Ibuot 16
Ndinam Ererimbot Kiet ke Idak Obio Ubọn̄ Abasi
1. Nte mme adaiso ererimbot ẹtịn̄de, nso n̄kpọ iba ina ubonowo ke iso idahaemi?
KE OTOTỊM owụt idem nte ke ofụri ubonowo ẹdi ererimbot kiet ndien ke ana ẹdiana kiet nte ererimbot kiet edieke anade mmọ ẹbọhọ. Ediwak mme adaiso ererimbot ẹtịm ẹfiọk akpanikọ emi. Ke uwụtn̄kpọ, isua ifan̄ ko ke edem, Ferdinand E. Marcos, adaibuot ukara Idụt Philippine, ama asian Akwa Mbono Edidiana M’idụt ete:
“Mme mfịna ẹtụkde ifụre ye n̄kọri ererimbot . . . ẹdi eke ofụri ererimbot ke udomo ndien mmọ ẹsọn̄ọ ke n̄kpọntịbe kiet kiet ata akpanikọ oro aban̄ade edidu nnyịn: nte ke ererimbot nnyịn edi kiet, ke ifiọk ubot n̄kpọ, ke ndutịm uforo, ke ndidi n̄kpọ unọmọ n̄kpọekọn̄ atọm, ke ekọn̄ emi ebịghide, ke akpatre itie oro uduot ubonowo akade.”
Ke ata ndondo emi, akpan isụn̄utom ukara Japan, Takeo Miki, ama ọdọhọ ete:
“Ererimbot ke akabarede ekpri akan ndien ofụri ubonowo abuana ukem idaha ke ukem nsụn̄ikan̄. . . . Edi n̄kpọ mbọm ọnọ nnyịn, nte ededi, nte ke ererimbot isịmke kan̄a idaha emi . . . ẹnyenede ọyọhọ ibetedem ke kiet eken. Edieke idaha emi akade iso, ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke ata n̄kpet n̄kpet ini iso nnyịn iyekụt nsobo.”
Mme ukpụhọde idaha oro ẹkemede ndidu an̄wan̄a mme ekere n̄kpọ owo: Kpa edinam ubonowo adiana kiet nte ererimbot kiet, mîdịghe ediyak “uduot ubonowo” atak.
2. Nso idi n̄kukụre idotenyịn oro odude ndinam ubonowo adiana kiet, ndien ntak-a? (Psalm 68:20)
2 Ewe otu owo odu ke isọn̄ mfịn emi ekemede ndinam ofụri ubonowo adiana kiet nte ererimbot kiet? Idem Edidiana M’idụt ikemeke nditọn̄ọ ndinam ọkpọsọn̄ utom emi. Ntak ana in̄wan̄în̄wan̄. Edieke anade ubonowo akabarede adiana kiet, ana enye odu ke idak itie edikara Abasi. Ukem nte mme ibet obot Jehovah ẹmụmde akwa ekondo ẹkama, ntre, man ubonowo ọbọhọ onyụn̄ enyene emem ye inemesịt, ana enye akabade adiana kiet ke idak ibet ido uwem Abasi.
3. (a) Ewe n̄kpọutom ke Jehovah ada ke edifiak nnam edidianakiet odu ke ofụri ekondo? (Daniel 7:13, 14) (b) Itie edikara anie ke Edidem David okotoro, ndien ewe ikọ esie ke nnyịn ikpadian uyo itan̄a?
3 N̄kpọutom emi Jehovah adade ke edinam edidianakiet ye emem ẹfiak ẹdu ke ofụri ekondo edi Obio Ubọn̄ Messiah eke Christ Jesus. Emi edi ukara obio ubọn̄ emi odude ke idak itie edikara Jehovah, edi kpukpru ini emenerede akakan itie edidem Abasi ke enyọn̄. Idem okposụkedi emi enye ke idemesie ekedide okopodudu edidem, David ama ọdọhọ ete:
“O Jehovah, ubom, ye odudu, ye ubọn̄, ye akakan, ye uten̄e ẹdi okwommọ: koro kpukpru n̄kpọ ke enyọn̄ ye ke isọn̄ ẹmenyene fi; O Jehovah, itie edidem edi okwo, afo onyụn̄ okon̄ nte etubom kpukpru. Inyene ye ukpono ẹto fi ke iso, afo onyụn̄ edi andikara kpukpru: odudu ye uko ẹnyụn̄ ẹdu fi ke ubọk; onyụn̄ enyene fi ndinam kpukpru ẹkpon ẹnyụn̄ ẹsọn̄. Nnyịn imọkọm fi, ndien, O Abasi nnyịn, inyụn̄ itoro enyịn̄ ubọn̄ fo.” (1 Chronicles 29:11-13)
Nte nnyịn kemi idụn̄ọrede uduak Jehovah kaban̄a Obio Ubọn̄ esie, nnyịn, ukem nte David, ikpoyom ndikọm nnyụn̄ ntoro Enye ke se Enye anamde ke ibuot nnyịn.
