine kö tro la keresiano a drengethenge la itre ka musinëne la fen?

      “Ame hnei angate hna hë nyido, me ahnithe koi nyido, ka hape, The qaja hmaca kö, me inine ngöne la ëje i Iesu. Ngo Peteru me Ioane a sa koi angat, ka hape, Mekuneju nyipunie, maine meköti xajawa i Akötesie troa dei nyipunie, ma Akötesie ? Ke tha ’teine kö nyiho troa tha qaja la nöjei ewekë hnei nyiho hna goeëne me deng.”—Ite hu. 4:18-20.

      “Ame hnei Peteru me ang’ aposetolo hna sa, ka hape, Ijiji hun troa drenge thenge Akötesie hune la at.”—Ite hu. 5:29.

      9. Hapeu, tro kö la keresiano a drengethenge la itre hna amekötine hnei mus ka tha icilekeu kö memine la itre trenge wathebo i Akötresie, tune la troa faipoipo ngöne mus, me siji ëjen la itre nekönatre hna hnahon, me sa la itre hnying göi troa e la etrune la itre atrene la nöj, maine troa xome la itre xa pepa hna amekötin hnei mus?

      “Ngöne la ijine cili, traqa ha la wathebo . . . troa cinyihane la fene hnengödrai asë. . . . Ame hna tropi fe Iosefa qa Nazareta e Galilaia . . . mate troa ce cinyihanyi angeice me Maria lo hnei angeice hna [faipoipo memin].”—Luka 2:1-5.

      “Amexejejë eö koi angate troa denge thenge la nöjei joxu, me itete musi, me dei angete amekötin.”—Tito 3:1.

      10. Nemene la aqane ameköti ewekë i Iehova göi mus e hnine la ekalesia?

      “Ajange tro nyipunie a ate laka, Keriso la he ne la nöjei trahmany ; nge trahmanyi la he i fö ; nge Akötesieti la he i Keriso.”—1 Kor. 11:3.

      11. Drei la he ne la ekalesia?

      “[Keriso] la hnaiji Akötesie ka tha mama kö, haetra ne la nöjei hna xup’ asë ; ke hnei nyidëti hna xupe la nöjei ewekë asëjëihë, nöjei ewekë e hnengödrai, me e celë fen, nöjei ewekë ka mama me ka tha mama kö, nge nöjei theron, me nöjei joxu, me itete mus, me nöjei men ; hna xupe la nöjei ewekë asëjëihë hnei nyidë, nge thatraqai nyidë ; nge hnapa i nyidëti, nge pine pe la nöjei ewekë asëjëihë, nge cile huti la nöjei ewekë asëjëihë hnei nyidë. Nge nyidëti la he ne la ngönetei, ene la ekalesia.”—Kol. 1:15-18.

      12. Nemene la Lapa Ne Xomi Meköt, nge nemene la hnëqa ne ej?

      “Ite xan’ a tro qa Iuda me inine la ite tejin, ka hape, Maine tha peritomo nyipunie tune la thina i Mose, tha ’teine kö nyipunie troa mel. Nge atraqate la hnei Paulo me Banaba hna iwatratra me ikelikelë me angat, ame hnei angate hna axeciëne laka tro Paulo me Banaba me ite xan’ e angate Ierusalema eë koi ang’ aposetolo me ite qate fë la hna ikelikelë cili.”—Ite hu. 15:1, 2.

      “Angat’ a trongëne la ite lapa, ame hnei angate hna hamë angate la ite wathebo, lo hna acile hnei ang’ aposetolo me ite qate e Ierusalema, mate tro angat’ a trongën. Ame hna acile hutine la nöjei ekalesia ngöne la lapaun, me nyi xane ju o drai.”—Ite hu. 16:4, 5.

