Ibuot 18
Ubon Ẹmi Ẹkopde Inemesịt ke Uduak Abasi
1. Nso ke Jehovah anam man ubon esie okop inemesịt, ndien ke ntre ntak emi nnyịn ikpọkọmde enye? (James 1:17)
JEHOVAH ABASI edi “Ete, emi ẹsiode kpukpru ubon ke enyọn̄ ye ke isọn̄ enyịn̄ ke Enye.” Nte “Abasi inemesịt,” enye ọmọfiọk nte anamde ubon esie eke ofụri ekondo okop inemesịt, nde. (Ephesus 3:14, 15; 1 Timothy 1:11, NW) Enye ke ntatubọk ese aban̄a kpukpru se nditọ esie ẹyomde, ndien ke ntak emi nnyịn ikpenyene ndikaiso n̄kọm enye, nte andiwet psalm ọkọkọmde ete:
“Mbufo ẹfiọk ẹte ke edi Jehovah edi Abasi; edi enye akanam nnyịn, ndien nnyịn inyene enye, ikọt esie, ye ufene emi enye ọbọkde. . . . Ẹkọm enye, ẹtoro enyịn̄ esie. Koro Jehovah ọmọfọn; ima esie ebịghi ke nsinsi; akpanikọ esie onyụn̄ ebịghi ke ofụri emana.”—Psalm 100:3-5.
2. Didie ke Abasi akaduak ete ẹnam ewụhọ ‘ediyọhọ ke isọn̄’? (1 Corinth 7:10, 11)
2 Jehovah amanam ata ima ima ndutịm ọnọ mme ubon mi ke isọn̄. Ke ini enye ọkọdọhọde akpa ete ye eka nnyịn ete “ẹtọt, ẹnyụn̄ ẹwak, ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄,” owo ikenyeneke ndinam emi ke usụn̄ emi mînyeneke ndutịm. Ẹkenyene ndinam emi ebe ke ndutịm ndọ eke owo oro enyenede ukpono. Nsan̄andọ kiet kiet—ebe ye n̄wan—“ẹyekabade obụk kiet” ke nsinsi ebuana oro edibọhọde mfịna ye usiondọ, oro edinyụn̄ ọnọde enyene-iwụk ntọn̄ọ ndibọk nnyụn̄ n̄kama mme ubon ke paradise Abasi.—Genesis 1:28; 2:22-24.
3. Didie ke Jesus ọkọsọn̄ọ nte ke ndọ edi edisana n̄kpọ? (1 Corinth 6:18)
3 Ke ini ndiọi adaiso ido ukpono eke eyo Jesus ẹkedomode ndimụm enye ye n̄kpọsọn̄ mbụme oro aban̄ade usiondọ, enye ama ọsọn̄ọ nte akpa ndutịm Abasi kaban̄a ndọ edide edisana:
“Edi Enye ọbọrọ ete, Nte mbufo ikokotke ite, Enyeemi okobotde mmọ obot mmọ eren ye n̄wan toto ke editọn̄ọ? n̄ko, Ke ntak emi owo eyekpọn̄ ete ye eka esie akadiana ye n̄wan esie, ndien mmọ mbiba ẹyekabade ẹdi obụk kiet. Ntre ke mmọ idịghe aba owo iba, edi ẹdi obụk kiet. Mmọdo se Abasi ama akadian, yak owo okûdianade. . . . Owo ekededi eke edisiode n̄wan esie ndọ, ke mîtoho ke edidue ye erenowo, onyụn̄ ọdọde efen, esịn efịbe.”—Matthew 19:4-9.
4. Ewe uduak Abasi kaban̄a isọn̄ edisu ke akpatre? (Isaiah 45:12, 18)
4 Nso ubọn̄ ubọn̄ ini iso ke Jehovah akaduak ntem aban̄a isọn̄ emi! Sia ẹkebotde owo ke “mbiet Abasi,” do ofụri ekpụk ubonowo ẹkpedi ẹdiwụt edu Esie. Ke akpatre, ofụri isọn̄ ọkpọyọhọ ye ediwak mfọnmma iren ye iban, nditọeka iren ye iban, kpukpru ẹtorode Abasi, kpa Andibot. (Genesis 1:27) Ẹyenam uduak oro ke akpanikọ!
5. Ntak emi ekese ndọ ẹbiarade mfịn-e? (Rome 1:24, 31)
5 Nte ededi, se nnyịn ikụtde mfịn edi ata isio isio ye se Abasi ekenyenede ke ekikere aban̄a mme ọdọ ndọ. Ndien ntak-a? Ntak edi koro ubonowo mîkaha iso aba iwụt “mbiet” edu Abasi. Akpan akpan ke “ukperedem ini” emi unana edinam akpanikọ ye unana “ima uduot owo” onịmde ndọ idiọn̄ọ, tutu utịp ẹyedi ekese ibat usiondọ, n̄wụre ubon, mme udọn̄ọ otuowo, nditọ akpara ye usion̄o idịbi. Ediwak owo ẹmekpu ndinam eti item apostle Paul emi:
“Yak kpukpru owo ẹbat ndọ ke n̄kpọ eke ẹkponode ẹkûnyụn̄ ẹsabade bed ndọ; koro Abasi eyekpe ikpe ye mbon use ye mme esịn efịbe.”—Mme Hebrew 13:4; 2 Timothy 3:1-5.
6. Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ukpono nnọ idan̄ ye ndọ? (1 Thessalonica 4:3-8)
6 Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ukpono nnọ idan̄ ye ndọ mfịn? Nnyịn imekeme ndinam ntre ke ndisọn “use, ye ndek ndek ido, ye idiọkudọn̄, ye idiọkitọn̄, ye edisịn esịt ke n̄kpọ owo,” inyụn̄ isịne “obufa owo [“edu,” NW], emi ẹdiọn̄de-diọn̄ ẹnam enye edi obufa, enyene mbiet Andibot enye,” kpa Jehovah Abasi.—Colossae 3:5-10.
7. (a) Didie ke nnyịn ikeme ndikọri obufa edu? (Ephesus 4:22-24) (b) Nso eti usio-ukot ke ubon ekeme ndinam man enyene edidianakiet? (Philippi 2:2-4)
7 “Obufa edu” emi edi ata akpan n̄kpọ ọnọ kpukpru mmọemi ẹyomde ndidara inem inem, ọnọ-utịp uwem ufọk. Ke ndimen edu emi nsịne, mbonubon ẹkeme ndidia ufọn nto edidu uwem ekekem ye mme edumbet Bible kaban̄a ndọ. Ke afan̄ emi n̄kaiso ikọ Paul ẹnyene ebuana:
“Nte mmọemi Abasi ekemekde, emi Abasi akanamde mmọ ẹsana onyụn̄ amade, ẹda ndien esịtmbọm ẹsịne, ye mfọnido, ye nsụkidem, ye ifụre ifụre ido, ye ime; ẹme ime ye kiet eken, ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọn̄ ekefende mbufo, ẹfen mmọ en̄wen kpasụk ntre. Ndien ẹkọrọ ke kpukpru n̄kpọ, ẹsịne ima, emi edide se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama.” (Colossae 3:12-14)
Ih, ima edi “se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama,” ndien ẹnam emi ọkọri ke ubon ke kpukpru owo ndinyene udọn̄ ke kiet eken, ke ndibiat ini ke mme ini udia ye ke mme ifet efen ke ndineme nneme ye kiet eken, ke ndikop idatesịt ọtọkiet ke ini unọ idem inemesịt, mme ini nduọkodudu ye edinam eken oro ẹbọpde-bọp. Ebede ke ukeme ofụri esịt, kpukpru owo ke ubon—ikpọ owo ye nditọn̄wọn̄—ẹkeme ndibuana ke ndibọp edidianakiet emi, ndien utịp inem inem ubon oro adianade kiet ekeme ndidi ata n̄kpọ inemesịt. Owo kiet kiet ekpenyene nditịp udeme esie nsịn, nte Paul akade iso ndinam an̄wan̄a.
UDEME N̄WANNDỌ
8. (a) Nso itie ke n̄wanndọ okpomụm akama, ndien ntak-a? (1 Peter 3:5, 6) (b) Didie ke n̄wanndọ ekeme ndibọ ima ye unyịme mbonufọk esie?
8 Ibanndọ ẹdu ke idaha ndibọ ufọn ke ndinam mme ikọ Paul ẹmi:
“Iban, ẹsụk idem ẹnọ mme ebe mbufo, nte odotde ke Ọbọn̄.” (Colossae 3:18)
Emi odu ke n̄kemuyo ye akpa ndutịm Abasi, nte ke n̄wan enyene ndidi “andinyan̄a eke ekemde” ye ebe esie. (Genesis 2:20) Ke ebiet emi ibuot iba ẹdude, nsịn̄ede ye en̄wan ẹsidu ye kiet eken, osụn̄ọde ke unana edidianakiet. Edi ke ebiet emi n̄wanndọ ‘eten̄ede ebe esie’ ye mme ubiere esie kpukpru ini, idem ofụmide enyịn osio ke mme ndudue esie, enye ekeme nditịp okopodudu n̄kpọ nsịn ke edinyene ubon oro odude ke n̄kemuyo ye idatesịt. Edieke enye esịnde ifịk ke ‘nditịm nse ido ufọk esiemmọ,’ emi esịnede edinọ nditọ esie ukpep, mmọemi ‘ẹyekọm enye.’ Ebe esie n̄ko eyetoro enye.—Ephesus 5:33; Mme N̄ke 31:10-31.