OBIO UBỌN̄ ORO KE PRỌFESI
4. Ke mme usụn̄ ewe ke ukara Jesus ebiet eke David ye Solomon? (Ediyarade 19:11; Isaiah 9:6)
4 Angel Gabriel ama etịn̄ aban̄a Jesus ete: “Jehovah Abasi eyenyụn̄ ọnọ Enye ekekpo ete[ete] Esie David . . . Ubọn̄ Esie idinyụn̄ ikụreke.” N̄ko, Jesus ama etịn̄ aban̄a idemesie nte “Enyeemi okponde akan Solomon [eyen David].” (Luke 1:32, 33; 11:31) Nte edidem-an̄wanaekọn̄, David ama atat mme adan̄a Israel okosịm ọyọhọ udomo ikpehe isọn̄ oro Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ ikọt Esie, ndien ekem Edidem Solomon ama akara uforo uforo idụt oro ke ubọn̄ ubọn̄ isua emem 40:
“Judah ye Israel ẹkewak, nte ntan emi odude ke mbeninyan̄ ke uwak, ke ẹdia n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄, ẹnyụn̄ ẹdat esịt.” (1 Ndidem 4:20)
Edi nte an̄wanaekọn̄ oro otịmde okpon akan David, Jesus eyewọrọ “edikan, onyụn̄ ọdọdiọn̄ akan” ofụri idiọk ererimbot. Ndien ye ke ukara oro ubọn̄ ye ọniọn̄ okponde akan eke Solomon enye eyekara ke emem “ke tọsịn isua.” (Ediyarade 6:2; 20:4) Nso inem inem ini ke ofụri ubonowo ẹdinyene ntem ke ini Christ Jesus akarade paradise isọn̄ nte Edidem!
5. Mme prọfesi ewe ndisu anam ẹdiọn̄ọ Jesus nte Messiah? (Luke 24:25-27)
5 Ediwak mme anam-akpanikọ prọfet Abasi ẹma ẹnyan ubọk ẹwụt Obio Ubọn̄ Messiah oro. Ke ataata usụn̄ ediwak prọfesi mmọ ẹma ẹsu ke idem Jesus, ntem ẹnamde ẹdịọn̄ọ enye in̄wan̄în̄wan̄ nte Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Ke uwụtn̄kpọ, mmọemi ẹma ẹbemiso ẹtịn̄ ẹte ke eyenan̄wan emi mîfiọkke erenowo ediman enye ke obio Bethlehem, nte ke ẹyesịn enye ke ndek, ẹtụhọde ẹnyụn̄ ẹkọn̄ ke eto, ye nte ke enye eyeset ke ọyọhọ usen ita.
6. Ẹkesan̄a didie ẹdiọn̄ọ Jesus nte Edidem? (Matthew 21:4-9)
6 Ufen ẹmi Jesus ọkọbọde ikpekekemeke ndidi “n̄kpọntịbe” n̄kukụre man anam mme prọfesi eset ẹdi akpanikọ. Ibak ibak ukọbọ oro mbio obio Jesus ẹkedade ẹtiene enye ẹkedi ata idem n̄kpọ, ndien nsọn̄ọnda Jesus ke ndinọ itie edikara Jehovah ibetedem ekedi ata idem n̄kpọ nde. Kpukpru ẹmi ẹma ẹsọn̄ọ ke enye edi Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde. Ke adade ke ikpe ke iso Pilate, Jesus ama onyịme ete ke imọ, Jesus, idi “edidem,” edi enye ama anam an̄wan̄a nte ke Obio Ubọn̄ imọ “idịghe eke ererimbot emi.” Ekem Pilate ama ewet udorienyịn̄ adian ke eto n̄kpa ete: “Jesus a-Nazareth, Edidem mme Jew.” (John 18:36, 37; 19:19) Nte ededi, Obio Ubọn̄ Jesus ke ekedi kan̄a ke iso.