      “E ka la hlue ka nyipici me ka inamacan, lo hnene la joxu i angeice hna acile troa musinëne la hnalapa i nyidë, troa thewe xeni koi angate ngöne la nyipi ijin ? Manathithi hë la hlue cili, e traqa la joxu i angeic’ a öhnyi angeic’ a kuca tune lai. Nyipici ini a qaja koi nyipunie, tro nyidëti a acilë angeice troa musinëne la nöjei ewekë i nyidëti asë.”—Mat. 24:45-47.

      13. Nemene la aqane amamane Keriso laka, nyidrëti la ka mus hune la ekalesia?

      “Wai nyipunieti kö, memine la hnënge mamoe asë, hnei [u]ati [h]mitöte hna acilë nyipunie nyine itete thup, troa hiane la ekalesia i Akötesie, hnei Nyidëti hna itöne thupene la madra ne la Hupuna i Nyidrëti ka cas.”—Ite hu. 20:28.

      “Ini a eamone la nöjei [qatre thup] thei nyipunie, . . . Ithu ane jë la hnënge mamoe i Akötesie thei nyipunie, me thupën, the göi mus, ngo loi e göi aja kö, thenge Akötesie ; nge tha göi hete mo, ngo loi pe göi hni ka ajan ; kete the qene joxune la ite qâ i nyipunie, ngo loi nyine tulu ne la hnënge mamoe.”—1 Pet. 5:1-3.

      14. Nemene la aqane troa amamane hnene la itre atrene la ekalesia ka hape, angatr a drengethenge Keriso?

      “Mekuneju kowe la ite mekene i nyipunie, lo angete qaja koi nyipunie la wesi ula i Akötesie ; mekuneju la pune la thina i angat ; nge nyi tupune ju la lapaune i angat.”—Heb. 13:7.

      “Ideiju kowe la ite mekene i nyipunie, me denge thenge ju ; ke angat’ a hmekëne thatraqane la ite u i nyipunie, ke itete troa qeje gelen ; mate troa kuca lai memine la madin, nge tha memine la aköt ; ke ka pë thangane lai koi nyipunie.”—Heb. 13:17.

      15. Itre mekuna i drei la hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr? Pine nemene matre loi e tro nyipunieti a inine lapane la Wesi Ula i Akötresie, me ami ijine troa kuca la hmi hnepe lapa?

      “Qa thene la Ua i Akötesie la hna cinyihan’ asë, nge nyipi ewekë troa inin, me nyine amekötin, me nyine eamo, me nyine ihajine ngöne la thina ka meköt ; 17 mate nyipi meköti la ate i Akötesie, mate hnëkënejë angeice thatraqane la nöjei huliwa ka loi asëjëihë.”—2 Tim. 3:16, 17.

      “Angeic’ a madine la wathebo i Iehova, me lapa mekune la wathebo i nyidëti e lai me jid. Nge tro angeic’ a tune la sinöe hna trane ngöne la öli ne la ite di, kola wa ngöne la ijin ; tha tro kö a fite la ite dön’ ej ; nge troa loi xölen’ asë la hnei angeice hna kuca.”—Sal. 1:2, 3.

      Xome jë fe la: Deu. 17:18-20; Ite edomë 2:1-6; 1 Thes. 2:13.

      16. Pine nemene matre hetre manathith e troa sine la itre icasikeu hna hnëkëne hnene la ekalesia? Nemene la aqane isine nyipunieti troa hane sin itre ej?

      “Kola cile la lue cange hune la ga thengölia ; tro ni a atrunyi Iehova ngöne la ite icasikeu.”—Sal. 26:12.

      “Tro sa imekunekeune matre troa aciane la ihnimi me itre huliwa ka loi ; tha tro kö a trije la icasikeu së tune la thiina i itre xan; ngo loi pe troa itö ithuecatr, e tro nyipunie a goeëne la drai a easenyi hë.”—Heb. 10:24, 25, MN.

      Xome jë fe la: Sal. 35:18; 149:1.

