Ndi Ama Ọfiọk?

Nso ikanam Jesus mîkamaha nte mme Jew ẹkesin̄wọn̄ọde n̄kpọ?

IBET oro Abasi ọkọnọde nditọ Israel ama enyịme mmọ ẹsin̄wọn̄ọ n̄kpọ. Edi mme Jew eyo Jesus ẹma ẹsima ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ ke kpukpru n̄kpọ man mme owo ẹnịm se mmọ ẹtịn̄de. Jesus ama ọdọhọ mmọ utịm ikaba ete ẹkûnam utọ n̄kpọ oro. Enye akakam ọdọhọ mmọ ete: “Yak ikọ mbufo ‘Ih’ edi Ih, ‘Ihih’ mbufo edi Ihih.”​—Matt. 5:​33-37; 23:​16-22.

N̄wed oro ẹkotde Theological Dictionary of the New Testament ọdọhọ ke se ẹwetde ke n̄wed mme Jew oro ẹkotde Talmud owụt ke “mme Jew ẹma ẹsima ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ man mme owo ẹnịm kpukpru se mmọ ẹtịn̄de.” Ntak edi oro Talmud akanamde enen̄ede an̄wan̄a utọ un̄wọn̄ọ oro edide owo ama ọn̄wọn̄ọ ana enye anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde ye utọ un̄wọn̄ọ oro owo ekemede ndibiat mfep.

Idịghe Jesus kpọt akasua nte mme Jew ẹkesin̄wọn̄ọde n̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, Flavius Josephus eyen Jew emi ekesiwetde mbụkeset ọkọdọhọ ke n̄ka mme Jew kiet ikesimaha ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ, ke mmọ ẹkeda ke owo ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ ọdiọk akan ndisu nsu. Mmọ ẹkedọhọ ke ekpe nsu kpọt esidi ete itetịn̄ ekpri n̄kpọ enye ọn̄wọn̄ọ n̄kpọ man mme owo ẹnịm se enye etịn̄de. N̄wed mme Jew kiet emi ẹkotde Wisdom of the Sirach, m̀mê Ecclesiasticus, (23:11) ọdọhọ n̄ko ete: “Owo emi esimade ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ edi ata idiọkowo.” Jesus ama asua nte mme Jew ẹkesin̄wọn̄ọde n̄kpọ nte ẹmama. Edieke mme owo ẹdiọn̄ọde ke nnyịn imesitịn̄ akpanikọ, ufọn ndomokiet ididụhe ndin̄wọn̄ọ n̄kpọ man isụk inam mmọ ẹnịm se itịn̄de.