7. (a) Didie ke Psalm 110:1 okosu? (Mme Hebrew 12:2) (b) Nso idi idaha Jesus mfịn? (Ediyarade 12:10)
7 Koro Jesus okowụtde nsọn̄ọnda tutu osịm n̄kpa, Abasi kemi ama anam enye eset ke spirit onyụn̄ emenede enye onịm ke ubọk nnasia mfọn Esie ke heaven. Apostle Peter ama owụt nte emi okosude prọfesi David ke Psalm 110, ọdọhọde ete:
“David ikọdọkke ikodụk ke heaven, edi enye ọdọhọ ke idemesie ete, ‘Jehovah ọkọdọhọ ye Ọbọn̄ mi ete: “Tie mi ke ubọk nnasia, tutu nda mme asua fo nnịm fi ke udoriukot.”’ Ke ntre yak ofụri ufọk Israel ẹtịm ẹfiọk ẹte ke Abasi ama anam enye edi Ọbọn̄ ye Christ, kpa Jesus emi mbufo ẹkewotde ke eto.” (Utom 2:34-36, NW)
“Jesus emi” idịghe aba nsekeyen ke usịn udia ufene. M̀mê enye ndidi anana-un̄wam akpan̄kpa usụn̄ Abasi emi ẹkọn̄de ke cross. Baba, enye kemi edi akwa “Ọbọn̄ mbọn̄ ye Edidem ndidem” emi Jehovah edidade ke ndifiak n̄wụk itie edikara Esie ke ofụri ekondo.—Ediyarade 17:14.
OBIO UBỌN̄ ORO ADA UKARA
8. Nso akwa etop ke ẹnọ ke Ediyarade 11:15-18?
8 Man osio itie edikara Abasi owụt, ana Obio Ubọn̄ emi enen̄ede ada ukara. Idahaemi edi ini ndinam oro! Enye edi ini emi “obio ubọn̄ ererimbot emi” akabarede edi “Obio Ubọn̄ Ọbọn̄ [Jehovah] nnyịn ye Christ Esie. Enye eyenyụn̄ ada ubọn̄ ke nsinsi nsinsi.” Kaban̄a akwa edinam emi, uyo ọwọrọ ke heaven ete:
“Imọkọm Fi, O Ọbọn̄ Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ, emi odude-du, okonyụn̄ odude-du; koro Afo amada akwa odudu Fo ada ubọn̄. Mme idụt ẹkeyat esịt ndien iyatesịt Fo ama edi. Ndien ekem ini nte ẹkpede ikpe mme akpan̄kpa, ẹnyụn̄ ẹnọde ikọt Fo mme prọfet utịp mmọ, ẹnyụn̄ ẹnọde nti owo eke mmọ, ye mmọemi ẹten̄ede enyịn̄ Fo, n̄kpri ye ikpọ; nte ẹnyụn̄ ẹsobode mmọemi ẹsobode isọn̄.”—Ediyarade 11:15-18.
9. Nso iwụt ite ke Jehovah amada ubọn̄ ebe ke obio ubọn̄ Christ? (Ediyarade 6:3-8)
9 Ini ewe ke kpukpru ẹmi ẹtịbe? Ọfọn, ini ewe nte ẹfiọkde ke mbụk owo, ke mme idụt ẹkekabarede ẹyat esịt ye etop Obio Ubọn̄ ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndisobo isọn̄? Nte enye idịghe ke ọyọhọ isua ikie edịp emi, ndien akpan akpan ọtọn̄ọde ke Ekọn̄ Ererimbot I ke 1914, ke afai ye usabade n̄kpọ ke udomo eke ofụri ererimbot ẹbiat isọn̄ emi? Ke akpanikọ emi edi ntre. Ediwak uyarade efen ẹdu, n̄ko, nte ke Jehovah ama ada akwa odudu esie onyụn̄ ọtọn̄ọ ndikara isọn̄ ebe ke Obio Ubọn̄ Christ ke isua 1914 oro. Nte David ekebemde iso etịn̄ aban̄a “Ọbọn̄” esie, Jesus Christ emeben̄e idem idahaemi ‘ndida ubọn̄ ke otu mme asua esie.’—Psalm 110:1, 2.