      17. Pine nemene matre loi e tro nyipunieti a thele troa qeje mekun thenge la hnei nyipunie hna atrein ngöne la itre ijine icasikeu?

      “Tro ni a [qaja amamane] la atesiwa i cilie kowe la ite tejine me ini; tro ni a atrunyi cilie nyipine la icasikeu.”—Sal. 22:22.

      “Idei la fao hnei fao, kete maca mekë hë la ate hnene la enehmu i angeic.”—Ite edomë 27:17.

      “Tro sha hamëne pala hi la huje ne atrunyi Akötesie jëne nyidë, celë hi wene la ite ukeineqe shë kola olene kowe la atesiwa i nyidë.”—Heb. 13:15.

      18. Pine nemene matre troa ce tro la lapaun me huliwa?

      “Kete tune lai la lapaun, e tha ce eje kö me ite huliwa, te, meci hë ej, ke eje cas. Maine öni kete, ka hape, Hetenyi hë eö la lapaun, nge hetenyi hë ni la ite huliwa ; amamanejë koi ni la lapaune i ’ö ka pë huliwa ngön, nge tro ni a amamai ’ö la lapaunenge hnene la ite huliwang. Ke meci hë la ngönetei e pë u ; kete tune fe la lapaun, meci hë e pë huliwa.”—Iako. 2:17, 18, 26.

      19. Nemene la huliwa ka sisitria hna hamën hnene la Tusi Hmitrötr kowe la nöjei keresiano ne la hneijine së?

      “Tro ha cainöjëne la maca ka loi celë ne la baselaia e cailo fene nyine anyipicine kowe la nöjei nöj ; ame hna traqapi la pun.”—Mat. 24:14.

      “Qa ngöne lai, trojë nyipunie a inine la nöjei nöj’ asëjëihë, me bapataiso angate kowe la atesiwa i Tetetro, me Hupuna, me Uati Hmitöt ; ini angate jë troa trongëne la nöjei ewekë asëjëihë lo hnenge hna ahnithe koi nyipunie.”—Mat. 28:19, 20.

      20. Drei la itre atr nyine tro nyipunieti a cainöje kow?

      “Tha hnenge hna juetëne la kete ewekë ka nyipi, ngo hna amamane koi nyipunie me ini nyipunie qëmeke ne la nöj, me ngöne la kete uma me kete uma, kola anyipicine koi angete Iuda, me angete Heleni fe, ka hape, troa ietra koi Akötesie, me lapaune koi Joxu shë Iesu Keriso.”—Ite hu. 20:20, 21.

      “Nyidëti a [qejepengöne me thele ewekë] me angete Iuda . . . me angate fe hna iöhnyi me nyidëti o drai ngöne la hnaitö.”—Ite hu. 17:17.

      21. Pine nemene matre tro nyipunieti a nyipiewekëne la hnëqa i nyipunie, ene la troa cainöjëne la maca ka loi kowe la itre atr?

      “Ini a anyipicine koi nyipunie ngöne la drai celë, laka gufa kö ni ene la madra ne la nöjei ate asë. Ke pëkö hnenge hna juetëne la nöjei hna mekuatin’ asë hnei Akötesie.”—Ite hu. 20:26, 27.

      “Maine ini kö a cainöjëne la maca ka loi, pëkö hna troa selëne ngön ; ke hna musinë ni ; ngo ekölö hi ni, e tha cainöjëne kö ni la maca ka loi.”—1 Kor. 9:16.

      22. Nemene la aqane tro sa sajuëne la Baselaia hnene la itre hne së hna hetreny?

      “Metötë Iehova jë hnene la ite nyi ’ö, memine la pane wene la ite zi ’ö asë ; ame hna troa nyipi tiqa la ite uma i ’ö hnei xen, nge troa nua hnei waina la ite hnawejeiwenevine i ’ö.”—Ite edomë 3:9, 10.