9. Nso item ke Bible ọnọ kaban̄a mme nsan̄andọ ẹmi mînịmke ke akpanikọ? (Rome 12:17, 18)
9 Ọkpọkọm ebe esie edi enyeemi mînịmke ke akpanikọ, enye osụk edi “ibuot” ọnọ n̄wan esie. Ke akabarede edi andinịm ke akpanikọ, enye ekpenyene ndikaiso mbiom mbiomo esie nte n̄wanndọ, edi ye ima ima udọn̄ ke mfọnọn̄kpọ esie oro akam akande eke akpa, nte odotde ye andin̄wam oro edide Christian. (1 Corinth 11:3) Apostle Peter otoro ete ibanndọ ẹda “sụn̄sụn̄ spirit eke enyenede iso bụt” ẹbana idem, ọdọhọde ete:
“Mbufo iban, ẹsụk idem ẹnọ ebe eke mbufo, man edieke ndusụk mmọ mînịmke ikọ Abasi ke akpanikọ, ẹkpedụri mmọ ẹda, itoho ke ukwọrọikọ, edi oto ke edu iban mmọ; ke adan̄aemi mmọ ẹkụtde nte mbufo iban ẹnyenede edisana ido ye ndịk.” (1 Peter 3:1-4)
Ke ndikaiso ndụn̄ ke nsụkibuot ye ebe emi mînịmke ke akpanikọ, idem okposụkedi oro enye ọbiọn̄ọde mme edinam ido ukpono esie, n̄wanndọ ekeme ndikụt utịp ime esie ke ebe esie ke ukperedem ndidụn̄ọde nnyụn̄ nnyịme “eti mbụk.” Ke idaha ekededi, Abasi ese n̄kpri nditọ esie ke “edisana,” edieke ẹsụkde ibuot ke ndutịm ubon oro enye esịnde ifịk ndimụm n̄kama. Mme ukem edumbet ẹmi ẹbuana ke ebiet emi mme ebe ẹmi ẹnịmde ke akpanikọ ẹdianade ke ndọ ye ibanndọ ẹmi mînịmke ke akpanikọ.—1 Corinth 7:12-16.
UDEME EBE
10. Didie ke mme ebe ẹkpenam n̄kpọ ye iban mmọ? (Mme N̄ke 5:18)
10 Mme ebe ẹyebọ uwak edidiọn̄ ke ẹnamde udiana item emi Paul ọkọnọde mbon Colossae ete:
“Mme ebe, ẹma iban mbufo, ẹkûnyụn̄ ẹsọn̄ ido [“ẹkop ọkpọsọn̄ iyatesịt,” NW] ye mmọ.” (Colossae 3:19)
Kpukpru ini ana ebe owụt itie ibuot ke ima ima usụn̄, idịghe ke ido ufịk. Nte enye ‘akade iso ama n̄wan esie,’ enye ekpenyene ndiwụt n̄wan ‘ukpono, nte enyeemi ememde akan,’ ekerede aban̄a nte ntụk esie etiede ye mme ukpụhọde oro ẹsidade itie ke idem iban. (1 Peter 3:7) Mbemiso anamde mme ubiere ubon, enye ekpenyene ndineme mme n̄kpọ ye n̄wan onyụn̄ ekere ima ima aban̄a mme ekikere ye udọn̄ an̄wan. Enye kpukpru ini ekpenyene ndinyene mme mfọnn̄kan udọn̄ an̄wan ke esịt, ndien akpan akpan nsọn̄idem eke spirit esie.
11. Ntak emi mîkpanaha mme ebe ẹsọn̄ ido ye iban mmọ? (1 Corinth 11:3; Matthew 11:28, 29)
11 Ke kpukpru ikpehe ke uwem, ebe ekpenyene ndikaiso mma n̄wan esie “kpa nte Christ akamade ufọk Abasi, okonyụn̄ ayakde Idem ọnọ ke ibuot esie.” Ke mme Gospel, nte akanam nnyịn imokot nte Christ “[okokopde] ọkpọsọn̄ iyatesịt” ye ufọk Abasi? Mme ebe ikponyụn̄ inamke n̄kpọ nsọn̄ido nsọn̄ido ye iban mmọ. Mmọ ẹkpenyene ‘ndima iban mmọ nte idemmọ,’ ẹbọkde mmọ nte idemmọ, koro, ke akpanikọ, mmọ mbiba ẹdi “obụk kiet.”—Ephesus 5:25, 28-30.
12. Nso akwa idotenyịn ke nnyịn iyom nditọ nnyịn ẹtiene ẹbuana? (Psalm 148:12, 13)
12 Edi nso kaban̄a nditọ nnyịn? Mmọ ẹdi ata ọsọn̄urua n̄kpọ ẹnọ nnyịn, ndien nnyịn iyom ndikụt nte mmọ ẹbuanade ye nnyịn ke nditoro Jehovah ke nsinsi ke paradise isọn̄ Abasi. Nnyịn iyedụn̄ọde ndien nte nnyịn ikemede ndin̄wam mmọ ndisịm utịtmbuba emi.