Troa Xötrethenge La Mekuna i Iehova La Kola Iji Kahaitr
E NÖJEI drai, Iehova a hamë së la itre ahnahna ka mingöming. Nge Nyidrëti fe a nue së troa isa iën la aqane troa huliwan la itre ahnahna cili. Öni Tusi Hmitrötr, ketre ahnahna la waina. Ej a hape: “Hna kuca la [falawa] nyine ihnyima, nge nyine amadinëne la [atr] la waina.” (Ate cai. 10:19; Sal. 104:15) Ngo, ma hetre atr hnei epuni hna atre, ka thatreine ij la kahaitr. Ketre, ame la itre atr ngöne la fen, ke hetre isa aqane ij, me goeën angatr la kahaitr. Matre nemene la ka troa xatuan la trejin troa axecië mekune hnyawa göne la aqane troa ij la kahaitr?
Ame la easa axecië mekun, easa drengethenge Iehova, ngo tha easë kö a xom la aqane waiewekë i atr. Celë hi ka hamë madrin koi së enehila, me elanyi fe.
Ma öhne fe hi epun laka, ame ngöne la fen, alanyimu la itre atr ka iji lapa, me iji atrun la kahaitr. Ame la itre xan, angatr a iji kahaitr la angatr a mano. Itre xan a ij matre elë hune la itre jol ka traqa koi angatr. Nge ame ngöne la itre xaa nöj, alanyim la ka iji atrun la kahaitr matre troa pi mama.
Ame easë itre keresiano, easa kapa la itre eamo qaathei Iehova. Nyidrëti a hmekë së, me qaja la pun kowe la itre ka iji atrun la kahaitr. Ame ngöne Ite Edomë 23:29-35, kola qaja hnyawa la aqane ujë ne la atr ka hmo hnei kahaitr, me itre jol ka traqa koi angeic.a Hane hi la hna qaja hnei Daniel, ketre qatre thup, göne la mele i angeic ekö, qëmeken troa atre Iehova. Öni angeic, “Ame la eni a hnaitö, ke ngazo la itre mekun hnenge hna xom. Ame ju pë la pun, hnenge hna kuca la itre ewekë ka ngazo, nge eni palahi a hace fë enehila.”
Nemene la aqane tro sa axecië mekun göi kahaitr, nge tha tro kö a traqa koi së la itre jol? Loi e tro sa nue la aqane waiewekë i Akötresie troa amekötin la aqane mekune së, me aqane ujë së.
Tro sa ce wang la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göne la kahaitr, memine la itre kepin matre itre xan a ij.
ITRE TREPENE MEKÖT NE LA TUSI HMITRÖTR
Tha Tusi Hmitrötre kö a wathebo së troa iji kahaitr. Eje pe a qaja ka hape, ka hamë madrin la kahaitr. Ej a hape: “Trojë eö, xeniju la a i ‘ö memine la madin, me iji la waina i ’ö memine la hni ka mad.” (Ate cai. 9:7) Hnei Iesu hna hane iji kahaitr, memine fe la itre xaa hlue i Iehova.—Mat. 26:27-29; Luka 7:34; 1 Tim. 5:23.
Ngo Tusi Hmitrötr a qaja laka, tha ka ceitu kö la troa ij ngöne la tulu me hmo hnei kahaitr. Ej a hape: “The hmo kö hnei ka haitr.” (Efe. 5:18) Nge ame la itre “ka hmo hnei ka haitr . . . tha tro kö angatre lai a hane sine la Baselaia i Akötresie.” (1 Kor. 6:10) Eje hi, xele Iehova tro sa iji lapa la kahaitr, me iji atrun la kahaitr. Haawe, tha easë kö a nyitipun la itre xan, ngo easë pe a amadrinë Akötresie.