      “Ame la ate tran’ acon, co fe hi la hnei angeice hna menue ; nge ame la ate tran’ atrun, tru fe la hnei angeice hna menue. Loi e isa hamëne thenge la hna axeciëne e kuhu hni ; tha ngöne la hace hnin, me hna musinëne pena ; ke aja i Akötesie la ate hamëne madin.”—2 Kor. 9:6, 7.

      23. Nemene la aqane tro sa amamane la ihnimi së kowe la itre trejin ka aja ixatua ngöne la götrane ngönetrei?

      “Maine tro xö la kete tejine me kete xa, nge pëkö kö xeni ka ijije la drai, nge kete e nyipunie a qaja koi angat, ka hape, Trojë memine la manathith, keukawaju me meji jë ; ngo tha hamë angate kö hnei nyipunie la nöjei ewekë ka ijije la ngönetei ; nemene la thangane lai ?”—Iako. 2:15, 16.

      Xome jë fe la: Ite edomë 3:27; Iako. 1:27.

      24. Nemene la aqane tro sa ujë la easa nue la mele së, maine itre ewekë së pena ngöne la huliwa i Iehova?

      “Drei ni? Nge drei la nöjeng matre tro huni a kapa la trenge catre troa hamëne xanëne la itre ahnahna ka tune la? Ke, qaathei Cilie nge qaathene la ime i Cilie la itre hne huni hna hamën.”—1 A. l. ite jo. 29:14, MN.

      “Loi e isa hamëne thenge la hna axeciëne e kuhu hni ; tha ngöne la hace hnin, me hna musinëne pena ; ke aja i Akötesie la ate hamëne madin.”—2 Kor. 9:7.

      25. Nemene la aqane tro sa ujë ngöne la kola icilekeu me traqa koi së la ketre itupath?

      “Manathithi ange hna axösisine pine la thina ka meköt, ke thatraqai angate la baselaia ne hnengödrai. Manathithi nyipunie e troa qaqa nyipunie me axösisin, me sili ewekë nyipunie la nöjei ewekë ka ngazo asë pi ini. Madinejë nyipunie, me aciacin, ke atraqate la june thatraqai nyipunie e hnengödrai ; ke tune mina hi lo hnei angate hna axösisine la ite pane perofeta.”—Mat. 5:10-12.

      “Ange tejine me ini fe, loi e tro nyipunie a mekune, laka nyine amadin’ atraqat’ e traqa koi nyipunie la nöjei itupathi ka nyimu pengön ; ke ate hë nyipunie, laka ate aciane la xomi hni la kola tupathe la lapaune i nyipunie.”—Iako. 1:2, 3.

      “Angat’ a tropi qa ngöne la qëmeke ne la angete ieman, me madine ngöne laka hna meku angate laka ijije troa xomi hmahma pine la atesiwa.”—Ite hu. 5:41.

      26. Drei la hne së hna troa thithi kow, nge tro sa thith koi Akötresie ngöne la ëje i drei?

      “Ate shamatine la thithi fe, tro nöjei ate asëjëihë a traqa koi cilie.”—Sal. 65:2.

      “Pëkö ewekë tro nyipunie a hnyingë ni ngöne la drai cili. Nyipici, nyipici, ini a qaja koi nyipunie, ka hape, ame la nöjei ewekë asë tro nyipunie a sipone thei Tetetro, tro nyidëti a nunuë [maine hamëne] nyipunie ngöne la ëjeng.”—Ioane 16:23.

      Xome jë fe la: Ioane 14:6.