10. (a) Ewe prọfesi emi Jesus eketịn̄de osu toto ke 1914 kaiso, ndien didie? (Luke 21:10, 11, 25, 26, 28) (b) Ewe akpan utom ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ẹban̄a ke ukem ini emi? (Mark 13:10)
10 Akpa kan̄a, nte ededi, odu utom Obio Ubọn̄ oro anade ẹnam mi ke isọn̄. Jesus ama ebemiso etịn̄ aban̄a emi ke isua ikie-19 ẹmi ẹkebede ke ini mme mbet esie ẹkebụpde enye mbụme ẹte, “Nso idinyụn̄ idi idiọn̄ọ edidi [“edidu,” NW] Fo [ke ukara Obio Ubọn̄], ye eke akpatre ini eyo emi?” Ke ibọrọ esie, Jesus ama etịn̄ aban̄a mme ekọn̄ ererimbot, unana udia, ikpọ unyekisọn̄, ndiọi udọn̄ọ, ubiatibet, ukọbọ, ndịk ye oyomonsia eke mme idụt emi omụmde ubonowo toto ke 1914. Ekem enye ama akaiso ndidọhọ ete:
“Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, ndien adan̄aoro ke utịt eyedi. . . . Koro ke ini oro akwa ukụt eyedu, orụk eke akanam mîdụhe toto ke editọn̄ọ ererimbot tutu osịm emi, eke mîdinyụn̄ idụhe aba. Ndien ke mîkpesịbeke usen oro ẹmụhọ, baba owo kiet ikpọbọhọke; edi kaban̄a ndimek ikọt Abasi ẹyesịbe mme usen oro ẹmụhọ.”—Matthew 24:3-14, 21, 22.
11. (a) Edinọ ikọ ntiense atara adan̄a didie, ndien nso idi utịp? (b) Nte ndusụk owo ẹyebọhọ “akwa ukụt”? (Zephaniah 2:3)
11 Ke prọfesi emi ndisu, mme Christian Ntiense Jehovah, toto ke 1914, ẹmetan̄a ke ofụri isọn̄ ẹte ke Christ omodu ke ukara Obio Ubọn̄. Ikọ ntiense emi emebe osịm mme isuo inyan̄ibom, omobụn̄ mme ọkọ ọkọkọk ye ọkọ ukwak onyụn̄ ebe odụk mme idụt oro mme isio n̄ka ido ukpono “Akwa Babylon” ẹkesịnde ke ekịm ke anyanini. Ntre idahaemi “utịt”—kpa “akwa ukụt”—ọmọn̄ edi. Edi ẹyenyan̄a ndusụk “owo” ke otu ubonowo!
12. Didie ke “akwa ukụt” edi, ndien ye mme n̄kpọntịbe ewe oro ẹdade itie ke adiana ke adiana? (Ediyarade 17:16; 19:19-21)
12 Didie ke “akwa ukụt” ada itie? Jesus ọdọhọ ke enye edidi ke mbuari, nte inọ, ke “emana” mmọ oro ẹkụtde edisu “idiọn̄ọ” esie mfịn. (Matthew 24:34) Nte Ediyarade ibuot 16 osịm 19 obụkde, Jehovah ada mme anam-ukpụhọde ukara mbiet unam ke esịt Edidiana M’idụt nte n̄kpọutom esie ke ndisobo ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono, kpa “Akwa Babylon.” Ekem, ke idaha ererimbot oro ẹkotde Har–Magedon, Christ Jesus eyen̄wana “ekọn̄ akwa usen Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ” ndida mbiere eneni ye “ndidem [mme andikara] kpukpru ekondo.”—Ediyarade 16:14, 16.