Öni itre xan, atreine hi angatr iji atrune la kahaitr, nge tha ka hmo fe kö angatr. Ngo tha ka loi kö la aqane waiewekë cili. Öni Tusi Hmitrötr, ame la trahmanyi (maine föe) ka “hlue i waina,” ke ijije hi tro angeic a kuca la itre ngazo ka tru, me nanyi qaathei Iehova. (Tito 2:3; Ite edomë 20:1) Ketre, hnei Iesu hna hmekë së göne la troa “iji atruny” wanga tha hane jë kö së lö kowe la fene ka hnyipixe. (Luka 21:34-36) Nemene la ka troa xatuan la trejin matre tha tro kö a ketre hnö koi angeic la kahaitr?
HNAUËNE LA EÖ A IJ?
Ame la easa axecië mekun göi kahaitr, tha tro kö sa nyitipune la itre atr ne la nöje së. Itre keresiano a thel troa amadrinë Iehova ngöne la nöjei götran ne la mele i angatr. Öni Tusi Hmitrötr: “E tro nyipunieti a xeni me ij, me kuca la nöjei ewekë asë, kuca asë jë nyine atrunyi Akötresie.” (1 Kor. 10:31) Tro sa ce wang la itre hnying me itre trepene meköt ka troa xatua epun:
Eni kö a nyitipu itre xan? Esodro 23:2 a hape: “The tro kö eö a xötrethengene la ka ala nyimu.” Ame ngöne la xötre celë, Iehova a upe la angetre Isaraela ka hape, tha tro kö a nyitipune la itre atr ka tha hnimi Nyidrëti kö. Ketre eamo ka lolo fe koi së enehila. Maine tro sa nue la itre sinee së troa amekötine la aqane goeëne së la kahaitr, tro hë sa nanyi qaathei Iehova me itre trepene meköti Nyidrë.—Rom. 12:2.
Eni kö a pi mama me susu? Ame ngöne la itre xaa nöj, itre atr a majemine iji lapa me iji atrune la kahaitr. (1 Pet. 4:3) Ngo hane hi la hna qaja ngöne 1 Korinito 16:13: “Hmeke jë, cile huti ju ngöne la lapaun, hni ne trahmanyi jë, nge ange catre pi.” Kahaitre kö a xatua së troa catr? Waea. Tro la kahaitr a ajolëne la aqane mekun ne la atr, me ajolë angeic troa axecië mekune hnyawa. Haawe, tha ka catre kö la atr ka iji atrune la kahaitr. Öni Isaia 28:7 ka hape, ame la ka “tro menumenu hnei kahaitr” ke, angeic a zimozimo trootro.
Ame la nyipi trengecatr ke, ka qaathei Iehova, nge kola xatua së troa hmek me catre ngöne la lapaun. (Sal. 18:32) Maine aja ne la trejin troa catr ke, loi e tro angeic a hmek me ananyine la itre ewekë ka troa angazone la aqane imelekeu i angeic me Iehova. Hnei Iesu fe hna catr lo nyidrëti e celë fen, nge alanyimu la itre ka metrötrë nyidrë pine lai.
Eni kö a ij ke, tru palaha la itre jol? Önine la atre cinyihane la Salamo: “Ngöne la nyimu mekun’ e kuhu hning, kola akeukawane la hninge hnene la ite nyine aupune qa thei cilie [Iehova].” (Sal. 94:19) Maine hetre hnei eö hna lapa fë, thele ixatua jë thei Iehova, ngo tha ngöne kö la kahaitr. Thithi lapa jë. Ame itre xan, angatr a thele ixatua thene la ketre trejin ka macaj. Eje hi, ame la atr ka iji atrun matre troa thëthëhmine la itre jol ke, tro ha pë aja i angeic troa kuca la loi. (Hos. 4:11) Öni Daniel, lo hne së hna qaja e caha ka hape: “Tru la hnenge hna seseu, nge eni a upezö ni. Matre hnenge hna iji atrune la kahaitr, ngo kolo jë pe ka hape, jole catre jë. Hna trotriji ni hnene la itre sineeng, nge tru la hmahmang.” Nemene la ka xatua Daniel? Öni angeic: “Hnenge hna trotrohnin e thupen ka hape, Iehova la ka troa xatua ni, ngo tha kahaitre kö.” Jëne la ixatua i Iehova, hnenge hna elë hune la itre jol. Tha tro kö sa thëthëhmine laka, aja i Iehova troa akeukawanyi së, ngacama ame koi easë ke, ka luzi hë së.—Fil. 4:6, 7; 1 Pet. 5:7.