      27. Nemene la aqane tro sa thith?

      “Ngo e tro eö a thith, the tune kö la angete thoi ; ke aja i angate troa thithi cile hnine la nöjei sunago me ngöne la ëzine la hna ijejea, mate öhnyi angate hnei ate. Nyipici ini a qaja koi nyipunie, hetenyi hë angate la thupe i angat. Ngo e tro eö a thith, löju kowe la hnahage i ’ö, nge ase hë thinge la qëhnelö, thithiju kowe la Tetetro i ’ö ngöne la ga sihngöd, nge tro la Tetetro i ’ö, ate xajawatine ngöne la ga sihngödi a nyi thupene koi ’ö. Ngo e tro nyipunie a thith, the xötraeë kö, tune la nöjei ethen; ke angat’ a mekune laka tro ha dei angate qa ngöne la nöjei tenge ewekë ka nyimute. Qa ngöne lai the tro kö nyipunie a tui angat ; ke atengëtine kö la Tetetro i nyipunie la ewekë ka ijiji nyipunie e tha ase pete kö sipo anganyidë.”—Mat. 6:5-8.

      28. Nemene la itre nyine tro së a thithi fë?

      “Tretretro huni e koho hnengödrai, epi hmitrötre la ëje i Cilie. Epi traqa la baselaia i Cilie. Epi tro fe a eje la aja i Cilie e celë fen tune e koho hnengödrai. Epi hamëne pi la göxeni ka ijij koi hun la drai celë, nge epi nue hnei Cilieti la itre gufa hun, tune la aqane nue hun la hna gufa koi hun hnei itre xan. Nge the tro sai huni kö kowe la itupath, ngo epi thepe hun qaathene la atr ka ngazo.”—Mat. 6:9-13, MN.

      “Dei lola hni ka iahlë hne shë hna hetenyi göi nyidë, laka e tro sha sipone kete ewekë thenge la aja i nyidë, nyidëti a dei shë.”—1 Ioane 5:14.

      29. Nemene la thangane la aqane ujë së kowe la itre thithi së?

      “Nyipunie ange trahmany, ce lapaju me angate thenge la inamacan, nge atrunejë la fö, ke nyidoti la inege ka kucakuca, nge troa ce hetenyi la ihnimi gufa ne mel ; mate tha tro kö a nyi jolene la ite thithi nyipunie. Ke eje hune ite ka meköti la lue xajawa i [Iehova], nge ame la lue hnashama i nyidë, te, kola shamatine la ite thithi angat ; ngo eje hune la angete kuca la ngazo la xajawa i [Iehova].”—1 Pet. 3:7, 12.

      Xome jë fe la: Is. 1:15-17.

      30. Pine nemene matre Itretre Anyipici Iehova a bapataisone la itre ka kökötre hë ngöne la lapaun?

      “Trojë nyipunie a inine la nöjei nöj’ asëjëihë, me bapataiso angate kowe la atesiwa i Tetetro, me Hupuna, me [u]ati [h]mitöt.”—Mat. 28:19.

      “Ngöne la ijine cili, Iesu a jötëti qa Nazareta e Galilaia, ame hna bapataisone hnei Ioane e Ioridano.”—Mar. 1:9.

      31. Pine nemene matre meköti troa hëne la itre hna bapataison ka hape, Itretre Anyipici Iehova?

      “Nyipunie la itete anyipici ni, öni Iehova, nge hluenge lo hnenge hna iën, mate ate nyipunie me lapaune koi ni, me trotrohnine laka eje hi ini hi ; pëkö haze hnapane nge pinge pe, nge kete pëkö e thupeng. Ini, ini hi Iehova, nge pëkö xa at’ amelen, ngo ini hi. Hnenge kö hna thue macan, me amelen, me amaman, e pë pete kö haze tenyiwa thei nyipunie ; nge nyipunie la itete anyipici ni laka ini hi la Akötesie, öni Iehova.”—Is. 43:10-12.

      MEKUNE TIXENUË HNA CE ITHANATAN MEMINE LA KA TROA XOMI BAPATAISO

      Hna majemine bapataisone la itre atr ngöne la ijine asabele ne la Itretre Anyipici Iehova. Ame ngöne la pune la cainöj ne bapataiso, tro la ka cile fë cainöj a upe la itre ka troa xomi bapataiso troa cil me sa la lue hnyinge celë:

      1. Pine laka hnei Iesu hna huujëne la mele i nyidrë thatraqai epun, hnei epuni kö hna ietrane la ngazo i epun me sa xepu koi Iehova matre troa kuca la aja i Nyidrë?