13. (a) Didie ke Jehovah owụt unen itie edikara esie? (Isaiah 26:20, 21) (b) Ewe n̄kpọutom ke Abasi aduak ndida nnam ubonowo adiana kiet nte ererimbot kiet? (Isaiah 9:7)
13 Prọfet Daniel etịn̄ aban̄a mme odudu ukaraidem eke isọn̄ emi nte akwa mbiet, ye Obio Ubọn̄ Christ nte itiat emi Jehovah esịbede osio ke obot itie edikara ofụri ekondo Esie. Enye otop itiat emi ọtọ ukot mbiet oro, man anuak onyụn̄ ọkọk enye akabade ntọn̄. (Daniel 2:31-35) Ke etịn̄de aban̄a edinam emi ẹdade ẹtiene ndiọi andikara mi, Daniel akaiso, ọdọhọde ete:
“Ke eyo ndidem oro, Abasi enyọn̄ eyenam ubọn̄ eke mîdisoboke ke nsinsi, adaha ada: ndien idikpọn̄ke ubọn̄ emi inọ mbio efen: enye eyenuak onyụn̄ ama kpukpru mme idụt ẹmi, ndien enye eyeda ke nsinsi.” (Daniel 2:44, 45)
Ntem Obio Ubọn̄ Christ owụt unen itie edikara ofụri ekondo Abasi ke nsinsi! Adan̄aoro Edidem otop Satan ye mme angel demon esie ọdọn̄ ke “editụn̄ọ ukpe” oro mmọ mîdikemeke ndiwọrọ, onyụn̄ ọtọn̄ọ emem emem obio ubọn̄ esie eke tọsịn isua emi ke akpatre edidiande kpukpru ubonowo kiet nte ererimbot kiet. Esịt nnyịn ọyọhọ ye inemesịt didie ntem ke idotenyịn aban̄ade ikpọ edinam oro “Akwa Abasi” ke idemesie aduakde ndinam ke n̄kpet n̄kpet ini iso!—Ediyarade 20:2, 3.
[Ekebe/Mme ndise ke page 148-149]
“IDIỌN̄Ọ” EDIDU OBUFA EDIDEM ISỌN̄ EMI ENYỊN MÎKWE
(Matthew 24:3–25:46; Luke 21:7-36)
“Idụt eyedaha an̄wana ye idụt, obio edidem kiet eyenyụn̄ adaha an̄wana ye obio edidem efen.” ‘Ukwan̄ido eyetọt.’ (Matthew 24:7, 12)
Ekọn̄ Ererimbot I ke 1914 ama ada “isua ikie eke Ọyọhọ Ekọn̄” edi; n̄kpọ nte owo miliọn 70 ẹma ẹkpan̄a ke ekọn̄ ererimbot iba. Enyene-ndịk n̄kọri ke ubiatibet etiene.
“Ikpọ unyekisọn̄ ẹyedu; akan̄ ye mme idiọk udọn̄ọ ẹyenyụn̄ ẹdu ke nsio nsio ebiet.” (Luke 21:11; Matthew 24:7)
Toto ke 1914, se iwakde ikan owo 1,000,000 ẹmekpan̄a ke unyekisọn̄; udọn̄ọ ‘efiomnsa’ ama owot owo miliọn 21 ke 1918-1919, ndien owo ẹwakde ẹbe miliọn 1,000 ke ẹkpa biọn̄ idahaemi mîdịghe ikwe eti udia idia. Ekọmurua udia ke ọdọdọk.
N̄kpọ ndịk ye ikpọ idiọn̄ọ ẹyenyụn̄ ẹwụt idem ke ikpaenyọn̄.” (Luke 21:11)
Mme ufọk n̄kpọekọn̄ nuclear ererimbot ke ẹtan̄de ẹdian ẹdọn̄ọ se idide ukem ye n̄kpọ nte tọn ekịmikan̄ ition ke ibuot owo kiet kiet ke isọn̄. Ndien okụk oro ererimbot abiatde ke kpukpru orụk n̄kpọekọn̄ edi n̄kpọ nte triliọn dollar kiet ke isua ke isua. Okposụkedi ẹsụhọrede ubọk ke ndusụk okụk oro ẹbiatde ke n̄kpọekọn̄ ke ndondo emi, se iwakde ikan mme n̄kpọekọn̄ oro ẹkemde ndiwot kpukpru owo ke isọn̄ ediwak ini ẹdu.
Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, ndien adan̄aoro ke utịt eyedi.” (Matthew 24:14)
Mme ntiense Jehovah ẹwakde ẹbe miliọn 5 idahaemi ke ẹnam utom ke idụt ye mme efakutom ẹwakde ẹbe 230 ke ofụri ererimbot, ke ẹnịm ukpepn̄kpọ Bible eke urua ke urua ke n̄kpọ nte mme ufọk 4,865,000. Ọtọn̄ọde ke 1920, Mme Ntiense oro ẹnamde utom unyịmesịt ẹmesion̄o Bible, ikpọ n̄wed, mme magazine, ye n̄kpri n̄wed ẹwakde ẹbe biliọn usụkkiet ke se ikande usem 300 man ẹsuan ke ofụri ererimbot.