Maine itre ka iji kahaitre epun, isa hnyinge jë ka hape: ‘Hna hane kö hmekë ni hnene la ketre sineeng maine ketre atrene la faming göne la aqane iji ni?’ Kolo hi lai a amamane ka hape, hetre nyine tro eö a saze. ‘Eni kö a iji atrun hune ekö?’ Tha ka alcoolique palakö eö, ngo eö a xome la gojenyi ka tro kowe lai. ‘Jole kö koi ni troa tha iji kahaitr koi itre drai?’ Maine eje hi, loi e tro eö a pane wai droketre matre xatua eö troa trije la hna majemine cili.
Ame la itre xaa trejin, tha angatre kö a iji kahaitr, ke tru la itre jol ka xulu qa ngön. Ame itre xan ke, tha ka hnyapa kö koi angatr la kahaitr. Maine hetre atr hnei epuni hna atre ka tun ke, metrötrë angeice jë, nge the qaja angazo angeice kö.
Maine ka iji kahaitr eö ke, loi e tro eö a ami ifego. Maine jë, tro eö a ami ifego göne la etrune la kahaitr hnei eö hna troa ij maine itre ijin: Tro hi a ca ij ngöne la wiik, maine pena, tro hi a ij ngöne la tulu la eö a xen. Kolo fe a qaja la pengöne kahaitr hnei eö hna troa ij. Maine tro hi a iji waina me bier, ngo tha itre ka catrehnine kö. Eje hi, tro eö a atreine iji ngöne la tulu, e tro eö a canga ami ifego. The thëthëhmine kö laka, tha nyine hmahmane kö troa ami ifego me metrötrën itre ej.
Loi e tro fe la keresiano a wangatrune la mekuthetheu i itre xan. Öni Roma 14:21: “Ka loi e tha tro kö a öni la ketre mitr, maine iji waina, maine kuca la ketre ewekë ka akeine la trejine me nyipunie.” Tro epuni a trongëne tune kaa la eamo cili? Loi e troa ihnim. Maine atre hi eö ka hape, tro ha kei la ketre trejin hnene la hnei eö hna iji kahaitr, tro la ihnim a uku eö troa tha ij. Eö hi lai a amamane ka hape, ka tru koi eö la itre xan, nge eö a thele la loi koi angatr, ngo tha koi eö kö.—1 Kor. 10:24.
Loi e tro fe la keresiano a metrötrëne la wathebo i mus. Maine jë, hnene la itre musi hna wathebone la itre xötr ka co troa ij. Maine pena, hna wathebon la itre atr troa ij qëmekene troa xomi loto maine huliwane la ketre masin.—Rom. 13:1-5.
Tru la itre ahnahna hnei Iehova hna hamë së, nge Nyidrë a nue së troa sipu iëne la aqane troa huliwane la itre ahnahna cili. Ceitune fe hi memine la xen me nyine ij. Madrine catre së ke, Iehova a nue së troa sipu axecië mekun. Haawe, isine jë së matre tro palahi la itre mekun hne së hna xom a amadrinë Iehova.
a Önine la centre américain d’épidémiologie ka hape, tru catre la itre thangane ka ngazo qa ngöne la hna iji atrune la kahaitr: ihumuth, hnöjua, angazo föe, isi ngöne la fami, uthithi la upune, me ce meköl me nöjei atr, matre kola upune ngo tha ajane pe, nge kola tith hnene la itre meci ka solesol.