      2. Trotrohnine kö epuni ka hape, ame la epuni a sa xepu koi Akötresie, me xomi bapataiso, epuni hi lai a amamane ka hape, Itretre Anyipici Iehova ha epun, nge epuni fe hë a hane sine la organizasio i Akötresie hna sajuëne hnene la uati hmitrötr?

      Ame la kola sa thenge la lue hnyinge celë hnene la itre ka troa xomi bapataiso, tre angatre hi lai a qaja amamane ka hape, angatr a lapaune kowe la thupene mel, nge angatr a nue asë la mele i angatr koi Iehova. (Rom. 10:9, 10) Ngo qëmekene la ijine bapataiso, loi e tro angatr a lapa mekune la lue hnyinge celë me thithi fë, matre atreine angatr troa sa me qaja xeciëne la mekuna i angatr ngöne la ijine cili.

      Nemene la aqane troa heetr ngöne la ijine bapataiso? (Ioane 15:19; Fil. 1:10; 1 Tim. 2:9)

      Loi e tro la itre ka troa xomi bapataiso a thupëne la aqane troa heetre ngöne la ijine cili, ke ketre ijine lai ka tru alien. Tha loi kö troa tro fë la iheetre ne si ka hmelele. Ketre, loi e troa nyipiewekëne la aqane heetre së wanga qeje gelene jë. Tha loi kö e tro fe a heetrëne la itre iheetr hna cinyihane göi troa atrune la ketre atr maine politik maine ketre ewekë ju kö. Ame la easa thupëne hnyawa la itre ewekë celë, easë hi lai a metrötrëne la ijine cili, me amamane palahi laka, easë a lapa ananyine la fene celë.

      Nemene la aqane tro la atr a ujë ngöne la kola bapataiso angeic? (Luka 3:21, 22)

      Hnei Iesu hna amamane la tulu kowe la itre ka troa xomi bapataiso enehila. Ame koi nyidrë, ketre ewekë ka tru aliene la bapataiso, matre mama hnyawa hi ngöne la aqane ujë i nyidrë me itre huliwa i nyidrë. Haawe, tha loi kö troa ihnyima, me aj, me xome la ketre aqane ujë ka tha ihmeku kö memine la ijine cili. Ketre, tha tro kö angeic a ujë tune lo itre ka hun ngöne la ketre elo. Haawe, maine eje hi laka, hetre madrine së ngöne la ijine cili, ngo ame pe loi e tro palahi së a hetre metrötr.

      Thupene la bapataiso, pine nemene matre nyipiewekë tro nyipunie a ketre catre inine lapane la Tusi Hmitrötr, me hane cainöjëne palahi la maca ka loi?

      Maine epuni a ce huliwa memine la ekalesia, tro nyipunieti lai a eatrëne tune kaa la hnei nyipunie hna sisinyi koi Iehova?

      Hapeu, xecie hnyawa kö koi nyipunie laka, tro nyipunieti a xomi bapataiso nge tha tro kö a hmitr?

      ITRE ITHUEMACANY THATRAQANE LA ITRE QATRE THUPE NGÖNE LA EKALESIA

      E qaja ha hnene la atre cainöje tha hna bapataisone petre kö kowe la itre qatre thup la aja i angeic troa xomi bapataiso, loi e troa upi angeic troa wange hnyawa la “Itre Hnyinge Thatraqai Itre Ka Ajane Troa Xome La Bapataiso,” ngöne la götrane 170-208. Loi e tro angeic a e hnyawane la hna hape, “Ithuemacanyi Kowe La Atre Cainöje Tha Hna Bapataisone Petre Kö,” ngöne la götrane 167. Kola qejepengöne e cili la aqane tro angeic a hnëkëne la itre mekune nyine troa ce ithanatane memine la itre qatre thup. Tune la hna qaja e cili, loi e tro la atre ka troa xome la bapataiso a xome la itre hnei angeic hna sija matre xatua angeic, nge tro kö a fe la itus ngöne la ijine kola ce ithanata me itre qatre thup. Ngo, tha nyipiewekë kö tro la ketre atr a pane ce wange me angeic la itre hnyinge celë qëmekene troa ce ithanatan me itre qatre thup.