[Ndise]
Itie Umịn̄-N̄wed Enyọn̄ Ukpeme Brooklyn, N.Y.
[Chart ke page 145]
(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)
NTE MESSIAH OKOSUDE PRỌFESI BIBLE
Prọfesi Se Ẹketịn̄de Ẹnịm Itie Osude
Mme Prọfesi ke Psalm
Psalm 2:1, 2 Mme andikara ẹdụk odu Matthew 27:1, 2
ẹban̄a Messiah
Psalm 2:7 Jehovah okot Jesus “Eyen” Rome 1:4
Psalm 16:10 Ẹnam eset mbemiso okut mbiara Utom 2:24, 27
Psalm 22:1 Abasi ayak ọnọ mme asua Matthew 27:46
Psalm 22:7, 8 Ẹsụn̄i Jesus ke adan̄aemi Matthew 27:39-43
ọkọn̄ọde ke eto
Psalm 22:16 Ẹkọn̄ ubọk ye ukot ẹdian ke eto John 20:25
Psalm 22:18 Ẹsịn afia ẹban̄a ọfọn̄idem esie Matthew 27:35
Psalm 27:12 Ẹtie ntiense nsu ẹban̄a enye Matthew 26:59-61
Psalm 34:20 Ọkpọ Jesus ndomokiet ibụn̄ọke John 19:33, 36
Psalm 41:9 Apostle oro mînamke akpanikọ John 13:18, 21-30
ada enye ọnọ
Psalm 69:4 Ẹsua Jesus ke unana ntak John 15:24, 25
Psalm 69:9 Ofụbe ufụp aban̄a ufọk Jehovah John 2:13-17
Psalm 69:21 Ẹnọ wine ẹbuakde myrrh Mark 15:23, 36
Psalm 78:2 Jesus etịn̄ ikọ ke n̄ke Matthew 13:34, 35
Psalm 118:22 Ẹsịn, edi edi etubom inụk Matthew 21:42-44
Prọfesi eke Isaiah
Isaiah 7:14 N̄wan mîfiọkke erenowo aman Matthew 1:23-25
Jesus
Isaiah 9:1, 2 Un̄wana ke Naphtali, Zebulon Matthew 4:13-16
Isaiah 9:7 Andito ubon, adiakpa David Matthew 1:1, 6-17
Isaiah 40:3 John Andinịm owo baptism Matthew 3:1-3
ọdiọn̄ usụn̄
Isaiah 42:1-4 Itọhọke utọk ke efak Matthew 12:14-21
Isaiah 53:1, 2 Mme Jew ibuọtke idem ye enye John 12:37, 38
Isaiah 53:4 Obiom udọn̄ọ ubonowo Matthew 8:16, 17
Isaiah 53:7 Isioroke uyo ke iso mme Matthew 27:11-14
andidori enye ikọ
Isaiah 53:9 Ẹbụk ke otu mbon inyene Matthew 27:57-60
Isaiah 53:11 Obiom idiọkido ediwak owo Matthew 20:28
Isaiah 53:12 Ẹbat ẹsịn ke otu mme abiatibet Luke 22:36, 37, 52
Isaiah 61:1, 2 Ẹyet aran ke spirit man Luke 4:16-21
ọkwọrọ ikọ
Mme Prọfesi Eken
Genesis 49:10 Andikara otode esien Judah Luke 3:23-33
Jeremiah 31:15 Ẹwot nseknditọ ke ẹmanade Matthew 2:16-18
Daniel 9:25 Owụt idem ke utịt “urua 69” Luke 3:1, 21, 22
Daniel 9:26, 27 Ẹsịbe ẹfep ke isua 31/2 ẹbede John 19:14-16
Hosea 11:1 Ẹkot ẹsio ke itie-udịbe Matthew 2:14, 15
ke Egypt
Jonah 1:17 Ẹnam eset ke ọyọhọ usen ita Utom 10:40, 41
Micah 5:2 Amana ke Bethlehem ke Judah Matthew 2:1-6
Zechariah 9:9 Odoro ke abak ass odụk obio Matthew 21:7-11
Zechariah 11:12 Ẹda enye ẹnọ ke mbak silver 30 Matthew 26:15
Zechariah 12:10 Ẹkịm ke adan̄aemi ọkọn̄ọde John 19:34
ke eto
Zechariah 13:7 Ẹwot ekpemerọn̄, otuerọn̄ asuana Matthew 26:31, 56