      Loi e tro la atr ka ajane troa xome la bapataiso a pane qaja la aja i angeic kowe la kordinatör ne la lapa ne la itre qatre thup. Ame hë la kola ase e la itre mekune thatraqai angeic, tro la kordinatör ne la lapa ne la itre qatre thup a wange matre tro la itre qatre thup a ithanatane la itre mekune cili me angeic. Tha nyipiewekë kö troa treqene matre thuemacane jë la asabele matre troa ce ithanatane la itre mekune cili. Hetrenyi la köni paatr nyine ce wang, matre loi e troa kuca koi ca hawa e ca paatr, ngo loi e troa aqean, e ijij. Tha tro kö la qatre thup a ce wange nyimenyimëne la itre mekun memine la atr ka troa xomi bapataiso. Ketre, loi e tro la itre qatre thup hna amekötin a hnëkën amë la ijine troa ce ithanatane lai. E ijij, loi e troa kuca la ca paatr hnene la ca qatre thup. Loi e troa nyiqaane me nyipunie la isa ca paatr hnene la thith.

      Loi e troa wange la itre hnyinge memine hi la ala cas e angatr, itre ka troa xome la bapataiso. Matre, thenge la hna sa hnene la isa ala cas la itre hnyinge asë, troa mama hnyawa kowe la itre qatre thup ka hape, trotrohnine hnyawa ha angeic la itre ini, nge ijiji angeice fe hë troa xome la bapataiso. Ketre, e angeic cas, tha jole kö koi angeic troa ketre qaja la hnei angeic hna trotrohnin. Ijije hi troa ce kuca hnene la lue trefëne la itre paatre celë.

      Maine ketre föe la atre ajane troa xome la bapataiso, loi e troa ce ithanatane la itre paatre celë ngöne la gaa mama, ngo tha tro pe a dreng la nyiidro a ithanata. Tune la hna troa amamane hnene la paragarafe thupen, nyipiewekë troa hetre sinetrongene la qatre thup la kola ce wange la itre xa paatr, ngo loi troa ce tro me ketre qatre thup maine drikona pena.

      Ame ngöne la itre ekalesia ka ala xalaithe hi la itre qatre thup, loi e tro la itre drikona ka hetre wangatrehmekun me atreine waiewekë a ce wange la itre hnyinge thatraqai itre ka xomi bapataiso ka qaja la itre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr. Itre ej a mama ngöne la “Paatr 1−Itre Trepene Ini Qa Hnine La Tusi Hmitrötr” me “Paatr 3−Aqane Ameköti Ewekë i Iehova.” Loi e tro hmekuje hi la itre qatre thup a kuca la “Paatr 2−Itre Hna Amekötine Hnei Iehova.” E tha tru kö hnei trejine ka ijij, loi e troa thuemacane la atre thupëne la sirkoskripsio matre troa wange la ketre ekalesia göi troa ixatua.

      Loi e troa mama hnyawa kowe la itre qatre thup ka hape, trotrohnine hnyawa hi la atre ka troa xomi bapataiso la itre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr. Ketre, loi e tro fe a mama koi angatr ka hape, ka tru kowe lai atr la nyipici, nge ka hetre metrötr kowe la organizasio i Iehova. Maine tha trotrohnine kö lai atr la itre xa ini ka tru ne la Tusi Hmitrötr, loi e tro la itre qatre thup a wang matre troa hamëne la ixatua ka ijij, matre aijiji angeice troa xome la bapataiso e thupen. Ame itre xan, loi e troa hetre ijine koi angatr troa wangatrune la huliwa ne cainöj, maine troa drengethenge la itre hna amekötin hnene la organizasio. Ngacama ca hawa la hna amekötin koi ca paatr, ngo qanyine kö la itre qatre thup troa wange la traeme nyine troa xome matre mama pi koi angatr ka hape, ijije hë troa xomi bapataiso hnene la atr. Ngacama hetre itre xa hnying nyine troa ithanatan aqean, ngo nyipiewekë troa ithanatan asë itre ej.

      Loi e tro la itre qatre thup ka wange la itre hnyinge celë a icasikeu thupene la hnaakönine paatr, me axeciëne ka hape, ijij maine tha ijije kö tro la atr a xome la bapataiso. Tro la itre qatre thup a mekune fe la hna melëne hnene lai atr, memine la itre hnei angeic hna atrein kuca, me itre xa pengöi angeice ju kö. Ame la ka nyipiewekë catr, tre, ene la troa mama hnyawa koi angatr ka hape, ase hë angeic nue angeic koi Iehova, nge trotrohnine hnyawa hi angeic la itre nyipici ne la Tusi Hmitrötr. Jëne la ixatua hnei epuni hna troa hamën, maca ha angeic elany troa eatrëne la hnëqa i angeic ka tru, ene la troa cainöjëne la maca ka loi.

      Thupene lai, tro la lue qatre thup hna amekötin a ce ithanata memine lai atr, me thuemacanyi angeic la hna axeciën ka hape, ijij maine tha ijije kö tro angeic a xomi bapataiso. Maine eje hi, tro hë nyidroti lai a ce wange me angeic lo götran hna hape, “Mekune Tixenuë Hna Ce Ithanatan Memine La Ka Troa Xomi Bapataiso,” ngöne la götrane 209-210. Maine tha hna afenesine pala kö lo lue itus Ini Tus, me “Ihnimi Akötresie,” tro la itre qatre thup a thuecatre koi angeic troa afenesine hnyawan thupene la bapataiso. Tha tro kö a sasaithe la treene lao menetr la kola ithanatane lai.

      Ca macatre thupene la hna xomi bapataiso, tro la lue qatre thup a ithanata hmaca memine la hna bapataison matre troa hamë ithuecatr koi angeic me hamëne la itre mekune nyine ixatua. Ame la ketre e nyidro, tre ene la atre thupëne la gurupe i angeic. Maine nekönatr lai ka xomi bapataiso, loi e troa hane sin hnene la kem me thine i angeic. Loi e troa keukawahnine la aqane ithanata ngöne la ijine cili, nge tro fe a ithuecatr. Tro la itre qatre thup a ithanatane la aqane kökötre trootro angeic ngöne la nyipici, me hamëne la itre mekune nyine xatua angeic göi aqane tro palahi angeic a ini Tusi cas, me e tusi e nöjei drai, me kuca la hmi hnepe lapa, me sine lapane la itre icasikeu me hnëkën itre ej, me cainöje trootro e nöjei wiik. (Fil. 3:16) Maine tha fenesi pala kö angeic la lue itus nyine inin, ene Ini Tus, me “Ihnimi Akötresie,” loi e tro la itre qatre thup a axeciën matre tro la ketre trejin a xatua angeic troa afenesine lai. Loi e tro angatr a thuecatre koi angeic, me hamën la itre eamo me itre ixatua ngöne hi la cas maine lue götran nyine huliwan.

Itre Itus Qene Drehu (1997-2025)
Tha Connecter
Connecter
  • Drehu
  • Iupi fë
  • Hna ajan
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Itre Hna Amekötin
  • Pengöne La Ka Thele Ithuemacany
  • Hna amekötin
  • JW.ORG
  • Connecter
Iupi fë